Nouns
Σύνοψη
Τα ουσιαστικά ταξινομούνται σε δύο γένη ("αρσενικό" και "θηλυκό") και κλίνονται ως προς τον αριθμό (ενικός ή πληθυντικός). Τα επίθετα και οι προσδιορισμοί (άρθρα, δεικτικοί, κτητικοί και ποσοτικοί) πρέπει να κλίνονται ώστε να συμφωνούν με το ουσιαστικό σε γένος και αριθμό.
Τα Πορτογαλικά δεν κλίνουν τα ουσιαστικά για να δηλώσουν τη γραμματική τους λειτουργία ή την πτώση τους, αλλά βασίζονται στη χρήση προθέσεων (απλών και φραστικών), σε πλειονάζοντα αντικείμενα, στα συμφραζόμενα ή στη σειρά των λέξεων.
Γένος και αριθμός
Τα περισσότερα επίθετα και δεικτικές αντωνυμίες, καθώς και όλα τα άρθρα πρέπει να κλίνονται ανάλογα με το γένος και τον αριθμό του ουσιαστικού στο οποίο αναφέρονται:
esta linda casa branca ("αυτό το υπέροχο λευκό σπίτι")
este lindo carro branco ("αυτό το υπέροχο λευκό αυτοκίνητο")
estas lindas aves brancas ("αυτά τα υπέροχα λευκά πουλιά")
estes lindos gatos brancos ("αυτές οι υπέροχες λευκές γάτες")
Σχηματισμός του πληθυντικού
Τα πορτογαλικά ουσιαστικά σχηματίζουν τον πληθυντικό τους προσθέτοντας -s αν ο ενικός τελειώνει σε φωνήεν, και -es αν ο ενικός τελειώνει σε n, r ή z. Αν ο ενικός τελειώνει σε s, τότε αν η λήγουσα είναι τονισμένη, ο πληθυντικός προσθέτει -es αλλιώς παραμένει ίδιος με τον ενικό. Οι λέξεις που τελειώνουν σε m αλλάζουν αυτό το m σε ns, και οι λέξεις που τελειώνουν σε l αλλάζουν αυτό το l σε -is (π.χ. animal > animais). Οι λέξεις που τελειώνουν σε ão διαφέρουν ως προς τον τρόπο σχηματισμού του πληθυντικού τους: κάποιες αντικαθιστούν το ão με ães, άλλες με ões, και άλλες απλώς προσθέτουν ένα -s όπως τα άλλα ουσιαστικά που τελειώνουν σε φωνήεν.
Καθορισμός γένους
Το γραμματικό γένος των άψυχων οντοτήτων είναι συχνά διαφορετικό από αυτό που χρησιμοποιείται στις συγγενικές γλώσσες: Έτσι, για παράδειγμα, το πορτογαλικό árvore ("δέντρο") και flor ("λουλούδι") είναι θηλυκά, ενώ το ισπανικό árbol και το ιταλικό fiore είναι αρσενικά. Η πορτογαλική mar ("θάλασσα") και ο mapa ("χάρτης") είναι αρσενικά, ενώ τα γαλλικά mer και mappe είναι θηλυκά.
Σε πολλές περιπτώσεις, το γένος και ο αριθμός ενός ουσιαστικού μπορούν να συναχθούν από την κατάληξή του: το βασικό πρότυπο είναι "-o" / "-os" για το αρσενικό ενικού και πληθυντικού, "-a" / "-as" για το θηλυκό. Έτσι, τα casa ("σπίτι"), mala ("βαλίτσα"), pedra ("πέτρα") και inteligência ("νοημοσύνη") είναι θηλυκά, ενώ τα carro ("αυτοκίνητο"), saco ("τσάντα"), tijolo ("τούβλο") και aborrecimento ("ενόχληση") είναι αρσενικά. Ωστόσο, οι πλήρεις κανόνες είναι αρκετά περίπλοκοι: για παράδειγμα, τα ουσιαστικά που τελειώνουν σε -ção είναι συνήθως θηλυκά, εκτός από τα επαυξητικά όπως bração ("μεγάλο χέρι"). Και υπάρχουν πολλές μη-κανονικές εξαιρέσεις. Για τις λέξεις που τελειώνουν σε άλλα γράμματα, υπάρχουν λίγοι κανόνες: flor ("λουλούδι"), gente ("λαός"), nau ("πλοίο"), maré ("παλίρροια") είναι θηλυκά, ενώ οι amor ("αγάπη"), pente ("χτένα"), pau ("ραβδί"), café ("καφές") είναι αρσενικές.
Από την άλλη πλευρά, το γένος ορισμένων ουσιαστικών, καθώς και των αντωνυμιών πρώτου και δεύτερου προσώπου, καθορίζεται σημασιολογικά από το γένος του αναφερόμενου: aquela estudante é nova, mas aquele estudante é velho ("αυτή η (γυναίκα) φοιτήτρια είναι καινούργια, αλλά εκείνος ο (άνδρας) φοιτητής είναι γέρος")- ή eu sou brasileiro ("είμαι Βραζιλιάνος", λέγεται από άνδρα) και eu sou brasileira (το ίδιο, λέγεται από γυναίκα).
Επίσης, πολλά έμψυχα αρσενικά ουσιαστικά έχουν ειδικές παράγωγες θηλυκές μορφές για να δηλώσουν το γυναικείο φύλο ή το κοινωνικό φύλο: lobo (λύκος" ή "αρσενικός λύκος", αρσενικό γένος) → loba ("λύκαινα", θηλυκό), conde ("κόμης", αρσ.) → condessa ("κόμισσα", θ.), doutor ("γιατρός" ή "άνδρας γιατρός", αρσ.) → doutora ("γυναίκα γιατρός", θ.), ator ("ηθοποιός", αρσ.) → atriz ("ηθοποιός", θ.), κτλ.