TEDxAcademy - Father Antonios Papanikolaou
Μετάφραση: Chryssa Takahashi Επιμέλεια: Dimitra Papageorgiou
Κιβωτός!
Μια ιστορία που με συγκινούσε από μικρό παιδί, με την έννοια ότι κρύβει μέσα της την ασφάλεια,
η οποία για μένα ήταν κάτι πολύ σπουδαίο.
Μεγαλώνω σε μία εργατούπολη,
στη Δραπετσώνα συγκεκριμένα,
όπου οι άνθρωποι εκεί πάλευαν για το μεροκάματο
έχοντας όμως μία πολύ σφιχτή αλληλεγγύη μεταξύ τους.
Οι εικόνες και οι καταβολές μου προέρχονταν λοιπόν
από μία φτωχή οικογένεια η οποία όμως μας είχε διδάξει
ότι ο πλούτος δεν έχει να κάνει σχέση τόσο με την τσέπη,
όσο με το τι ο καθένας μας μπορεί να προσφέρει γύρω του.
Έτσι ξαφνικά,
μεγαλώνοντας με όλα αυτά τα βιώματα
ακούω για πρώτη φορά
τις περιοχές Ακαδημία Πλάτωνος και Κολωνός
όταν με διορίζουν ιερέα στη συγκεκριμένη περιοχή.
Κατά κάποιον τρόπο, πέφτω ως αλεξιπτωτιστής
σε μία περιοχή την οποία ούτε τη γνώριζα
ούτε και ήξερα τι σημαίνει αυτό.
Με συνόδευαν όμως τα λόγια ενός καθηγητή μου,
που με είχε συμβουλεύσει λέγοντας μου ότι
αυτός που θα αποφασίσει να γίνει ιερέας
παύει να ζει για τον εαυτό του και ζει για τους άλλους.
Έρχομαι λοιπόν σε αυτήν την περιοχή
και αντικρίζω μια σκληρή πραγματικότητα
την οποία, λίγο ως πολύ,
την είχα ζήσει κι εγώ και ήξερα
πώς μπορεί να βγει κάποιος από εκεί μέσα.
Ερχόμενος, λοιπόν, την πρώτη ημέρα στον ναό
προσπάθησα με όλη την αγωνία
και τους φόβους μου, το πώς θα πάνε τα πράγματα,
να αντιληφθώ τι συμβαίνει γύρω μου.
Μπαίνοντας, λοιπόν, μέσα άρχισα να ανεβαίνω τα σκαλιά
δρασκελίζοντας από... ανάμεσα σε
ανθρώπους, που ... εμπερίστατους,
που βρίσκονταν σε ακραία κατάσταση,
άνθρωποι οι οποίοι ήταν μέσα στο πρόβλημα των ουσιών.
Παιδιά, τα οποία πρωινές ώρες, που λειτουργούσαν τα σχολεία,
βρίσκονταν έξω και ασχολούνταν με οτιδήποτε άλλο
εκτός από αυτό που πρέπει.
Και όλο αυτό, σαν πρώτη εικόνα,
μου δίνει ένα έναυσμα ότι
«Ξέρεις κάτι; ...
Εγώ δεν μπορώ να περιοριστώ σ' αυτήν την στενή έννοια
ότι ο ιερέας θα πρέπει να μείνει μέσα στον συγκεκριμένο χώρο
και να κλείσει τα μάτια στη γύρω πραγματικότητα».
Και λέω, τουλάχιστον γι' αυτούς τους ανθρώπους
που εγώ βλέπω μπροστά μου.
Κι αποφάσισα, λοιπόν, να ανοιχτώ προς τα έξω.
Κάνω το βήμα προς την πλατεία μου.
Όχι για να τους πω
ότι αυτοί δεν είναι καλοί κι εγώ είμαι καλύτερος.
Και όταν λέω «στην πλατεία» εννοώ «στα παιδιά της πλατείας»,
τα οποία ήδη είχαν αναπτύξει παραβατική συμπεριφορά.
