Let's imagine...: Eugene Trivizas at TEDxAthens 2013 Stellen wir uns vor...: Eugene Trivizas bei TEDxAthens 2013 Let's imagine...: Eugene Trivizas at TEDxAthens 2013 Imaginemos...: Eugene Trivizas en TEDxAtenas 2013. Imaginons... : Eugene Trivizas à TEDxAthens 2013 Wyobraźmy sobie...: Eugene Trivizas na TEDxAthens 2013 Imaginemos...: Eugene Trivizas no TEDxAthens 2013 Hayal edelim...: Eugene Trivizas TEDxAthens 2013'te

Μετάφραση: Athina Mellidou Επιμέλεια: Chryssa Takahashi ♪ I don't know what to say ♪

(Χειροκρότημα) (Ζητωκραυγές) (Applause) (Cheers)

Σας ευχαριστώ, καλησπέρα σας. Thank you, good evening. Grazie, buonasera.

(Χειροκρότημα) (Applause) (Applausi)

Εμένα όπως βλέπετε, μου φέρανε πολυθρόνα Wie Sie sehen können, wurde mir ein Sessel gebracht. As you can see, they brought me a armchair. Come potete vedere, mi è stata portata una poltrona

επειδή συνήθως οι παππούδες και οι γιαγιάδες denn normalerweise sind Großeltern because usually the grandparents τα παραμύθια τα λένε καθισμένοι σε πολυθρόνες. fairy tales are told sitting in armchairs.

Είχα ζητήσει, βέβαια, καναπέ, για να κάθονται δίπλα μου Ich hatte natürlich um ein Sofa gebeten, um neben mir zu sitzen. I had asked, of course, for a sofa so that they could sit next to me.

ο Θάνος το Κολοκυθάκι, ο Πίκος Απίκος και κάποιοι άλλοι χαρακτήρες μου. Thanos der Kürbis, Pikos Apikos und einige meiner anderen Figuren. Thanos the Pumpkin, Pikos Apikos and some other characters of mine.

(Χειροκρότημα) (Clap)

Αλλά δεν μπορεί να τα έχει όλα κανείς. But no one can have it all.

Θα προτιμούσα να σας έλεγα ένα παραμύθι, Ich würde Ihnen lieber eine Geschichte erzählen, I would prefer to tell you a fairy tale.

αλλά θα σας μιλήσω για το κύριο συστατικό των παραμυθιών. aber ich erzähle Ihnen etwas über den Hauptbestandteil von Märchen. But I will talk to you about the main ingredient of fairy tales.

Δηλαδή, τη φαντασία. That is, the imagination.

Η φαντασία είναι η πρώτη που χαρτογραφεί τα αχαρτογράφητα νερά. Imagination is the first to map the uncharted waters. Στη φαντασία μας συντελούνται, αρχικά, τα πιο τολμηρά ταξίδια. In the imagination of ours, they occur, initially, the most daring journeys. Η φωτογραφία, στην οθόνη που βλέπετε, The photo, on the screen you see,

είναι ένα πραγματικό άγαλμα, ύψους 7 μέτρων, στο Όσλο της Νορβηγίας. is a real statue, 7 meters tall, in Oslo, Norway.

Θα σας πω σε λίγο τη σημασία αυτού του συνδετήρα Ich werde Ihnen gleich die Bedeutung dieser Büroklammer erklären I will tell you shortly the meaning of this connector. και τη σχέση με την ομιλία μου. and the relationship with my speech.

Τον τίτλο της ομιλίας «Ας φανταστούμε» The title of the speech "Let's imagine" τον έχω πάρει από μια διάλεξη, που είχε δώσει ο Τζέιμς Μάξγουελ, Ich habe es aus einer Vorlesung von James Maxwell, I have taken it from a lecture given by James Maxwell,

για τη μοριακή δομή των αερίων. for the molecular structure of gases.

Στη διάλεξη αυτή είχε μπροστά του μια σειρά από μπουκαλάκια με αέρια In this lecture he had in front of him a series of gas bottles

και έδειχνε το περιεχόμενο της στο ακροατήριο του and showed its content to his audience ja näytti sen sisällön yleisölle

για να το παρατηρήσουν, παρόλο που και τα αέρια και τα μόρια ήταν αόρατα. to observe it, even though both gases and particles were invisible. Γι' αυτό το λόγο, ο Μάξγουελ επαναλάμβανε κάθε λίγο και λιγάκι την πρόταση Aus diesem Grund wiederholte Maxwell immer wieder den Satz For this reason, Maxwell repeated every now and then the sentence

«Let us imagine», «Ας φανταστούμε. Ας φανταστούμε τα αέρια και τα μόρια». "Let us imagine", "Let's imagine. Let us imagine gases and molecules.'

Στην επιστήμη πρέπει να φανταζόμαστε In science we must imagine Tieteessä meidän on kuviteltava

όλο και περισσότερα, όλο και τολμηρότερα. mehr und mehr, mehr und mehr gewagt. more and more, more and more daring.

Ο Έρβιν Σρέντιγκερ, ο Αυστριακός φυσικός, Erwin Schrödinger, the Austrian physicist, για να εξηγήσει τι είναι το ηλεκτρόνιο to explain what an electron is

το είχε περιγράψει σαν παλμό σε αόρατο σκοινί. he had described it as a pulse on an invisible cord.

