رمزارزها و ارزهای دیجیتال (1)
یکی از موضوعاتی که زیاد پیشنهاد داده بودید بحث رمزارزها و ارزهای
دیجیتالی بود که این روزا خیلی اسمش به گوشمون میخوره،
خیلیام هستن که تو این زمینه سرمایه‌گذاری کردن
مخصوصا بعد از اون مشکلاتی که توی بورس پیش اومد.
تو این ویدیو تصمیم گرفتم درباره‌ی این موضوع صحبت کنم
ببینیم چه ایده‌ی قشنگی از ذهن انسان بیرون زده!
هدفم اصلا این نیست که کسب درآمد از طریق رمزارزها یا اینجور چیزا
رو توضیح بدم چون هم به موضوع کانالمون نمیخوره هم من تخصصی توش ندارم.
فقط سعی میکنم به صورت ساده یه بار برای همیشه متوجه بشیم
اصلا رمزارزها چی هستن؟ چرا ساخته شدن؟ چطوری کار میکنن؟
بلاک‌چین چیه؟ بیتکوین چیه؟ منظور از ماینر و ماین کردن چیه؟
اصن آدما چجوری از بیتکوین یا از ماین کردن پول درمیارن؟
پس اگه به این موضوع علاقه داری ادامه‌ی ویدیو رو ببین.
در ضمن اگه از اینجور محتواها خوشت میاد
دکمه‌ی سابسکرایب زیر ویدیورم بزن و عضو کانالم شو.
قبل از اینکه بریم سر موضوع اصلی، خیلی مهمه که اول
یه نگاهی بندازیم به اینکه پول اصلا چجوری به وجود اومد.
اینجوری خیلی بهتر میتونیم متوجه بشیم که چرا رمزارزا ساخته شدن.
خب قبل از اختراع پول ما مبادله‌ی کالا به کالا رو داشتیم
که مثلا من یه کاسه شیر به شما میدادم یه مشت گندم میگرفتم.
این نوع معامله ایرادات بزرگی داشت.
مثلا یه نمونش این بود که من یه گاو داشتم شما یه گوسفند داشتین،
من نمی‌تونستم نصف گاومو فرضا به شما بدم تا شما گوسفندتو به من بدی.
یعنی اگه گاوم میکشتم بعد اون نصف دیگش برام دردسر بود.
یا یه مشکل دیگه این بود که نمی‌تونستم
داراییمو خیلی راحت با خودم اینور اونور ببرم یا ذخیره کنم.
اختراع پول خیلی از این مشکلاتو حل کرد.
البته پولم از همون اول به این شکلی که الان میشناسیم نبود.
اولش پول کالایی به وجود اومد.
پول کالایی اینجوری بود که یه چیزی که توی یه منطقه‌ای خیلی پرطرفدار بود
به عنوان یه واسطه برای خرید و فروش استفاده میشد.
بعضی جاها از صدف برای این کار استفاده میکردن،
بعضی جاها از طلا و نقره استفاده میکردن بعضی جاها مثلا از سنگای قیمتی.
احتمالا توی بعضی از فیلما هم دیدید که زندانیا توی زندانا از سیگار
به عنوان پول استفاده میکنن، یعنی هرچیزی یه بهایی معادل چند نخ
سیگار داره، چونکه سیگار توی اون محیط زندان چیز باارزش و کمیابی بوده.
بعد یه مدت آدما وقتی که پولشونو پیش یه نفر امانت میذاشتن
یه کاغذ یا رسید یا حواله‌ای دریافت میکردن که امضای اون شخصو پای خودش داشتو
بعد داخلش مثلا نوشته بود که فلانی اینقدر سکه‌ی طلا پیش من داره.
اتفاقی که افتاد این بود که کم‌کم مردم شروع کردن با همین حواله‌های کاغذی،
بین خودشون خرید و فروش میکردن چون اعتبار داشت
چون یه پشتوانه‌ای از سکه‌های طلا داشت.
فرق پول و ارزم همینه: پول یا money، اون چیزیه که از خودش
ارزش ذاتی داره مث سکه‌های طلا، اما ارز یا currency،
اون چیزیه که از خودش ارزش ذاتی نداره و اعتبارو ارزشش
به اون امضای اون شخصیه که صادرش کرده.
