Hoe Nederland het gevaar van bosbranden onderschat
Dit gebeurde afgelopen april...
Wild om zich heen slaande vlammen bij twee grote natuurbranden.
In Brabant branden honderden hectares natuur...
...en in Limburg evacueren de hulpdiensten een heel dorp.
We kennen dit soort beelden vooral uit het buitenland...
...maar inmiddels zien we ook hier natuurbranden die dagenlang kunnen duren.
Kunnen we dit in de toekomst vaker verwachten?
En zijn we daar wel op voorbereid?
We gaan het dus hebben over een specifiek soort brand:
Natuurbrand.
Hoeveel van dit soort branden er zijn, dat weten we niet precies.
Maar alleen al dit jaar ging ongeveer 1000 hectare natuur in vlammen op.
Dat is bijna net zoveel als 2000 voetbalvelden.
En dat komt vooral door die twee grote branden in het zuiden van het land.
Wilfrid, van brandweer IJsselland...
...stond afgelopen april met zijn neus bovenop de vlammen.
Maar hoe ontstaat nou precies een brand?
Dat is het beste uit te leggen aan de hand van de branddriehoek.
Die bestaat, logisch, uit drie elementen.
Allereerst heb je nodig: brandstof.
Dat kan zijn dorre heide, of dor gras.
Dan, daarnaast: zuurstof.
En ten slotte...
...warmte.
Pas als er een hittebron is, heb je brand.
Dat er begin dit jaar zulke grote stukken natuur in vlammen opgingen...
...heeft vooral te maken met droogte.
Die zorgt voor meer droge bladeren en hout in het bos en dat brandt makkelijker.
We weten dat het klimaat verandert...
...en met die klimaatverandering verwachten we langere periodes van droogte.
En voor natuurbranden betekent dat...
...dat we waarschijnlijk te maken gaan krijgen met meer branden.
Dat de branden langer kunnen gaan duren.
En dat er ook meerdere branden tegelijkertijd plaatsvinden...
...en dat die branden ook groter kunnen worden.
Veruit de meeste natuurbranden worden veroorzaakt door mensen.
Bijvoorbeeld door een barbecue of het achterlaten van glas.
En daarnaast zijn we ook nog met z'n allen vaker in de natuur te vinden.
Voor mensen die in het groen wonen of kamperen...
...kunnen de risico's bij een uitslaande natuurbrand groot zijn.
Dit overkwam bijvoorbeeld 4000 mensen uit het Limburgse Herkenbosch.
Vanwege die rook moesten vannacht ineens alle ruim 4000 inwoners hun huis uit.
Ja, veiligheid boven alles.
Leuk is anders, maar...
...we gaan inpakken.
We hebben dus te maken met nieuwe omstandigheden...
...waardoor er meer grote natuurbranden kunnen plaatsvinden.
Maar wat doen we eigenlijk om die te bestrijden?
Daarvoor is het dus belangrijk om in te grijpen in die eerdergenoemde branddriehoek.
Vuurbestrijding gaat om het weghalen van de elementen die een brand veroorzaken.
Door te blussen haal je de temperatuur omlaag...
...en zorg je ervoor dat de beschikbare brandstof nat wordt.
Maar je kunt ook de brandstof weghalen...
...door bijvoorbeeld droge bladeren te verwijderen.
De klassieke manier is blussen met water.
Alleen is er de laatste jaren bezuinigd op het aantal bluswagens en daar is kritiek op.
Als deze bezuinigingen doorgaan...
...dan zetten we grote stukken natuur op het spel.
Daarnaast is het Nederlandse brandweersysteem vooral gericht op stedelijke branden.
Een fijnmazig netwerk van kleine kazernes...
...om ervoor te zorgen dat de brandweer zo snel mogelijk ter plaatse is.
Maar dit systeem is niet gericht op die nieuwe, drogere omstandigheden...
...en snel oprukkende natuurbranden.
Omstandigheden die ze in het buitenland al veel langer kennen.
En daarom zijn ze ook daar kritisch op Nederland.
Die nieuwe branden vragen dus om een nieuwe manier van bestrijden...
...met zogenaamde handcrews.
Dat zijn brandweerlieden die met gereedschap in de hand de brand proberen te bedwingen.
Wilfrid zit in zo'n handcrew.
Zo'n handcrew, daar is er maar 1 van in Nederland, bestaand uit zo'n 80 mensen.
De vraag is of dat genoeg is als we meer te maken krijgen met van die heftige branden.
Ik word ook aangesproken door internationale collega's...
...die zeggen: joh, Cathelijne...
...ik hou wel m'n hart vast om die situatie in Noordwest-Europa, maar ook in Nederland.
En ik deel die zorg.
Ik hoop dat we heel erg van deze branden leren...
...en ons specialisme uitbreiden en de internationale lessen ophalen.
En die data verzamelen, en die voorlichting gaan doen.
En ik hoop dat we dat doen voor het echt mis gaat.
Oké, ik vat het even samen.
Er zijn zorgen over drogere en hetere zomers...
...de brandweer heeft minder materieel...
...en ze bestrijden branden meestal vanuit een stedelijke blik.
Tegelijkertijd wordt de brandweer ook steeds slimmer...
...dat zegt Albert-Jan van Maren van Brandweer Nederland.
We hebben vier jaar geleden als Brandweer Nederland geconstateerd dat...
...dat het klimaat verandert en dat we ook moeten gaan nadenken over natuurbrandbeheersing...
...ook in de toekomst.
We zijn een programma gestart waarin we gezegd hebben dat we het vooral slimmer en innovatiever moeten doen...
...en op die manier hopen we met de veranderende omstandigheden goed rekening te kunnen houden.
En dat is genoeg volgens u?
Je kunt natuurlijk altijd bezig blijven in ons vak...
...en dat moeten we ook... Het is niet zo dat we zeggen: we zijn nu klaar...
...we blijven continu bezig om ons vak beter te krijgen en om ons goed voor te bereiden op de branden.
En de programma's die we daar nu op gestart hebben, die gaan daar een grote bijdrage aan leveren.
Dus de mensen die in de buurt van een bos wonen kunnen eigenlijk gewoon rustig gaan slapen?
Ja, we moeten met z'n allen blijven genieten van de natuur, die is hartstikke waardevol...
...en tegelijkertijd als het droog altijd zorgzaam zijn en opletten wat we doen.
Dat klinkt geruststellend, maar daarmee zijn niet alle zorgen zomaar weg.
Volgens experts moet er ook op andere vlakken wat gebeuren.
Zo moet de politiek, natuurbeheer, maar ook jij en ik...
...ons meer bewustworden van de risico's.
Richting de toekomst hebben we meer specialisme nodig...
...en ik vind het daarbij heel belangrijk om aan te geven dat het niet alleen maar om de brandweer gaat.
Mensen in het algemeen denken vaak...
...als er wat gebeurt dan komt iemand anders me wel redden.
Maar bij natuurbranden zijn er ook veel dingen die je zelf kan doen...
...om je huis en tuin klaar te maken...
...en een grotere kans te geven om een brand te doorstaan.
Vond je dit nou een vlammende video?
Abonneer je dan op ons kanaal.
Joe.
