Dialogo pri Altantido
حوار على Altantidus
Dialogue on Altantidus
Diálogo sobre Altantidus
Diálogo sobre Altantidus
Діалог про Альтантида
Kir Buliĉjov
كير بوليتشوف
Kir Bulichyov
Kir Bulichyov
Kir Bulichyov
Kir Bulychov
Kir Bulychov
Dialogo pri Altantido
Diálogo sobre el Altantido
Dialogue sur Altantido
(elrusigis P.Moĵaev)
(صنع من اللغة الروسية P. Mozhaev)
(made out of Russian by P. Mozhaev)
(traduit par P. Mozhaev)
(realizzato in russo da P. Mozhaev)
(feito em russo por P. Mozhaev)
Platono estis eklaboronta.
Plato was going to work.
Platon était sur le point de commencer à travailler.
Platone stava per mettersi al lavoro.
Platão estava prestes a começar a trabalhar.
Por tio li faris ĉion, kion faris aliaj sciencistoj kaj verkistoj antaŭ li, samekiel ankaŭ post li.
لهذا فعل كل ما فعله العلماء والكتاب الآخرون قبله وكذلك من بعده.
For this he did everything that other scientists and writers did before him, as well as after him.
Pour cela, il a fait tout ce que d'autres scientifiques et écrivains ont fait avant lui, ainsi qu'après lui.
Ecco perché ha fatto tutto ciò che altri scienziati e scrittori hanno fatto prima di lui, così come dopo di lui.
Para isso, ele fez tudo o que outros cientistas e escritores fizeram antes dele, assim como depois dele.
Li diris al la sklavo, ke oni neniuokaze voku lin al areopago, eĉ se persoj atakos, sendis knabon al redakcio kun la promeso fordoni la manuskripton al la vespero, ekrigardis la ĉielon, kalkulis mevojn kaj pense komparis ilin kun disputemaj kritikistoj.
He told the slave that under no circumstances should he be called to an area payment, even if the Persians attacked, sent a boy to the editorial office with the promise of delivering the manuscript by evening, looked at the sky, counted seagulls and mentally compared them to contentious critics.
Il a dit à l'esclave de ne l'appeler en aucun cas à un paiement à la surface, même si les Perses attaquaient, envoyaient un garçon dans une salle de presse avec la promesse de remettre le manuscrit à la soirée, levaient les yeux vers le ciel, comptaient les goélands et les comparaient pensivement à des critiques controversés.
Disse allo schiavo che in nessun caso doveva essere chiamato al pagamento di un'area, anche se i Persiani avessero attaccato, mandò un ragazzo in redazione con la promessa di consegnare il manoscritto entro sera, guardò il cielo, contò i gabbiani e paragonò mentalmente loro a critici controversi.
Poste li demetis desur la sopirata polvkovrita papiruso pezan konkon kaj trempis pelikanan plumon en inkujon kun la surskribo: “De la amikoj kaj kunlaborantoj en la tago de tridekjara scienca kaj socia agado”.
Puis il a enlevé une coquille lourde du papyrus poussiéreux tant désiré et a plongé une plume de pélican dans un encrier avec l'inscription: "Des amis et des collègues le jour de trente ans d'activité scientifique et sociale."
Poi staccò dal sospirato papiro impolverato una pesante conchiglia e intinse una penna a pellicano in un calamaio con la scritta: "Dagli amici e collaboratori nel giorno del trentennale di attività scientifica e sociale".
Subite venis la bofilino kaj diris:
Soudain, la belle-fille est venue et a dit:
All'improvviso venne la nuora e disse:
–Platono, mi iras al kosmetikistino.
- Platon, je vais chez une esthéticienne.
-Plato, vado dall'estetista.
La edzino de Aristotelo aranĝis ĉion.
رتبت زوجة أرسطو كل شيء.
La femme d'Aristote a tout arrangé.
La moglie di Aristotele ha organizzato tutto.
– Iru do, – seke diris la granda sciencisto, kiu delonge havis nereguligitajn kontojn kontraŭ Aristotelo.