Παιδιά από δώδεκα έως δεκαοχτώ χρονών,
Ελληνόπουλα, που δεν είχαν τελειώσει το δημοτικό.
Παιδιά που πίστευαν ως αξίες
το «να τη φέρουν», όπως λέμε κοινά στον άλλον,
και να τον κοροϊδέψουν.
Παιδιά που θεωρούσαν ότι δεν είναι αδικία
να αρπάξω από αυτόν που έχει περισσότερα,
τη στιγμή που βίωναν την αδικία
και την περιθωριοποίηση.
Τη στιγμή που κανένας δεν νοιαζόταν γι΄ αυτούς.
Έτσι, λοιπόν, ανοίγομαι προς τα έξω και πηγαίνω συγκεκριμένα στο γήπεδο μπάσκετ που βρισκόταν μπροστά στην πλατεία.
Έτυχε να γνωρίζω καλά μπάσκετ. Το χρησιμοποίησα,
με την έννοια ότι ήταν ένας τρόπος να δω και το τι συμβαίνει γύρω μου.
Ερχόμενος κάποιος σ' αυτήν την περιοχή, αμέσως από την...
η ατμόσφαιρα μιλάει από μόνη της. Μυρίζει ότι κάτι δεν πάει καλά.
Και μόνο η παρουσία μου, «ο παπάς ας πούμε με το ράσο»,
είναι κάτι που απωθεί και είναι το ταμπού, το ιερό, το απόμακρο
που τέλος πάντων δημιουργεί όχι και τόσο θετικά αισθήματα.
Οπότε αυτό ήταν μία δύσκολη κίνηση.
Παρόλ' αυτά όμως προσπάθησα και έδειξα την αλήθεια μου.
Δεν προσποιήθηκα ότι ξέρω μπάσκετ.
Ήξερα μπάσκετ. (Γέλια) Και αυτό το κατάλαβαν ακριβώς με την έννοια ότι σε κάποια στιγμή έπαθαν σοκ. Πίστευαν ότι ο παπάς είναι μόνο για συγκεκριμένα άλλα πράγματα,
εκτός από το να βρίσκεται μέσα στη ζωή.
Και έτσι, σιγά-σιγά αρχίζει να σπάει ο πάγος και να μου ανοίγουν την καρδιά τους.
Και μετά από έναν κοπιαστικό αγώνα,
ιδρωμένοι, αρχίσαμε την κουβέντα
και άρχισαν να μου λένε όλες τις αμφιβολίες τους,
να αμφισβητούν τα πάντα,
κι εγώ απλά να τους ακούσω
και να τους δείξω, με ηρεμία και πραότητα και ειρήνη ψυχής.
Πιστεύω ότι τα λόγια κι ότι να βγει κάποιος και να πει
«Ξέρετε, ο Χριστός σώζει» σε παιδιά τα οποία
προέρχονται από κατακερματισμένες οικογένειες που έχουνε υποστεί χίλια δυο βάσανα,
αυτό μπορεί να μην λέει κάτι.
Αυτό, όμως, που τους λέει πολλά είναι ότι
βγαίνεις και νοιάζεσαι γι' αυτούς.
Και δεν νοιάστηκα έτσι γιατί ξαφνικά μου ήρθε.
Τους εξήγησα ότι κι εγώ πέρασα από διάφορα δύσκολα στάδια
και κάποιοι άλλοι μου έμαθαν,
γιατί στη ζωή, τα πάντα κάποιος πρέπει να μας τα μάθει, μια και ο άνθρωπος μαθαίνει σε σχέση με το ζώο που λειτουργεί ενστικτωδώς. Και ήξερα ότι σε αυτήν την περιοχή, μετά από καιρό που κατάλαβα πολλά,
από αυτό το λούκι, όταν πέσει κάποιος μέσα είναι πολύ δύσκολο να βγει.