Γίνεται τώρα στο μουσείο Γουναρόπουλου μια έκθεση έργων τέχνης Im Gounaropoulos-Museum gibt es jetzt eine Kunstausstellung There is currently an art exhibition taking place at the Gounaropoulos Museum. Gounaropoulos-museossa on nyt taidenäyttely.

εμπνευσμένων από ήρωες των βιβλίων μου, διάφορα εικαστικά, γλυπτά και άλλα έργα, inspired by heroes of my books, various visual arts, sculptures and other works, kirjojeni hahmojen, erilaisten taideteosten, veistosten ja muiden teosten innoittamana,

και μεταξύ άλλων εκθέτουμε για πρώτη φορά το αόρατο πράσινο καγκουρό. und unter anderem stellen wir zum ersten Mal das unsichtbare grüne Känguru aus. and among other things we are exhibiting for the first time the invisible green kangaroo. (Γέλια) (Laughs)

Υπάρχει μια προθήκη και μια ταμπελίτσα που λέει, There's a display case and a sign that says, «Αόρατο Πράσινο Καγκουρό, Μην αγγίζετε». "Invisible Green Kangaroo, Don't Touch."

(Γέλια) (Χειροκρότημα) (Laughter) (Applause)

Αυτό τα παιδιά το βρίσκουν διασκεδαστικό. The children find this amusing.

Μια ηλικιωμένη εκπαιδευτικός όμως, με επέπληξε, μου είπε, An old teacher, however, scolded me, told me,

«Τι πράγματα είναι αυτά; Πού είναι το καγκουρό; “What are these things? Where is the kangaroo?

Και τι ωφελεί να λέτε στα παιδιά ότι υπάρχει ένα αόρατο πράσινο καγκουρό;» And what is the use of telling children that there is an invisible green kangaroo?' Έπρεπε να της απαντήσω ότι ωφελεί, επειδή θα βοηθήσει μεθαύριο τα παιδιά Ich musste ihr sagen, dass es gut war, weil es den Kindern übermorgen helfen würde. I had to answer her that it is useful because it will help the children the day after tomorrow

να καταλάβουν τι είναι το ηλεκτρόνιο, σύμφωνα με τον ορισμό του Σρέντιγκερ. To understand what an electron is, according to Schrödinger's definition. (Γέλια) (Χειροκρότημα) (Laughter) (Applause)

Δεν της το είπα όμως, της είπα ότι έχει πάει στην τουαλέτα το καγκουρό Aber ich habe es ihr nicht gesagt, ich habe ihr gesagt, dass das Känguru auf die Toilette gegangen ist. I didn't tell her but, I told her that the kangaroo went to the toilet. Mutta en kertonut hänelle, vaan kerroin, että kenguru oli mennyt vessaan - και επιστρέφει όπου να είναι. and returns wherever it is. ja hän on taas siellä missä on.

Και έχει κι ένα άλλο πρόβλημα, εκθέτουμε επίσης ένα παγάκι And it has another problem, we also expose an ice cube

από δροσοσταλίδες χρυσάνθεμου, το οποίο κι'αυτό δεν υπήρχε. von Tautropfen der Chrysantheme, die selbst nicht da war. from chrysanthemum dewdrops, which also did not exist.

Μου λέει, «Πού είναι το παγάκι;» Της λέω «Μόλις έλιωσε, She says to me, "Where's the ice cube?" I tell her "It just melted,

αν ερχόσασταν λίγο νωρίτερα θα το βλέπατε». if you had come a little earlier you would have seen it."

Η φαντασία, δηλαδή η ικανότητα να συλλαμβάνουμε στο νου μας Imagination, that is, the ability to conceive in our mind Mielikuvitus, eli kyky vangita mielessämme -

εικόνες και ιδέες πέρα από την εμπειρική πραγματικότητα, images and ideas beyond empirical reality, mielikuvia ja ideoita empiirisen todellisuuden ulkopuolella,

έχει πιστεύω άμεση σχέση με την τεχνολογική πρόοδο, it is believed to have a direct relationship with technological progress.

με την επιστημονική σκέψη, with scientific thinking,

και, ζητούμενο σήμερα, την οικονομική ανάπτυξη. and, requested today, economic development. ja, mitä nyt tarvitaan, talouskasvua.

Ο σημαντικότερος συντελεστής παραγωγής, The most important factor of production,

είχε πει ο Κένεθ Μπόλντουϊν, ο οικονομολόγος, Kenneth Baldwin, the economist, had said, δεν είναι ούτε η γη, ούτε τα εργατικά χέρια, it is neither the land, nor the laboring hands,

ούτε το κεφάλαιο. Είναι η φαντασία. nor the capital. It's the imagination.

Και αυτό το δικαιολογεί επειδή, And this justifies it because,

σε αντίθεση με όλους τους άλλους συντελεστές παραγωγής, in contrast to all other factors of production. toisin kuin kaikki muut tuotannontekijät, οι οποίοι έχουν συγκεκριμένα όρια, which have specific limits,

η φαντασία, λέει ο Μπόλντουϊν, είναι απεριόριστη. imagination, says Baldwin, is limitless.

