The most famous cemetery in Poland | Podcast
|der meisten|berühmt|Friedhof|||
||most well-known|The most famous cemetery|||
Der berühmteste Friedhof in Polen | Podcast
The most famous cemetery in Poland | Podcast
Le cimetière le plus célèbre de Pologne | Podcast
Самое известное кладбище в Польше | Подкаст
Jeśli słuchasz tego podcastu w czasie rzeczywistym, czyli mniej więcej na początku listopada,
||||||echtzeitlichen||||||
|"are listening"|||||real-time||"less"|||beginning of|November
If you are listening to this podcast in real time, which is around the beginning of November,
to pewnie ten temat wyda ci się dosyć aktualny.
||||scheinen||||aktuell
||||seem|||quite|relevant
you will probably find this topic quite actual.
Bo czas, który mamy na początku listopada w Polsce jest specjalnym, specyficznym czasem.
|||||||||||spezifisch|
|||||beginning|||||special|unique|
Because the time we have at the beginning of November in Poland is a special, specific time.
Nie wiem, czy wiesz już o co mi chodzi, o jaki dokładnie czas mi chodzi, o jakim dniu mówię.
||||||||||||||||which|day|
I don't know if you already know what I mean, what exactly this time is and what day I'm talking about.
Oczywiście mówię o pierwszym listopada.
|||first|of November
Of course I'm talking about November 1st.
Pierwszego listopada w Polsce mamy Dzień Wszystkich Świętych.
|||||||Saints
On November 1, we have All Saints' Day in Poland.
Dzień Wszystkich Świętych to szczególny dzień w Polsce, bo bardzo często nawet jeśli nie jesteśmy bardzo religijni
||||||||||||||||religiös
||||special||||||very often|even|even if||||religious
All Saints' Day is a special day in Poland, because very often, even if we are not very religious,
to mimo wszystko odwiedzamy cmentarze.
|despite||we visit|cemeteries
we still visit cemeteries.
Na cmentarzu zapalamy znicze i kładziemy kwiatki, zanosimy kwiatki.
||wir entzünden|||||bringen wir Blumen|
|cemetery|we light|candles||we lay|flowers|we bring|
At the cemetery, we light candles, put flowers, bring flowers.
Najczęściej są to chryzantemy.
|||Chrysanthemen
Most often|||chrysanthemums
Die häufigsten sind Chrysanthemen.
The most common are chrysanthemums.
Potem te cmentarze wyglądają bardzo ładnie, bo są oświetlone i pełne świeżych kwiatów.
||cemeteries|look||nicely|||lit up||full of|fresh|
Then these cemeteries look very nice because they are lit and full of fresh flowers.
Nie wiem, czy miałaś / miałeś już okazję zobaczyć taki cmentarz w Polsce na początku listopada,
|||||||||cemetery|||||November
|||you (feminine)||||||cemetery||||"at the beginning"|
I do not know if you have already had the opportunity to see such a cemetery in Poland in early November,
ale jest to szczególny widok.
|||special|view
but it is a special view.
Może nie jest to zbyt radosny temat, ale dzisiaj chciałabym opowiedzieć ci o jednym cmentarzu.
|||||||||I would like|||||
|||||joyful|||||||||cemetery
It may not be a very happy topic, but today I would like to tell you about one cemetery in particular.
O cmentarzu chyba najbardziej znanym jeśli nie w całej Polsce, to na pewno w Warszawie: o Powązkach.
||||||||||||||||Powązkach Friedhof
|cemetery|||known||||||||||||Powązki Cemetery
About the cemetery, perhaps the most famous, if not all over Poland, then certainly in Warsaw: about Powązki.
Ale zanim zaczniemy jeszcze się przedstawię, jeśli jeszcze mnie nie znasz to mam na imię Ania,
|but before||||"I'll introduce myself"||||||||||
But before we start, I will introduce myself, if you don't know me yet, my name is Ania,
jestem nauczycielką języka polskiego jako obcego, a to jest Płynnie po polsku, kanał i podcast dla osób,
I am a teacher of Polish as a foreign language, and this is Płynnie po polsku, a channel and podcast for people
które uczą się języka polskiego.
who learn Polish.
