×

Χρησιμοποιούμε cookies για να βελτιώσουμε τη λειτουργία του LingQ. Επισκέπτοντας τον ιστότοπο, συμφωνείς στην πολιτική για τα cookies.


image

Tedx, I only see with my heart | Athena Kritikou | TEDxAthens

I only see with my heart | Athena Kritikou | TEDxAthens

Μεταγραφή: Andreas Tzekas Επιμέλεια: Dimitra Papageorgiou

Δεν μπορώ να αναφερθώ στο σήμερα,

εάν δεν σας εξηγήσω λίγο το δικό μου χθές.

Η ιστορία μου τελικά ξεκινάει στα οκτώ μου χρόνια. Μέχρι τα οκτώ ρολόι.

Ζω με τον παππού μου και την γιαγιά μου,

οι γονείς μου ζουν στο εξωτερικό και ζω σε ένα περιβάλλον γεμάτο αγάπη, φροντίδα, προστασία.

Το σκηνικό αλλάζει στα οκτώ μου χρόνια, φεύγω στο εξωτερικό -στη Γαλλία, στο Παρίσι-

πάω εσωτερική σε ένα σχολείο, δε μιλάω τη γλώσσα,

τη μιλάω πάρα πολύ λίγο, άρα δεν καταλαβαίνω. Δεν έχω φίλους, δε γνωρίζω τους συμμαθητές μου, δε γνωρίζω το σχολείο, δε γνωρίζω την χώρα και κυρίως είμαι μακριά από την οικογένειά μου. Και εκεί για μένα, φρίκη.

Από την απόλυτη προστασία, περνάω στο απόλυτο κενό. Αισθάνομαι απίστευτη μοναξιά, αισθάνομαι θλίψη, αισθάνομαι αποκομμένη, αισθάνομαι αποκλεισμένη, αισθάνομαι αόρατη, αισθάνομαι ξεχασμένη. Περνάνε οι μήνες, τα χρόνια.

Είμαι ακόμα μικρή.

Όμως μέσα μου θέλω να βγω από αυτήν την κατάσταση. Το θέλω γιατί αγαπάω τη ζωή.

Επειδή όμως είμαι μικρή, δεν ξέρω πώς.

Προσπαθώ ενστικτωδώς

μέσα από το συναίσθημα, να βρω κάποια κόλπα για να ξεφύγω από την δική μου καθημερινότητα.

Δημιουργώ μέσα στο μυαλό μου, ένα συναισθηματικό μικροσκόπιο, στο οποίο μπαίνω και γίνομαι ταυτόχρονα θεατής και πρωταγωνίστρια.

Ό,τι μου λένε, ό,τι λέω, ό,τι κάνω, ό,τι μου κάνουνε, περνάει από αυτό το συναισθηματικό μικροσκόπιο και έτσι σιγά σιγά προσπαθώ, να μεταφράσω;

Να αποκωδικοποιήσω;

Να μεταφέρω

ό,τι αισθάνομαι για να καταλάβω το τι, πώς, που, πότε, γιατί, το δικό μου, της δικής μου ιστορίας. Μέσα σε αυτή τη διαδικασία, πάρα πολύ μεγάλη σημασία παίξανε για εμένα, τα «δεν πειράζει».

Δεν πειράζει αν φοβάμαι. Δεν μπορώ να νικήσω τον φόβο μου. Το μόνο που μπορώ να κάνω, είναι να τον φέρω κοντά μου, να προσπαθήσω να τον διαχειριστώ, να εξοικειωθώ μαζί του. Δεν πειράζει αν πέσω.

Αν πέσω, θα ξανασηκωθώ

και όσες πιο πολλές φορές πέσω, τόσο πιο πολύ θα μάθω

να πέφτω στα μαλακά και να ξανασηκώνομαι πιο γρήγορα. Δεν πειράζει αν κάνω λάθη. Από τα λάθη μου θα μάθω. Με όλα αυτά τα δεν πειράζει κατάφερα σιγά σιγά να πορευτώ με τα συναισθήματά μου παρέα και κυρίως να τα αποδεχτώ και να με αποδεχτώ. Έτσι με το χρόνο σιγά σιγά, από τα δεν πειράζει, πέρασα σε πολύ ισχυρά θέλω, δεν θέλω.

Ένα για μένα και ένα για τους άλλους.

Το δικό μου θέλω και δεν θέλω είναι δεν θέλω μια ζωή δανεική,

δεν θέλω μια ζωή με έκπτωση, δεν θέλω να κατοικώ σε παρένθεση, θέλω τη δική μου τη ζωή

έτσι όπως εγώ πιστεύω ότι πρέπει να τη ζήσω. Δεύτερο θέλω για τους άλλους.

Θέλω ο κόσμος να μην αισθάνεται, αυτό που αισθάνθηκα εγώ.

Και αν τύχει και το αισθάνεται, θα ήθελα εγώ να προσπαθήσω να κάνω κάτι γι' αυτό. Έτσι η ζωή με έφερε κοντά σε ένα τμήμα του πληθυσμού, το οποίο και αυτό είναι αόρατο, ξεχασμένο, έξω από τον κόσμο, το οποίο δεν το έβλεπα. Ένα 10% του πληθυσμού. Άτομα με αναπηρία.

Θέλω να σας ρωτήσω, εσείς όταν περπατάτε στους δρόμους, όταν πηγαίνετε στην δουλειά σας, όταν περνάτε από τις πλατείες, όταν πηγαίνετε σε καφετέριες, στο σινεμά, στο θέατρο, βλέπετε 10% των ανθρώπων δίπλα σας να έχουν αναπηρία;

Διότι εγώ προσωπικά συνεχίζω να μην τους βλέπω έξω. Τώρα γιατί δεν τους βλέπω;

Υπάρχει ένας λόγος πρακτικός που είναι η έλλειψη προσβασιμότητας. Σαφέστατα η χώρα αυτή δεν έχει την υποδομή, για να μπορέσει να αγκαλιάσει να φιλοξενήσει, άτομα με αναπηρία.