Και συνεπώς τα οφέλη της ανυπολόγιστα. Και προσθέτω και κάτι άλλο. And therefore, the benefits are immeasurable. And I would also add something else. Siksi sen hyödyt ovat mittaamattomat. Ja lisään vielä jotain muuta.

Ότι η φαντασία, δεν είναι μόνο απεριόριστη, είναι και φθηνή. That imagination is not only limitless, it is also cheap.

Δεν χρειάζεται να δανειζόμαστε για να την χρησιμοποιήσουμε. We don't need to borrow to use it. Meidän ei tarvitse lainata, jotta voimme käyttää sitä. Για να επιστρατεύσει κάποιος τη φαντασία του, To use one's imagination, ώστε να επινοήσει κάτι το πρωτοποριακό, ή να λύσει κάποιο πρόβλημα, to invent something innovative, or to solve a problem,

δεν απαιτείται ούτε προηγμένη τεχνολογία, ούτε υψηλά ερευνητικά κονδύλια. I does not require neither advanced technology, nor high research funding

Ο Έντισον, που έχει κάνει πάνω από χίλιες εφευρέσεις, το είχε πει πολύ απλά: Edison, who has made over a thousand inventions, put it very simply: Edison, joka on tehnyt yli tuhat keksintöä, oli ilmaissut asian hyvin yksinkertaisesti: «Για να εφεύρεις χρειάζεσαι μόνο καλή φαντασία και ένα σωρό σκουπίδια». To invent, you just need a good imagination and a pile of junk. Χαρακτηριστικότατο παράδειγμα του Σπράνγκλερ, ένας θυρωρός, Characteristic example of Sprangler, a janitor, Erinomainen esimerkki Spragler, talonmies, ο οποίος έπασχε από άσθμα, και όταν ξεσκόνιζε τον ενοχλούσε η σκόνη. who suffered from asthma, and when he was dusting he was bothered by the dust joka kärsi astmasta, ja kun hän pyyhki pölyä, pöly häiritsi häntä.

Προσπαθούσε λοιπόν να βρει ένα τρόπο, αντί να ανακυκλώνει την σκόνη He was trying therefore to find a way, instead of recycling the dust

να απαλλάσσεται από αυτή. to get rid of it. vapautetaan siitä.

Έτσι επινόησε την πρώτη ηλεκτρική σκούπα, Thus, he invented the first electric vacuum cleaner, Niinpä hän keksi ensimmäisen pölynimurin, χρησιμοποιώντας αρχικά έναν ανεμιστήρα και μια μαξιλαροθήκη. using initially a fan and a pillowcase. aluksi tuulettimen ja tyynyliinan avulla. Ονόμασε τη σκούπα αυτή "σουΐπερ" και χάρισε μερικές ακόμα σε φίλους He named this broom "Swiper" and gave a few more to friends Hän nimesi tämän luudan "Swiperiksi" ja antoi muutaman lisää ystävilleen. και συγγενείς, στις γιορτές. and relatives, on holidays. ja sukulaiset, lomilla.

Μια από αυτές τις σκούπες την χάρισε στην ξαδέρφη του, τη Σουζάνα Χούβερ. He gave one of these brooms to his cousin, Susanna Hoover. Hän antoi yhden näistä luudista serkulleen Susanna Hooverille. (Γέλια)

Ο σύζυγος της ξαδέρφης του, ο Γουίλιαμ Χένρυ Χούβερ, His cousin's husband, William Henry Hoover,

βιομήχανος δερματίνων ειδών εκείνη την εποχή, είδε τη σκούπα, a leather goods manufacturer at the time, saw the broom, βρήκε ενδιαφέρουσα την ιδέα, και μαζί με τον Σπράνγκλερ ιδρύσανε το 1912, piti ajatusta kiinnostavana ja perusti yhdessä Stranglerin kanssa vuonna 1912, τη γνωστή εταιρία παραγωγής ηλεκτρικής σκούπας Χούβερ.

Και αυτή δεν είναι η μόνη περίπτωση. And this is not the only case.

Είναι πάρα πολλές οι περιπτώσεις, που για κάποια εφεύρεση δεν χρειάζεται There are too many cases where an invention does not need to be On liian monia tapauksia, joissa keksinnön ei tarvitse olla

ούτε εξειδικευμένη γνώση, ούτε υψηλά κονδύλια, ούτε οργανωμένες ομάδες. neither specialised knowledge, nor high budgets, nor organised teams. ei erikoisosaamista, suuria budjetteja eikä organisoituja tiimejä.

Για παράδειγμα, ο Ελβετός Ζόζεφ ντε Μεστρ, For example, the Swiss Joseph de Maestre, Esimerkiksi sveitsiläinen Joseph de Maestre, όταν πήγαινε για κυνήγι με το σκύλο του, when he went hunting with his dog,

εκνευριζότανε επειδή έπρεπε μετά να καθαρίζει το τρίχωμα του σκύλου she was upset because she had to clean the dog's fur afterwards hän oli järkyttynyt, koska hänen piti puhdistaa koiran turkki sen jälkeen. από τις κολλιτσίδες που είχαν προσκολληθεί στο τρίχωμα του. Με αποτέλεσμα, παρατηρώντας τις κολλιτσίδες, να επινοήσει το βέλκρο. Tämän seurauksena hän keksi tarranauhan, kun hän tarkkaili tikku-uikkuja. Το βέλκρο δεν είναι τίποτα άλλο από βιομηχανοποιημένη κολλιτσίδα. Velcro is nothing more than industrialized burlap. Tarranauha on pelkkää teollistettua säkkikankaita.