Pamiętaj, że ten podcast możesz wysłuchać na różnych platformach,
|||||listen to|||
Remember that you can listen to this podcast on various platforms,
między innymi takich jak Spotify czy Google Podcasts,
among|among others||||||
including Spotify and Google Podcasts,
ale znajdziesz go też na moim kanale na YouTubie razem z napisami po polsku i po angielsku.
but you can also find it on my YouTube channel along with Polish and English subtitles.
ale znajdziesz go też na moim kanale na YouTubie razem z napisami po polsku i po angielsku.
If subtitles are not enough for you, on my website plynniepopolsku.pl
zawsze jest transkrypcja do moich podcastów.
immer|||||
||transcription|||
es gibt immer eine Transkription für meine Podcasts.
there is always transcription for my podcasts.
A jeśli chcesz jeszcze więcej, to pamiętaj, że od niedawna mam Patreona,
|||||||||recently||
And if you want even more, remember that I have recently had Patreon,
możesz zapisać się do mojego Patreona, wybrać swój próg subskrypcyjny, są trzy progi subskrypcyjne do wyboru,
||||||||subscription tier|subscription tier|||tiers|||to choose from
you can sign up to my Patreon, choose your subscription threshold, there are three subscription thresholds to choose from,
na każdym z nich dostajesz do każdego podcastu i do każdego filmiku dodatkowe ćwiczenia i listy słówek w pdfie.
||||||||||||||||||im PDF
||||you get||||||||||||||in a PDF
on each of them you get additional exercises and vocabulary lists for each podcast and video in pdf.
A na wyższych progach subskrypcyjnych masz nawet dodatkowe podcasty i dodatkowe filmiki.
||higher|tiers||||||||
And on the higher subscription thresholds, you even get extra podcasts and bonus videos.
Koniecznie zajrzyj na Patreona, a my zaczynamy podcast.
|check out||||||
Be sure to check out Patreon, and we're starting the podcast.
Tak jak już powiedziałam, Powązki to chyba najbardziej znany cmentarz katolicki,
||||Powązki||||||katholisch
||||Powązki Cemetery||||||
As I have said, Powązki is probably the most famous Catholic cemetery,
jeśli nie w całej Polsce, to na pewno w Warszawie.
|||||||sicherlich||
if not in all of Poland, then definitely in Warsaw.
Został on założony w 1790 roku, czyli pod koniec XVIII wieku, a projekt tego cmentarza przygotował Dominik Merlini.
||gegründet|||||||||||Friedhof|vorbereitet|Dominik Merlini|Merlini
was established||founded||||||18th century|century||||cemetery|prepared|Dominik Merlini|Dominik Merlini
It was founded in 1790, i.e. at the end of the 18th century, and the design of this cemetery was prepared by Dominic Merlini.
Dominik Merlini to był architekt ostatniego króla Polski, czyli Stanisława Augusta Poniatowskiego.
||||Architekt|letzten|||||August|Poniatowski
||||architect|last||||||Poniatowski (1)
Dominik Merlini was the architect of the last Polish king, Stanisław August Poniatowski.
Początkowo teren cmentarza miał tylko 2,5 mniej więcej hektara.
|||||||Hektar
"Initially"|area||||approximately||hectares
Initially, the area of the cemetery was only about 2.5 hectares.
Teraz ten teren to aż 44 hektary, czyli tyle co państwo Watykan.
|||||Hektar|||||Vatikan
||area|||hectares||as much as|||Vatican City
Now this area is 44 hectares, which is the same as the Vatican State.
Więc możecie wyobrazić sobie powierzchnię tego cmentarza.
||imagine||surface area||
Sie können sich also vorstellen, wie die Oberfläche dieses Friedhofs aussieht.
So you can imagine the surface of this cemetery.
