Talfærin Die Instrumente der Sprache The instruments of speech Les instruments de la parole

Góðan dag. Í þessum fyrirlestri er fjallað um talfærin, einkum talfæri í barkakýli og starfsemi þeirra, og um röddun. In this lecture, the speech organs are discussed, especially the speech organs in the larynx and their functions, and about voicing. Lítum fyrst hérna á mynd af þeim líffærum og líkamshlutum sem taka þátt í hljóðmyndun. Let's first look here at a picture of the organs and body parts involved in sound production. Forsenda fyrir hljóðmyndun er loftstraumur, yfirleitt við útöndun þó sum, stundum séu málhljóð reyndar mynduð við innöndun, mynduð á innsoginu eins og sagt er, en venjuleg málhljóð mynduð við útöndun. A prerequisite for sound production is an air current, usually during exhalation although some, sometimes speech sounds are actually formed during inhalation, formed during inhalation as they say, but normal speech sounds are formed during exhalation. Það sem að gerist er að magavöðvar og brjóstholsvöðvar, þeir hérna, þrýsta lungunum saman. What happens is that the abdominal muscles and the chest muscles, these right here, compress the lungs. Þindin lyftist upp, þrýstir lungunum saman, þannig að loftið í lungunum, það, það pressast upp, upp um barkann og í gegnum barkakýlið og þar getur orðið hindrun á vegi þess sem við komum að núna á eftir. The diaphragm lifts up, compresses the lungs, so the air in the lungs, it, it pushes up, up the trachea and through the larynx, and there can be an obstruction in the way of what we'll get to next. Nú, síðan fer loftið áfram upp um, upp í kok og svo út úr líkamanum, annað hvort um eins og það gerir venjulega við útöndun, eða þá um munn, eins og það gerir við myndun tals, þó það fari reyndar stundum um nefið líka. Now, then the air continues up around, up into the pharynx and then out of the body, either around as it normally does during exhalation, or then through the mouth, as it does during the production of speech, although it actually sometimes goes through the nose as well . Það sem að stjórnar því hvort að loftið fer um, út um nefhol og nef eða út um munnhol og munn er staða gómfillunnar sem er hér aftast í, í munnholinu, við komum að henni síðar. What controls whether the air goes around, out through the nasal cavity and nose or out through the oral cavity and mouth is the position of the palate, which is here at the back, in the oral cavity, we will come to it later. En sem sé, fyrsta hindrunin í, á vegi loftsins getur orðið í barkakýlinu, og þar þarf loftstraumurinn sem sagt að fara upp á milli hinna, sem nefnast raddbönd, og raddböndin liggja upp með hliðarveggjum barkakýlisins og, og slímhúð þeirra rennur saman við slímhúð barkans. But anyway, the first obstacle in the way of the air can be in the larynx, and there the air current has to go up between the others, which are called vocal cords, and the vocal cords lie along the side walls of the larynx and, and their mucous membrane merges with the mucous membrane of the trachea . Við skulum nú skoða þessa mynd hérna af barkakýlinu, og sjáum margar betri myndir á eftir. Now let's look at this picture right here of the larynx, and see many better pictures later. Hér er, er sem sagt skjaldbrjósk. Þetta er, hér vinstra megin er horft á barkakýlið að framan og, og hér er skjaldbrjóskið sem er stór, stórt brjósk, sem er það sem við getum, og hérna hornið hérna á því er það sem við getum fundið fyrir ef við þreifum hérna á barkakýlinu að framan, þetta er nú miklu meira áberandi á karlmönnum en konum. This is, here on the left side is looking at the larynx from the front and, and here is the thyroid cartilage which is a big, big cartilage, which is what we can, and here the corner over here on it is what we can feel if we palpate over here the larynx from the front, this is now much more noticeable in men than in women. En síðan hér fyrir neðan er svo kallað hringbrjósk og svo eru hér við, myndin hérna hægra megin sýnir barkakýlið séð aftan frá, eins og sé horft inn í hálsinn að aftan, og þar, þar sér maður