Άρα στην ουσία τι κάνεις όταν έχεις αναπηρία; Σε ένα μεγάλο ποσοστό, μένεις σπίτι σου.

Υπάρχει όμως και ένας δεύτερος λόγος.

Πιο οδυνηρός θα έλεγα.

Η αρνητική στάση της κοινωνίας, γεμάτη στερεότυπα και προκαταλήψεις. Διότι στην ουσία τι φοβόμαστε;

Ένα, φοβάσαι ότι δεν ξέρεις να διαχειριστείς το διαφορετικό. Και έχετε δίκιο.

Είναι σωστό όταν έχεις δίπλα σου ένα άτομο με αυτισμό δεν ξέρεις πως να το διαχειριστείς και δεν ξέρεις, τι πρέπει να πεις ή τι πρέπει να κάνεις.

Φοβάσαι ότι ενδεχομένως θα πεις κάτι που δεν πρέπει ή θα κάνεις κάτι που δεν πρέπει.

Οπότε αποφεύγεις να το κάνεις.

Το δεύτερο είναι πολύ πιο υποκριτικό.

Ο φόβος είναι δικός μας.

Δεν θέλω καν να περάσει από την σφαίρα της φαντασίας μου ότι μπορεί να συμβεί και σε εμένα αυτό. Άρα το διαγράφω.

Το παραμερίζω.

Μετά από όλες αυτές τις σκέψεις ήρθα αντιμέτωπη με πάρα πολλές ιστορίες,

τις έζησα από κοντά, τις άκουσα.

Αλλά θέλω να σας πω δύο.

Πρώτη ιστορία, συμβαίνει στην Αττική.

Είναι πραγματικά η διπλανή πόρτα.

Συμβαίνει στην Αττική, πρόσφατα.

Είναι μια οικογένεια που είναι φτωχή, έχει ένα παιδί με νοητική στέρηση 6, 7 ετών.

Οι γονείς πρέπει να φύγουν το πρωί στην δουλειά, να γυρίσουν το απόγευμα, δεν υπάρχει άνθρωπος να κρατήσει το παιδί, άρα το παιδί μένει μόνο του στο σπίτι.

Επαναλαμβάνω είναι 6, 7 ετών και έχει και νοητική στέρηση. Ο πρώτος τρόπος που βρήκανε για να «απομονώσουν» το παιδί τους είναι ότι το δένανε στο κρεβάτι του κάθε πρωί όταν φεύγανε στη δουλειά και το λύνανε κάθε απόγευμα όταν γυρνούσαν από τη δουλειά. Δεύτερη λύση που είχαν βρει.

Είχαν ανοίξει μια τρύπα στην αυλή τους

και θάβανε το παιδί κάθε πρωί με το κεφάλι απ' έξω πριν φύγουν στην δουλειά

και το ξέθαβαν κάθε απόγευμα όταν γυρνάγαν από την δουλειά. Δεύτερη ιστορία.

Επισκέπτομαι έναν κοινωνικό φορέα, ο οποίος πραγματικά αγκαλιάζει και φροντίζει νέους με αναπηρία,

-βαρύτατες μορφές αναπηρίας.

Να φανταστείτε ότι τα παιδιά, οι νέοι, δεν μπορούν καν να παραμείνουν καθιστοί στο κρεβάτι τους. Είναι υποχρεωμένοι να τους δέσουν διότι δεν κρατιέται το σώμα τους.

Δεν έχουν νοητική στέρηση. Έχουν κινητική αναπηρία. Μέχρι τα 23, 24 τους χρόνια μπορούν να φιλοξενούνται σε κάποιες ειδικές δομές όπου πραγματικά υπάρχουν άνθρωποι ήρωες οι οποίοι τους φροντίζουν. Στα 24, 25 τους χρόνια είναι σπάνιες οι δομές που μπορούν πραγματικά να φιλοξενήσουνε και να φροντίσουνε παιδιά με τέτοιες βαριές μορφές αναπηρίας. Συνήθως λοιπόν, πρέπει να ξέρετε, ότι αυτοί οι νέοι καταλήγουν στο Δαφνί. Θέλω ένα λεπτό να σκεφτείτε τι ή ποια μπορεί να είναι η ζωή αυτών των ανθρώπων,

οι οποίοι ξεκινάνε φυλακισμένοι από την δική τους αναπηρία και διασχίζουν όλη τους τη ζωή φυλακισμένοι από τη δική μας στάση. Τη στάση της κοινωνίας.

Όταν είσαι αποδέκτης όλου αυτού του σκηνικού έχεις δύο λύσεις. Ένα, η πολιτική της ντουλάπας.

Λες ότι παίρνω όλα μου τα συναισθήματα, ανοίγω την ντουλάπα, τα πετάω μέσα, όσο πιο οδυνηρά, τόσο πιο βαθιά, κλείνω την ντουλάπα, δεν την ξανανοίγω. Δεύτερο είναι να πεις ότι, ώπα.

Δεν μπορώ να κάνω ότι δεν το ξέρω. Το είδα. Και από την στιγμή που το είδα κάτι πρέπει να κάνω. Έστω και αν το κάνω λάθος, διότι δεν υπάρχει χειρότερο πράγμα σε μια κοινωνία από την αδιαφορία.

