Nuclear Physics, away from the bomb and power plants | Georgios Laskaris | TEDxUniversityofMacedonia - YouTube
Nuclear|Physics|away|from|the|bomb|and|power|plants|Georgios|Laskaris|TEDxUniversityofMacedonia|
Ядерная физика вдали от бомбы и электростанций | Георгиос Ласкарис | TEDxUniversityofMacedonia - YouTube
Nuclear Physics, away from the bomb and power plants | Georgios Laskaris | TEDxUniversityofMacedonia - YouTube
Μετάφραση: Maria Boura Επιμέλεια: Victor Carras
Translation|Maria|Boura|Editing|Victor|Carras
Translation: Maria Boura Editing: Victor Carras
Καλημέρα σας.
Good morning|to you (formal)
Good morning.
Θα ήθελα να ευχαριστήσω τους διοργανωτές αυτού του υπέροχου συνεδρίου,
I would|like|to|thank|the|organizers|of this|the|wonderful|conference
I would like to thank the organizers of this wonderful conference,
και για τη φιλοξενία στην υπέροχη πόλη σας.
and|for|the|hospitality|in the|wonderful|city|your
and for the hospitality in your wonderful city.
Το όνομά μου είναι Γιώργος Λάσκαρης
The|name|my|is|George|Laskaris
My name is George Laskaris.
και είμαι μέλος της Ομάδας Αδρονικής Φυσικής του ΜΙΤ.
and|I am|a member|of the|Group|Hadronic|Physics|of the|MIT
I am a member of the MIT Hadronic Physics Group.
Είμαι μεταδιδακτορικός ερευνητής σε αυτήν την ομάδα,
I am|postdoctoral|researcher|in|this|the|group
I am a postdoctoral researcher in this group,
και σήμερα θα σας μιλήσω για την πυρηνική φυσική,
and|today|will|you|I will talk|about|the|nuclear|physics
and today I will talk to you about nuclear physics,
που είναι η επιστήμη στην οποία έχω ξοδέψει σχεδόν όλη την ενήλικη ζωή μου.
where|is|the|science|in the|which|I have|spent|almost|all|the|adult|life|my
which is the science I have spent almost my entire adult life on.
Μιλώντας με φίλους μου, πριν έρθω στο συνέδριο,
Speaking|with|friends|my|before|I come|to the|conference
Talking with my friends before I came to the conference,
μου είπαν ότι
to me|they told|that
they told me that
- είναι εκτός φυσικής -
is|out of|physics
- it's outside of physics -
και μου είπαν ότι
and|to me|they told|that
and they told me that
«Κοίτα, η πυρηνική φυσική αυτό που κάνει
Look|the|nuclear|physics|this|that|does
"Look, nuclear physics is what it does
είναι να ασχολείται με βόμβες και με παραγωγή ενέργειας».
is|to|engage|with|bombs|and|with|production|energy
is to deal with bombs and energy production."
Δεν θα μπορούσα, λοιπόν, να μην ξεκινήσω την ομιλία μου
Not|will|could|therefore|to|not|start|my|speech|me
So, I couldn't start my speech
με μια ειδυλλιακή εικόνα μιας έκρηξης ενός θερμοπυρηνικού όπλου,
with|a|idyllic|image|of a|explosion|of a|thermonuclear|weapon
with a picturesque image of a thermonuclear weapon explosion,
αλλά και μια ακόμα πιο ειδυλλιακή εικόνα ενός πυρηνικού εργοστασίου,
but|and|a|even|more|idyllic|image|of a|nuclear|power plant
but also an even more picturesque image of a nuclear power plant,
που παράγει πυρηνική ενέργεια με βάση την πυρηνική σχάση.
that|produces|nuclear|energy|with|basis|the|nuclear|fission
which produces nuclear energy based on nuclear fission.
Όμως, η ομιλία μου δεν θα έχει να κάνει με τίποτα από όλα αυτά,
However|the|speech|my|not|will|will have|to|do|with|anything|from|all|these
However, my speech will not be about any of that,
στην αρχή θα μιλήσουμε καθαρά για φυσική.
in the|beginning|we will|speak|clearly|about|physics
at first we will talk purely about physics.
Ποια είναι τα ερευνητικά πεδία της φυσικής,
What|are|the|research|fields|of|physics
What are the research fields of physics,
ή μάλλον, τι είναι η φυσική;
or|rather|what|is|the|physics
or rather, what is physics?
Η φυσική είναι το πεδίο της επιστήμης, το οποίο σπουδάζει,
The|physics|is|the|field|of|science|the|which|studies
Physics is the field of science that studies,
δηλαδή προσπαθεί να κατανοήσει την ύλη,
that is|he/she tries|to|understand|the|material
that is, it tries to understand matter,
είτε σε πολύ μεγάλες, είτε σε πολύ μικρές διαστάσεις.
whether|in|very|large|whether|in|very|small|dimensions
either in very large or very small dimensions.
Τα ερευνητικά πεδία της φυσικής ξεκινάνε από την αστροφυσική,
The|research|fields|of|physics|start|from|the|astrophysics
The research fields of physics start from astrophysics,
η οποία ασχολείται με τα άστρα και με το Σύμπαν.
the|which|studies|with|the|stars|and|with|the|Universe
which deals with stars and the Universe.