- اذهب إذن ، - قال العالم العظيم بجفاف ، الذي كان لفترة طويلة لديه حسابات غير مستقرة ضد أرسطو.
"Allez-y alors", dit le grand scientifique, qui avait depuis longtemps des comptes non réglementés contre Aristote.
- Allora vai, - disse seccamente il grande scienziato, che da tempo aveva conti in sospeso contro Aristotele.
– Mi ne scias, kun kiu mi lasu Krition, – diris la bofilino.
"Je ne sais pas avec qui quitter la Crète", a déclaré la belle-fille.
- Non so con chi dovrei lasciare Kriti, - disse la nuora.
–Ĉu sklavinoj malmultas?
- ألا يوجد عدد كافٍ من العبيد؟
"Y a-t-il peu d'esclaves?"
-Non ci sono abbastanza schiave?
– Ili havas feritagon, – diris la bofilino.
"Ils ont des vacances", a expliqué la belle-fille.
- Hanno una vacanza, - disse la nuora.
– Vi ja scias, kia bonkora mi estas.
«Vous savez à quel point je suis gentil.
- Sai quanto sono gentile.
–Tiuokaze prokrastigu la viziton al la kosmetikistino, – diris Platono, amoplene glatigante la papiruson.
- في هذه الحالة ، تأجيل زيارة التجميل ، - قال أفلاطون ، بلطف تنعيم البردى.
"Reportez ensuite la visite à l'esthéticienne", a expliqué Platon en lissant le papyrus avec amour.
- In tal caso, rimanda la visita dall'estetista, - disse Platone, levigando amorevolmente il papiro.
– Ne eblas, – suspiris la bofilino.
- هذا غير ممكن ، - تنهدت زوجة الابن.
"Ce n'est pas possible", soupira la belle-fille.
- Non è possibile, - sospirò la nuora.
– Ŝi scias la sekreton de l' eterna juneco.Oni jam logas ŝin en Romon.
"Elle connaît le secret de la jeunesse éternelle. Elle est déjà attirée à Rome."
- Conosce il segreto dell'eterna giovinezza... La stanno già attirando a Roma.
– En tiun mizeran urbaĉon?
- في تلك المدينة البائسة؟
"Dans cette misérable ville?"
– In quella misera città?
–Interalie, unu aŭguristino profetis, ke Romo estos centro de granda imperio.
- من بين أمور أخرى ، تنبأ أحد العرافين بأن روما ستكون مركز إمبراطورية عظيمة.
- Au fait, une diseuse de bonne aventure a prophétisé que Rome serait le centre d'un grand empire.
- Tra le altre cose, un indovino profetizzò che Roma sarebbe stata il centro di un grande impero.
– Jen stultaĵo!
'C'est stupide!
- Questo non ha senso!
– indignis Platono.
- كان أفلاطون ساخطا.
Platon était indigné.
- Platone era indignato.
– Via aŭguristino nenion komprenas pri ekonomio.
- Votre diseuse de bonne aventure ne comprend rien à l'économie.
– Il tuo indovino non capisce niente di economia.
Romo situas flanke de komerc-vojoj.
تقع روما على جانب طرق التجارة.
Rome est située sur le côté des routes commerciales.
Roma si trova sul lato delle rotte commerciali.
–Ĉu do vi iom sidos kun Kritio?
"Veux-tu t'asseoir avec Critius pendant un moment?"
- Quindi ti siedi con Kritius per un po'?
Mi baldaŭ revenos.
Je reviens vite.
– Kaj kiu do laboros?
"Et qui travaillera alors?"
- E chi lavorerà?
– Platono kuraĝis fari senesperan ribelon.
- تجرأ أفلاطون على القيام بتمرد يائس.
«Platon a osé faire une rébellion désespérée.
- Platone ha osato fare una ribellione disperata.
La bofilino foriris.
La belle-fille est partie.
La nuora se n'è andata.
En la terason eniris la bubo Kritio.
دخل الصبي كريتيو الشرفة.
Le garçon Critius entra sur la terrasse.
Kritio il ragazzo entrò nel terrazzo.
Platono malofte rememoris pri lia ekzisto, nurfoje maltrakviliĝis, ĉu ne falis la knabo de sur la roko.