Είναι καλύτερα να κάνεις κάτι και να το κάνεις λάθος, από το να μην κάνεις τίποτα, ποτέ, καθόλου. Μετά άρχισα να σκέφτομαι ότι εντάξει.

Θέλω να κάνω κάτι αλλά πώς θα το κάνω;

Δεν είμαι επαγγελματίας του συγκεκριμένου χώρου. Δεν είμαι κοινωνική λειτουργός, δεν είμαι ψυχολόγος, δεν είμαι εκπαιδευτικός.

Εκεί η απάντηση ήρθε αυτόματα: Ναι, αλλά είμαι άνθρωπος

και ως απλός άνθρωπος έχω, όχι μόνο το δικαίωμα, αλλά και την υποχρέωση να προσπαθήσω να κάνω κάτι.

Τώρα σε ποιους να απευθυνθώ;

Σκέφτηκα αμέσως τους νέους.

Γιατί το πρόβλημα ποιο είναι;

Η κοινωνική ένταξη ή ο κοινωνικός αποκλεισμός, έχει ως ένα στοιχείο, δεν βλεπόμαστε, δεν γνωριζόμαστε, δεν βλέπουμε

οι μεν τους δε.

Άρα πως θα εντάξουμε ένα τμήμα του πληθυσμού το οποίο είναι αόρατο; Σκέφτηκα ότι το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνω είναι να πιάσω τους νέους, μαθητές γενικής εκπαίδευσης οι οποίοι σπάνια έχουν την δυνατότητα

να έρθουν σε επαφή με το διαφορετικό, έτσι ώστε σιγά σιγά

μέσω βιωματικών προγραμμάτων να εκπαιδευτούν, να εξοικειωθούν με την εικόνα της αναπηρίας

και να μάθουν να διαχειρίζονται τα συναισθήματά τους. Δεύτερον να κοινωνικοποιήσω τους νέους με αναπηρία δίνοντάς τους φωνή και βήμα. Έτσι γεννήθηκε ο ΣΚΕΠ.

Με το όραμα μιας κοινωνίας, όπου όλοι ανεξαιρέτως θα αισθάνονται αποδεκτοί και χρήσιμοι.

Δεν μπορώ να πω πλέον «εγώ». Πρέπει να λέω, «εμείς».

Διότι όσο έμαθα από την πρώτη, θα έλεγα, δεκαετία της ζωής μου, να «δουλεύω» εγώ

για μένα από μένα, τώρα όλη αυτή η διαδικασία, που διαρκεί οχτώ χρόνια,

είμαι εγώ μαζί με τους άλλους, οι άλλοι μαζί με εμένα. Είναι εμείς. Έμαθα από το μαζί.

Είχα την δυνατότητα και την ευκαιρία να συναντήσω περίπου και να μιλήσω με 21.000 παιδιά νέους γενικής εκπαίδευσης και μαθητές και νέους με αναπηρία.

Έζησα, ζήσαμε συγκλονιστικές στιγμές.

Πρώτη στιγμή, είμαστε σε ένα εργαστήρι εικαστικό, σε ένα μουσείο στην Αττική και υπάρχουν 200 παιδιά με αναπηρία και χωρίς αναπηρία, σ' ένα τραπέζι ανάμεικτα. Κάθονται όλοι ανάμεικτα γιατί δεν υπάρχουν

θεατές και πρωταγωνιστές.

Σε ένα τραπέζι κάθεται ένα κοριτσάκι όχι μόνο με νοητική στέρηση, αλλά με υπερκινητικότητα, το οποίο δεν μπορεί καθόλου να επικοινωνήσει. Δίπλα της είναι μια μαθήτρια γυμνασίου η οποία έρχεται σε εμένα και μου λέει, «Κυρία τι να κάνω; Δεν ξέρω πως να το διαχειριστώ.» Και εκεί ξαναγυρνάμε στο δεν πειράζει.

Δεν πειράζει αν δεν ξέρεις να το διαχειριστείς.

Έχεις δίκιο που δεν ξέρεις να το διαχειριστείς.

Εφόσον είναι η πρώτη φορά που έρχεσαι σε επαφή με κάτι διαφορετικό. Εμείς δεν δίνουμε οδηγίες χρήσης στο συναίσθημα.

Εμείς δημιουργούμε συνθήκες συνύπαρξης, για να δώσεις εσύ τον χώρο και τον χρόνο

στον εαυτό σου, να καταλάβεις πώς μπορείς να επικοινωνείς. Μετά από μια ώρα είδα το κοριτσάκι αυτό, είχε βρει ένα τρόπο μαγικό.

Κρατούσε το χέρι της κοπελίτσας που είχε αναπηρία, νοητική στέρηση. Το μεν κοριτσάκι με νοητική στέρηση είχε ένα χαμόγελο μέχρι εδώ γιατί αισθανόταν. Αισθανόταν την αγάπη.

Το δε άλλο κορίτσι πάω να την βρω και της λέω, «Βρήκες την λύση σου ε;»

Και μου λέει, «Κυρία λυτρώθηκα».