fleiri brjóskflögur, könnubrjósk, sem eru tvær hérna, þríhyrningslaga brjóskflögur, sem liggja ofan á hringbrjóskinu, brjóskinu, og efst á þeim, efst á könnubrjóskunum, eru, eru litlir þríhyrningar sem nefna, nefnast hnýfilbrjósk. But below here is what is called ring cartilage and then here we are, the picture here on the right shows the larynx seen from behind, as if looking into the throat from the back, and there, there you see more cartilage flakes, jugular cartilage, of which there are two here , triangular cartilage flakes, which lie on top of the ring cartilage, the cartilage, and on top of them, on the top of the jugal cartilages, are, are small triangles that are called, are called hammer cartilage. Hér er barkalokið sem leggst yfir barkann við kyngingu þannig að matur fari ekki ofan í, ofan í barkakýlið og barkann. Here is the laryngeal valve that covers the trachea during swallowing so that food does not enter, into the larynx and trachea. En þetta má svo allt saman skoða miklu betur á hreyfimyndum, sem við gerum núna á eftir. But all of this can be seen much better in animations, which we will do later. Hér er svo langsnið af barkakýlinu, annað sjónarhorn á þetta. Here is a longitudinal section of the larynx, another perspective on this. Það sem við sjáum hér er, hér, barkann og barkabrjósk semsagt brjóskið, brjóskhringina í barkanum. What we see here is, here, the trachea and the tracheal cartilage, meaning the cartilage, the rings of cartilage in the trachea. Hér er hringbrjóskið og hér má svo sjá raddböndin, sjáið, þau eru sitthvorum megin, tvær örvar hér, og loftið kemur hér upp frá lungunum, þrýstist hér upp á milli raddbandanna. Here is the cricoid cartilage and here you can see the vocal cords, see, they are on each side, two arrows here, and the air here comes up from the lungs, pushes up here between the vocal cords. Þetta er, hér er sýnt, þetta er þröng loftrás en það er hægt að víkka hana og það er líka hægt að loka henni algerlega vegna þess að raddböndin eru hreyfanleg. It's, it's shown here, it's a narrow airway but it can be widened and it can also be completely closed because the vocal cords are mobile. Og hér fyrir ofan eru svo aðrar annað par af slímhimnum, svokölluð fölsku raddbönd, barkalokið sést hér og svo framvegis. And above here are another pair of mucous membranes, the so-called false vocal cords, the larynx can be seen here and so on. Það er nú miklu betra að átta sig á þessu á, á hreyfimyndum, gerum það rétt á eftir. It is now much better to realize this on, on animation, let's do it right after. En hér er bara svona, aðeins fleiri myndir, svona kyrrmyndir, og dregin saman meginatriðin. But here it is just like that, a few more pictures, still pictures like this, and summarizing the main points. Raddböndin eru himnur eru sem eru, sem liggja upp með hliðarveggjum barkakýlisins, fastar við veggina að neðan eins og sést á myndinni hér á undan þessari hérna að raddböndin eru í beinu framhaldi í raun og veru af slímhúðinni innan í barkanum að framan eru þau svo fest á innan á skjaldbrjóskið. The vocal cords are membranes that are there, which lie along the side walls of the larynx, attached to the walls below as you can see in the picture before this one here that the vocal cords are in fact a direct continuation of the mucous membrane inside the trachea in front, they are so attached on the inside of the thyroid cartilage. Þetta er skjaldbrjóskið hér, raddböndin eru fest þar innan á. Að aftan eru þau hins vegar fest á þríhyrndar brjóskflögur, könnubrjóskin, sem eru tvö, tvær brjóskflögur, og, sem eru hreyfanlegar. Þess vegna er hægt að hreyfa raddböndin, víkka raddglufuna og þrengja hana eftir því sem þörf krefur, og þetta er sem sagt þannig að við venjulega öndun þá glenna könnubrjóskin raddböndin sundur að aftan þannig að loft á greiða leið um raddglufuna. Therefore, the vocal cords can be moved, the vocal folds can be widened and narrowed as needed, and this is to say that during normal breathing, the cartilages separate the vocal cords from the back so that air has an