Άρχισα, λοιπόν, να συναναστρέφομαι με όλον αυτόν τον κόσμο,
που βρίσκονταν μπροστά στην πλατεία εκεί της εκκλησίας,
και κυρίως με τα παιδιά, και να βλέπω
να μου μιλούν και να μου λένε ιστορίες και να αισθάνονται υπερήφανοι,
ξέρω 'γω, για τον πατέρα τους που βρίσκεται στην φυλακή
και που κατάφερε να προξενήσει το ένα ή το άλλο,
και για διάφορα άλλα πράγματα.
Κατάλαβα, λοιπόν ότι αυτά τα παιδιά είχαν πολύ χαμηλή αυτοεκτίμηση
και δεν είχαν λάβει καθόλου αγάπη.
Με αποτέλεσμα να γίνουν ο φόβος και ο τρόμος σε αυτήν την περιοχή. Και συγκεκριμένα,
αυτά τα παιδιά,
προσπάθησα με το παράδειγμα μου και με τον τρόπο μου
να τους δείξω ότι υπάρχει κι άλλος δρόμος.
Αυτόν, λοιπόν, τον δρόμο σιγά-σιγά προσπάθησα να χτίσω βήμα-βήμα.
Δημιουργείται η πρώτη ομάδα με παιδιά που, όπως σας είπα,
ήδη είχαν αναπτύξει παραβατική συμπεριφορά.
Το γνώριζα, στάθηκα δίπλα τους.
Τους έδωσα έναν χώρο να ανήκουν.
Τους είπα ότι εγώ αυτό που μπορώ να σας δώσω,
-ούτε χρήματα είχαμε, φράγκο στην τσέπη δεν υπήρχε,
αλλά είχα την πίστη ότι,
«Ξέρεις κάτι; Μπορείς να αλλάξεις».
Μου είπε κάποτε ένα παιδί,
που ήδη ήταν μέσα στο πρόβλημα με τις ουσίες,
«Καλά», μου λέει «Πώς μπορείς να πιστεύεις ακόμα ότι εγώ μπορώ να τα καταφέρω;»
Και ξεσπάει σε κλάματα. Ξέρετε, αυτό για μένα ήταν πολύ σπουδαίο.
Αυτά τα παιδιά ήθελαν να κάνουν κάτι καλύτερο για την ζωή τους
γιατί εγώ πίστευα σ' αυτούς
και τους το έλεγα και ήξερα ποιοι είναι,
και αυτό ήτανε που τους συγκινούσε.
Και σιγά-σιγά άρχισα να προτείνω κι άλλα πράγματα, ελεύθερα.
Το να προσπαθούμε να κάνουμε τους άλλους με το ζόρι καλύτερους
ίσως να είναι και ένας τρόπος εγωιστικής προβολής.
Το θέμα είναι να αφήσουμε τον άλλον, να καταλάβει τα πράγματα,
όπως είπα προηγουμένως και με το παράδειγμα.
Και μυστικά, εμείς,
να δώσουμε σε αυτόν που έχει ανάγκη τη γαλήνη.
Έτσι, λοιπόν, αυτή η ομάδα των παιδιών,
που δημιουργείται,
πρέπει κάπου να βρει ένα καταφύγιο.
Νοικιάζουμε, λοιπόν, ένα πρώην καφενείο στην περιοχή της Ακαδημίας του Πλάτωνα
το οποίο γίνεται το ορμητήριο για όλα αυτά τα παιδιά
που βρίσκονταν στην πλατεία, που είχαν εγκαταλείψει το σχολείο,
όλα Ελληνόπουλα τότε,
και τα οποία δεν είχαν κάποια επαγγελματική...
δεν είχαν μέλλον στην ουσία,
αλλά ασχολούνταν ήδη με διάφορα άλλα δύσκολα πράγματα.
Ξεκινάμε, λοιπόν, μια ομάδα εθελοντών, φίλων, νοικιάζουμε αυτό το καφενείο.
Καταφέρνουμε να φτιάξουμε μία υποστηρικτική ομάδα μελέτης
και να στηρίξουμε τα παιδιά να παραμείνουν στο σχολείο.
