Μελέτη Περιβάλλοντος | Κατηγορίες φυτών | Γ' Δημοτικού Επ. 125
Γεια σας, ονομάζομαι Παναγιωτοπούλου Σοφία και είμαι δασκάλα.
Σήμερα θα δούμε τα φυτά του τόπου μας από το βιβλίο της μελέτης.
Στην ενότητα αυτή είναι και τα ζώα του τόπου μας, αλλά εμείς θα ασχοληθούμε με τα φυτά.
Θέλω να ανοίξουμε λοιπόν το βιβλίο μας και να θυμηθούμε τα φυτά του τόπου μας που ήδη έχουμε δει:
η ελιά, πολύ ωραία, το αμπέλι, η πορτοκαλιά, η μηλιά, το πεύκο.
Τώρα θέλω να σκεφτούμε: τα φυτά τι έχουν;
Πολύ ωραία, έχουν ρίζα, έχουν βλαστό ή κορμό -όταν είναι πιο σκλήρος και παχύς, τον λέμε κορμό-
και έχουν και φύλλα.
Θέλω να θυμηθούμε: στον τόπο μας ευδοκιμούν πολλά φυτά - τα φυτά για να αναπτυχθούν, χρειάζονται...
Για να θυμηθούμε, τι χρειάζονται;
Πολύ ωραία, χρειάζονται αέρα,
ήλιο...
και νερό.
Όπως ήδη είπαμε, τα φυτά αποτελούνται από τι;
Πολύ ωραία - έχουμε τη ρίζα, το βλαστό και τα φύλλα.
Θέλω να σκεφτείται πώς στηρίζεται ένα φυτό.
Το φυτό στηρίζεται με τις ρίζες του.
Τι χρειάζονται τα φύλλα του;
Τα φύλλα του χρειάζονται τον ήλιο και τον αέρα για να μπορέσουν να ετοιμάσουν την τροφή...
και ο βλαστός βοηθάει ώστε τα θρεπτικά στοιχεία από τις ρίζες να πάνε προς όλο το φυτό,
σε όλα τα μέρη του φυτού, και να φτάσουν οι χρήσιμες ουσίες στα φύλλα.
Πάμε στην άσκηση του βιβλίου μας: μας ζητάει να ενώσουμε τα μέρη των δύο φυτών.
Θέλω να παρατηρήσουμε καλά τις εικόνες. Βλέπουμε κάποιες διαφορές,
βλέπουμε τις ρίζες που είναι πιο χοντρές, ο βλαστός αρχίζει και είναι πιο μεγάλος και χοντρός,
που σημαίνει ότι είναι κορμός - και το ενώνουμε με το Ε, πολύ ωραία...
Και συνεχίζουμε με το Α και έτσι έχουμε σχηματίσει πολύ ωραία ένα δέντρο.
Τώρα πάμε στην εικόνα Ζ, που βλέπουμε ότι είναι πιο λεπτές οι ρίζες του...
και ο βλαστός είναι και αυτός πιο λεπτός και πράσινος.
Το ενώνουμε με το Β, και στη συνέχεια το ενώνουμε με το Δ.
Τώρα θέλω να κοιτάξουμε λίγο στον πίνακά μας και να παρατηρήσουμε τα δύο φυτά,
το δέντρο και την τουλίπα μας εδωπέρα.
Η τουλίπα ανήκει στην κατηγορία πόες και, εδώ, το δεντράκι μας είναι ένα απλό δεντράκι.
Θέλω να παρατηρήσουμε αυτό που μας ενδιαφέρει εδώ, τον κορμό μας:
Τον βλαστό που είναι καφέ, είναι χοντρός και μεγάλος, τον λέμε κορμό...
ενώ στις πόες που είναι λεπτός και πράσινος - βλέπουμε τις διαφορές.
Επίσης, οι ρίζες στις πόες είναι λεπτές, ενώ στα δέντρα μας είναι χοντρές και πιο μεγάλες από αυτό που βλέπετε εδώ.
Πάμε, λοιπόν, να δούμε πιο αναλυτικά: τα φυτά που έχουν χαμηλό ύψος και μαλακό βλαστό ονομάζονται πόες,
το έχουμε ήδη δει, ενώ τα ψηλότερα με σκληρό βλαστό, ονομάζονται θάμνοι ή δέντρα.
Βλέπουμε ένα δέντρο.
Ο βλαστός, στην περίπτωση αυτή, ονομάζεται κορμός και τον βλέπουμε εδωπέρα.
Τώρα στους θάμνους, έχουμε κλαδιά... και είναι πιο κοντοί από τα δέντρα.
Και πάμε να δούμε τα μέρη του φυτού - θα ξεκινήσουμε από τις ρίζες.