Της λέω, «Παιδί μου 15 ετών και λες την λέξη λυτρώθηκα; Πολύ βαριά κουβέντα. Εγώ δεν σκέφτηκα ποτέ να πω λυτρώθηκα». Μου λέει, «Κυρία δεν μπορώ να καταλάβω γιατί είχα τέτοιο κόλλημα με την αναπηρία τόσα χρόνια. Κάθισα μόνη μου και σκέφτηκα -γιατί δεν μπορούσε να επικοινωνήσει-

γιατί; Γιατί τόσο καιρό φοβόμουνα;»

Δεύτερη ιστορία. Πάλι σε ένα τραπέζι έτσι ανάμεικτα παιδιά. Κορίτσι με βαριά μορφή και νοητικής στέρησης και αυτισμού. Δεν επικοινωνεί. Ζωγραφίζουν όλοι ανάμεικτα. Έρχονται τα παιδιά από το σχολείο μου λένε, «Κυρία δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα, δεν μπορούμε να επικοινωνήσουμε». Λέω, «Παιδιά βρείτε το. Το δεν μπορείτε δεν μου κάνει». Κάποια στιγμή κάποιος πετάει στο τραπέζι μια ημερομηνία. Έτσι όπως ήταν η Λητώ και ζωγράφιζε, σηκώνει το κεφάλι της και λέει Τρίτη. Αρχίζουν όλα τα παιδιά κάθονται μπροστά της και της δίνουν την ημερομηνία γέννησής τους. Έδωσα και τη δικιά μου δηλαδή πήγαμε πάρα πολύ πίσω στον χρόνο. Έβρισκε, αμέσως την ημέρα.

Μέχρι που πλακώθηκε ένα παιδί με την μαμά του που λεγε, «Όχι το κορίτσι έχει δίκιο. «Γεννήθηκες το Σάββατο»

η Λητώ έλεγε την Παρασκευή, και ξαναπήρε η μαμά τηλέφωνο το παιδί

και είπε, «Το κορίτσι είχε δίκιο γεννήθηκες την Παρασκευή». Οπότε ξαφνικά αυτά τα παιδιά φεύγοντας μου λένε, «Μα, είναι καταπληκτικό αυτό που μπορούν να κάνουν κάποια παιδιά με αυτισμό». Βεβαίως. Γιατί κρίνετε τον κόσμο ή τις καταστάσεις ως κάτι καλύτερο ή χειρότερο, λιγότερο ή παραπάνω;

Λάθος.

Εστιάστε σε αυτό που μπορεί να σας ενώσει και όχι σε αυτό που σας χωρίζει.

Τέλος θα ήθελα να μοιραστώ μαζί σας,

μια φράση που είπε ο Μικρός Πρίγκιπας στο βιβλίο του Σαιντ Εξυπερύ. «Τα ουσιαστικά πράγματα είναι αόρατα στο βλέμμα. Μόνο η καρδιά τα βλέπει». Σας ευχαριστώ πάρα πολύ. Να 'στε καλά.

(Χειροκρότημα)

I only see with my heart | Athena Kritikou | TEDxAthens I only see with my heart | Athena Kritikou | TEDxAthens Je ne vois qu'avec mon cœur | Athena Kritikou | TEDxAthens Widzę tylko sercem | Athena Kritikou | TEDxAthens Eu só vejo com o meu coração | Athena Kritikou | TEDxAthens

Μεταγραφή: Andreas Tzekas Επιμέλεια: Dimitra Papageorgiou

Δεν μπορώ να αναφερθώ στο σήμερα, I cannot talk about today

εάν δεν σας εξηγήσω λίγο το δικό μου χθές. before I explain a little bit about my yesterday.

Η ιστορία μου τελικά ξεκινάει στα οκτώ μου χρόνια. My story begins when I was eight years old. Μέχρι τα οκτώ ρολόι. Up until then everything was fine.

Ζω με τον παππού μου και την γιαγιά μου,

οι γονείς μου ζουν στο εξωτερικό και ζω σε ένα περιβάλλον my parents live abroad and I live in an environment γεμάτο αγάπη, φροντίδα, προστασία. full of love, care, protection.

Το σκηνικό αλλάζει στα οκτώ μου χρόνια, φεύγω στο εξωτερικό The scenery changes when I am eight, I go abroad, -στη Γαλλία, στο Παρίσι- -in France, in Paris-

πάω εσωτερική σε ένα σχολείο, δε μιλάω τη γλώσσα, I go to a boarding school, I can't speak any French,

τη μιλάω πάρα πολύ λίγο, άρα δεν καταλαβαίνω. I speak very little, therefore I don't understand. Δεν έχω φίλους, δε γνωρίζω τους συμμαθητές μου, I have no friends, I don't know my schoolmates, δε γνωρίζω το σχολείο, δε γνωρίζω την χώρα my school, the country, και κυρίως είμαι μακριά από την οικογένειά μου. and above all, I'm away from my family. Και εκεί για μένα, φρίκη. That was hell on earth for me.

Από την απόλυτη προστασία, περνάω στο απόλυτο κενό. I move from total protection to a total emptiness. Αισθάνομαι απίστευτη μοναξιά, αισθάνομαι θλίψη, αισθάνομαι αποκομμένη, I feel incredible loneliness, sorrow, I feel disconnected, αισθάνομαι αποκλεισμένη, αισθάνομαι αόρατη, αισθάνομαι ξεχασμένη. I feel left out, invisible, forgotten. Περνάνε οι μήνες, τα χρόνια. Months and years go by.

Είμαι ακόμα μικρή. I'm still young.

Όμως μέσα μου θέλω να βγω από αυτήν την κατάσταση. But deep inside I want to get out of this. Το θέλω γιατί αγαπάω τη ζωή. I want to, because I love life.

Επειδή όμως είμαι μικρή, δεν ξέρω πώς. Yet, because I am young, I don't know how to do it.

Προσπαθώ ενστικτωδώς I instinctively try

μέσα από το συναίσθημα, να βρω κάποια κόλπα για να ξεφύγω through the emotion, find some tricks to escape από την δική μου καθημερινότητα. my daily routine.

Δημιουργώ μέσα στο μυαλό μου, ένα συναισθηματικό μικροσκόπιο, In my mind I create an emotional microscope στο οποίο μπαίνω και γίνομαι ταυτόχρονα θεατής και πρωταγωνίστρια. where I go in and I become both spectator and protagonist.