Κάτι παρόμοιο συνέβη και με τον Άρθρουρ Φράι, έναν θεοσεβούμενο Something similar happened to Arthur Frye, a God-fearing Jotain vastaavaa tapahtui Arthur Fryelle, jumalaapelkäävälle - που επειδή, όταν εκκλησιαζόταν, because when he was in church, koska kun hän oli kirkossa,

στο βιβλίο με τους ύμνους του πέφτανε οι σελιδοδείκτες που το κρατούσε, in his book of hymns were falling off the bookmarks he was holding, hänen virsikirjassaan putosivat pois kirjanmerkeistä, joita hän piti kädessään, επινόησε το ποστ-ιτ, το οποίο είναι εύκολο να ξεκολλάει. invented the post-it, which is easy to unstick.

Και διάβαζα μόλις πριν δυο τρεις μέρες στις εφημερίδες, το είδατε κι εσείς, And I was just reading in the papers two or three days ago, you saw it too, Luin juuri pari päivää sitten lehdistä, että tekin näitte sen,

για έναν Αργεντινό μηχανικό αυτοκινήτων, for an Argentinean car mechanic,

που χρησιμοποιώντας υλικά που βρήκε στο σπίτι του, using materials he found in his home, δηλαδή μια γυάλινη κανάτα, μια κούκλα, μια σακούλα κι ένα μανίκι,

επινόησε μια συσκευή τοκετού invented a birthing device keksi synnytyslaitteen

που αναμένεται να μειώσει τις καισαρικές τομές και να σώσει πολλά νεογέννητα. which is expected to reduce caesarean sections and save many newborns. jonka odotetaan vähentävän keisarinleikkauksia ja pelastavan monia vastasyntyneitä.

Ο ένας με μαξιλαροθήκη και ανεμιστήρα, ο άλλος με κανάτα και μανίκι, One with a pillowcase and fan, the other with a jug and sleeve,

δημιουργούνε κάτι το καινούριο.

Αν είχαμε στη χώρα μας μερικές τέτοιες εφευρέσεις, μερικούς τέτοιους ανθρώπους, If we had in our country a few such inventions, a few such people,

θα βγαίναμε συντομότερα από την κρίση πιστεύω. we'd get out of the crisis sooner, I think. Γι' αυτό, για να καινοτομήσουν, οι πρωτοπόροι επιστήμονες That's why, to innovate, pioneering scientists

επιστρατεύουν πιο πολύ τη φαντασία τους, παρά τις γνώσεις τους. they use their imagination more than their knowledge.

Ο Αϊνστάιν το είχε θέσει ξεκάθαρα: Einstein had put it very clearly:

«Η φαντασία είναι σπουδαιότερο εφόδιο από τη γνώση, επειδή η γνώση περιορίζεται σε αυτό που καταλαβαίνουμε because knowledge is limited to what we understand

μια συγκεκριμένη ιστορική στιγμή, a particular historical moment,

ενώ η φαντασία αγκαλιάζει όλα αυτά που θα κατανοήσουμε στο μέλλον». while imagination embraces all that we will understand in the future."

Έρχομαι τώρα σε κάτι που πιστεύω πολύ βαθιά, I come now to something I believe very deeply, και το λέω και το ξαναλέω, and I say it and I say it again,

ότι στόχος του εκπαιδευτικού συστήματος δεν πρέπει να είναι τόσο η μετάδοση γνώσεων,

όσο η καλλιέργεια της δημιουργικότητας και φαντασίας του παιδιού. as much as the cultivation of the child's creativity and imagination.

Το έχω πει σε πολιτικούς, το έχω πει σε υπουργούς παιδείας, I've told politicians, I've told education ministers,

αλλά δε φαίνεται να το καταλαβαίνουν. but they don't seem to get it.

Και μάλιστα πρόσφατα, σε ένα βιβλίο με τίτλο «Big Data», του Βίκτωρ Μέγιερ, And even more recently, in a book called "Big Data" by Victor Meyer,

σε μία κριτική του, γράφει ο Τζάστιν Γουεμπ in a review, Justin Webb writes «Γιατί να σπαταλάμε το χρόνο μας μαθαίνοντας γεγονότα; "Why waste our time learning facts?

Όσα ήταν απαραίτητο να τα απομημονεύουμε από βιβλία What was necessary to memorize from books μπορούμε να τα έχουμε διαθέσιμα ανά πάσα στιγμή κυριολεκτικά στην τσέπη μας,

σε μια μικρή συσκευή, ή μεθαύριο, ακόμη και στα γυαλιά μας». in a small device, or the day after tomorrow, even in our glasses."

Και πάλι ο Αϊνστάιν:

«Ποτέ μην απομνημονεύεις κάτι που μπορείς να το ψάξεις».

Παρόλα αυτά, η ενθάρρυνση της δημιουργικότητας However, encouraging creativity και η καλλιέργεια της φαντασίας

είναι από τις πιο παραμελημένες πλευρές των συγχρόνων εκπαιδευτικών συστημάτων. is one of the most neglected aspects of modern education systems.