نادرًا ما يتذكر أفلاطون وجوده ، ولم يهدأ إلا مرة واحدة ، متسائلًا عما إذا كان الصبي قد سقط من فوق الصخرة.
Platon se souvenait rarement de son existence, ne troublait que de temps en temps si le garçon était tombé du rocher.
Platone ricordava raramente la sua esistenza, solo una volta si era agitato, chiedendosi se il ragazzo fosse caduto dalla roccia.
Li fortiradis Krition for de la balustrado kaj rakontis al li fabelon pri la knaboIkaro, kiu ne obeis la patron Dedalon kaj fordronis.
سحب كريتياس بعيدًا عن السور وأخبره قصة عن الصبي إيكاروس ، الذي عصى والده دايدالوس وغرق.
Il a éloigné la Crète de la balustrade et lui a raconté une histoire sur le garçon Icare, qui a désobéi à son père Daedalus et s'est noyé.
Trascinò Crizia lontano dalla ringhiera e gli raccontò una storia sul ragazzo Icaro, che disobbedì a suo padre Dedalo e annegò.
La bubo aliris al la avo, tuŝis per la fingro la konkon kaj diris:
Le garçon s'est approché de son grand-père, a touché la coquille avec son doigt et a dit:
Il ragazzo si avvicinò al nonno, toccò la conchiglia con il dito e disse:
– Donu ĝin al mi.
'Donne le moi.
- Dallo A me.
Mi faros boaton kaj navigos en Iberion.
– La konko fordronos, – diris Platono.
"L'obus va se noyer", a déclaré Platon.
– Ĉiu korpo perdas de sia pezo tiom, kiom pezas la likvo, forpremita de la korpo.
- يفقد كل جسم وزنه بقدر وزن السائل الذي يخرج من الجسم.
- Chaque corps perd son poids autant que le poids du liquide pressé par le corps.
- Ogni corpo perde il suo peso tanto quanto il peso del liquido, spremuto dal corpo.
Akvo pezas malpli, ol la konko.
L'eau pèse moins que la coquille.
L'acqua pesa meno del guscio.
– Ha, vi scias tro multe, – malestime diris Kritio.
"Ah, vous en savez trop," dit Critius avec mépris.
- Ah, sai troppo, - disse Critio con disprezzo.
– Sed militservi oni ja ne prenos vin!
"Mais vous ne serez pas pris pour le service militaire!"
- Ma non ti porteranno a prestare servizio militare!
– Estas kalumnio!
– respondis Platono.– Mi militis ĉe Korinto.
"J'ai combattu à Corinthe", a répondu Platon.
– Ajnokaze, fordonu ĝin.
«Quoi qu'il en soit, donnez-le.
– In ogni caso, regalalo.
Aliokaze mi krios, ke vi batas min.
Sinon, je crie que tu me frappes.
Altrimenti urlerò che mi stai colpendo.
– Mi ne povas.
Ĝi apartenas al la specio, ne konata al scienco.
Il appartient à l'espèce, inconnue de la science.
Appartiene alla specie, non nota alla scienza.
– Tiom pli.
«Encore plus.
- Molto di più.
–Ĝi kaŝas en si grandan misteron.
"Il cache un grand mystère."
–Ĉu misteron?
"Un mystère?"
– Kritio ekinteresiĝis.
– Rakontu.
– La afero estas, ke… – Platono neniel sukcesis elpensi sufiĉe interesan misteron.
- Le truc c'est que… - Platon n'a pas réussi à inventer un mystère suffisamment intéressant.
- Il punto è che... - Platone non è mai riuscito a tirare fuori un mistero sufficientemente interessante.
– La afero estas, ke… Tiu konko – estas sola aĵo, kiu restis de granda lando.
"Le fait est que cet obus est la seule chose qui reste d'un grand pays."
- Il punto è che... Quel guscio - è l'unica cosa rimasta di un grande paese.
– Kaj kie estas la lando?
"Et où est la terre?"
- E dov'è il paese?
– Kie?Kompreneble, ĝi dronis en maro.
"Où? Bien sûr, il s'est noyé dans la mer."