Ό,τι μου λένε, ό,τι λέω, ό,τι κάνω, ό,τι μου κάνουνε, Whatever I am told, whatever I say, whatever I do, whatever they do to me, περνάει από αυτό το συναισθηματικό μικροσκόπιο is filtered through this emotional microscope και έτσι σιγά σιγά προσπαθώ, να μεταφράσω; so gradually I try, to translate?

Να αποκωδικοποιήσω; To decode?

Να μεταφέρω To transfer

ό,τι αισθάνομαι για να καταλάβω το τι, πώς, what I feel to understand what, how, που, πότε, γιατί, το δικό μου, της δικής μου ιστορίας. where, when, why, mine, of my story. Μέσα σε αυτή τη διαδικασία, πάρα πολύ μεγάλη σημασία παίξανε In this process, a very great importance was played by για εμένα, τα «δεν πειράζει». was my "It's OK if" mentality.

Δεν πειράζει αν φοβάμαι. Δεν μπορώ να νικήσω τον φόβο μου. It's OK if I'm scared. I can't beat my fear. Το μόνο που μπορώ να κάνω, είναι να τον φέρω κοντά μου, The only thing I can do is to approach it, να προσπαθήσω να τον διαχειριστώ, να εξοικειωθώ μαζί του. to try and manage it, to get to know it. Δεν πειράζει αν πέσω. It's OK if I fall.

Αν πέσω, θα ξανασηκωθώ If I fall, I will get back up

και όσες πιο πολλές φορές πέσω, τόσο πιο πολύ θα μάθω and the more I fall, the easier I'm going to learn

να πέφτω στα μαλακά και να ξανασηκώνομαι πιο γρήγορα. to land safely and get back on my feet faster. Δεν πειράζει αν κάνω λάθη. Από τα λάθη μου θα μάθω. Με όλα αυτά τα δεν πειράζει κατάφερα σιγά σιγά να πορευτώ With all these "It's OK ifs" I managed to go by με τα συναισθήματά μου παρέα και κυρίως να τα αποδεχτώ και να με αποδεχτώ. hand in hand with my emotions, and to accept them and accept myself. Έτσι με το χρόνο σιγά σιγά, από τα δεν πειράζει, πέρασα σε πολύ ισχυρά So, in time, I gradually moved on from "It's OK if" θέλω, δεν θέλω.

Ένα για μένα και ένα για τους άλλους. One for me, and one for the others.

Το δικό μου θέλω και δεν θέλω είναι δεν θέλω μια ζωή δανεική, My "want" and "don't want" is that I don't want a borrowed life,

δεν θέλω μια ζωή με έκπτωση, δεν θέλω να κατοικώ σε παρένθεση, I don't want a life on discount, I don't want to live in a parenthesis, θέλω τη δική μου τη ζωή I want my own life

έτσι όπως εγώ πιστεύω ότι πρέπει να τη ζήσω. the way I think I have to live it through. Δεύτερο θέλω για τους άλλους. The second "I want" is for the others.

Θέλω ο κόσμος να μην αισθάνεται, αυτό που αισθάνθηκα εγώ.

Και αν τύχει και το αισθάνεται, θα ήθελα εγώ να προσπαθήσω να κάνω κάτι γι' αυτό. And if by any chance it does, I'd like to try and do something about it. Έτσι η ζωή με έφερε κοντά σε ένα τμήμα του πληθυσμού, το οποίο This is how life brought me closer to a part of the population και αυτό είναι αόρατο, ξεχασμένο, έξω από τον κόσμο, το οποίο δεν το έβλεπα. which I didn't see and is also invisible, forgotten, away from the world, . Ένα 10% του πληθυσμού. Άτομα με αναπηρία. It is the 10% of the population. It is the people with disabilities.

Θέλω να σας ρωτήσω, εσείς όταν περπατάτε στους δρόμους, I'd like to ask you, when you walk in the streets, όταν πηγαίνετε στην δουλειά σας, όταν περνάτε από τις πλατείες, when you go to work, when you cross squares, όταν πηγαίνετε σε καφετέριες, στο σινεμά, στο θέατρο, βλέπετε 10% των ανθρώπων when you go to the cafeterias, to the cinema, to the theater δίπλα σας να έχουν αναπηρία;

Διότι εγώ προσωπικά συνεχίζω να μην τους βλέπω έξω. Because I still don't see them out there. Τώρα γιατί δεν τους βλέπω; Why don't I see them?

Υπάρχει ένας λόγος πρακτικός που είναι η έλλειψη προσβασιμότητας. There is a practical reason which is called lack of accessibility. Σαφέστατα η χώρα αυτή δεν έχει την υποδομή, για να μπορέσει να αγκαλιάσει This country definitely doesn't have the necessary infrastructure να φιλοξενήσει, άτομα με αναπηρία.

Άρα στην ουσία τι κάνεις όταν έχεις αναπηρία; Then, what do you actually do when you have a disability? Σε ένα μεγάλο ποσοστό, μένεις σπίτι σου. In most of the cases you stay at home.

Υπάρχει όμως και ένας δεύτερος λόγος. There's also a second reason though.

Πιο οδυνηρός θα έλεγα. A much more painful reason.

Η αρνητική στάση της κοινωνίας, γεμάτη στερεότυπα και προκαταλήψεις. The negative attitude of the society, full of stereotypes and biases. Διότι στην ουσία τι φοβόμαστε; What are we actually afraid of?

Ένα, φοβάσαι ότι δεν ξέρεις να διαχειριστείς το διαφορετικό. First, you are probably afraid you cannot handle what is different. Και έχετε δίκιο. And you're right.