Παραγεμίζουμε τα παιδιά σα γαλοπούλες με γνώσεις, πληροφορίες, γεγονότα, We stuff children like turkeys with knowledge, information, facts,

και αφήνουμε τη φαντασία τους να λιμοκτονεί.

Τα παιδιά εισάγονται στο σχολείο προικισμένα με πλούσια φαντασία Children enter school endowed with a rich imagination

και αποφοιτούν με φαντασίες ατροφικές, και στραγγαλισμένες. and graduate with atrophied, strangled imaginations.

Το βλέπω στα σχολεία που πηγαίνω. I see it in the schools I go to.

Τα μικρά παιδιά με τα οποία επικοινωνώ είναι γεμάτα φαντασία. The young children I communicate with are full of imagination.

Μετά από λίγο τα βλέπεις γίνονται σαν πιόνια, σαν ρομπότ, After a while you see them become like pawns, like robots,

κι αγχωμένα κιόλας από αυτά που πρέπει να μάθουν. and nervous about what they have to learn. Κι έφτασε η ώρα του συνδετήρα. And it's time for the paper clip.

Σε μια μελέτη, «Break-point and Beyond: Mastering the Future Today» In a study, "Break-point and Beyond: Mastering the Future Today"

οι ερευνητές παρουσιάζουν τα αποτελέσματα μιας έρευνας researchers present the results of a survey σχετικά με τη δημιουργική σκέψη. on creative thinking.

Και για τη μέτρηση της, χρησιμοποιούν συνδετήρες. And to measure it, they use paper clips.

Όχι μόνο συνδετήρες, τούβλα και άλλα περίεργα αντικείμενα. Not just staples, bricks and other odd objects.

Το ερώτημα σχετικά με το συνδετήρα είναι πολύ απλό. The question about the paper clip is very simple. Σε τι μπορεί να μας φανεί χρήσιμος ένας συνδετήρας; What can a paper clip be useful for?

Οι περισσότεροι ενήλικες καταφέρνουν να σκεφτούν Most adults manage to think το πολύ 10-15 χρήσεις του συνδετήρα. a maximum of 10-15 uses of the paper clip.

Αν κάποιος απαριθμήσει πάνω από 145-200 χρήσεις του συνδετήρα If one lists over 145-200 uses of the paper clip θεωρείται ιδιοφυΐα σε αυτόν τον τρόπο σκέψης. is considered a genius in this way of thinking. Η έρευνα ήταν διαχρονική. The research was longitudinal.

Αξιολογούσαν τα ίδια άτομα σε διάφορα στάδια της ζωής τους. They evaluated the same people at different stages of their lives.

Σε ηλικία πέντε ετών, το ποσοστό των παιδιών που σκόραρε At the age of five, the percentage of children who scored

στο υψηλότερο επίπεδο, πάνω από 145 χρήσεις του συνδετήρα, ήταν 98%. at the highest level, over 145 uses of the fastener, was 98%. Δηλαδή όταν λέμε τι να κάνεις το συνδετήρα, εννοούμαι να τον ξεδιπλώσεις So when we say what to do with the paper clip, I mean unfold it

και να τον κάνεις αγκίστρι, ή σελιδοδείκτη, ή μπρελόκ, and make him a hook, or a bookmark, or a key chain,

ή το τούβλο να το χρησιμοποιήσεις για να κρατάς μια πόρτα ανοιχτή. or use the brick to hold a door open.

Δηλαδή χρήσεις πέρα από τη συνηθισμένη, καθιερωμένη χρήση That is, uses beyond the usual, established use του συγκεκριμένου αντικειμένου. of the object in question.

Σε ηλικία 8-10 ετών το ποσοστό μειώνεται δραματικά σε 50% At the age of 8-10 years the rate decreases dramatically to 50% και ου το κάθε εξής, ώσπου όταν ενηλικιωνόμαστε and so on, until when we come of age η μόνη χρήση που μπορούμε να σκεφτούμε για έναν συνδετήρα the only use we can think of for a paper clip είναι να συνδέουμε χαρτιά μεταξύ τους. is to connect cards together.

Και μερικοί ενήλικες λένε επίσης ότι τον χρησιμοποιούμε για CD-ROM eject, And some adults also say that we use it for CD-ROM ejection,

που το βάζουμε σε εκείνη την τρυπούλα και βγαίνει το CD-ROM, that we put it in that little hole and the CD-ROM comes out,

ή άμα είναι βέβαια κανείς διαρρήκτης, or if you're a burglar, of course,

μπορεί να το χρησιμοποιεί για να ανοίγει κλειδαριές ή χειροπέδες. he can use it to pick locks or cuffs. Δοκίμασα κι εγώ σε μια διάλεξη που είχα δώσει γι' αυτό το θέμα, I tried it myself in a lecture I gave on this subject,

και τους έδωσα διάφορα χαρτάκια να σκεφτούν να μου πουν χρήσεις συνδετήρα. and I gave them various pieces of paper to think about and tell me the uses of paper clips.

Ούτε πέντε δεν μπορούσαν να σκεφτούν καλά καλά, όχι 145 όπως τα μικρά παιδιά. Not even five could not think straight, not 145 like little children.