- Dove? Certo, è annegato in mare.
Platono elspiris kun sento de malpeziĝo.
Platon exhala avec un sentiment de soulagement.
Platone espirò con un senso di sollievo.
La unua paŝo estas jam farita.
La première étape est déjà terminée.
Il primo passo è già stato fatto.
–Ĉu la tuta lando fordronis?
– La tuta.
– Kial?
"Pourquoi?"
– Tio okazis antaŭ longega tempo.
«Cela s'est produit il y a longtemps.
– Platono vane esperis, ke tiu respondo kontentigos la bubon.
«Platon espérait en vain que cette réponse satisferait le garçon.
– Se tio okazis antaŭ longege, de kie do vi scias pri tio?
- Si cela s'est produit il y a longtemps, comment le savez-vous?
- Se è successo molto tempo fa, come fai a saperlo?
– Unu egipta pastro rakontis al mi.
- Un prêtre égyptien m'a dit.
– Kaj al li kiu rakontis?
"Et qui lui a dit?"
– Lia avo.
- Son grand-pere.
–Ĉu la egipta avo?
"Le grand-père égyptien?"
-È il nonno egiziano?
–Kompreneble, la egipta.
– Kaj kion rakontis al li la avo?
"Et qu'est-ce que son grand-père lui a dit?"
Kritio defiis la imagpovon de Platono.
La sciencisto ne emis cedi.
Le scientifique était réticent à céder.
Lo scienziato non era incline a cedere.
– Li rakontis al li pri tio, ke dio Pozidono enamiĝis al la tiea junulino kaj ekloĝis kun ŝi sur granda monto.
- Il lui a dit que le dieu Poséidon était tombé amoureux de la fille là-bas et s'était installé avec elle sur une grande montagne.
- Gli raccontò del fatto che il dio Poseidone si innamorò della giovane donna lì e si stabilì con lei su una grande montagna.
Al ili naskiĝis 5 paroj de ĝemeloj, same kiel al via onklino.
Ils sont nés 5 paires de jumeaux, ainsi que votre tante.
– La onklino havas nur unu paron de ĝemeloj, kaj ili ne naskiĝis, sed ilin alportis la cikonio.
- La tante n'a qu'une seule paire de jumeaux, et ils ne sont pas nés, mais ont été amenés par la cigogne.
- La zia ha solo una coppia di gemelli, e non sono nati, ma li ha portati la cicogna.
– Jes, tute ĝuste, – sin haltigis Platono.
"Oui, c'est vrai", a déclaré Platon.
- Sì, esatto, - si fermò Platone.
– Ankaŭ al Pozidono la cikonioj alportis la ĝemelojn.
«Les cigognes ont également amené les jumeaux à Poséidon.
Tuta aro da cikonioj.
Un tas de cigognes.
Un intero gruppo di cicogne.
La ĝemeloj fariĝis reĝoj kaj reĝis laŭ vice.
Les jumeaux sont devenus rois et ont gouverné à leur tour.
I gemelli divennero re e governarono a turno.
– Ĉu ili estis fortaj?
"Étaient-ils forts?"
- Erano forti?
– Fortaj, same kiel Atlaso.
«Fort, tout comme Atlas.
– Forte, proprio come Atlante.
Ĉu la panjo rakontis al vi pri li?
Maman t'a parlé de lui?
Mamma ti ha parlato di lui?
– Knaboj rakontis pri li.
- Les garçons ont parlé de lui.
- I ragazzi hanno parlato di lui.
Li tenas la ĉielon.
Il tient le ciel.
Tiene il cielo.
Avĉjo, kiu tenas la ĉielon, kiam Atlaso vizitas necesejon?
Papy, qui tient le ciel quand Atlas visite les toilettes?
Nonno, chi regge il cielo quando Atlas va in bagno?
Platono konsterniĝis.
Platon était consterné.
Li ne sciis tion.
Il ne le savait pas.
– Ne gravas, – li abrupte fermis la demandon kaj daŭrigis la rakonton.
«Tant pis,» il ferma brusquement la question et continua l'histoire.
- Non importa, - chiuse bruscamente la domanda e continuò il racconto.