easy way through the vocal folds. Og þetta getum við séð hér til dæmis, á þessari mynd, hér er í raun og veru horft, eins og sé horft ofan í barkakýlið og raddglufan galopin við öndun, hér, þetta, þessi, þetta dökka svæði hér sýnir sem sagt opna loftrás, raddböndin hér til hliðar. And we can see this here for example, in this picture, here we are actually looking, as if looking down into the larynx and the glottis when breathing, here, this, this, this dark area here shows an open air channel, so to speak, the vocal cords on this side. Þegar við myndum svokölluð rödduð hljóð Þá eru könnubrjóskin hreyfð, reyndar ekki bara könnubrjóskin en, þetta er flóknara en það, en til einföldunar getum við sagt að það séu fyrst og fremst könnubrjóskin sem eru hreyfð, þannig að raddglufan lokast að nokkru leyti eða algerlega, sem sagt raddböndin sem eru, sem eru glennt sundur að aftan hér á myndinni lengst til hægri. Að framan liggja þau alltaf saman af því að þar eru þau fest í skjaldbrjóskið en að aftan eru þau fest í könnubrjóskin sem eru hreyfanleg, þannig að það er hægt að glenna raddglufuna sundur hér að aftan. At the front, they always lie together because there they are attached to the thyroid cartilage, but at the back they are attached to the movable cartilages, so that the vocal folds can be split apart at the back. Við myndun raddaðara hljóða þá er það gert, þá færa könnubrjóskin raddböndin þannig að þau liggi saman að aftan, og síðan opnast þau og lokast til skiptis við röddun, eins og við komum að í, í næsta fyrirlestri. During the formation of voiced sounds, it is done, then the cartilages move the vocal cords so that they lie together at the back, and then they open and close alternately during voicing, as we will see in the next lecture. Við kyngingu liggja raddböndin hins vegar þétt saman. During swallowing, however, the vocal cords lie tightly together. Hér er sem sagt lokað fyrir loft frá lungun, lungum og lokað fyrir loft, loftrásina niður í lungu líka. Here, as it were, the air from the lungs is blocked, the lungs and the air channel down to the lungs is also blocked. Barkalokið leggst yfir barkann, lokar því, raddböndin eru lokuð, það er ekkert loft á ferðinni. The larynx covers the trachea, closing it, the vocal cords are closed, there is no air on the move. Þannig að, að, að á þennan hátt geta raddböndin haft mismunandi stöðu eftir því hvað við erum að gera, hvort við erum að anda að okkur og frá, tala eða neyta fæðu. So, that, in this way, the vocal cords can have different positions depending on what we are doing, whether we are breathing in and out, talking or consuming food. Það er hægt að skoða þetta miklu betur og átta sig miklu betur á þessu með alls konar myndefni. Hér er til dæmis líkan, þrívíddarlíkan af barkakýlinu og það sem að við sjáum hér, skjaldbrjóskið, og það er hægt ef við förum á þetta, hérna, höldum vinstri músarhnappnum niður og færum þetta til, þá getum skoðað raddböndin líka, skoðað barkakýlið fyrirgefið þið, líka frá hlið og síðan getum við snúið lengra, skoðað þetta aftan frá. For example, here's a model, a 3D model of the larynx and what we see here, the thyroid cartilage, and it's possible if we go to this, here, hold the left mouse button down and move this over, then we can look at the vocal cords as well, look at the larynx, excuse me , also from the side and then we can turn further, look at this from the back. Hér fáum við upp heiti á, á ýmsum hlutum þess, epiglottis er sem sagt barkalokið og arytenoid cartilage er, er, er sem sagt könnubrjósk og corniculate cartilage er hnýfilbrjósk, cricoid cartilage er hringbrjósk, sem er þarna undir, esophagus er, er vélinda, og svo getum, svo getum við haldið sem sagt áfram að snúa þessu lengra og lengra, snúa því hring eftir hring til þess að átta okkur betur á hvernig þetta virkar allt saman. Here we get a name for, for various parts of it, the epiglottis is, as it were, the larynx, and the arytenoid cartilage is, is, is, as it were, the jugular cartilage, and the corniculate cartilage is the knife cartilage, the cricoid cartilage