Διαθέτουμε ικανότητες, τις οποίες αντί να τις αναπτύξουμε στο εκπαιδευτικό σύστημα We have skills, which instead of developing them in the education system τις στραγγαλίζουμε, τις χάνουμε. we strangle them, we lose them.

Μαθαίνουμε τα παιδιά να υπηρετούν την πραγματικότητα We teach children to serve reality

αντί να την ξεπερνάνε. instead of overcoming it.

Και βέβαια δε θα σας εκπλήξει να σας πω ότι, παραμύθια γράφω, And of course it won't surprise you to know that I write fairy tales,

πιστεύω ότι η καλύτερη τροφή της φαντασίας είναι τα παραμύθια. I believe that the best food for the imagination is fairy tales. Και πάλι να επικαλεστώ τον Αϊνστάιν: Again, to invoke Einstein:

«Αν θέλετε τα παιδιά σας να είναι έξυπνα, διαβάστε τους παραμύθια. "If you want your children to be smart, read them stories. Αν θέλετε να είναι ακόμα πιο έξυπνα, διαβάστε τους περισσότερα παραμύθια». If you want them to be even smarter, read them more stories."

(Γέλια) (Laughter)

Ο Άλαν Τούρινγκ, ο πατέρας της επιστήμης των ηλεκτρονικών εγκεφάλων, Alan Turing, the father of electronic brain science,

είχε επηρεαστεί στο έργο του από παραμύθια. was influenced in his work by fairy tales.

Παραμύθια με προφητείες που διάβαζε όταν ήταν παιδί. Fairy tales with prophecies he read as a child. Η αγάπη του για τα παραμύθια συνεχίστηκε σε μεγάλη ηλικία His love of fairy tales continued at an old age

και τη μοιραζόταν αυτή την αγάπη με τον μαθηματικό Γκέντελ, and shared this love with the mathematician Gödel,

ο οποίος είχε πει ότι μόνο οι μύθοι αποδίδουν την πραγματικότητα who had said that only myths convey reality όπως θα έπρεπε να είναι. as it should be.

Ακόμα και η τραγική αυτοκτονία του Τούρινγκ το '54, Even the tragic suicide of Turing in '54,

ήταν μια αναπαράσταση του αγαπημένου του παραμυθιού της Χιονάτης. was a reenactment of his favorite Snow White fairy tale. Αυτοκτόνησε δαγκώνοντας μια μπουκιά από ένα μήλο εμποτισμένο με κυάνιο. He committed suicide by biting into a bite of a cyanide-soaked apple.

Υπάρχουν κάποιοι που πιστεύουν, αν και δε γίνεται δεκτό επισήμως, There are some who believe, although it is not officially accepted,

ότι το δαγκωμένο μήλο των Η/Υ της Apple that Apple's bite-sized apple of computers

είναι φόρος τιμής στον πατέρα των ηλεκτρονικών εγκεφάλων. is a tribute to the father of electronic brains. Έρχομαι κι εγώ να σας απαριθμήσω τον ρόλο που έχουν παίξει τα παραμύθια I too come to list the role that fairy tales have played

στη ζωή πολλών σημαντικών ανθρώπων. in the lives of many important people.

Γιατί όμως είναι σημαντικά τα παραμύθια κι ο μύθος; But why are fairy tales and myth important? Επειδή ο μύθος προηγείται. Because the myth comes first.

Η πραγματικότητα έπεται. Reality follows.

Οι γοργόνες κολυμπούσαν ανέκαθεν στα παραμύθια Mermaids have always swum in fairy tales όπως επίσης και κένταυροι κάλπαζαν ανέκαθεν στα παραμύθια. as well as centaurs have always been used in fairy tales.

Τώρα με τη βοήθεια των «transgenics», διαγονιδιακή τεχνολογία, Now with the help of "transgenics", transgenic technology,

φανταστικά όντα δημιουργούνται το ένα μετά το άλλο. fantastic beings are created one after another.

Το Γαλλικό Ινστιτούτο Αγρονομικής Έρευνας δημιουργεί το πρώτο πυγολαμπιδο-λαγουδάκι, The French Institute for Agronomic Research creates the first firefly bunny,

που φωσφωρίζει σαν πυγολαμπίδα. that glows like a firefly.

Με τη χρήση DNA αράχνης, ερευνητές στο Κεμπέκ δημιουργούν τον πρώτο αραχνοτράγο, Using spider DNA, researchers in Quebec create the first spider dragon, από το γάλα του οποίου παρασκευάζονται πανίσχυρες ίνες για αλεξίσφαιρα γιλέκα. whose milk is used to make powerful fibres for bulletproof vests.

Το ίδιο και με τους μανδύες που σε καθιστούν αόρατο. The same with cloaks that make you invisible.

Ανέκαθεν τους διαβάζαμε στα παραμύθια. We've always read about them in fairy tales.

Τώρα, η επιστημονική ομάδα του Ξιάνγκ Ζανγκ στο πανεπιστήμιο του Μπέρκλεϊ Now, Xiang Zhang's scientific team at UC Berkeley

καταφέρνει να καταστήσει αόρατα τρισδιάστατα αντικείμενα manages to make invisible three-dimensional objects

καλύπτωντας τα με τα λεγόμενα «metamaterials». by covering them with so-called "metamaterials". Είναι κάτι σαν οπτικά τεφλόν, που απωθούν τα σωματίδια του φωτός They're like optical teflons, which repel particles of light

και καθιστούν το αντικείμενο αόρατο. and make the object invisible.