Η ρίζα στηρίζει το φυτό, όπως θυμηθήκαμε πιο πριν, και απορροφά νερό και χρήσιμες ουσίες που είναι διαλυμένες σ' αυτό.
Στη συνέχεια, πάμε στον βλαστό: ο βλαστός ανεβάζει το νερό και τις ουσίες που είναι διαλυμένες μέσα σ΄αυτό μέχρι τα φύλλα...
και στηρίζει και αυτό το φυτό μας.
Τέλος, έχουμε τα φύλλα: τα φύλλα ετοιμάζουν την τροφή του φυτού με τη βοήθεια του ήλιου και του αέρα.
Εδώ, βλέπουμε από το βιβλίο μας να μας μιλάει η ρίζα, ο κορμός και τα φύλλα.
Μας λένε το ίδιο πραγματάκι που έχουμε δει και πριν - πάμε να το διαβάσουμε!
(Η δασκάλα διαβάζει τη διαφάνεια)
Και συνεχίζουμε στην επόμενή μας σελίδα, και βλέπουμε τον κήπο του Ορφέα.
Ο κήπος του Ορφέα έχει πολλά φυτά - μας έχει και αριθμούς:
το πρώτο μας είναι η βελανιδιά, το δεύτερο είναι το πεύκο, το τρίτο η μανταρινιά,
το τέταρτο ο κισσός, το πέμπτο ο κάκτος, το έκτο η δάφνη, το εφτά το γαρύφαλλο,
το οκτώ το καρότο, το εννιά η πατάτα, το δέκα η ρίγανη, το έντεκα το χαμομήλι...
και το δώδεκα τα μπιζέλια.
Εδώ βλέπουμε μια ζωγραφιά. Και τώρα θα πάμε λίγο στο Φωτόδεντρο! Για να πάμε να δούμε πώς είναι τα φυτά σε φωτογραφίες,
στην πραγματικότητα πώς είναι.
Βλέπουμε, λοιπόν, τη βελανιδιά: θέλω να παρατηρήσετε τα στοιχεία που έχουμε ήδη αναφέρει...
και θέλω, όσο βλέπετε τα φυτά, να σκεφτείτε σε ποιές κατηγορίες μπορούμε να τα βάλουμε.
Θέλω να τα κοιτάτε και να δείτε ποιες κατηγορίες μπορείτε να φτιάξετε.
Μία κατηγορία την έχουμε ήδη πει, δέντρα, θάμνοι, πόες.
Συνεχίζουμε με το πεύκο, στη συνέχεια βλέπουμε τη μανταρινιά, τον κάκτο, τη δάφνη,
το γαρύφαλλο, τα καρότα, την πατάτα, τη ρίγανη, το χαμομήλι και τα μπιζέλια.
Τώρα θέλω να κοιτάξετε στο βιβλίο μας, όπου χωρίζονται σε κατηγορίες τα διάφορα φυτά,
ανάλογα με τι;
Ανάλογα με το τι τρώμε από αυτά.
Θέλω λοιπόν να πάμε στο βιβλιαράκι μας να δούμε την άσκηση που μας έχει.
Μας έχει κάποια πινακάκια στα οποία πρέπει να χωρίσουμε τα φυτά, ανάλογα με το αν τρώμε τα φύλλα,
τρώμε τον βλαστό, τρώμε τον καρπό, τρώμε τη ρίζα.
Εγώ θα μεταφερθώ τώρα στο Φωτόδεντρο, στο οποίο θα κάνω την άσκηση.
Εσείς, στο βιβλιαράκι σας, μπορείτε να συμπληρώνετε το όνομα που βάζουμε στην κάθε κατηγορία...
κι έτσι θα έχετε κάνει και την άσκηση.
Πάμε λοιπόν, στο Φωτοδεντρο, που έχει μια πάρα πολύ ωραία άσκηση και μας λέει ποιό μέρος του φυτού τρώμε.
Το πρώτο που βλέπουμε όταν πάμε το ποντίκι μας πάνω στο φρούτο μας, είναι μήλο με πράσινα γράμματα από πάνω.
Τί τρώμε από το μήλο; Βάζουμε το μήλο στους καρπούς.
Στη συνέχεια, πάμε στο δεύτερο που μας έχει, που είναι τα κρεμμύδια: τι τρώμε από τα κρεμμύδια;
Πολύ ωραία, από τα κρεμμύδια τρώμε τους βλαστούς.
Συνεχίζουμε με τα ραπανάκια, στα ραπανάκια τι τρώμε; Πολύ ωραία, τρώμε τις ρίζες.
Συνεχίζουμε με τα παντζάρια, τί τρώμε από τα παντζάρια;
Πολύ ωραία, τρώμε και εδώ τις ριζες.