Οι τυπικές διαστάσεις των άστρων ή του Σύμπαντος
The|typical|dimensions|of|stars|or|of|Universe
The typical dimensions of stars or the Universe
είναι περίπου 10 εις την 9 μέτρα,
is|approximately|to|the|meters
it is about 10 to the 9 meters,
των άστρων.
of|stars
of stars.
Ο επόμενος κλάδος της φυσικής είναι η φυσική συμπυκνωμένης ύλης.
The|next|branch|of|physics|is|the|physics|condensed|matter
The next branch of physics is condensed matter physics.
Η φυσική συμπυκνωμένης ύλης ασχολείται με τα μόρια,
The|physics|condensed|matter|deals|with|the|molecules
Condensed matter physics deals with molecules,
και πώς τα μόρια καθορίζουν τις ιδιότητες των σωμάτων.
and|how|the|molecules|determine|the|properties|of|bodies
and how molecules determine the properties of bodies.
Έχουν τυπικές διαστάσεις 10 εις τη μείον 9 μέτρα,
They have|typical|dimensions|to|the|minus|meters
They have typical dimensions of 10 to the power of minus 9 meters,
και εδώ σας δείχνω την υπεραγωγιμότητα,
and|here|you|I show|the|superconductivity
and here I show you superconductivity,
που είναι μια κλασική εφαρμογή, τώρα πια, της φυσικής συμπυκνωμένης ύλης.
that|is|a|classical|application|now|anymore|of|physics|condensed|matter
which is now a classic application of condensed matter physics.
Προχωρώντας παρακάτω έχουμε την ατομική φυσική,
Moving forward|below|we have|the|atomic|physics
Moving further, we have atomic physics,
και όταν λέμε ατομική φυσική,
and|when|we say|atomic|physics
and when we say atomic physics,
εννοούμε τη φυσική που έχει να κάνει με το άτομο,
we mean|the|physics|that|has|to|do|with|the|atom
we mean the physics that deals with the atom,
και άτομο εννοούμε τον πυρήνα, αλλά και τα ηλεκτρόνια
and|atom|we mean|the|nucleus|but|and|the|electrons
and by atom, we mean the nucleus, as well as the electrons
τα οποία περιτριγυρίζουν τον πυρήνα.
the|which|surround|the|nucleus
that surround the nucleus.
Ένα άτομο έχει τυπικές διαστάσεις γύρω στα 10 εις τη μείον 12 μέτρα.
One|person|has|typical|dimensions|around|in|to the|the|minus|meters
An atom has typical dimensions of about 10 to the power of minus 12 meters.
Τέλος, είναι η πυρηνική φυσική, η οποία προφανώς ασχολείται με τον πυρήνα.
Finally|is|the|nuclear|physics|the|which|obviously|deals|with|the|nucleus
Finally, there is nuclear physics, which obviously deals with the nucleus.
Ο πυρήνας, που έχει διαστάσεις 10 εις τη μείον 15 μέτρα,
The|nucleus|which|has|dimensions|to the|the|minus|meters
The nucleus, which has dimensions of 10 to the power of minus 15 meters,
δηλαδή είναι πολύ μικρότερος από όλες τις υπόλοιπες διαστάσεις
that is|is|much|smaller|than|all|the|remaining|dimensions
is much smaller than all the other dimensions
που είπαμε πιο πριν.
where|we said|earlier|before
we mentioned earlier.
Ανάλογα με το πεδίο της φυσικής που έχουμε,
Depending|on|the|field|of|physics|that|we have
Depending on the field of physics we have,
κάθε πεδίο φυσικής εξετάζει μια ξεχωριστή θεμελιώδη δύναμη της φυσικής.
each|field|of physics|examines|a|separate|fundamental|force|of|physics
each field of physics examines a distinct fundamental force of physics.
Αρχίζοντας από την πιο βασική θεμελιώδη δύναμη της φυσικής,
Starting|from|the|most|basic|fundamental|force|of|physics
Starting from the most basic fundamental force of physics,
τη βαρύτητα - και τη χαρακτηρίζω πιο βασική,
the|gravity|and|it|I characterize|more|fundamental
gravity - and I characterize it as more basic,
γιατί η βαρύτητα είναι η δύναμη που καταλαβαίνουν όλοι οι άνθρωποι.
why|the|gravity|is|the|force|that|understand|all|the|people
because gravity is the force that all people understand.
Η βαρύτητα, λοιπόν, εξετάζεται από την αστροφυσική.
The|gravity|therefore|is examined|by|the|astrophysics
Gravity, therefore, is examined by astrophysics.
Ο ηλεκτρομαγνητισμός, που είναι κι αυτός μια θεμελιώδη δύναμη,
The|electromagnetism|which|is|also|he|a|fundamental|force
Electromagnetism, which is also a fundamental force,
εξετάζεται από το πεδίο
is examined|by|the|field
examined by the field
της φυσικής συμπυκνωμένης ύλης και από την ατομική φυσική.
of|physics|condensed|matter|and|from|the|atomic|physics
of condensed matter physics and atomic physics.