Δηλαδή το παραμύθι εδώ και πολύ καιρό μας το λέει, So the fairy tale has been telling us for a long time, και τώρα το πραγματοποιούμε, το υλοποιούμε. and now we are realizing it, we are implementing it.

Και τώρα η δική μου ταπεινή συνεισφορά στην επιστήμη. And now my own humble contribution to science. Στο πρώτο μου παραμύθι που δημοσιεύτηκε πριν από πολλά πολλά χρόνια In my first story published many many years ago

σε ένα περιοδικό «Η Διάπλαση των Παίδων», ένας ποντικός τρώει μια σελίδα ζωολογίας in a magazine "The Children's Creation", a rat eats a zoology page

σε μια βιβλιοθήκη, με τη ζωγραφιά μιας γάτας. in a library with a drawing of a cat. Αυτό του δίνει την αυτοπεποίθηση να επιχειρήσει να φάει μια αληθινή γάτα, This gives him the confidence to attempt to eat a real cat,

τη Γρατζουνίλδη, για όποιους το 'χουν διαβάσει αυτό το βιβλίο. Grajulide, for those who have read this book. Ένας φοιτητής μου μου έφερε πρόσφατα μερικές φωτογραφίες A student of mine recently brought me some pictures

που είχε δώσει στη δημοσιότητα το πρακτορείο Ρόιτερ, published by Reuters, και μου είπε «Να, η ιστορία της Γρατζουνίλδης και του Ιγνάτιου γίνεται πραγματικότητα». and he said to me, "Here, the story of Grazulide and Ignatius is coming true."

Φωτογραφίες ενός ποντικού που αντιμετωπίζει άφοβα μια αμήχανη γάτα. Photos of a mouse fearlessly confronting an embarrassed cat. (Γέλια)

Από μια έρευνα Ιαπώνων επιστημόνων σχετικά με τις πηγές του φόβου. From a survey of Japanese scientists on the sources of fear. Επίσης σ' ένα άλλο μου βιβλίο είχα περιγράψει, Also in another book of mine I had described, το ονόμαζα, το χαμαιλεοντικό σακάκι. I used to call it, the chameleon jacket.

Ένα σακάκι, που όταν το φοράς, αλλάζει χρώμα ανάλογα με το που βρίσκεσαι. A jacket that, when worn, changes colour depending on where you are. Αν για παράδειγμα κάνεις περίπατο σ' ένα λιβάδι με παπαρούνες For example, if you take a walk in a field of poppies

το σακάκι γίνεται πράσινο με κόκκινες βούλες. the jacket becomes green with red spots. Αν κάνεις περίπατο κοντά στη θάλασσα, If you take a walk near the sea, γίνεται γαλάζιο με άσπρες κυματιστές γραμμές. becomes blue with white wavy lines. Άμα πέφταν τα πεφταστέρια πάνω σου, γίνεται ασημένιο. If the shooting stars fall on you, it becomes silver.

Φανταζόστε την ικανοποίηση μου όταν διάβασα την είδηση Imagine my satisfaction when I read the news

για την τρίτη γενεά υφασμάτων, τις λεγόμενες «ευφυείς ίνες», for the third generation of fabrics, the so-called "intelligent fibres",

τα οποία υφάσματα αλλάζουν χρώμα ανάλογα είτε με το περιβάλλον which fabrics change colour according to either the environment

είτε σύμφωνα με άλλους παράγοντες. or according to other factors.

Κι αυτά μπορεί να φαίνονται τώρα αστεία, αλλά έχω διαβάσει ότι οι έρευνες αυτές And this may seem funny now, but I've read that these surveys για αυτές τις ευφυείς ίνες που αλλάζουν χρώμα for these color-changing intelligent fibers

ανάλογα με κάποιους παράγοντες στο περιβάλλον ή οτιδήποτε, depending on some factors in the environment or whatever,

χρηματοδοτούνται από υπουργεία εθνικής αμύνης, are funded by ministries of national defence, επειδή τέτοιου είδους υφάσματα είναι ό,τι πρέπει για καμουφλάζ. because these kinds of fabrics are perfect for camouflage.

Γιατί φοράς μια στολή που παίρνει το χρώμα του περιβάλλοντος σου. Because you wear a uniform that takes on the colour of your surroundings.

Ελπίζω παρόμοια τύχη να έχουν κι άλλες εφευρέσεις μου, I hope my other inventions will have similar luck, όπως το ηλεκτρικό ρουφοσκόπιο, ή το ελαφρίδι που ακούσατε πριν από λίγο like the electric vacuum cleaner, or the light you just heard about

ότι είναι το αντίθετο από το βαρίδι, και μάλιστα σε μια ομιλία που είχα κάνει that it's the opposite of a plumb line, and even in a speech I made

ένα παιδί ήρθε και μου είπε μετά: «Μη σας νοιάζει κ. Τριβιζά, a kid came up to me and said afterwards: "Never mind, Mr. Trivizas,

όταν μεγαλώσω θα εφεύρω το ελαφρίδι, when I grow up I'll invent the deer,

για να μη κουραζόστε που ταξιδεύετε συνέχεια να κουβαλάτε τη βαλίτσα σας». so you don't get tired of travelling and carrying your suitcase all the time." Και δεν αποκλείεται στην επόμενη διάλεξη μου να έχουμε κι ένα ελαφρίδι να σας δείξουμε. And it is possible that in my next lecture we will have a deer to show you. Ας επιστρέψουμε τώρα στους συνδετήρες. Let us now return to the staples.