Είναι σωστό όταν έχεις δίπλα σου ένα άτομο με αυτισμό δεν ξέρεις You're right when you live with an autistic person and you don't know πως να το διαχειριστείς και δεν ξέρεις, τι πρέπει να πεις ή τι πρέπει να κάνεις. how to handle it, or what to say and do.

Φοβάσαι ότι ενδεχομένως θα πεις κάτι που δεν πρέπει You're probably afraid that you're going ή θα κάνεις κάτι που δεν πρέπει. to say or do something inappropriate.

Οπότε αποφεύγεις να το κάνεις. Thus, you avoid doing it.

Το δεύτερο είναι πολύ πιο υποκριτικό.

Ο φόβος είναι δικός μας. The fear is ours.

Δεν θέλω καν να περάσει από την σφαίρα της φαντασίας μου ότι μπορεί να συμβεί και σε εμένα αυτό. Άρα το διαγράφω.

Το παραμερίζω.

Μετά από όλες αυτές τις σκέψεις ήρθα αντιμέτωπη με πάρα πολλές ιστορίες, After all these thoughts I was confronted with so many stories,

τις έζησα από κοντά, τις άκουσα. I experienced them closely.

Αλλά θέλω να σας πω δύο. But I want to tell you two.

Πρώτη ιστορία, συμβαίνει στην Αττική. First story happened here in Attica.

Είναι πραγματικά η διπλανή πόρτα. It's literally right next door.

Συμβαίνει στην Αττική, πρόσφατα. It's in Attica, recently.

Είναι μια οικογένεια που είναι φτωχή, έχει ένα παιδί με νοητική στέρηση 6, 7 ετών. It's a poor family with a six or seven year old intellectually disabled child.

Οι γονείς πρέπει να φύγουν το πρωί στην δουλειά, The parents have to go to work every day, να γυρίσουν το απόγευμα, δεν υπάρχει άνθρωπος να κρατήσει το παιδί, and be back in the afternoon, and there's no one to stay with the child, άρα το παιδί μένει μόνο του στο σπίτι. so he has to stay home alone.

Επαναλαμβάνω είναι 6, 7 ετών και έχει και νοητική στέρηση. I have to repeat he's just six or seven and intellectually disabled. Ο πρώτος τρόπος που βρήκανε για να «απομονώσουν» το παιδί τους είναι ότι The first way they came up with to secure their child το δένανε στο κρεβάτι του κάθε πρωί όταν φεύγανε στη δουλειά they tied it to his bed every morning when they left for work και το λύνανε κάθε απόγευμα όταν γυρνούσαν από τη δουλειά. Δεύτερη λύση που είχαν βρει. They had a second solution, too.

Είχαν ανοίξει μια τρύπα στην αυλή τους They had dug a hole in their backyard

και θάβανε το παιδί κάθε πρωί με το κεφάλι απ' έξω and buried in the child up to the neck every morning πριν φύγουν στην δουλειά before they left for work

και το ξέθαβαν κάθε απόγευμα όταν γυρνάγαν από την δουλειά. and dug him out every afternoon after work. Δεύτερη ιστορία. Second story.

Επισκέπτομαι έναν κοινωνικό φορέα, ο οποίος πραγματικά αγκαλιάζει I was visiting a social institution which really embraces και φροντίζει νέους με αναπηρία,

-βαρύτατες μορφές αναπηρίας. - severe cases, of disability.

Να φανταστείτε ότι τα παιδιά, οι νέοι, δεν μπορούν καν να παραμείνουν καθιστοί Imagine that these children, young men, aren't even able to sit up on their bed. στο κρεβάτι τους. Είναι υποχρεωμένοι να τους δέσουν διότι δεν κρατιέται They need to strap them down το σώμα τους.

Δεν έχουν νοητική στέρηση. Έχουν κινητική αναπηρία. That's not mental disability. It's physical disability. Μέχρι τα 23, 24 τους χρόνια μπορούν να φιλοξενούνται σε κάποιες ειδικές δομές Until they are 23 or 24 years of age they can be hosted in special institutions όπου πραγματικά υπάρχουν άνθρωποι ήρωες οι οποίοι τους φροντίζουν. where there are people, heroes actually, who can take good care of them. Στα 24, 25 τους χρόνια είναι σπάνιες οι δομές που μπορούν πραγματικά There are very few institutions that can host youths above that age να φιλοξενήσουνε και να φροντίσουνε παιδιά με τέτοιες βαριές μορφές αναπηρίας. and treat such severe cases of disabilities. Συνήθως λοιπόν, πρέπει να ξέρετε, ότι αυτοί οι νέοι καταλήγουν στο Δαφνί. You should know, these young men usually end up in a psychiatric hospital. Θέλω ένα λεπτό να σκεφτείτε τι ή ποια μπορεί να είναι η ζωή αυτών των ανθρώπων,

οι οποίοι ξεκινάνε φυλακισμένοι από την δική τους αναπηρία when they start up as inmates due to their disability και διασχίζουν όλη τους τη ζωή φυλακισμένοι από τη δική μας στάση. and spend their whole life in prison just because of our attitude. Τη στάση της κοινωνίας. The attitude of our society.

Όταν είσαι αποδέκτης όλου αυτού του σκηνικού έχεις δύο λύσεις. Ένα, η πολιτική της ντουλάπας. First one is the closet attitude.