– Do, tiu lando nomiĝis Atlantido.
«Donc, ce pays s'appelait Atlantis.
- Allora, quel paese si chiamava Atlantide.
–Ĉu Atlaso tenis la ĉielon ĝuste tie?
"Atlas at-il tenu le ciel juste là?"
– Atlante teneva il cielo proprio lì?
– Jes, tie.
- Oui ici.
–Ĉu li timis lupojn?
"Avait-il peur des loups?"
- Aveva paura dei lupi?
–Lupojn?
Kompreneble, li timis.
–Ĉu ankaŭ la ĝemeloj timis?
"Les jumeaux avaient-ils peur aussi?"
–Kritio, vi malhelpas al mi.
"Critique, tu me gênes."
-Critius, me lo stai impedendo.
Ne interrompu min.
Aŭ mi ĉion forgesos.
Ou j'oublierai tout.
–Avĉjo, kio estas sklerozkapulo?
"Grand-père, qu'est-ce qu'une tête de sclérose?"
– De kie vi scias tiun vorton?
– La panjo diris.
- Maman a dit.
– Kritio rigardis la avon per la senkulpaj nigraj okuloj, kaj Platono ne kuraĝis demandi, okaze de kio la panjo uzis tiun vorton.
«Critius regarda son grand-père avec des yeux noirs innocents, et Platon n'osa pas demander à quoi sa mère avait utilisé ce mot.
- Kritius guardò il nonno con i suoi innocenti occhi neri, e Platone non osò chiedere, in quale occasione la madre avesse usato quella parola.
Li daŭrigis:
Il a continué:
– Kompreneble.
'Bien sûr.
Pozidono timis lupojn.
Poséidon avait peur des loups.
Li eĉ ĉirkaŭigis sian monton per kanalo, ronda rivero, por ke la lupo ne formanĝu liajn ĝemelojn.
Il a même entouré sa montagne d'un canal, d'une rivière ronde, pour que le loup ne dévore pas ses jumeaux.
Ha persino circondato la sua montagna con un canale, un fiume rotondo, in modo che il lupo non divorasse i suoi gemelli.
– Kaj kio, se la lupo supersaltos la riveron?
"Et si le loup saute par-dessus la rivière?"
- E se il lupo salta sul fiume?
– Por tiu okazo Pozidono fosis ankoraŭ unu kanalon.
«Pour cette occasion, Poséidon a creusé un autre canal.
- Per quell'occasione Poseidone scavò un altro canale.
– Kaj kio, se la lupo…
– Li konstruis ankoraŭ unu kanalon, kaj ĉesu min interrompi!
- Il a construit un autre canal, et arrête de m'interrompre!
Nerimarkeble por si mem Platono pasiiĝis.
Imperceptiblement pour lui-même, Platon est devenu passionné.
Impercettibile a se stesso, Platone si appassionò.
La problemo de l' ideala socia strukturo interesis lin delonge.
Il s'intéresse depuis longtemps au problème de la structure sociale idéale.
Il problema della struttura sociale ideale lo interessa da tempo.
Li prezentis al Kritio siajn opiniojn pri soci-ekonomia strukturo de Atlantido kaj ne rimarkis, ke Kritio ekenuis kaj forprenis la altvaloran konkon.
Il a présenté à Critius son point de vue sur la structure socio-économique de l'Atlantide et n'a pas remarqué que Critius avait commencé et enlevé la précieuse coquille.
Ha presentato a Critias le sue opinioni sulla struttura socio-economica di Atlantide e non si è accorto che Critias ha iniziato a inginocchiarsi e ha portato via il prezioso guscio.
– Kaj tiam, – finis sian rakonton Platono, – la dioj ekkoleris kaj sendis al Atlantido erupcion de vulkano, inundon kaj aliajn plagojn.
- Et puis, conclut Platon, les dieux se fâchaient et envoyèrent à Atlantis une éruption volcanique, une inondation et d'autres fléaux.
Mi devas diri al vi, mia knabo, ke mi pesimisme rilatas al la perspektivo krei idealan ŝtaton.