مثل همون حواله‌هایی که گفتم بین مردم دست به دست میشد.
وقتی که دولتا و حکومتای مرکزی تشکیل شدن، این حواله‌ها رو کنترلشو
دست خودشون گرفتن و اسکناس‌های دولتی چاپ کردن.
یعنی همین الانم پای این اسکناسا میبینید که
امضای مثلا رییس بانک مرکزی و اینا پاشه.
الان این کاری که بانکا دارن انجام میدن میشه گفت تقریبا
همونه منتها خیلی پیشرفته‌تر و کاملتر شده.
یه اتفاق مهم دیگه که توی پول افتاد این بود که کشورا
از سال 1971 به بعد دیگه کم‌کم طلا رو از پشتوانه‌ی پولشون خارج کردن.
از اون موقع تا الان یه نوع پول جدید به نام پول بدون پشتوانه
یا پول فیات رایج شده که کنترل کاملش دست دولت‌ها و حکومتهاست.
یعنی حکومت یه کشور تعیین میکنه که چقدر پول چاپ بشه و بین مردم
توزیع بشه تا اینکه هم تورم پیش نیاد هم اینکه اقتصاد اون کشور رونق داشته باشه.
اما این سیستم هم چندتا مشکل داشت که باعث شد آدما به فکر یه چیز بهتر و کاملتر باشن.
مشکل اولی که این سیستم پول و ارز و بانکداری و
اینا داره، اینه که کنترل کاملش دست دولت‌هاس.
حکومتا میتونن طبق صلاحدید خودشون پول چاپ کنن و تو بازار تزریق کنن
اما اگه یه اشتباهی بکنن ممکنه باعث تورمای خیلی شدید و گرونی‌های زیاد بشه.
مشکل دوم اینه که بانکا به ازای هر تراکنشی که انجام میدن یه مبلغی از حساب ما کم میکنن.
یعنی شما حتی برای یه استعلام ساده‌ی موجودی هم باید یه مبلغی پرداخت کنی.
مخصوصا برای تراکنشای بین‌المللی که دیگه این هزینه خیلی زیاد میشه.
مشکل سوم اینه که حریم خصوصی کاربرا رعایت نمیشه،
یعنی شما برای اینکه از خدمات یه بانک استفاده کنید باید
اسم و تاریخ تولد و شماره شناسنامه و کدملی و آدرس منزل و
تلفن و اینا همه رو در اختیار بانک بذاری.
از نظر یه عده شاید این مشکل بزرگی نباشه،
اتفاقا شاید لازم هم باشه، ولی خب یه عده هم هستن که مخالفن.
مشکل چهارم مربوط به دردسرای انتقال پول بین کشورای مختلفه.
مثلا الان ما خودمون به خاطر تحریما نمیتونیم
با خیلی از کشورای دیگه تبادل مالی داشته باشیم.
مشکل پنجم که مشکل بزرگی هم هست، متمرکز بودن سیستم فعلیه.
یعنی تمام پول و ثروت در اختیار حکومته و هرکاری که بخواد میتونه باهاش بکنه.
در صورتی که احتمالا درستش اینه که همه‌ی افراد یه جامعه توی اون ثروت دخیل باشن.
از اونطرف شما هر تراکنشی که بخواید انجام بدید مجبورید از یه بانک استفاده کنید.
اگه یه زمانی که هیچ بانکی باز نیست نیاز داشته باشید یه
تراکنش انجام بدید هیچ کاری از دستتون برنمیاد.
یه مشکل دیگش اینه که اطلاعات حساب ما توی پایگاه داده‌ی
بانک‌ها هست که هکرا ممکنه بتونن بهش دسترسی داشته باشن و
از اطلاعاتمون سواستفاده کنن یا اطلاعات حسابمون حتی پاک بشه.
خیلی از آدما با این مشکلات کنار اومدن اما همیشه یه عده‌ی کمی
هستن که هیچوقت همرنگ جماعت نمیشن، اتفاقا همینان
که کارای بزرگی انجام میدن و باعث پیشرفت انسان میشن.