Η ασθενής πυρηνική δύναμη, αλλά και η ισχυρή πυρηνική δύναμη,
The|weak|nuclear|power|but|and|The|strong|nuclear|power
The weak nuclear force, as well as the strong nuclear force,
προφανώς μελετάται από το πεδίο της πυρηνικής φυσικής.
obviously|is studied|by|the|field|of|nuclear|physics
is obviously studied by the field of nuclear physics.
Επειδή στη ζωή όλα είναι σχετικά, έτσι και στη φυσική είναι σχετικά,
Because|in|life|everything|are|relative|so|and|in|physics|are|relative
Because in life everything is relative, so in physics it is relative,
και οι φυσικοί όρισαν
and|the|physicists|defined
and the physicists defined
ότι η ισχύς της πυρηνικής δύναμης είναι ίση με τη μονάδα.
that|the|power|of|nuclear|force|is|equal|to|the|unit
that the strength of the nuclear force is equal to one.
Αν η ισχύς της πυρηνικής δύναμης είναι ίση με τη μονάδα,
If|the|power|of|nuclear|force|is|equal|to|the|unit
If the strength of the nuclear force is equal to one,
τότε η ασθενής πυρηνική δύναμη είναι ένα εκατομμύριο φορές ασθενέστερη
then|the|weak|nuclear|force|is|one|million|times|weaker
then the weak nuclear force is one million times weaker
από την ισχυρή πυρηνική δύναμη,
from|the|strong|nuclear|power
than the strong nuclear force,
ο ηλεκτρομαγνητισμός είναι 1.000 φορές ασθενέστερος
the|electromagnetism|is|times|weaker
electromagnetism is 1,000 times weaker
από την ισχυρή πυρηνική δύναμη,
from|the|strong|nuclear|power
than the strong nuclear force,
κι η βαρύτητα είναι 10 εις μείον 37 φορές
and|the|gravity|is|to|minus|times
and gravity is 10 to the power of minus 37 times
ασθενέστερη από την ισχυρή πυρηνική δύναμη.
weaker|than|the|strong|nuclear|power
weaker than the strong nuclear force.
Καταλαβαίνετε, λοιπόν,
You understand|then
So, you understand,
ότι η πυρηνική φυσική εξετάζει τη δύναμη που είναι η ισχυρότερη δύναμη
that|the|nuclear|physics|examines|the|force|that|is|the|strongest|force
that nuclear physics examines the force that is the strongest force
που υπάρχει στο Σύμπαν.
that|exists|in|Universe
that exists in the Universe.
Τι είναι, όμως, η πυρηνική φυσική;
What|is|however|the|nuclear|physics
But what is nuclear physics?
Η πυρηνική φυσική είναι ένα πεδίο το οποίο ξεκίνησε
The|nuclear|physics|is|a|field|that|which|started
Nuclear physics is a field that started
το 1910 από τον Ράδερφορντ, ο οποίος αυτό που έκανε
the|by|the|Rutherford|who|who|this|that|did
in 1910 by Rutherford, who what he did
ήταν να σκεδάσει σωματίδια άλφα, που είναι σωματίδια ηλίου,
was|to|scatter|particles|alpha|which|are|particles|helium
it was to scatter alpha particles, which are helium particles,
πάνω σε φύλλα χρυσού.
on|on|leaves|of gold
on gold leaves.
Τα περισσότερα από τα σωματίδια άλφα περνούσαν μέσα από τα φύλλα χρυσού,
The|most|from|the|particles|alpha|passed|through|from|the|sheets|gold
Most of the alpha particles passed through the gold leaves,
ορισμένα όμως από τα σωματίδια οπισθοσκεδάζονταν.
some|but|from|the|particles|were scattered backwards
but some of the particles were backscattered.
Αυτό που παρατηρήθηκε οδήγησε στο συμπέρασμα
This|that|was observed|led|to|conclusion
What was observed led to the conclusion
- επειδή τα σωματίδια άλφα ήταν θετικά φορτισμένα -
because|the|particles|alpha|were|positively|charged
- because alpha particles were positively charged -
ότι μέσα στα άτομα υπήρχε κάτι θετικά φορτισμένο,
that|inside|in the|atoms|there was|something|positively|charged
that there was something positively charged inside the atoms,
το οποίο ήταν τοπικό, δηλαδή έμοιαζε σαν τον πυρήνα.
the|which|was|local|that is|resembled|like|the|nucleus
which was localized, that is, it resembled the nucleus.