Ο ανδριάντας του συνδετήρα που βλέπετε, The statue of the paper clip you see,

αναφέρεται σε μια ακόμα συμβολική χρήση του συνδετήρα. refers to another symbolic use of the paper clip. Οι Νορβηγοί θεωρούν τη χώρα τους ως τον τόπο επινόησης Norwegians see their country as the place of invention

του πρώτου συνδετήρα, το 1901 νομίζω. of the first paper clip, 1901 I think.

Οπότε κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, So during World War II, οι Νορβηγοί, για να δείξουν ότι είναι όλοι ενωμένοι εναντίον του κατακτητή the Norwegians, to show that they are all united against the conqueror αντί να χρησιμοποιούν κουμπιά, στερέωναν τα ρούχα τους με συνδετήρες, instead of using buttons, they fastened their clothes with paper clips,

ή μετά φορούσαν συνδετήρες. or then they wore paper clips.

Όποιος φορούσε συνδετήρα στη Νορβηγία εκείνη την εποχή Anyone who wore a paper clip in Norway at that time κινδύνευε να συλληφθεί από την Γκεστάπο. was in danger of being arrested by the Gestapo.

Και για να σας δείξω το διωγμό της φαντασίας στην εκπαίδευση And to show you the persecution of imagination in education που δεν έχουμε δυστυχώς το χρόνο να σας αναπτύξω τους λόγους ιστορικά that we unfortunately do not have time to develop the reasons historically

για τους οποίους διώκεται η φαντασία, for which fantasy is persecuted,

θα σας πω μια ιστορία που μου τη διηγήθηκε, δε ζει πλέον, I'll tell you a story she told me, she's no longer alive, ο θεατρικός συγγραφέας, Ιάκωβος Καμπανέλης, the playwright, Iakovos Campanelis, μια μέρα στον Εκδοτικό Οίκο Κέδρο που μιλούσαμε, one day at the Cedar Publishing House we were talking about, μου είπε αυτήν την ιστορία για την κόρη του η οποία είναι μεγάλη γυναίκα τώρα. he told me this story about his daughter who is a grown woman now.

Μου είπε λοιπόν ότι στο σχολείο είχαν ζητήσει από τα παιδιά So he told me that at school they had asked the children

να γράψουν πώς περάσαν το Σαββατοκύριακο τους, to write about how they spent their weekend, ή κάποια γιορτή, δε θυμάμαι, και να κάνουν μια ζωγραφιά. or some celebration, I don't remember, and make a drawing.

Μου λέει ο Καμπανέλης, Campanelis tells me,

ότι είχαν πάει με την κορούλα του μια εκδρομή με το αυτοκίνητο, that he and his little girl had gone on a car trip, κι όπως το αυτοκίνητο έτρεχε, and as the car ran,

παρατηρούσε το κοριτσάκι από το παράθυρο watching the little girl from the window τον ήλιο ανάμεσα σε διάφορα διάσελα, δηλαδή τον έβλεπε the sun between various chasms, that is, he saw the sun

να εμφανίζεται, να εξαφανίζεται, και το ξανάβλεπε και το ξανάβλεπε appearing, disappearing, and he saw it again and again and again όπως περνούσε το αυτοκίνητο as the car drove by

και όταν η δασκάλα ζήτησε να κάνει κάποια ζωγραφιά, and when the teacher asked him to do a drawing, ζωγράφισε μια σειρά από βουνά και ανάμεσα τους πέντε ήλιους. painted a series of mountains and between them five suns.

Και γύρισε, μου λέει ο Καμπανέλης, κλαμμένη από το σχολείο And she came back, says Campanelis, crying from school

γιατί η δασκάλα είχε διαγράψει τους τέσσερεις ήλιους because the teacher had crossed out the four suns

και είχε αφήσει μόνο τον ένα. and had left only one.

Ποια είναι η ειρωνεία; What's the irony?

Η ειρωνεία είναι ότι και από επιστημονικής πλευράς The irony is that from a scientific point of view η κορούλα του Καμπανέλη, όχι η δασκάλα, είχε δίκιο. Campanelli's little girl, not the teacher, was right. Δεν υπάρχει ένας μόνο ήλιος. There is not only one sun.

Το ηλιακό μας σύστημα δεν είναι το μοναδικό. Our solar system is not the only one. Οι ήλιοι είναι πολλοί. Ίσως άπειροι. The suns are many. Perhaps infinite.

Σίγουρα όμως, σας διαβεβαιώνω, παραπάνω από πέντε. But certainly, I assure you, more than five.

Αυτά είχα να σας πω, παίρνω τώρα το αόρατο πράσινο καγκουρό μου That's all I had to say, I'm now taking my invisible green kangaroo και επιστρέφω στο νησί των πυροτεχνημάτων. and return to Fireworks Island.

Σας ευχαριστώ. (Χειροκρότημα) Thank you. (Applause) Ευχαριστώ πολύ. Thank you very much.

(Χειροκρότημα)