Πολύ σημαντικό αυτό.
Κι αυτό προσπαθούσα να τους δείξω,
ότι αυτά τα οποία μου λες εσύ, κι εγώ τα ΄χω βιώσει
και την πίκρα και την αμφισβήτηση και την αδικία. Αλλά η πιο μεγάλη αδικία,
που μπορεί να κάνει κάποιος,
είναι να αδικούμε εμείς οι ίδιοι τον εαυτό μας.
Και να τον καταδικάζουμε, να είναι τέτοιος, αυτόν που θέλουν
όλοι άλλοι γύρω, που εύκολα βάζουν το ταμπελάκι.
Τέλος πάντων, αυτό μέσα σε ένα βάθος χρόνου
λειτούργησε πάρα πολύ θετικά στις ψυχές των παιδιών, και ξαφνικά
βρέθηκε πολύς κόσμος αγκιστρωμένος από πάνω μου να περιμένει.
Δεν του έδωσα, δεν είχα χρήματα, δεν είχα υλικά εφόδια,
δεν υπήρχε ένα σχέδιο στο μυαλό μου, τίποτα δεν υπήρχε.
Παρόλ' αυτά, όμως,
γίνεται αυτή η κίνηση,
σαν να ακολουθούσα τα βήματα ενός σχεδίου
που ήδη προϋπήρχε πριν έρθω εγώ, γιατί το πρόβλημα ήταν πολύ γνωστό.
Δεκάδες οι κατακερματισμένες οικογένειες,
τα παραμελημένα και εγκαταλελειμμένα παιδιά. Μπορεί να είχαν τον ένα γονιό,
αλλά αυτός δυστυχώς ήταν βυθισμένος στα δικά του προβλήματα
με αποτέλεσμα το παιδί, ό,τι μαθαίνει και ό,τι μεγαλώνει, να το μαθαίνει
από την πλατεία και απ' τον δρόμο.
Θεώρησα ότι εγώ δεν έπρεπε να γίνω ένα μέρος αυτού του προβλήματος
και να γυρίσω το κεφάλι μου από την άλλη και να δω ότι δεν υπάρχει.
Πιστεύω ότι αμαρτία και κακό δεν είναι
κάποιος μόνο να μην πράττει το κακό αλλά,
κι ενώ μπορεί κάτι να κάνει, να μην το κάνει.
Και έτσι δημιουργείται αυτή η εστία,
η οποία είχε σπουδαία αποτελέσματα.
Πολλά παιδιά στο σχολείο, με αυτόν τον τρόπο μπήκαν.
Ξαναπήγαν στο σχολείο. Βρήκαμε επιδοτούμενα σεμινάρια
που έδωσαν μία ειδικότητα σε αυτά τα παιδιά, που ήταν πολύ εύκολο μετά να χτυπήσω πόρτες και να δω και να μιλήσω,
και να βρούμε μία εργασία.
Από εκεί και πέρα, μια άλλη πολύ μεγάλη πρόκληση έρχεται
και δημιουργείται σε αυτήν την περιοχή.
Ο πόλεμος στον κόλπο, στον Περσικό κόλπο, δημιουργεί
ένα τεράστιο κύμα προσφύγων και μεταναστών
-προσφύγων κυρίως- όπου
κατέκλυσαν την περιοχή μας
και κυρίως τα εγκαταλελειμμένα, ερειπωμένα σπίτια, τα μισογκρεμισμένα, στα οποία οι άνθρωποι αυτοί βρήκαν καταφύγιο.
Έβγαιναν σαν τα ποντίκια τη νύχτα,
χωρίς φως, χωρίς νερό, χωρίς τα απαραίτητα.
Και προσπαθούσαν να επιβιώσουν ανάμεσα σε όλους εμάς, που τους βλέπαμε με ένα μάτι ξενοφοβικό.