Συνεχίζουμε με τις ντομάτες, τί τρώμε από τις ντομάτες;
Πολύ ωραία, τους καρπούς, το βάζουμε στην κατηγορία αυτή.
Εσείς μην ξεχνάτε να γράφετε, εγώ συνεχίζω με τα καρότα. Ποιό παιδάκι θα με βοηθήσει;
Πολύ ωραία, και από τα καρότα τρώμε τις ρίζες.
Συνεχίζουμε με τις πιπεριές, τί τρώμε από τις πιπεριές;
Πολύ ωραία, τους καρπούς. Συνεχίζουμε με το σπανάκι, τι τρώμε από το σπανάκι;
Τα φύλλα του, πολύ ωραία! Πάμε στο μαρούλι.
Κι εδώ τρώμε τα φύλλα του, πολύ ωραία.
Μετά έχουμε το λάχανο, και από το λάχανο τρώμε τα φύλλα του, πάρα πολύ ωραία.
Συνεχίζουμε με τα σπαράγγια, στα σπαράγγια τρώμε πάλι τους βλαστούς...
και, τέλος, έχουμε τα πράσα, από τα οποία πάλι τρώμε τους βλαστούς.
Στη συνέχεια έχει τη λεξούλα έλεγχος, όπου μπορούμε να κάνουμε έλεγχο,
και μόλις πατήσουμε μας λέει "συγχαρητήρια" - και με το "δοκιμάστε ξανά"...
μπορούμε να ξανακάνουμε την άσκηση.
Τώρα... Στα φυτά υπάρχει πολύ μεγάλη ποικιλία και για αυτό το λόγο οι επιστήμονες αποφάσισαν να τα χωρίσουν σε κατηγορίες...
ανάλογα με ένα κοινό χαρακτηριστικό που έχουν - με κάποιο κοινό χαρακτηριστικό τους.
Γι' αυτο και σας είπα πριν να σκέφτεστε σε τι κατηγορίες μπορούμε να χωρίσουμε τα φυτά που είδαμε.
Να πω ότι κάθε φυτό μπορεί να ανήκει σε παραπάνω από μία κατηγορία που έχουμε δει.
Πάμε, λοιπόν, να χωρίσουμε τα φυτά με το χρόνο που ζουν.
Θέλω να κοιτάξουμε. Έχουμε: πρώτη κατηγορία,
τα μονοετή και διετή φυτά, όπως είναι η παπαρούνα που ζουν ένα ή δύο χρόνια.
Έχουμε τα πολυετή φυτά που ζουν πολλά χρόνια, όπως για παραδειγμα το πεύκο.
Και στη συνέχεια, έχουμε τα αιωνόβια, που ζουν εκατοντάδες χρόνια,
όπως για παράδειγμα η ελιά που είχατε κάνει στο προηγούμενο μάθημα.
Μια επόμενη κατηγορία που μπορούμε να τα χωρίσουμε είναι σε σχέση με το βλαστό τους.
Αυτή την κατηγορία την είδαμε και πιο πριν, την έχετε δει και πέρυσι.
Έχουμε τα δέντρα, τι είπαμε για τα δέντρα;
Είναι τα φυτά που έχουν έναν πολύ σκληρό βλαστό, τον κορμό,
όπως για παράδειγμα είναι ο πλάτανος που βλέπουμε στην φωτογραφία.
Έχουμε τους θάμνους, τι είπαμε για τους θάμνους; Πώς τους ξεχωρίζουμε;
Είναι τα φυτά που δεν έχουν κεντρικό κορμό αλλά έχουν πολλούς, σκληρούς βλαστούς...
που διακλαδίζονται από το επίπεδο του εδάφους,
όπως, για παράδειγμα, έχουμε το θυμάρι.
Και, τέλος, έχουμε τις πόες, όπου τα φυτά έχουν μαλακό και πράσινο βλαστό, για παράδειγμα το χαμομήλι...
που βλέπουμε στην εικόνα μας.
Οι κατηγορίες που μπορούμε να χωρίσουμε τα φυτά είναι πάρα πολλές. Έχουμε μια επόμενη κατηγορία,
που λογικά θα τη θυμάστε, είναι το αν ρίχνουν ή όχι το φύλλωμά τους τον χειμώνα.
Πολύ ωραία, είναι τα αειθαλή τα οποία διατηρούν το φύλλωμά τους τον χειμώνα,
όπως, για παράδειγμα βλέπουμε εδώ πέρα, τα έλατα στην εικόνα.
Στη συνέχεια έχουμε τα φυλλοβόλα, που... τι κάνουν τα φυλλοβόλα;
Ρίχνουν τα φύλλα τους το χειμώνα, όπως για παράδειγμα βλέπουμε και στην εικόνα μας τον πλάτανο.