is the ring cartilage, which is under there, the esophagus is, is the esophagus, and then we can, so we can keep turning it further and further, turning it circle after circle in order to better understand how it all works. Hér er svo heilmikið efni sem er um að gera að skoða vel til þess að átta sig á þessu. Þetta er, er sem sagt um barkakýlið og ef við bara rennum aðeins í gegnum þetta, byrjum á þessu hérna, location and functions, þá er, eins og þið sjáið, það er, hérna hægt að, að, það sem er dökk blátt, hægt að smella á það og þá fær maður skýringar inn á myndirnar. This is, as I said about the larynx and if we just go through this a little bit, start with this here, location and functions, then, as you can see, it is, here you can, that, what is dark blue, you can click on it and you will get explanations on the pictures. Og hér er, þetta er sem sagt bent hér á barkakýlið, larynx, og hér er málbeinið, tungan og vélinda, og síðan er hér sem sagt loftrásin milli, milli koks og barka. And here is, this is pointed here to the larynx, the larynx, and here is the lingual bone, the tongue and the esophagus, and then here is the airway between, between the pharynx and the trachea. Hér sést, þessi lýsing er fleiri en ein síða, við getum haldið hér áfram og lesið okkur til áfram um, um þetta. Here you can see, this description is more than one page, we can continue here and read more about, about this. Síðan getum farið til baka hérna í larynx menu og skoðað næsta þarna. Þar sem er haldið áfram að, farið svona í nánari atriði í lýsingu barkakýlisins og starfsemi þess. As we continue to, go into more detail in the description of the larynx and its function. Hér, ef þið sem sagt smellið hérna á walls of the larynx þá sjáum við svona þversnið af, af barkakýlinu. Here, if you click here on the walls of the larynx, we can see a cross-section of the larynx. Og hér eru brjóskin í hinum ýmsu, hinar ýmsu brjóskflögur merktar, epiglottið, sem sagt barkalok, og, og síðan er hérna hringbrjósk og könnubrjósk, hnýfilbrjósk og, og hérna, svo að lokum skjaldbrjósk. Þessi brjósk hér, cuneiform, veit ég ekki hvað heita á íslensku. Og svo eru sýndar svona, sýnd bönd, og, ýmis bönd og himnur sem eru þarna í barkakýlinu. And then they are shown like this, bands are shown, and, various bands and membranes that are there in the larynx. Og hér er svo um vöðva barkakýlisins, alls konar vöðvar hér sýndir sem að stjórna hreyfingum raddbandanna og, og svo er, hérna, sýnd þessi, svona, slímhimna sem, sem er hér innan í barkakýlinu. And here it is about the muscles of the larynx, all kinds of muscles are shown here that control the movements of the vocal cords and, and so, here, this, like this, mucous membrane is shown that, which is here inside the larynx. Förum áfram í yfirlitið, hér getum við skoðað þessi, þessa, þetta brjósk, brjóskflögurbetur. Let's move on to the overview, here we can look at this, this, this cartilage, cartilage flakes better. Hér sem sagt er skjaldbrjóskið og hérna er þessi, hérna, fremsti hluti þess, sem að við sem sagt getum fundið fyrir ef við þreifum á barkakýlinu að framan, að minnsta kosti karlmenn, og hérna fyrir ofan er málbeinið, sem er tengt við barkakýlið með himnum, þetta er eina beinið í líkamanum sem er ekki tengt við beinagrindina. Here, so to speak, is the thyroid cartilage and here is this, right here, the front part of it, which we can feel if we feel the larynx from the front, at least men, and above here is the lingual bone, which is connected to the larynx with membrane, this is the only bone in the body that is not attached to the skeleton. Hér er svo hringbrjóskið. Og það er hægt að snúa þessu hérna, smella hérna á rotate og snúa barkakýlinu, svona til þess að átta sig betur á því. And you can rotate this here, click here on rotate and rotate the larynx, so that you can understand it better. Áfram í yfirlitið. On to the overview. Hér er sem sagt, erum við komin að barkalokinu og, sem er hér, sem sagt sem að leggst yfir barkakýlið, lokar barkakýlinu, þegar, við kyngingu. Og það er, hérna, getum