از بعد از بوجود اومدن اینترنت کم‌کم بعضی از مهندسای کامپیوتر و
رمزنگارا به فکر ساختن یه جور پول دیجیتال افتادن تا
این مشکلاتی که توی سیستم پول فعلی بود و برطرف کنن.
اگه بخوام خیلی ریز با جزییات زیاد صحبت کنم نمیشه توی یه ویدیوی
پونزده‌بیست‌دقیقه‌ای جمش کرد برای همین سعی میکنم بیشتر کلیاتو به صورت ساده‌شده بگم.
اما اگه کسی علاقه داره خیلی کاملتر و دقیقتر درباره‌ی طرز کار رمزارزها
بدونه پیشنهاد میکنم ویدیوهای جادی که لینکشو توی دیسکریپشن گذاشتم ببینه،
خیلی دقیق و کامل به زبون فارسی توضیح داده.
ارز دیجیتال با این چیزی که الان به نام بانکداری الکترونیکی میشناسیم خیلی فرق داره.
توی بانکداری الکترونیکی شما یه پول واقعی داخل بانک داری
که به ازای اون پول، یه عددی توی حساب شما نمایش داده میشه.
اما توی ارز دیجیتال دیگه خبری از پول واقعی و سکه‌ی طلا و اینچیزا نیست.
شما فقط و فقط با کامپیوترا و صفر و یک سروکار داری.
پس ارز دیجیتال یا ارز الکترونیکی یا پول الکترونیکی،
اطلاعاتیه که روی کامپیوترای مختلف به صورت توزیع شده وجود داره
اما رمزارز یا ارز رمزگذاری شده، یکی از انواع ارز
دیجیتاله که روش از رمزگذاریای مختلف استفاده میشه.
رمزارز ترجمه‌ی CryptoCurrency هست که crypto
یعنی رمزگذاری شده و currency هم که یعنی ارز.
الان معروف‌ترین و موفق‌ترین ارز دیجیتال بیت‌کوینه
که دیگه فکر میکنم همه اسمشو شنیدن.
اما اینجوری نبوده که سازنده‌ی بیتکوین همه چیزو از اول
اختراع کرده باشه و کلا یه چیز جدیدی معرفی کرده باشه.
بیتکوین پاشو روی شونه‌ی ارزای دیجیتال قبل از خودش گذاشت،
با برطرف کردن ایرادای اونا تونست یه سروگردن از بقیه بالاتر باشه.
سال 1989 یه دانشمند علوم کامپیوتر به نام David Chaum
یه ارز دیجیتال به نام DigiCach اختراع کرد که احتمالا اولین ارز دیجیتاله.
روال کار دیجی‌کش اینجوری بود که آدما باید یه نرم‌افزار مخصوص روی
کامپیوترشون نصب میکردن که این یه کلید رمز مخصوص بهشون میداد.
کاربرا با استفاده از این کلید، می‌تونستن به اندازه‌ی اعتبارشون از یه بانکی که
طرف قرارداد هست، دیجی‌کش دریافت کنن و به صورت ناشناس خرید و فروش کنن.
این روش باعث میشد بانک بدونه که چقد ارز اینور اونور منتقل شده اما از
هویت آدمایی که این تراکنشا رو انجام دادن هیچ اطلاعی نداشته باشه.
پس بعضی از مشکلاتی که توی پول معمولی و بانکداری وجود داشت،
مثلا حفظ حریم شخصی آدما و اطلاعات کاربرا توی دیجی‌کش حل شده بود
اما اون مشکل متمرکز بودن همچنان وجود داشت، همه‌ی تراکنشا داخل یه بانک جمع میشد.
اگه هر مشکلی برای اون بانک پیش میومد، اطلاعات از بین میرفت.
دیجی‌کش بیشتر از ده سال نتونست دووم بیاره، سال 1998 اعلام ورشکستگی کرد.
همون سال یه مهندس کامپیوتر چینی به نام Wei Dai یه ارز دیجیتال جدید
معرفی کرد به نام b-money که سعی کرده بود مشکلات دیجی کش و تا حدودی حل کنه.