Λες ότι παίρνω όλα μου τα συναισθήματα, ανοίγω την ντουλάπα, τα πετάω μέσα, You say, I'll grab my emotions and throw them in the closet, όσο πιο οδυνηρά, τόσο πιο βαθιά, κλείνω την ντουλάπα, δεν την ξανανοίγω. and the greater the pain, the deeper I 'll hide them in the closet, for good. Δεύτερο είναι να πεις ότι, ώπα. Second one is to say, hey!

Δεν μπορώ να κάνω ότι δεν το ξέρω. Το είδα. I can't pretend I don't know it. I've seen it. Και από την στιγμή που το είδα κάτι πρέπει να κάνω. And since I saw it, I have to do something about it. Έστω και αν το κάνω λάθος, διότι δεν υπάρχει χειρότερο πράγμα σε μια κοινωνία από την αδιαφορία.

Είναι καλύτερα να κάνεις κάτι και να το κάνεις λάθος, από το να μην κάνεις τίποτα, ποτέ, καθόλου. than do nothing at all, never. Μετά άρχισα να σκέφτομαι ότι εντάξει.

Θέλω να κάνω κάτι αλλά πώς θα το κάνω; I really want to do something but how?

Δεν είμαι επαγγελματίας του συγκεκριμένου χώρου. I'm not a professional on this field. Δεν είμαι κοινωνική λειτουργός, δεν είμαι ψυχολόγος, I'm not a social worker, neither a psychologist, δεν είμαι εκπαιδευτικός. nor a teacher.

Εκεί η απάντηση ήρθε αυτόματα: Ναι, αλλά είμαι άνθρωπος Then the answer just popped in my head: Yes, but I'm still human

και ως απλός άνθρωπος έχω, όχι μόνο το δικαίωμα, and as such, it's not only my right, αλλά και την υποχρέωση να προσπαθήσω να κάνω κάτι. it's my duty to try and do something about it.

Τώρα σε ποιους να απευθυνθώ; Now, whom do I have to turn to?

Σκέφτηκα αμέσως τους νέους. My mind went straight to the young people.

Γιατί το πρόβλημα ποιο είναι; What's the actual problem?

Η κοινωνική ένταξη ή ο κοινωνικός αποκλεισμός, The social inclusion or marginalization έχει ως ένα στοιχείο, δεν βλεπόμαστε, δεν γνωριζόμαστε, δεν βλέπουμε has the nature of ...

οι μεν τους δε.

Άρα πως θα εντάξουμε ένα τμήμα του πληθυσμού το οποίο είναι αόρατο; So how do we manage to integrate an invisible part of the population? Σκέφτηκα ότι το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνω I thought that the first thing I should do είναι να πιάσω τους νέους, μαθητές γενικής εκπαίδευσης was to address the young, the students of general education οι οποίοι σπάνια έχουν την δυνατότητα who rarely get a chance

να έρθουν σε επαφή με το διαφορετικό, έτσι ώστε σιγά σιγά to encounter something different, so that gradually,

μέσω βιωματικών προγραμμάτων να εκπαιδευτούν, through projects, they will get trained, να εξοικειωθούν με την εικόνα της αναπηρίας they will get acquainted with the sight of disability

και να μάθουν να διαχειρίζονται τα συναισθήματά τους. and learn to manage their feelings. Δεύτερον να κοινωνικοποιήσω τους νέους με αναπηρία δίνοντάς τους φωνή και βήμα. Second, to bring people with disabilities to society by making them heard and seen. Έτσι γεννήθηκε ο ΣΚΕΠ. That's how SKEP was born.

Με το όραμα μιας κοινωνίας, όπου όλοι ανεξαιρέτως θα αισθάνονται αποδεκτοί και χρήσιμοι.

Δεν μπορώ να πω πλέον «εγώ». Πρέπει να λέω, «εμείς». I can no more say "me". I have to say "us".

Διότι όσο έμαθα από την πρώτη, θα έλεγα, δεκαετία της ζωής μου, να «δουλεύω» εγώ Because what I've learned in the first decade of my life,

για μένα από μένα, τώρα όλη αυτή η διαδικασία, που διαρκεί οχτώ χρόνια,

είμαι εγώ μαζί με τους άλλους, οι άλλοι μαζί με εμένα. Είναι εμείς. it's me with others, and others with me. It's us. Έμαθα από το μαζί. I 've learned from this togetherness.

Είχα την δυνατότητα και την ευκαιρία να συναντήσω περίπου και να μιλήσω I had the ability and the chance to kind of meet and talk με 21.000 παιδιά νέους γενικής εκπαίδευσης to 21.000 children and teens of general education και μαθητές και νέους με αναπηρία.

Έζησα, ζήσαμε συγκλονιστικές στιγμές.

Πρώτη στιγμή, είμαστε σε ένα εργαστήρι εικαστικό, σε ένα μουσείο στην Αττική και υπάρχουν 200 παιδιά με αναπηρία και χωρίς αναπηρία, and there were 200 mixed kids, with and without disabilities. σ' ένα τραπέζι ανάμεικτα. Κάθονται όλοι ανάμεικτα γιατί δεν υπάρχουν They're sitting all together around tables

θεατές και πρωταγωνιστές. with no audience or actors.

Σε ένα τραπέζι κάθεται ένα κοριτσάκι όχι μόνο με νοητική στέρηση, At a table there's this little girl with mental and hyperactivity disorders αλλά με υπερκινητικότητα, το οποίο δεν μπορεί καθόλου να επικοινωνήσει. Δίπλα της είναι μια μαθήτρια γυμνασίου η οποία έρχεται σε εμένα και μου λέει, Next to her there's a high school girl who comes to me and says, «Κυρία τι να κάνω; Δεν ξέρω πως να το διαχειριστώ.» "Miss, what should I do? I don't know what to do". Και εκεί ξαναγυρνάμε στο δεν πειράζει. At that point we fall back to "it's ok if".