Έτσι ανακάλυψαν τον πυρήνα,
Thus|they discovered|the|nucleus
Thus they discovered the nucleus,
και μετά από 20 περίπου χρόνια
and|after|from|approximately|years
and after about 20 years
ο Τσάντγουικ, ο οποίος και αυτός βραβεύτηκε με βραβείο Νόμπελ,
the|Chadwick|who|who|also|he|was awarded|with|prize|Nobel
Chadwick, who also won a Nobel Prize,
ανακάλυψε ότι, εκτός από τον πυρήνα,
discovered|that|except|from|the|nucleus
discovered that, besides the nucleus,
που είναι ένα πρωτόνιο στη συγκεκριμένη περίπτωση,
where|is|a|proton|in the|specific|case
which is a proton in this case,
υπάρχει και το νετρόνιο, το οποίο είναι ουδέτερα φορτισμένο,
there is|and|the|neutron|the|which|is|neutrally|charged
there is also the neutron, which is neutrally charged,
δηλαδή δεν έχει φορτίο,
that is|not|has|cargo
meaning it has no charge,
και το οποίο έχει περίπου την ίδια μάζα με το πρωτόνιο.
and|the|which|has|approximately|the|same|mass|as|the|proton
and which has approximately the same mass as the proton.
Οι δύο ανακαλύψεις αυτές μαζί οδήγησαν στην ανακάλυψη
The|two|discoveries|these|together|led|to the|discovery
These two discoveries together led to the discovery
της πυρηνικής φυσικής ως πεδίο έρευνας.
the|nuclear|physics|as|field|research
of nuclear physics as a field of research.
Τι κάνει, λοιπόν, η πυρηνική φυσική;
What|does|then|the|nuclear|physics
So what does nuclear physics do?
Ποιος είναι ο στόχος της έρευνάς της;
Who|is|the|goal|her|research|her
What is the goal of its research?
Ο στόχος της έρευνας της πυρηνικής φυσικής,
The|goal|of|research|of|nuclear|physics
The goal of nuclear physics research,
είναι να εξετάσει τον πυρήνα.
is|to|examine|the|core
is to examine the nucleus.
Ο πυρήνας, ο οποίος σε διαστάσεις σε σχέση με το άτομο,
The|nucleus|the|which|in|dimensions|in|relation|to|the|atom
The nucleus, which in size compared to the atom,
είναι πολύ, πολύ, πολύ μικρός, σε ένα τεράστιο άτομο.
is|very|||small|in|a|huge|person
is very, very, very small, in a huge atom.
Ο πρώτος στόχος της πυρηνικής φυσικής,
The|first|goal|of|nuclear|physics
The first goal of nuclear physics,
κλασικά, είναι η κατανόηση της πυρηνικής δύναμης,
classically|is|the|understanding|of the|nuclear|force
classically, it is the understanding of nuclear force,
η οποία είναι σαν κόλλα,
the|which|is|like|glue
which is like glue,
που κολλάει τα πρωτόνια και τα νετρόνια μαζί,
that|binds|the|protons|and|the|neutrons|together
that holds protons and neutrons together,
κι ο δεύτερος στόχος της πυρηνικής φυσικής
and|the|second|goal|of the|nuclear|physics
and the second goal of nuclear physics
είναι να κατανοήσει ποια είναι η δομή των πρωτονίων και των νετρονίων.
is|to|understand|what|is|the|structure|of|protons|and|of|neutrons
is to understand what the structure of protons and neutrons is.
Τώρα, μιλάμε για την πυρηνική φυσική και πρέπει να έχουμε κάποια εργαλεία,
Now|we talk|about|the|nuclear|physics|and|we must|to|have|some|tools
Now, we are talking about nuclear physics and we need to have some tools,
για να ανακαλύψουμε πως ο πυρήνας λειτουργεί.
to|(subjunctive particle)|we discover|how|the|nucleus|functions
to discover how the nucleus works.
Και ένα από τα εργαλεία είναι τα πειράματα σκέδασης.
And|one|of|the|tools|are|the|experiments|scattering
And one of the tools is scattering experiments.
Το πείραμα σκέδασης -
The|experiment|scattering
The scattering experiment -
σκέδαση είναι μια λέξη, ίσως, δύσκολη, σκέδαση σημαίνει σύγκρουση -
scattering|is|a|word|perhaps|difficult|scattering|means|conflict
scattering is a word that might be difficult, scattering means collision -
έχουμε λοιπόν τα πειράματα σύγκρουσης.
we have|therefore|the|experiments|collision
So we have the collision experiments.
Οι περισσότεροι άνθρωποι όταν προσπαθούν να σπάσουν κάτι,
The|most|people|when|try|to|break|something
Most people when they try to break something,
αυτό που προσπαθούν να κάνουν είναι να βρουν μια εσοχή,
this|that|they try|to|do|is|to|find|a|recess
what they are trying to do is find an indentation,
αν είναι τυχεροί και έχουν ένα κλειδί, να το ανοίξουν με ένα κλειδί.
if|they are|lucky|and|they have|one|key|to|it|open|with|one|key
if they are lucky and have a key, to open it with a key.
Στην πραγματικότητα,
In|reality
In reality,
όταν δεν μπορούν να κάνουν τίποτα από όλα αυτά,
when|not|can|to|do|anything|of|all|these
when they cannot do any of these things,
αποφασίζουν να σπάσουν το αντικείμενο, και να δουν τι έχει μέσα.
they decide|to|break|the|object|and|to|see|what|it has|inside
they decide to break the object and see what is inside.