séð þetta hér á þessu, þessari hreyfimynd. Ef þið fylgist með barkalokinu þá sjáið þið hvernig það ýmist lokar fyrir barka kýlið eins og núna eða opnar. If you watch the tracheal valve, you will see how it either closes the trachea punch like now or opens it. Þarna fer sem sagt fæða niður vélindað og af því að barkalokið lokar barkakýlinu lendir hún ekki ofan í barkakýlinu. That's where food goes down the esophagus and because the larynx closes the larynx, it doesn't end up in the larynx. En síðan þegar er, kyngingu er lokið þá má opna aftur fyrir loftrásina. But since swallowing is over, the airway can be opened again. Áfram hér. Hér er yfirlit yfir þessar brjóskflögur hérna, könnubrjóskin hér og hnýfilbrjóskin, sem eru svona efsti hluti þeirra, og hér sem sagt eru raddböndin sem eru, eru tengd þarna við könnubrjóskin að aftan en við skjaldbrjóskið að framan. Here's an overview of these cartilage flakes here, the jugal cartilage here and the clavicle cartilage, which is kind of the top part of them, and here, so to speak, are the vocal cords that are, they're connected there to the jugular cartilage at the back and to the thyroid cartilage at the front. Og hér eru svo alls konar vöðvar sem eru tengdir þarna við þessi brjósk og við raddböndin, eða stjórna hreyfingu raddbandanna, og, og hér er sem sagt sýnt hvernig raddböndin hreyfast á mismunandi hátt. And here are all kinds of muscles that are connected there to these cartilages and to the vocal cords, or control the movement of the vocal cords, and, and here it is shown how the vocal cords move in different ways. Þið sjáið mjög mismunandi hreyfingar hérna. You see very different movements here. Hér sem sagt liggja könnubrjóskin saman, þrenn, þar sem raddböndin eru tengd við þau. Here, so to speak, the jugular cartilages lie together, three, where the vocal cords are connected to them. Ef Ef þið ýtið hér á þá færast þau í sundur, en af því þau eru þríhyrningslaga og bara fest svona hér að neðan þá geta þau hreyfst á mjög margvíslegan hátt og, og þar af leiðandi geta raddböndin hreyfst á margvíslegan hátt, sem að skiptir máli í, í hljóðmynduninni. If If you press here, they move apart, but because they're triangular and just attached like this below, they can move in a lot of different ways and, and as a result, the vocal cords can move in a lot of different ways, which is important in, in the sound synthesis. Nú, áfram. Now, on. Hérna sjáum við inn í barkakýlið og þar sem eru þessi, þessi tvö pör af himnum, annars vegar raddböndin hér, þessi neðri, og svo fölsku raddböndin þarna efri. Here we see into the larynx and where are these, these two pairs of membranes, on the one hand the vocal cords here, this lower one, and then the false vocal cords over there. Og það er sýnt hvernig, hvernig þessar himnur ná frá könnubrjóskunum hérna að aftan yfir í, yfir í, hér að aftan, yfir í skjaldbrjóskið að framan, og þetta eru sem sagt raddböndin. And it's shown how, how these membranes extend from the jugal cartilages here in the back to, to, here in the back, to the thyroid cartilage in the front, and these are, as it were, the vocal cords. Og það er sem sagt svona stoðband í hvoru raddbandi. And there is, as it were, a brace in each vocal cord. Og svo er hér, fölsku raddböndin. Nú, áfram með yfirlitið hér. Hér er sýnt hvernig spegli er brugðið þarna fyrir ofan barkakýlið til þess að sjá stöðu raddbandanna í því og hér er sem sagt horft ofan í barkakýlið. Here it is shown how a mirror is moved above the larynx to see the position of the vocal cords in it, and here, as it were, looking down into the larynx. Glottis er, heitir raddglufa á íslensku. Það er sem sagt opið á milli, loftrásin á milli raddbandanna og, og hér sést þetta sem við höfum verið að tala um, mismunandi brjósk og, og himnur. Þetta er staða raddbandanna við öndun og þetta er sem sagt með þessu móti, við þessa stöðu, þá á loftið greiða leið upp og niður. This is the position of the vocal cords during breathing, and this is, as they say, in this position, in this position, the air has an easy way up and