یعنی اون بانک واسطه دیگه حذف شده بود همه‌ی آدما می‌تونستن
طبق اون قواعد مشخصی که داشت، توی تولید ارز سهیم باشن.
از اون طرفم کاملا به صورت فرد‌به‌فرد، بتونن این ارزو
بدون هیچ واسطه‌ای بین خودشون منتقل کنن.
بی‌مانی از خیلی نظرا شبیه بیت‌کوینی که الان میشناسیم بود اما هیچوقت عملی نشد.
بعدش سال 2005 یه مهندس کامپیوتر دیگه به نام Nick Szabo
یه ارز دیجیتالی به نام Bit Gold معرفی کرد.
بیت‌گلدم شبیه بیت‌مانی بود اما اینم باز به مرحله‌ی اجرا نرسید.
غیر از اینا ارزای دیجیتال زیادی وجود داشتم که هر کدومشون سعی میکردن
یه جوری اون مشکلاتی که وجود داشت و برطرف کنن اما
هرکدوم یه ایرادی داشتن که جلوی موفقیتشونو میگرفت.
تا اینکه سال 2008 یه مقاله با عنوان:
بیتکوین یک سیستم پول الکترونیک فرد به فرد
با امضای شخصی به نام ساتوشی ناکاموتو توی اینترنت منتشر شد.
توی این مقاله یا بهتره بگیم وایت‌پیپر، روش پیاده‌سازی یه ارز دیجیتال جدید
توضیح داده شده بود که سعی کرده بود مشکلات ارزای قبلی رو برطرف کنه.
در مورد نویسنده‌ی این مقاله یعنی ساتوشی ناکاموتو یه کم جلوتر توضیح میدم.
اما چیزی که باعث شده بود بیتکوین یه سروگردن از بقیه
بالاتر باشه این بود که از یه فناوری قوی به نام بلاک‌چین استفاده کرده بود.
یعنی استفاده از همین سیستم بلاک‌چین باعث قدرت عجیب
این ارز دیجیتالی شده بودو اون مشکلاتی که توی ارزای قبلی بود رو برطرف کرده بود.
پس بریم یه نگاهی بندازیم به اینکه بلاک‌چین که باز این روزا زیاد
اسمشو میشنویم چیه و بیتکوین چطوری ازش استفاده میکنه.
خب قبل از توضیح بلاک‌چین باید از یه چیزی به نام هش Hash اطلاع داشته باشیم.
هش میشه گفت یه جور رمزگذاریه که هر رشته‌ای بهش بدید یه رشته‌ی جدید
با طول ثابت به شما میده که هیچ شباهتی با اون رشته اولیه نداره.
برای اینکه بهتر متوجه بشید از این سایت استفاده میکنم
که هرچی بهش بدی هششو به شما میده:
ببینید اینجا هش این جمله‌ای که من نوشتم
hello my name is ahmad این هشش این‌جاست.
هر کاراکتری که من وارد میکنم ببینید کل هش تغییر میکنه
مثلا یه نقطه انتهاش میذارم این هشو اینجا ببینید این پایین، کلش تغییر میکنه.
هر تغییری که انجام بشه کامل اون هش به هم میریزه.
سیستم بلاک‌چین از این هش برای بالا بردن امنیت استفاده میکنه.
بلاک‌چین (Block Chain) به معنی زنجیره‌ای از بلوک‌هاس.
یه زنجیره‌ای از بلوک‌ها داریم که توی هر بلوک یه اطلاعاتی نوشته شده.
بالای هر بلوکم، هش اطلاعات بلوک قبلی اضافه میشه.
این باعث میشه که تغییر اطلاعات یه بلوک اصلا کار راحتی نباشه
چون همونطور که گفتم وقتی که حتی یه کاراکتر
تغییر میکنه، هش اطلاعات کامل عوض میشه.
حالا ببینیم بیتکوین چطوری از این بلاک‌چین استفاده میکنه.
خب ارزای دیجیتال همونطور که گفتم یه سری داده‌های کامپیوتری‌ان.
