Αλλάζοντας χρονιά στη Σόφια (2) Changing year in Sofia (2) Cambio de año en Sofía (2)

Το πιο φωτογραφημένο σημείο της Σόφιας είναι το μάλλον άσχημο άγαλμα της Αγίας Σοφίας (ok, αν το δεις καναδυό φορές δεν σου φαίνεται και τόσο άσχημο) που στέκεται στα 20 μέτρα, εκεί που μέχρι το 1991 ήταν το άγαλμα του Λένιν, δίπλα στο σταθμό του μετρό Serdika. The most photographed part of Sofia is the rather ugly statue of Hagia Sophia (ok, if you see it Canadian it does not look so ugly) that stands at 20 meters, where until 1991 was the statue of Lenin, next to his station metro Serdika. Το έφτιαξε ο γλύπτης Georgi Chapkanov από μπρούτζο και χαλκό και τοποθετήθηκε στο συγκεκριμένο σημείο το 2000. It was made by the sculptor Georgi Chapkanov from bronze and bronze and was placed at this place in 2000. Στην πραγματικότητα δεν έχει καμία σχέση με την Αγία Σοφία, είναι ένας συνδυασμός της αρχαίας Αθηνάς και της αρχαίας Σοφίας και η εκκλησία δεν ήθελε να συνδεθεί με κανέναν τρόπο μαζί της, επειδή θεώρησε το άγαλμα πολύ παγανιστικό και πολύ σέξι – κάποιοι λένε ότι αναπαριστά την σύζυγο ή την κόρη του δήμαρχου Stefan Sofiyanski. In fact it has nothing to do with Hagia Sophia, it is a combination of ancient Athena and ancient Sophia and the church did not want to associate with it in any way because it considered the statue too pagan and too sexy - some say it represents the wife or the daughter of Mayor Stefan Sofiyanski.

Το ελληνικό στοιχείο είναι έντονο στη Σόφια γιατί πολλές επιχειρήσεις (πάνω από 15.000) έχουν δημιουργήσει θυγατρικές εταιρείες εκεί τα τελευταία χρόνια ή έχουν μεταφέρει την έδρα τους στη Βουλγαρία, λόγω του σταθερού οικονομικού περιβάλλοντος που παρέχει και της χαμηλής φορολογίας, αν και πολλές είναι εντελώς μούφα, χωρίς πραγματική επιχειρηματική δραστηριότητα. The Greek element is strong in Sofia because many companies (over 15,000) have set up subsidiaries there in recent years or have moved their headquarters to Bulgaria, due to the stable economic environment it provides and the low taxation, although many are completely muffled. , without real business activity. Ένας Βούλγαρος ταξιτζής που μίλαγε ελληνικά με έντονη κρητική προφορά (είχε μεγαλώσει στο Ηράκλειο) μας έδωσε και συμβουλές για το πώς μπορούμε πολύ εύκολα να ιδρύσουμε μια εικονική εταιρεία στη Σόφια, ενώ ταυτόχρονα μας πρότεινε να δούμε τα απομεινάρια της ρωμαϊκής εποχής που βρίσκονται κάτω από την πόλη και είναι επισκέψιμα. A Bulgarian taxi driver who spoke Greek with a strong Cretan accent (he had grown up in Heraklion) also gave us tips on how we can easily set up a virtual company in Sofia, while at the same time suggesting that we look at the remnants of the Roman era below city and are visitable. Η αλήθεια είναι ότι ο τρόπος που έχουν αναδείξει τα αρχαία τους είναι εντυπωσιακός, ωστόσο η ξεναγός που μας συνόδεψε στη βόλτα στο κέντρο παραπονιόταν συνεχώς για την κακοδιαχείριση και τα πολιτικά παιχνίδια που παίζονται με τα δημόσια κτίρια. The truth is that the way their ancients have stood out is impressive, however the tour guide who accompanied us for a walk in the center was constantly complaining about the mismanagement and the political games played with the public buildings.