down. En til þess að mynda rödduð hljóð þá þrengist loftrásin, raddglufan, og verður bara sem sagt ör, örmjó, örmjó rás. Og það er það sem að gerist sem sagt við hljóðmyndun, við röddun, er að loftið frá lungunum kemur raddböndunum á hreyfingu, þau fara að titra og mynda hljóð. Það sem gerist er að raddböndin loka fyrir loftstreymið en lungun halda áfram að dæla lofti upp, en loftið kemst ekki lengra, það kemst ekki upp í kokið, kemst ekki upp úr barkakýlinu, vegna þess að raddglufan er lokuð. Raddböndin liggja saman. Og þá er alveg augljóst hvað gerist, sem sé. And then it's quite obvious what happens, anyway. Það byggist upp loftþrýstingur neðan lokunarinnar í barkanum, neðan lokunarinnar, og verður meiri þrýstingur en fyrir ofan af því að loftið heldur áfram að streyma að neðan. Air pressure builds up below the occlusion in the trachea, below the occlusion, and becomes more pressure than above because the air continues to flow from below. Að endingu gefa raddböndin eftir, þau eru teygjanleg, þau eru teygjanlegar himnur, og þau standast ekki þennan þrýsting endalaust, þau gefa eftir, glennast sundur og hleypa loftinu upp og þá kemur heilmikil loftgusa. Eventually the vocal cords give way, they are elastic, they are elastic membranes, and they cannot withstand this pressure forever, they give way, break apart and let the air up, and then there is a lot of gas. Loftið streymir milli raddbandanna á miklum hraða og það sem þarna á þessum mikla hraða til þess að lækka þrýstinginn, það er að þrýstingurinn í þessum hraða straumi, þarna á milli raddbandanna upp um raddglufuna, þrýstingurinn þar lækkar. The air flows between the vocal cords at high speed, and what is there at this high speed in order to lower the pressure, is that the pressure in this fast current, there between the vocal cords up through the vocal folds, the pressure there decreases. Þetta er eðlisfræðilegt lögmál, svokallað Bernoulli-lögmál eða Bernoulli-kraftur, sem segir að þrýstingurinn lækki þegar, þegar hraði loftstraumsins eykst þarna. This is a physical law, the so-called Bernoulli's law or Bernoulli's force, which says that the pressure drops when the speed of the air stream increases there. Og vegna þess að þrýstingurinn þarna á milli raddba, í loftstraumnum milli raddbandanna lækkar, þá kemur að því að teygjan í raddböndunum verður aftur yfirsterkari, nær aftur að loka fyrir loftstrauminn þegar þrýstingurinn ofan og neðan raddbanda hefur jafnast. And because the pressure there between the vocal cords, in the air current between the vocal cords decreases, the stretch in the vocal cords becomes stronger again, manages to block the air current again when the pressure above and below the vocal cords has equalized. Þá endurtekur sama sagan sig. Then the same story repeats itself. Það fer aftur að byggjast upp þrýstingur neðan raddbanda þegar lokunin kemur aftur og þegar sá þrýstingur er orðinn nægur þá brýtur loft sér leið upp og svo framvegis. Pressure builds up again below the vocal folds when the closure returns and when that pressure is enough, air makes its way up and so on. Og þetta ferli er kallað ein sveifla, sem sé ferlið frá því að raddböndin lokast og loftþrýstingur neðan þeirra eykst, lokunin rofnar, loftþrýstingur fellur aftur vegna þess að loftið sem hafði safnast saman fyrir neðan raddböndin það kemst burt og svo lokast raddböndin á ný. And this process is called one swing, which is the process from when the vocal cords close and the air pressure below them increases, the closure is broken, the air pressure drops again because the air that had gathered below the vocal cords gets out and then the vocal cords close again. Þetta ferli kallast ein sveifla. Þetta ferli er svo sýnt á annan hátt hér á þessari mynd sem sýnir loftstrauminn millli raddbandanna upp um raddglufanna. This process is shown in a different way here in this picture, which shows the flow of air between the vocal cords up through the vocal folds. Hér er lárétti ásinn sem sýnir tíma í millisekúndum. Here is the horizontal axis showing time in milliseconds. Það er