Polecam wam też zerknąć na mapę przy okazji słuchania tego podcastu, wpisać „Powązki Warszawa”,
|||einen Blick werfen||||||||||
"I recommend"|||take a look|||"while"|||||enter|Powązki Cemetery, Warsaw|Warsaw
I also recommend you to take a look at the map while listening to this podcast, enter "Powązki Warszawa"
żeby zobaczyć mniej więcej w jakiej części Warszawy są Powązki i jak to wygląda w rzeczywistości.
||more or less||||part of|||||||||"in reality"
to see more or less in which part of Warsaw Powązki is and what it looks like in reality.
Powązki są równocześnie też najstarszym cmentarzem Warszawy.
||||the oldest|Friedhof|
Powązki Cemetery||"at the same time"||oldest|cemetery in Warsaw|
Powązki ist auch der älteste Friedhof in Warschau.
Powązki is also the oldest cemetery in Warsaw.
Powązki to nie jest jednak cmentarz dla wszystkich. Na Powązkach chowa się wybitnych Polaków.
||||||||||buries||herausragenden|
|||||||||Powązki Cemetery|buries||outstanding|
However, Powązki is not a cemetery for everyone. Only great Poles are buried in Powązki.
Wybitnych Polaków w każdej dziedzinie, to są artyści, ale to są też politycy, też działacze społeczni,
||||Bereich||||||||||activists|gesellschaftlichen Aktivisten
Outstanding|||"every"|field|||artists|||||politicians||activists|social activists
Great Poles in every field such as artists, but there are also politicians, also social activists,
więc naprawdę wszyscy, którzy w jakiś sposób zasłużyli się dla kraju.
|||||||verdient haben|||
|||||||"deserved"|||
so really all who have contributed to the country in some way.
Bardzo często są to też rodziny osób, które zasłużyły się dla kraju.
||||||||sich verdient|||
|||||families|||distinguished themselves|||
Very often there are also families of people who have contributed to the country.
Przykładowo na Powązkach znajdziecie grób rodziców Fryderyka Chopina.
Zum Beispiel||||Grab|||Chopin
"For example"|||you will find|grave|parents of|Fryderick|Chopin's
For example, in Powązki you will find the tomb of Frederic Chopin's parents.
Warto jednak też wspomnieć o tym, że Powązki dzielą się na dwa cmentarze, na dwa główne cmentarze w każdym razie:
It's worth noting|||mention||||Powązki Cemetery Complex|are divided|||||||main|||each case|in any case
However, it is also worth mentioning that Powązki is divided into two cemeteries, in any case into two main cemeteries:
wyróżniamy szczególnie Cmentarz Stare Powązki, czyli Cmentarz Powązkowski
wir unterscheiden|||||||Powązki-Friedhof
"we highlight"|particularly|||Powązki Cemetery|||Powązki Cemetery
especially we distinguish the Old Powązki Cemetery, i.e. the Powązki Cemetery
inaczej i poza tym wyróżniamy Cmentarz Wojskowy.
||||||militär
"differently"||||we distinguish||Military Cemetery
and we also distinguish the Military Cemetery.
Na Cmentarzu Wojskowym, tak jak sama nazwa wskazuje,
||militärischen|||||
||military|||||indicates
At the Military Cemetery, as the name suggests,
znajdziecie groby osób, które w jakiś sposób zasłużyły się w walce Polsce.
you will find|graves||||||distinguished themselves|||fight|
you will find the graves of people who somehow contributed to the fight in Poland.
Na przykład wszyscy żołnierze, którzy brali udział w powstaniach i w wojnach od połowy XIX wieku,
|||||teilgenommen|||den Aufständen|||Kriegen||||
|||soldiers||took part in|took part||uprisings|||wars||"mid"||
Zum Beispiel alle Soldaten, die seit Mitte des 19. Jahrhunderts an Aufständen und Kriegen teilgenommen haben,
For example, all the soldiers who took part in uprisings and wars from the mid-nineteenth century,
ale też harcerze, którzy brali udział w wojnie, na przykład drugiej wojnie światowej.
||die Pfadfinder||||||||zweiten||
||scouts who||took part|part in||war|||second|war|
but also scouts who took part in wars, such as the Second World War.