Δεν πειράζει αν δεν ξέρεις να το διαχειριστείς. It's ok if you don't know how to handle this situation.

Έχεις δίκιο που δεν ξέρεις να το διαχειριστείς. Sure you don't know how to handle it.

Εφόσον είναι η πρώτη φορά που έρχεσαι σε επαφή με κάτι διαφορετικό. Because it's the first time you have to deal with it. Εμείς δεν δίνουμε οδηγίες χρήσης στο συναίσθημα.

Εμείς δημιουργούμε συνθήκες συνύπαρξης, για να δώσεις εσύ τον χώρο και τον χρόνο We form conditions of coexistence, so you can allow yourself the space and time,

στον εαυτό σου, να καταλάβεις πώς μπορείς να επικοινωνείς. Μετά από μια ώρα είδα το κοριτσάκι αυτό, είχε βρει ένα τρόπο μαγικό. Sometime later I noticed that that girl had come up with a brilliant way.

Κρατούσε το χέρι της κοπελίτσας που είχε αναπηρία, νοητική στέρηση. She was holding the hand of the other girl the one with the mental disability. Το μεν κοριτσάκι με νοητική στέρηση είχε ένα χαμόγελο μέχρι εδώ γιατί αισθανόταν. Αισθανόταν την αγάπη. because she sensed the love.

Το δε άλλο κορίτσι πάω να την βρω και της λέω, «Βρήκες την λύση σου ε;»

Και μου λέει, «Κυρία λυτρώθηκα». And she replied "Miss, I am redeemed."

Της λέω, «Παιδί μου 15 ετών και λες την λέξη λυτρώθηκα; I said, "Honey, you're only 15 years old. You're too young for such a strong word. Πολύ βαριά κουβέντα. Εγώ δεν σκέφτηκα ποτέ να πω λυτρώθηκα». Μου λέει, «Κυρία δεν μπορώ να καταλάβω γιατί είχα τέτοιο κόλλημα με την αναπηρία She said, "I don't know why I've been so biased with disability all those years. τόσα χρόνια. Κάθισα μόνη μου και σκέφτηκα -γιατί δεν μπορούσε να επικοινωνήσει-

γιατί; Γιατί τόσο καιρό φοβόμουνα;» Why I was so afraid all this time?"

Δεύτερη ιστορία. Πάλι σε ένα τραπέζι έτσι ανάμεικτα παιδιά. Second story. Again at a table with mixed ability children. Κορίτσι με βαριά μορφή και νοητικής στέρησης και αυτισμού. There's a girl with both a severe case of mental disability and autism. Δεν επικοινωνεί. Ζωγραφίζουν όλοι ανάμεικτα. She cannot communicate. They all draw together. Έρχονται τα παιδιά από το σχολείο μου λένε, «Κυρία δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα, δεν μπορούμε να επικοινωνήσουμε». "Miss, we don't know what to do, we can't communicate." Λέω, «Παιδιά βρείτε το. Το δεν μπορείτε δεν μου κάνει». I say, "Children, find a way. 'I can't' is not an acceptable answer." Κάποια στιγμή κάποιος πετάει στο τραπέζι μια ημερομηνία. Έτσι όπως ήταν η Λητώ και ζωγράφιζε, σηκώνει το κεφάλι της και λέει Τρίτη. It was Lito who, as she was drawing, she raised her head and said "Tuesday". Αρχίζουν όλα τα παιδιά κάθονται μπροστά της All the children stood in front of her και της δίνουν την ημερομηνία γέννησής τους. and told her their birth date. Έδωσα και τη δικιά μου δηλαδή πήγαμε πάρα πολύ πίσω στον χρόνο. I told her mine too, so we went a very long way back. Έβρισκε, αμέσως την ημέρα. She immediately found out what day it had been.

Μέχρι που πλακώθηκε ένα παιδί με την μαμά του που λεγε, Until a kid started a fight with his mother who insisted, «Όχι το κορίτσι έχει δίκιο. «Γεννήθηκες το Σάββατο»

η Λητώ έλεγε την Παρασκευή, και ξαναπήρε η μαμά τηλέφωνο το παιδί Lito still said it was a Friday and then the mother called back and said,

και είπε, «Το κορίτσι είχε δίκιο γεννήθηκες την Παρασκευή». Οπότε ξαφνικά αυτά τα παιδιά φεύγοντας μου λένε, Of course the children on their way out they said, «Μα, είναι καταπληκτικό αυτό που μπορούν να κάνουν κάποια παιδιά με αυτισμό». "It's really cool what some autistic kids can do" Βεβαίως. Γιατί κρίνετε τον κόσμο ή τις καταστάσεις ως κάτι καλύτερο Definitely, of course they can. Why do you judge people and situations ή χειρότερο, λιγότερο ή παραπάνω;

Λάθος. That's wrong.

Εστιάστε σε αυτό που μπορεί να σας ενώσει και όχι σε αυτό που σας χωρίζει. Focus on what can unite you rather than what separates you.

Τέλος θα ήθελα να μοιραστώ μαζί σας, Finally I'd like to share something with you,

μια φράση που είπε ο Μικρός Πρίγκιπας στο βιβλίο του Σαιντ Εξυπερύ. a phrase the Little Prince said in the book by Antoine de Saint-Exupery's «Τα ουσιαστικά πράγματα είναι αόρατα στο βλέμμα. Μόνο η καρδιά τα βλέπει». "The essential things in life are seen not with the eyes, but with the heart." Σας ευχαριστώ πάρα πολύ. Να 'στε καλά. Thank you very much. Have a good day.

(Χειροκρότημα) (Applause)