Στο Φωτόδεντρο υπάρχουν πολύ ωραίες εικόνες που μπορείτε να δείτε με τις εποχές και βλέπουμε και τα φύλλα πώς είναι...
Πώς είναι τα φύλλα το χειμώνα, πριν να πέσουν, κιτρινίζουν και πέφτουν.
Πάμε να δούμε λίγο τον τρόπο που τα χρησιμοποιούμε, έχουμε κι άλλες κατηγορίες λοιπόν.
Έχουμε τα αρωματικά, που είναι τα φυτά τα οποία παράγουν έντονο άρωμα και τα βάζουμε σε αυτή την κατηγορία,
έχουμε τα κηπευτικά ή λαχανικά, είναι αυτά που καλλιεργούμε επειδή τρώμε τους καρπούς τους,
έχουμε τα αναρριχητικά, που είναι τα φυτά που σκαρφαλώνουν σε στηρίγματα - θα τα δείτε σε τοίχους να σκαρφαλώνουν...
Και έχουμε και τα καλλωπιστικά, είναι τα φυτά που χρησιμοποιούμε για να ομορφύνει ο χώρος μας.
Τα φυτά είπαμε ότι χρειάζονται για να αναπτυχθούν... τι;
Τον αέρα, το νερό και τον ήλιο.
Το κάθε φυτό, όμως, έχει τις διαφορετικές λειτουργίες και παίρνει με διαφορετικό τρόπο τα συστατικά που χρειάζεται.
Αυτές τις πληροφορίες τις παίρνουμε από τη μορφή που έχει η ρίζα, ο βλαστός και τα φύλλα τους.
Πάμε να συνεχίσουμε στο βιβλιαράκι μας, να δούμε τα φυτά και το περιβάλλον τους.
Θέλω να παρατηρήσετε την εικόνα. Να σας πω ότι εδώ υπάρχει ένα βιβλιαράκι...
που έχει μέσα φύλλα από φυτά. Μπορείτε να φτιάξετε και εσείς ένα τέτοιο βιβλιαράκι.
Στον τίτλο μπορείτε να γράψετε και φυτολόγιο, ή να αγοράσετε ένα που έχει σελίδες,
στις οποίες κολλάμε και γράφουμε το όνομα του φυτού που έχουμε κολλήσει.
Πάμε να δούμε τώρα τι μας λέει εδώ το βιβλίο μας.
(Η δασκάλα διαβάζει τη διαφάνεια)
Θέλω να κοιτάξετε τα φύλλα: όπως και τα φυτά δεν είναι ίδια,
έτσι βλέπουμε και ότι εδώ τα φύλλα είναι πολύ διαφορετικά μεταξύ τους.
Βλέπουμε το πεύκο που είναι σαν βελόνες, έχουμε μικρά φύλλα, πιο μεγάλα φύλλα,
λεπτά, μακριά, σαν τον πλάτανο που είναι πολύ μεγάλα.
Και πάμε να δούμε τα φύλλα των φυτών που είναι διαφορετικά μεταξύ τους.
Βλέπουμε εδώ τις πευκοβελόνες, τις βελόνες από το πεύκο.
Όσα φυτά, λοιπόν, έχουν βελόνες όπως το πεύκο, αποβάλλουν μικρή ποσότητα νερού και είναι ανθεκτικά στην ξηρασία...
γιατί έχουν μικρή επιφάνεια.
Αντίθετα, βλέπουμε δίπλα ενα φύλλο που έχει μεγάλη επιφάνεια.
Όσο μεγαλύτερα είναι τα φύλλα των φυτών, όπως ο πλάτανος, τόσο περισσότερο νερό χρειάζονται για να επιβιώσουν.
Στη συνέχεια, ανεβαίνουμε σε ένα τρενάκι και πάμε και βλέπουμε πώς είναι τα φυτά στην έρημο,
στη ζούγκλα, πάνω από τους παγωμένους πόλους της γης... Στην έρημο, στη ζούγκλα και στην πολική βλάστηση.
Θέλω να σκεφτείτε τα χαρακτηριστικά που έχει η κάθε περιοχή, και για αυτό το λόγο και τα φυτά έχουν και διαφορετική μορφή,
είτε στη ρίζα, είτε στα φύλλα που είδαμε, είτε και στο βλαστό.
Θέλω, λοιπόν, να θυμόμαστε αυτά που είπαμε για τα φυτά.
Σας ευχαριστώ πολύ που με παρακολουθήσατε και θα τα πούμε!
Καλή συνέχεια σε ό,τι κι αν κάνετε!