Αυτή η βασική σκέψη της ανθρωπότητας,
This|the|basic|thought|of|humanity
This basic thought of humanity,
εφαρμόζεται κατά κόρον στην πυρηνική φυσική.
is applied|excessively|often|in|nuclear|physics
is widely applied in nuclear physics.
Οι φυσικοί, λοιπόν, έχουν έναν στόχο, προσπαθούν να σπάσουν ένα άτομο,
The|physicists|therefore|have|one|goal|try|to|break|an|atom
Physicists, therefore, have a goal, they try to break an atom,
ή έναν πυρήνα, ή ένα στόχο.
or|a|core|or|a|target
or a nucleus, or a target.
Βαρύτερα άτομα, δηλαδή.
Heavier|individuals|that is
Heavier particles, that is.
Για να το κάνουν αυτό χρησιμοποιούν ένα σφυρί,
To|(particle for subjunctive)|it|do|this|they use|a|hammer
To do this they use a hammer,
που είναι ο επιταχυντής.
where|is|the|accelerator
which is the accelerator.
Ο επιταχυντής, στη συγκεκριμένη περίπτωση,
The|accelerator|in the|specific|case
The accelerator, in this case,
είναι ο επιταχυντής του LHC στο CERN της Γενεύης, στην Ελβετία.
is|the|accelerator|of|LHC|at|CERN|of|Geneva|in|Switzerland
it is the LHC accelerator at CERN in Geneva, Switzerland.
Χτυπάνε, λοιπόν, με το σφυρί το στόχο,
They hit|then|with|the|hammer|the|target
So they hit the target with a hammer,
και ο στόχος σπάει και βγάζει κάποια σωματίδια τα οποία ανιχνεύουμε.
and|the|target|breaks|and|emits|some|particles|the|which|we detect
and the target breaks and releases some particles that we detect.
Στην περίπτωση των ανθρώπων,
In the|case|of|people
In the case of humans,
ο ανιχνευτής είναι τα μάτια τους ή οι άλλες αισθήσεις τους,
the|detector|is|the|eyes|their|or|the|other|senses|their
the detector is their eyes or their other senses,
και διαπιστώνουν ότι κάτι έσπασε.
and|they realize|that|something|broke
and they find that something has broken.
Στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι μια τεράστια μηχανή
In the|specific|case|it is|a|huge|machine
In this particular case, it is a huge machine
που συνήθως κάνει δισεκατομμύρια ευρώ ή δολάρια,
that|usually|makes|billions|euros|or|dollars
that usually makes billions of euros or dollars,
και ανιχνεύει τα σπασμένα σωματίδια.
and|detects|the|broken|particles
and detects the broken particles.
Όλη η εικόνα του πυρήνα που έχουμε από τον προηγούμενο αιώνα είναι
All|the|image|of the|nucleus|that|we have|from|the|previous|century|is
The whole image of the core that we have from the previous century is
ότι είναι κάποιες μπάλες, τα νουκλεόνια,
that|are|some|balls|the|nucleons
that there are some balls, the nucleons,
δηλαδή πρωτόνια και νετρόνια,
that is|protons|and|neutrons
that is, protons and neutrons,
που βρίσκονται μέσα σε ένα καλάθι, το καλάθι του πυρήνα.
that|are located|inside|in|a|basket|the|basket|of|core
which are located inside a basket, the basket of the nucleus.
Όμως, αυτή είναι η αίσθηση που έχουν οι πυρηνικοί φυσικοί,
However|this|is|the|feeling|that|have|the|nuclear|physicists
However, this is the feeling that nuclear physicists have,
όσοι σπουδάζουν το αντικείμενο.
those who|study|the|subject
those who study the subject.
Η αίσθηση που είχα διαμορφώσει στο δημοτικό, στο γυμνάσιο, και στο λύκειο
The|feeling|that|I had|had formed|in|elementary school|in|middle school|and|in|high school
The impression I had formed in elementary school, in middle school, and in high school
ήταν ότι ο πυρήνας είναι κάτι στατικό.
was|that|the|nucleus|is|something|static
was that the nucleus is something static.
Υπάρχουν τα πρωτόνια και τα νετρόνια, δεν αλληλεπιδρούν μεταξύ τους,
There are|the|protons|and|the|neutrons|do not|interact|among|them
There are protons and neutrons, they do not interact with each other,
κάθονται εκεί, και δεν κινούνται.
they sit|there|and|not|they move
they just sit there, and do not move.
Αυτή η εντύπωση είναι εντελώς λανθασμένη, όπως καταλαβαίνετε.
This|the|impression|is|completely|wrong|as|you understand
This impression is completely wrong, as you can understand.
Και νομίζω ότι αυτήν την εντύπωση
And|I think|that|this|the|impression
And I think that this impression
την έχουν οι περισσότεροι άνθρωποι,
it|have|the|most|people
is held by most people,
με τους οποίους έχω μιλήσει, εκτός φυσικής.
with|the|whom|I have|spoken|except|physics
with whom I have spoken, except for physics.