Je dois vous dire, mon garçon, que je suis pessimiste quant à la perspective de créer un état idéal.
Devo dirti, ragazzo mio, che sono pessimista sulla prospettiva di creare uno stato ideale.
Do en unu bela tago eksonis: bum!
Alors un beau jour ça sonnait comme: clochard!
– Bum!– gaje reeĥis Kritio de la balustrado.
"Boom," cria Critius gaiement de la balustrade.
Li fallasis la konkon kaj ekĝojis, ekvidinte, kian grandan fontanon da ŝprucoj ĝi generis.
Lasciò cadere il guscio e si rallegrò quando vide quale grande fontana di spruzzi generava.
– Kion vi faris!
– saltleviĝis Platono.
– Kion vi faris!
– Nenio restu de Atlantido.
- Nulla rimane di Atlantide.
Ĉiuokaze, vi ja elpensis ĉion.
Comunque, ti sei inventato tutto.
Tri kanaloj kaj kvin paroj de ĝemeloj!
Necesas ja tre peni por tiel mensogi!
Ci vuole davvero un grande sforzo per mentire così!
Kaj ne batu min, mi diros al la panjo!
– Mi neniam batas la infanojn, – diris la granda sciencisto.
– Kaj en tute, ne malhelpu al mi labori.
– E in generale, non impedirmi di lavorare.
Mi ne estas vartistino por vi!
Kiam mi punos vin per plej severa puno, tiam ni vidos, kiu el ni estas sklerozkapulo!
Quando ti punirò con la punizione più severa, allora vedremo chi di noi è una testa sclerosante!
Kritio komprenis, ke ŝercoj finiĝis, mallaŭte ektirploris kaj ekiris ĉasi papiliojn.
Kritius capì che gli scherzi erano finiti, iniziò a piangere piano e si mise a cacciare le farfalle.
Kiam post unu horo la eldoneja sklavo venis por manuskripto, antaŭ Platono jam kuŝis la papirus-rulaĵo, plene skrib-kovrita de malfacile kompreneblaj skribaĵoj de la granda homo.
Quando un'ora dopo venne lo schiavo dell'editore a ritirare il manoscritto, il rotolo di papiro giaceva già davanti a Platone, completamente ricoperto di scritte difficili da comprendere per il grand'uomo.
Ĉe la piedoj de l' filozofo dormetis Kritio, kiu sonĝis la lupon, kaŝirantan al la ĝemeloj.
Crizia sonnecchiava ai piedi del filosofo, che sognava il lupo che si avvicinava di soppiatto ai gemelli.
– Jen, prenu kaj ordonu publikigi tion, – diris Platono al la sklavo.
- Ecco, prendilo e ordina che sia pubblicato, - disse Platone allo schiavo.
La bofilino revenis nur al la vespero.
La nuora è tornata solo la sera.
La sciencisto mem nutris kaj enlitigis la bubon…
Lo stesso scienziato ha nutrito e messo a letto il bambino...
Post multaj jaroj dikiĝinta barbohava Kritio rakontadis al la amikoj kaj samfestenanoj:
Dopo molti anni, Kritius, che era diventato grasso e barbuto, disse ai suoi amici e compagni di festa:
– Mi ja ĵetegas tiun konkon trans balustradon, la avĉjo tuj ekkrias: “Haltu!
- Lancio quel guscio oltre la ringhiera, il nonno grida subito: "Fermati!
Eĉ sen tio jam nenio restis de Atlantido!” Kaj mi diras al li: “Silentu, avĉjo, vi estas sklerozkapulo!” Li ekkoleris kaj verkis pri Atlantido.
Anche senza quello, non è rimasto nulla di Atlantide!” E io gli dico: "Zitto, nonno, sei uno sclerosante!" Si è arrabbiato e ha scritto di Atlantide.
La amikoj rigardis Krition kun kompato kaj ne kredis eĉ unu lian vorton.
Gli amici guardarono Crizia con compassione e non credettero a una sola parola di quello che aveva detto.
Anstataŭe ili ekipis ŝipojn por serĉi la malaperintan kontinenton.
Invece hanno equipaggiato le navi per cercare il continente perduto.