Natomiast na Cmentarzu Powązkowskim, czyli na Starych Powązkach, czyli tym głównym, pierwszym cmentarzu,
"However"|||Powązki Cemetery|||Old Cemetery||||main||
On the other hand, in the Powązki Cemetery, i.e. in Stare Powązki, that is the main, first cemetery,
bo był to ten pierwszy cmentarz, tam znajdziecie tak ja powiedziałam,
because it was the first cemetery, you will find there, I said,
wybitnych pisarzy, artystów, ale też uczonych, polityków i tak dalej.
|Schriftsteller|||||Politikern|||
outstanding|writers|artists|||scholars|politicians|||
outstanding writers, artists, but also scientists, politicians and so on.
Powązki to miejsce szczególne, bo nawet jeśli nie mamy tam pochowanej rodziny, czy bliskich nam osób,
||||||||||beerdigten|||||
Powązki Cemetery|||special place|||||||"buried"|||loved ones||
Powązki is a special place, because even if we do not have a family or relatives buried there,
to są to osoby, które znamy, bo są to wybitni Polacy, więc słyszeliśmy o nich bardzo często.
|||||||||herausragende|||wir haben gehört||||
|||||||||outstanding|||have heard||||
they are people we know, because they are outstanding Poles, so we heard about them very often.
I wielu Polaków ma taką tradycję, że… wielu Warszawiaków w każdym razie, bo patrzę z perspektywy Warszawy.
||||||||Warschauer||||||||
||||||||Warsaw residents||in any case|||"I see"||perspective of|
And many Poles have such a tradition that ... many Varsovians in any case, because I look from the perspective of Warsaw.
Wielu Warszawiaków ma taką tradycję, że pierwszego listopada idzie na Powązki.
|||||||November|||
Many Varsovians have such a tradition that they go to Powązki on November 1st.
Idzie na spacer albo zapalić znicz na którymś z grobów tak po prostu.
||||eine Kerze anzünden|eine Kerze||||Gräber|||
||for a walk||light a candle|grave candle||one of the||graves|||
He goes for a walk or to light a candle on one of the graves just like that.
Pamiętam, że w moim liceum mieliśmy taką tradycję. Uczyłam się w liceum w Warszawie, do którego chodzili harcerze,
||||||||ich habe gelernt||||||||gingen|
|||||"we had"|||"I studied"||||||||"used to attend"|scouts
I remember that in my high school we had such a tradition. I attended a high school in Warsaw, which was attended by scouts
którzy brali udział w drugiej wojnie światowej.
|took part in|part in||||
who took part in the Second World War.
Dlatego mieliśmy taką tradycję, że na początku listopada znajdowaliśmy zawsze dzień,
||||||||fanden||
|we had|||||||we found||
That is why we had such a tradition that at the beginning of November we always found a day
żeby pojechać grupą na cmentarz i zapalić znicze, złożyć kwiaty na grobach tych osób, które chodziły do naszego liceum -
|||||||||||||||gingen|||
||as a group||||light candles|candles|place|||graves||||"attended"|||
to go in a group to the cemetery and light candles, lay flowers on the graves of those who attended our high school -
których oczywiście nie znaliśmy, bo było to bardzo, bardzo dawno temu, to była druga wojna światowa.
|||wir kannten|||||||||||Weltkrieg|Weltkrieg
|||we didn't know||||||a long time|||||war|world war
which, of course, we did not know, because it was a very, very long time ago, it was the second world war.
Powązki mają też swoją inną tradycję, a raczej Warszawiacy mają tradycję na Powązkach, jest to kwesta.
|||||||||||||||Sammlung
Powązki Cemetery||||||||Warsaw residents|||||||charity collection
Powązki has its own tradition, or rather Varsovians have a tradition in Powązki, it is a fundraising.
Kwesta to inaczej zbiórka pieniędzy po polsku.
|||Sammlung|||
Fundraiser||otherwise|fundraising collection|||
Fundraising is a collection of money in Polish.