Οι ανακαλύψεις, τα τελευταία χρόνια, της τεχνολογίας
The|discoveries|the|last|years|of the|technology
The discoveries, in recent years, of technology
οδήγησαν σε αντίστοιχες ανακαλύψεις στα επιστημονικά πεδία.
led|to|corresponding|discoveries|in the|scientific|fields
have led to corresponding discoveries in scientific fields.
Δε θα ήταν υπερβολή να πούμε ότι όλες οι ανακαλύψεις
Not|will|were|exaggeration|to|say|that|all|the|discoveries
It would not be an exaggeration to say that all the discoveries
του 20ού και του 21ου αιώνα
of|20th|and|of|21st|century
of the 20th and 21st centuries
ισοδυναμούν με όλες τις ανακαλύψεις της ανθρωπότητας
are equivalent|to|all|the|discoveries|of|humanity
are equivalent to all the discoveries of humanity
που συνέβησαν από την αρχή της ανθρωπότητας μέχρι σήμερα.
that|occurred|from|the|beginning|of|humanity|until|today
that have occurred from the beginning of humanity until today.
Το ίδιο και στην πυρηνική φυσική.
The|same|and|in the|nuclear|physics
The same goes for nuclear physics.
Οι ανακαλύψεις που συνέβησαν τα τελευταία χρόνια,
The|discoveries|that|occurred|the|last|years
The discoveries that have occurred in recent years,
λόγω των αντίστοιχων ανακαλύψεων της τεχνολογίας,
due to|the|corresponding|discoveries|of the|technology
due to the corresponding discoveries in technology,
οδήγησαν σε ανακαλύψεις που ισοδυναμούν με όλες τις ανακαλύψεις
led|to|discoveries|that|are equivalent|to|all|the|discoveries
have led to discoveries that are equivalent to all the discoveries
που συνέβησαν στις αρχές του προηγούμενου αιώνα.
that|occurred|in the|early|of the|previous|century
that took place in the early part of the last century.
Οι πρόσφατες ανακαλύψεις της πυρηνικής φυσικής
The|recent|discoveries|of|nuclear|physics
The recent discoveries in nuclear physics
αναφέρονται στη σχέση των νουκλεονίων.
refer|to|relationship|of|nucleons
they refer to the relationship of nucleons.
Η πυρηνική φυσική ανακάλυψε ότι τα νουκλεόνια,
The|nuclear|physics|discovered|that|the|nucleons
Nuclear physics discovered that nucleons,
αντί να κινούνται γρήγορα μέσα στον πυρήνα,
instead|to|move|quickly|inside|in the|nucleus
instead of moving quickly within the nucleus,
εκτός από αυτό, έχουν και κάποιου είδους σχέση.
except|from|this|they have|and|some|kind|relationship
in addition to that, have some kind of relationship.
Πώς το έκανε αυτό;
How|it|did|this
How did it do this?
Αυτός είναι ένας πυρήνας στην κλασική του μορφή,
This|is|a|nucleus|in the|classical|its|form
This is a nucleus in its classical form,
δηλαδή τα νετρόνια και τα πρωτόνια, δεν κινούνται στην εικόνα μου,
that is|the|neutrons|and|the|protons|not|move|in the|image|my
that is, the neutrons and protons do not move in my picture,
αλλά εσείς φανταστείτε ότι κινούνται.
but|you|imagine|that|they move
but you imagine that they are moving.
Για να πάρουμε μια φωτογραφία του πυρήνα πρέπει να κάνουμε ένα πείραμα σκέδασης,
To|(infinitive marker)|take|a|photograph|of the|nucleus|we must|(infinitive marker)|conduct|an|experiment|scattering
To take a picture of the nucleus, we need to conduct a scattering experiment,
δηλαδή μια σύγκρουση.
that is|a|conflict
that is, a collision.
Έχουμε ένα επιταχυνόμενο σωματίδιο, το οποίο σκεδάζεται πάνω στον πυρήνα,
We have|a|accelerating|particle|the|which|scatters|off|on the|nucleus
We have an accelerated particle that is scattered off the nucleus,
πάνω σε ένα πρωτόνιο, το πρωτόνιο φεύγει από τον πυρήνα
on|in|a|proton|the|proton|leaves|from|the|nucleus
off a proton, the proton leaves the nucleus
και μπορούμε να ανιχνεύσουμε και το σκεδαζόμενο σωμάτιο,
and|we can|to|detect|and|the|scattered|particle
and we can detect both the scattered particle,
αλλά και το πρωτόνιο.
but|and|the|proton
and the proton.
Το αποκαλυπτικό είναι ότι ανακαλύψαμε ότι μαζί με το πρωτόνιο που σκεδάζεται,
The|revealing|is|that|we discovered|that|together|with|the|proton|that|scatters
The revealing thing is that we discovered that along with the scattered proton,
την ίδια στιγμή εκπέμπεται και ένα νετρόνιο.
the|same|moment|is emitted|and|one|neutron
At the same time, a neutron is emitted.
Που σημαίνει ότι το πρωτόνιο και το νετρόνιο,
Which|means|that|the|proton|and|the|neutron
Which means that the proton and the neutron,
μέσα στον πυρήνα είχαν μια αρχική σχέση, δηλαδή έφτιαχναν έναν μικρότερο πυρήνα.
inside|in the|nucleus|they had|an|initial|relationship|that is|they created|a|smaller|nucleus
within the nucleus had an initial relationship, meaning they formed a smaller nucleus.