Την ημέρα την Πρωτοχρονιάς, λίγο πριν ξεκινήσει η ατελείωτη βόλτα στους δρόμους γύρω από την Rakovski και την Pirotska street –κι ενώ δεν βρήκαμε ανοιχτό ούτε ένα από τα μαγαζιά με το καταπληκτικό πρωινό που τρώγαμε τις προηγούμενες μέρες– πήγαμε στη Σιμενόβο, σε μια γειτονιά στα προάστια της Σόφιας, για να δούμε το σπίτι σαλιγκάρι, ένα υποτίθεται δυνατό hotspot και από τα πιο δημοφιλή αξιοθέατα, το οποίο δεν είχε ούτε ακουστά ο ταξιτζής που μας μετέφερε και έπρεπε να ψάξει στο GPS για να το βρει. On New Year's Day, just before the end of the endless walk in the streets around Rakovski and Pirotska street - and while we did not find any of the shops with the amazing breakfast we ate the previous days open - we went to Simenovo, to a neighborhood in suburbs of Sofia, to see the snail house, a supposedly powerful hotspot and one of the most popular attractions, which was not even heard of the taxi driver who took us and had to search the GPS to find it. Θα πρέπει να πήγαμε αρκετά βόρεια, γιατί όσο πλησιάζαμε στο χίπικο κτίριο με τα πέντε πατώματα, το χιόνι σκέπαζε τα πάντα. We had to go far enough north, because as we approached the five-story hippie building, the snow covered everything.

Το γιγαντιαίο σαλιγκάρι που είναι βαμμένο στα χρώματα του ουράνιου τόξου και δεν έχει ούτε μία γωνία, ούτε μία άκρη, ούτε έναν ίσιο τοίχο, κατοικείται κανονικά κι ας μοιάζει με τεράστιο παιδικό παιχνίδι ή με μουσείο αλλόκοτων εκθεμάτων. The giant snail, which is painted in the colors of the rainbow and has neither a corner, nor an edge, nor a straight wall, is normally inhabited, even if it looks like a huge children's toy or a museum of strange exhibits. Η πόρτα του είναι το στόμα του σαλιγκαριού και όταν ανοίγει και τη διαπερνάς, μοιάζει σαν να σε καταπίνει, η καμινάδα είναι μια τεράστια μέλισσα και οι κεραίες είναι αλεξικέραυνα, τα μάτια αγωγοί εξαερισμού και τα καλοριφέρ είναι μεταμφιεσμένα σε βατράχια, πασχαλίτσες και κολοκύθες. Its door is the snail's mouth and when you open and pass it, it looks like it is swallowing you, the chimney is a huge bee and the antennas are lightning fast, the eyes are ventilation ducts and the radiators are disguised as frogs, ladybugs and pumpkins. Η έκπληξη του ταξιτζή όταν το αντίκρισε ήταν όλα τα λεφτά. The taxi driver's surprise when he saw it was all the money. Θα πρέπει να τον εντυπωσίασε τρελά, γιατί ανέβηκε στον απέναντι λόφο και μέχρι να φύγουμε δεν σταμάτησε να βγάζει σέλφι. It must have impressed him madly, because he climbed the opposite hill and until we left he did not stop taking selfies.