I co roku organizuje się taką kwestę na Powązkach, której celem jest ratowanie zabytkowych nagrobków.
||||||Sammlung||||||Rettung||Grabsteine
|||organizes|||fundraising event||||purpose||saving|historic|tombstones
And every year there is a fundraising in Powązki, the aim of which is to save historic tombstones.
Tak jak powiedziałam, powierzchnia tego starego cmentarza, czyli tych głównych Powązek,
|||Oberfläche|||||||Powązki Haupt-
|||surface area||||||main|"Old Powązki"
As I said, the area of this old cemetery, i.e. the main Powązki cemetery,
to 44 hektary, czyli tyle co całe państwo Watykan.
|||that||||
is 44 hectares, which is the same as the entire Vatican City state.
Stąd też możecie wyobrazić sobie, że na Powązkach jest pochowanych bardzo, bardzo dużo osób.
|||||||||beigesetzt||||
"Therefore"|||imagine||||||buried||||
Hence, you can imagine that many, many people are buried in Powązki.
Jest to tak dużo osób, że w Internecie możecie znaleźć coś takiego jak wyszukiwarkę cmentarną.
||||||||||||||Friedhofssuch
|||||||||find||something like that||cemetery search engine|cemetery search engine
There are so many people that you can find something like a cemetery search engine on the Internet.
Wyszukiwarka cmentarna polega na tym, że jeśli chcecie wyszukać grób osoby, którą się interesujecie,
Suchmaschine|Friedhofssuch||||||||||||
Cemetery search engine|cemetery search engine|"is based on"||||||search for|grave||||are interested in
The graveyard search engine means that if you want to search for the grave of the person you are interested in,
osoby, której grób chcecie zobaczyć, to możecie sprawdzić, gdzie ten grób się znajduje.
|||||||check|||||
the person whose grave you want to see, you can check where the grave is.
Myślę, że to jest bardzo praktyczne, bo często mi nawet, kiedy byłam już na Powązkach,
|||||praktisch|||||||||
|||||very practical|||||||||
I think it is very practical, because often, even if I had already been in Powązki,
wydawało mi się, że pamiętałam, gdzie są pochowane które osoby, ale kiedy wracałam znowu na Powązki,
|||||||begraben|||||ich zurückkehrte|wieder||
it seemed||||I remembered|||buried||people|||was returning|again||
and it seemed to me that I remembered where those people were buried, but when I returned to Powązki,
to uświadamiałam sobie, że niczego już nie pamiętam.
|ich wurde mir bewusst||||||
|I realized|||anything|||
I realized that I do not remember anything anymore.
Oczywiście groby też dochodzą, są nowe groby, więc to nie wygląda zawsze tak jak w naszej pamięci.
|||"are added"||||||||||||"in our"|our memory
Of course, graves are added too, there are new graves, so it doesn't always look like in our memory.
Poza tym alejek jest tak bardzo dużo i grobów jest tam tak bardzo dużo, że trudno się odnaleźć.
||Wegchen|||||||||||||||
||paths|||"very"|||graves||||"very"|||||find one's way
In addition, there are so many alleys and so many graves there that it is difficult to find yourself.
Dlatego jeśli macie wątpliwość, to polecam skorzystać z tej wyszukiwarki cmentarnej.
||||||||||Friedhofs-
|||doubt|||use|||search engine|cemetery search engine
Therefore, if in doubt, I recommend using this cemetery search engine.
Możecie też zapytać kogoś na miejscu, zwykle osoby, które opiekują się cmentarzem, wiedzą gdzie jest jaki grób.
|||||||||take care of|||||||
You can also ask someone on the spot, usually the people who look after the cemetery know where the grave is.
Mam nadzieję, że ten temat był dla was ciekawy. Zanim skończę, to chciałabym powtórzyć jeszcze słownictwo,
|||||||||"Before I finish"|finish|||repeat||
I hope you found this topic interesting. Before I finish, I'd like to repeat the vocabulary
którego używałam przez cały ten podcast.
|I used||||
I have used throughout this podcast.