Παρόλ' αυτά όμως,
παίρνω την απόφαση να ανοίξω την πόρτα
και να δεχτούμε τους πάντες.
Και αυτή η απόφαση ήρθε από μόνη της, με την έννοια ότι
ανοίγει κάποτε την πόρτα αυτού του καφενείου που σας λέω,
και μπαίνουν μέσα δυο παιδιά απ' το Ιράκ, προσφυγάκια
τα οποία ήταν τσιμπημένα από ό,τι μπορείτε να φανταστείτε
μέσα σ' αυτά τα ερειπωμένα σπίτια, και χωρίς να πουν τίποτα
χωρίς να χαιρετίσουν, χωρίς να ... δεν γνώριζαν την γλώσσα,
κάθισαν αμέσως κάτω στο τραπέζι και άρχισαν να τρώνε. Αυτήν την στιγμή, χίλια πεντακόσια άτομα,
από αυτό το έναυσμα, βρίσκουν σε εμάς
όχι απλά ένα πιάτο φαγητό και ένα ρούχο,
την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη.
Βρίσκουν τα βασικά, τα εμβόλια,
τα βιβλιάρια υγείας που χρειάζονται για να γράψουμε αυτά στα σχολεία,
να τα πάρουμε από τον δρόμο
και να τα βάλουμε σε αυτήν την διαδικασία, να έχουν ένα μέλλον. Βρίσκουν κυρίως σεβασμό και αξιοπρέπεια
η οποία αυτή η αξιοπρέπεια, ξέρετε,
λέω μερικές φορές, «Πόσο κοστίζει;»
Σκέφτομαι πολλές φορές, το να πάει ένα παιδί στο σχολείο,
το να βγει από αυτήν την κατάντια,
κοστίζει από 150, 200 Ευρώ,
ξέρω 'γω, λίγο νοιάξιμο απ' τον καθένα μας.
Υπάρχουν πάνω από πεντακόσιοι εθελοντές.
Σκέφτομαι γιατί όλοι αυτοί οι άνθρωποι άφησαν τα σπίτια τους
και βρίσκονται γύρω σε μας.
Απλά πιστεύω ότι η αγάπη είναι μεταδοτική,
κάποιος πρέπει να ξεκινήσει αυτό το πράγμα
και από εκεί και πέρα, όλα τα υπόλοιπα οδηγούνται από μόνα τους.
Πολλοί λένε σήμερα, πάρα πολλοί,
πιστεύουν ότι σήμερα θαύματα δεν γίνονται.
Προσωπικά εγώ ζω μέσα σε ένα θαύμα τέτοιο.
Και το τίμημα για να ζήσει κάποιος
αυτήν την αλλαγή στην ζωή του,
αλλά και στη γειτονιά του και στους γύρω του,
είναι να μπορέσει να σηκωθεί από τη θέση του
και να πιστέψει σ' αυτό που πραγματικά έχει στο μυαλό του. Κι εγώ το πίστεψα με όλη μου την καρδιά.
Πίστεψα γι' αυτά τα παιδιά,
πίστεψα ότι δεν είναι δυνατόν η αδικία ποτέ να είναι ευλογημένη.
Και πάλεψα και αγωνίστηκα με όλες μου τις δυνάμεις
να δώσω αυτό το μικρό παράδειγμα το οποίο μίλησε από μόνο του, στις καρδιές όλων αυτών των ανθρώπων και όλου αυτού του κόσμου,
δημιουργώντας αυτό που είδατε προηγουμένως
μία πολύ μεγάλη κοινότητα, αυτήν την στιγμή, ανθρώπων, γύρω στα δύο χιλιάδες άτομα,
τα οποία ζουν και υποστηρίζονται από την Κιβωτό,
όχι σαν δεκανίκια αλλά,
σαν ένας τόπος ο οποίος δίνει ώθηση
στα παιδιά να σπουδάσουν, να έχουν ένα μέλλον,
να πατούν στα ίδια τους τα πόδια. Ευχαριστώ!
(Χειροκρότημα)