Αυτή η ανακάλυψη είναι πολύ σημαντική,
This|the|discovery|is|very|important
This discovery is very important,
γιατί δεν είναι ένα φαινόμενο του 1%,
why|not|is|a|phenomenon|of
because it is not a 1% phenomenon,
αλλά είναι ένα φαινόμενο που είναι περίπου 20% των νουκλεονίων,
but|it is|a|phenomenon|that|is|about|of the|nucleons
but it is a phenomenon that is about 20% of the nucleons,
βρίσκονται σε κάποιου είδους σχέση το ένα με το άλλο.
they are|in|some|kind of|relationship|the|one|with|the|other
they are in some kind of relationship with each other.
Η ανακάλυψη αυτή οδήγησε σε διάφορες δημοσιεύσεις
The|discovery|this|led|to|various|publications
This discovery led to various publications
από την Ομάδα της Αδρονικής Φυσικής του ΜΙΤ,
from|the|Group|of|Hadronic|Physics|of|MIT
from the MIT Hadronic Physics Group,
που αναφέρονται είτε σε σωματιδιακή φυσική,
that|refer|either|to|particle|physics
which refer either to particle physics,
είτε στην πυρηνική φυσική, είτε στην κβαντική, στην αστροφυσική,
either|in|nuclear|physics|either|in|quantum|in|astrophysics
either in nuclear physics, or in quantum, in astrophysics,
στα νετρίνα, και στην ατομική φυσική.
in the|neutrinos|and|in the|atomic|physics
in neutrinos, and in atomic physics.
Δηλαδή, η ομάδα της αδρονικής φυσικής έκανε διάφορες ανακαλύψεις
That is|the|team|of|hadronic|physics|made|various|discoveries
That is, the group of hadronic physics made various discoveries
που αναφέρονται σε διάφορα πεδία της φυσικής.
that|refer|to|various|fields|of|physics
that relate to various fields of physics.
Οι ανακαλύψεις μας δημοσιεύτηκαν σε διάφορα περιοδικά,
The|discoveries|our|were published|in|various|journals
Our discoveries were published in various journals,
όπως είναι το Science και το Nature,
as|are|the|Science|and|the|Nature
such as Science and Nature,
και το CERN Courier, που είναι το επίσημο περιοδικό του CERN.
and|the|CERN|Courier|which|is|the|official|magazine|of|CERN
and CERN Courier, which is the official magazine of CERN.
Θα μπορούσα εδώ να πω περισσότερα
I would|be able|here|to|say|more
I could say more here
για ερευνητικές εφαρμογές της πυρηνικής φυσικής,
for|research|applications|of|nuclear|physics
about research applications of nuclear physics,
αλλά θα ήθελα να πω για τις εφαρμογές που όλοι ξέρετε.
but|will|I would like|to||about|the|applications|that|everyone|know
but I would like to talk about the applications that you all know.
Εφαρμογές της πυρηνικής φυσικής είναι οι ακτίνες-Χ,
Applications|of|nuclear|physics|are|the||
Applications of nuclear physics include X-rays,
τις οποίες χρησιμοποιούμε είτε για ιατρικούς σκοπούς,
the|which|we use|either|for|medical|purposes
which we use either for medical purposes,
είτε για έλεγχο προϊόντων.
either|for|inspection|of products
or for product inspection.
Mια άλλη διάσημη εφαρμογή είναι τα ραδιοϊσότοπα φάρμακα,
|other|famous|application|is|the|radioisotope|drugs
Another famous application is radioisotope medicines,
τα οποία χρησιμοποιούμε στη μάχη εναντίον του καρκίνου.
the|which|we use|in the|fight|against|the|cancer
which we use in the fight against cancer.
Μια άλλη εφαρμογή είναι -
One|other|application|is
Another application is -
εδώ πέρα βλέπετε έναν πυρηνικό αντιδραστήρα,
here|over|you see|a|nuclear|reactor
here you see a nuclear reactor,
και τις ράβδους καυσίμου, που παράγουμε πυρηνική ενέργεια.
and|the|rods|fuel|which|we produce|nuclear|energy
and the fuel rods, which produce nuclear energy.
Και βεβαίως, είμαι σίγουρος ότι η τελευταία εφαρμογή χρησιμοποιείται
And|of course|I am|sure|that|the|last|application|is used
And of course, I am sure that the last application is used
ευρύτερα στη Θεσσαλονίκη από τους αρχαιολόγους.
more broadly|in|Thessaloniki|by|the|archaeologists
more widely in Thessaloniki by archaeologists.
Είναι η ραδιοχρονολόγηση,
It is|the|radiocarbon dating
It is radiocarbon dating,
όπου οι αρχαιολόγοι μπορούν να χρονολογήσουν τα ευρήματά τους,
where|the|archaeologists|can|to|date|the|findings|their
where archaeologists can date their findings,
τα ευρήματα που βρίσκονται στη γη.
the|findings|that|are located|in|earth
the artifacts found in the ground.