Tak jak już się domyśliliście, cmentarz to miejsce, gdzie są osoby zmarłe, osoby, które już nie żyją.
||||ihr habt euch gedacht|||||||verstorbenen|||||
||||figured out|||||||deceased|||||are alive
As you have already guessed, a cemetery is a place where there are people who have died, people who are no longer alive.
Na cmentarzu mamy groby: grób – liczba pojedyncza, groby – liczba mnoga.
|||||||||Plural
|cemetery||tombs (plural)||number|singular form|graves|number (2) plural|plural form
We have graves in the cemetery: grave - singular, graves - plural.
A na grobach pierwszego listopada stawiamy znicze – znicz to taka lampka,
||graves||of November|"we place"|grave candles|candle lantern|||little lamp
And we put cemetery candles on the graves on November 1 - a cemetery candle is a lamp,
takie coś, gdzie wkładamy świeczkę i to się świeci.
||||Kerze||||
|||put in|Candle holder||||glows
something where we put a candle and it lights up.
O osobach, które nie żyją, możemy powiedzieć „osoby zmarłe”.
|people|||are alive||||deceased
About people who are dead, we can say "dead people".
A jeśli chcemy powiedzieć, że osoby są w jakimś grobie, to mówimy „pochowane”.
||||||||some|grave||say|buried
And if we want to say that people are in a grave, we say "buried".
Ta osoba jest pochowana na tym cmentarzu.
|||begraben|||
|||buried|||
This person is buried in this cemetery.
Pochować to znaczy złożyć do grobu po polsku.
beerdigen|||||Grab||
Bury|||to lay||grave||
To bury means to be put in a tomb in Polish.
Bardzo smutne słownictwo dzisiaj, ale to też jest ważne słownictwo.
|sad|vocabulary|||||||
Very sad vocabulary today, but it is also an important vocabulary.
Więc „pochować”. Ktoś jest pochowany.
|bury|||buried
So "bury". Someone is buried.
Na przykład: Leopold Staff, znany polski poeta, jest pochowany na Powązkach. Ważne słowo.
||Leopold|Staff|||||||||
||Leopold|Leopold Staff|famous||||buried||Powązki Cemetery||word
For example: Leopold Staff, a famous Polish poet, is buried in Powązki. An important word.
Bardzo dziękuję ci za wysłuchanie tego podcastu, mam nadzieję, że temat ci się podobał.
Thank you very much for listening to this podcast, I hope you enjoyed the topic.
Jeśli chcesz zwiedzić Powązki, to bardzo ci polecam.
||visit|||||recommend
If you want to visit Powązki, I highly recommend it.
Bardzo polecam ci spacer na Powązkach, najbardziej polecam ci go właśnie w tym okresie listopadowym,
||||||||||||||November
||||||most of all|||||||period|November period
I highly recommend you a walk in Powązki, I most recommend it to you in this November period,
bo tak jak mówię, jest to taka polska tradycja, więc dobrze zobaczyć ten cmentarz w tym okresie.
||||||||||||||||period
because, as I say, it is a Polish tradition, so it's good to see this cemetery during this period.
Wtedy jest najwięcej zniczy, najwięcej świeżych kwiatów i najwięcej ludzi, których możemy na cmentarzu.
|||Grablichter||||||||||
||most|candles||fresh||||||||
Then there are the greatest number of candles, the most fresh flowers, and the greatest number of people we can meet at the cemetery.
Jeszcze raz przypominam, że na YouTubie znajdziesz napisy po polsku i po angielsku do tego podcastu,
||"I remind you"|||||||||||||
Once again, I would like to remind you that on YouTube you will find Polish and English subtitles for this podcast,
a na mojej stronie internetowej całą transkrypcję do tego podcastu.
and on my website the entire transcript for this podcast.
I pamiętaj o moim Patreonie, gdzie możesz dostać też ćwiczenia i listy słówek do tego podcastu.
|||||||get||||||||
And remember my Patreon, where you can also get exercises and vocabulary lists for this podcast.
Bardzo dziękuję ci za wysłuchanie jeszcze raz i do usłyszenia w kolejnym odcinku. Pa, pa!
Thank you so much for listening again and see you again in the next episode. Bye Bye!