að segja þúsundustu hlutum úr sekúndu. Lóðrétti ásinn sýnir aftur á móti loft streymið um raddglufuna í rúmsentimetrum á sekúndu. The vertical axis, on the other hand, shows the air flow through the vocal folds in cubic centimeters per second. Við sjáum hér, hér í upphafi er, er sem sagt raddglufan lokuð, en, en lokunin rofnar, og um leið og hún rofnar þá kemur mikið loft þarna upp, sem sagt örstutt sekúndubrot þangað til það er komið hér í hámark. We see here, here at the beginning, the vocal fold is closed, as it were, but, but the closure breaks, and as soon as it breaks, a lot of air comes up there, for a fraction of a second until it reaches its maximum here. Svo sem sagt lækkar það hægar heldur en það jókst. In other words, it decreases more slowly than it increased. Kúrfan er ekki, ekki eins brött hérna á leiðinni niður en hér er sem sagt teygjan í raddböndunum að ná yfirhöndinni, raddglufan að þrengjast og, og loftstraumurinn að minnka, hérna, þar sem brotalínan er, hefur raddglufan lokast alveg aftur og er lokuð hér um stund meðan loftþrýstingur er að byggjast upp. The curve is not, not as steep here on the way down but here is where the stretch in the vocal cords is getting the upper hand, the vocal fold is getting narrower and, and the airflow is decreasing, here, where the fracture line is, the vocal fold has closed all the way back and is closed around here moment while air pressure is building. Og svona endurtekur þetta sig aftur og aftur. það er hægt að mæla það að, hér, að hver sveifla tekur átta komma fimm millisekúndur Það þýðir að það eru um það bil hundrað og tuttugu sveiflur á sekúndu, sem er svona meðal karlmannsrödd, komum að því síðar. it can be measured that, here, that each oscillation takes eight point five milliseconds. That means there are about one hundred and twenty oscillations per second, which is about the average male voice, we'll get to that later. Hér sjáum við þetta teiknað á tvennan hátt, vinstra megin, þar sem er merkt A, er eins og sé horft niður í barkakýlið, hér er sem sagt algjör lokun og svo opnast raddböndin hér aðeins og meira, síðan fara þau, og, og, og fara svo aftur að lokast og lokunin hefur svo, er svo orðin algjör hér. Here we see it drawn in two ways, on the left side, where it is marked A, it's like looking down into the larynx, here there is a complete closure, and then the vocal cords open here a little more and more, then they go, and, and, and then go back to closing and the closing has so, so has become complete here. Er eins og sé horft aftan frá inn í hálsinn eða barkakýlið að aftan. It's like looking into the back of the throat or larynx from the back. Hér eru raddböndin algjörlega lokuð, liggja saman á löngum kafla. Here the vocal cords are completely closed, lying together in a long section. Hérna á næstu mynd hér neðst Er lokunin að rofna, þrýstingurinn að neðan er í þann veginn að brjóta sér leið upp. Búinn að færa raddböndin sundur hér neðst en það er aðeins lokun efst ennþá. Moved the vocal cords apart at the bottom but there is only closure at the top yet. Hérna hefur lokunin algjörlega rofnað og hér er raddglufan galopin. Svo á myndinni hér efst uppi þá er raddglufan að byrja lokast aftur vegna þess að þrýstingur hefur þá jafnast að ofan og neðan raddbanda. So in the picture above, the vocal folds are starting to close again because the pressure has then equalized above and below the vocal cords. Þau eru að færast, koma mjög nálægt hvort öðru hér að neðan er ennþá nokkuð opin að ofan. Hérna eru þau komin alveg saman að neðan af því hér er sem sagt búið að loka algjörlega fyrir oftstrauminn en, en raddböndin hefur samt ekki fallið alveg saman hér að ofan Og svo liggja þau saman alla leiðina, komin ein sveifla og þar með látum við lokið þessum fyrirlestri um talfærin í barkakýli og raddbandasveiflur. Here they are completely together at the bottom, because the overcurrent has been completely blocked here, but the vocal cords have still not completely joined above. this lecture about the voice organs in the larynx and vocal cord oscillations.