Θα μπορούσα, λοιπόν,
(I) would|be able|therefore
So, I could,
εδώ να σταματήσω την ομιλία μου και να μην πω τίποτα άλλο.
here|to|stop|the|speech|my|and|to|not|say|anything|else
stop my speech here and not say anything else.
Αλλά θα ήθελα να προσθέσω κάτι ακόμα.
But|will|I would like|to|add|something|else
But I would like to add something else.
Όταν οι διοργανωτές του συνεδρίου με κάλεσαν,
When|the|organizers|of the|conference|me|called
When the conference organizers invited me,
και μου είπαν «έλα να δώσεις μια ομιλία»,
and|to me|they said|come|to|give|a|speech
and said to me, 'come give a speech',
αυτό που σκέφτηκα - ήμουν αρνητικός -
this|that|I thought|I was|negative
what I thought - I was negative -
και είπα «ΟΚ, τι θέλει ένας επιστήμονας,
and|I said|OK|what|wants|a|scientist
and I said, 'OK, what does a scientist want,
που συνήθως περνάει όλη του τη μέρα σε ένα εργαστήριο,
who|usually|spends|all|his|the|day|in|a|laboratory
who usually spends his whole day in a lab,
σε μια TEDx ομιλία;».
in|a|TEDx|talk
in a TEDx talk?".
Είναι «too fancy».
It is|too|fancy
It's "too fancy".
Όταν ρώτησα έναν στο εργαστήριο μου
When|I asked|a|in the|laboratory|my
When I asked someone in my lab
μού λέει «είναι too fancy, δεν μπορείς να πας εκεί».
to me|says|is|too|fancy|not|can|to|go|there
he tells me "it's too fancy, you can't go there".
Μετά το ξανασκέφτηκα και άλλαξα την άποψή μου,
After|the|I reconsidered|and|I changed|my|opinion|my
After reconsidering, I changed my mind,
και είπα ότι με ενθουσιασμό θα έρθω.
and|I said|that|with|enthusiasm|I will|come
and I said that I would come with enthusiasm.
Και το ξανασκέφτηκα, γιατί όταν ήμουν μικρός
And|it|thought about it again|because|when|I was|small
And I thought about it again, because when I was young
η πρώτη μου επαφή με την πυρηνική φυσική
the|first|my|contact|with|the|nuclear|physics
my first contact with nuclear physics
ήταν όταν άνοιξα το βιβλίο της πέμπτης δημοτικού
it was|when|I opened|the|book|her|fifth|grade
was when I opened the fifth grade textbook.
και κάναμε ένα μάθημα που έλεγε ότι ο πυρήνας είναι σαν το κουκουνάρι.
and|we did|one|lesson|that|said|that|the|nucleus|is|like|the|pine nut
and we had a lesson that said the nucleus is like a pine cone.
Το κουκουνάρι το καλοκαίρι ανοίγει και βγάζει τους σπόρους του.
The|pine cone|the|summer|opens|and|releases|its|seeds|
The pine cone opens in the summer and releases its seeds.
Με τον ίδιο τρόπο ο πυρήνας κάποια στιγμή, από μόνος του,
With|the|same|way|the|nucleus|some|moment|by|alone|himself
In the same way, the nucleus at some point, by itself,
ανοίγει και εκπέμπει σωματίδια και μεταμορφώνεται ο ίδιος ο πυρήνας.
opens|and|emits|particles|and|transforms|the|same|the|nucleus
opens and emits particles and the nucleus itself transforms.
Από τη στιγμή που είδα
From|the|moment|that|I saw
From the moment I saw
ότι ένα σώμα στη Γη μπορεί να μεταμορφωθεί από μόνο του,
that|a|body|on|Earth|can|to|transform|by|only|itself
that a body on Earth can transform by itself,
χωρίς να του προκαλέσει τη μεταμόρφωση κάτι άλλο,
without|to|him|cause|the|transformation|something|else
without something else causing the transformation,
ήμουν ερωτευμένος με το πεδίο της πυρηνικής φυσικής.
I was|in love|with|the|field|of|nuclear|physics
I was in love with the field of nuclear physics.
Και πιστεύω ότι η ομορφιά της πυρηνικής φυσικής
And|I believe|that|the|beauty|of|nuclear|physics
And I believe that the beauty of nuclear physics
δεν κρύβεται στη δύναμή της,
does not|hide|in|power|her
is not hidden in its power,
αλλά κρύβεται στο τι μπορεί να μας πει για τον κόσμο.
but|is hidden|in what|what|can|to|us||about|the|world
but it is hidden in what it can tell us about the world.
Ευχαριστώ πολύ για την προσοχή σας.
Thank you|very|for|your|attention|
Thank you very much for your attention.
(Χειροκρότημα)
applause
(Applause)
SENT_CWT:AFkKFwvL=5.12 PAR_TRANS:gpt-4o-mini=2.81
en:AFkKFwvL
openai.2025-01-22
ai_request(all=286 err=0.00%) translation(all=238 err=0.00%) cwt(all=1805 err=0.44%)