Όσο ασυνήθιστο και να είναι το σπίτι σαλιγκάρι, το πιο περίεργο θέαμα που θα δεις ως πρωτάρης στη Σόφια είναι τα klek, τα μαγαζάκια που βρίσκονται παντού διασκορπισμένα κατά μήκος των δρόμων και είναι τόσο χαμηλά που πρέπει να σκύψεις για να ψωνίσεις τσιγάρα, μπίρα ή ένα πακέτο χαρτομάντιλα. Η λέξη «klek» στα βουλγάρικα σημαίνει «οκλαδόν» και τα klek μαγαζιά είναι «αυτά που πρέπει να γονατίζεις για να ψωνίσεις», επειδή είναι υπόγεια κι ημιυπόγεια, και βρίσκονται πολύ χαμηλά, κοντά στο επίπεδο του δρόμου. Ως εικόνα είναι μοναδική, κι επειδή φαίνονται τόσο άβολα για κάποιον ξένο, συνήθως τα προσπερνάει χωρίς να ψωνίσει (οι Γιαπωνέζοι πριν από μερικά χρόνια έκαναν ολόκληρο ρεπορτάζ για τα klek της Σόφιας, αναφέροντάς τα ως __«τα ψιλικατζίδικα που δεν μοιάζουν με κανένα άλλο μαγαζί, οπουδήποτε στον κόσμο»__).

Η ιστορία των klek δεν είναι και τόσο παλιά, ξεκινάει μετά την πτώση του κομμουνισμού στη Βουλγαρία το 1989, όταν άρχισαν να εμφανίζονται τα πρώτα ιδιωτικά μαγαζιά, μέχρι τότε όλες οι επιχειρήσεις ανήκαν στο κράτος. Τα πρώτα χρόνια η βουλγάρικη κοινωνία ήταν σε μεγάλο σοκ λόγω των μεγάλων αλλαγών και η κοινωνική και οικονομική κατάσταση ήταν δύσκολες και ασαφείς, έτσι οι άνθρωποι έπρεπε να επινοήσουν δημιουργικούς τρόπους για να τα βγάλουν πέρα. Κάπως έτσι προέκυψαν τα πρώτα klek, από ανθρώπους που είχαν στην ιδιοκτησία τους υπόγεια στο επίπεδο του δρόμου – τα γέμισαν με τσιγάρα και αλκοόλ και άνοιξαν ένα παραθυράκι για να μπορούν να τα πωλούν. Το κεφάλι του πωλητή ήταν στο επίπεδο που ήταν τα παπούτσια του πελάτη, αλλά κανένας δεν το έβρισκε ενοχλητικό, σημασία είχε ότι δεν πλήρωνε ενοίκιο για το μαγαζί και ό,τι και να έβγαζε ήταν κέρδος.

Ακόμη και σήμερα που η Βουλγαρία είναι στην Ευρωπαϊκή Ένωση και η οικονομική κατάσταση στη χώρα έχει αλλάξει, εξακολουθούν να ανοίγουν klek, έτσι το κέντρο είναι γεμάτο από ψιλικατζίδικα που εκ πρώτοις νομίζεις ότι απευθύνονται σε hobbit. Βέβαια, σήμερα τα klek έχουν γίνει όπως ήταν τα αθηναϊκά περίπτερα τις μέρες τις δόξας τους, σαν μικρά σούπερ μάρκετ που πουλούσαν σχεδόν τα πάντα. Κάποια klek έχουν ακόμα και τσαγκάρικα που σου γυαλίζουν τα παπούτσια και επισκευάζουν το σπασμένο τακούνι. Η εικόνα των φωτισμένων προσώπων των πωλητών στα klek που τους δίνει μια υποκίτρινη απόχρωση αργά τη νύχτα και τα κάνει να μοιάζουν σαν πίνακες του Έντουαρντ Χόπερ είναι μία πολύ ξεχωριστή εικόνα που παίρνεις μαζί σου όταν αποχαιρετήσεις τη Σόφια. Για να πω την αλήθεια, μπορεί να μην έχει το γοητευτικό χάος που έχει η Θεσσαλονίκη, τις ανηφόρες, τα κάστρα, και (κυρίως) την παραλία, αλλά είναι μία εξίσου όμορφη και ζωντανή πόλη. Ελπίζω η Σαλονικιά που δεν έβλεπε στην ώρα να γυρίσει στην πατρίδα και να ρίξει μαύρη πέτρα πίσω της, να με συγχωρέσει για τη σύγκριση...

__Εκφώνηση: Μαρία Δρουκοπούλου__