×

We use cookies to help make LingQ better. By visiting the site, you agree to our cookie policy.

Start learning this lesson now
image

Íþróttafræði. Sveinn Þorgeirsson - fyrirlestrar, Grunnhugtök og lögmál í hreyfingafræði (2)

Grunnhugtök og lögmál í hreyfingafræði (2)

Þá er það ytri kraftur sem að ég þarf að nota mína innri krafta til að bregðast við og reyna að [UNK] á.

Nú, áfram í, í kraftinum, að þá er hugtak sem að er ágætt fyrir ykkur að þekkja sem að einfaldlega er talað um sem kraftvægi, og hlutverk kraftvægja er í raun og veru þau reyna alltaf að snúa liðum.

Við sjáum það kannski hér, að þá erum við að horfa í raun og veru á kraftvægi sem að verkar á þennan nagla og það er sem sagt þetta átakshorn hér.

Þannig að ef við setjum þetta í samhengi, að

þá erum við hérna með

og mannslíkamann og mannslíkaminn er upp bygg byggður af mörgum kraftvægjum.

Og við erum með vöðvunum okkar til dæmis hérna erum við með bicep vöðvann, við erum með vogarstöng sem að er í radíus á úlnliðina í þessu tilfelli.

Og liðurinn okkar sem að kraftvægið verkar á hér er olnbogaliðurinn.

Þannig að ytri kraftarnir okkar þyngdaraflið til dæmis þeir toga handlegginn hérna niður og við reynum að bregðast við því með því að nota innri kraftana okkar í í olnboganum eða í sem sagt upphandleggnum til þess að toga á móti og vinna gegn þessari hreyfingu.

Nú, kraftvægi eru misjöfn

og það eru margir þættir sem hafa áhrif á stærð kraftvægja. Dæmi um slíkt er til dæmis lengdina á vogararminum,

eitthvað sem þið ættuð að þekkja vel ef þið kannski

ja sjáið fyrir ykkur

skiptilykil eða eitthvað slíkt, að eftir því sem róinni stærri og þarf að henni meira átaki, þeim mun lengri er skiptilykillinn. Að það er vegna þess að eftir því sem vogararmurinn er lengri, þeim mun stærri kraft getum við beitt.

Nú, áfram innra og ytra kraftvægi þá sjáum við hérna að það eru ytri kraftarnir sem að reyna skapa kraftvægi í liðum og við notum vöðvakraftana okkar til þess að reyna jafna út ytri kraftana og viðhalda jafnvægi í liðunum okkar, einfalt dæmi.

Annað dæmi um þetta er til dæmis, eru til dæmis liðböndin okkar en þeirra hlutverk er í raun og veru að vinna gegn

óeðlilega miklum hreyfingum í liðnum það er að segja að það kemur verka stórt

kraftvægi á okkur að

meira en við ráðum við, að þá byrja þræðir í liðböndunum okkar, trefja liðböndunum okkar að slitna og þá fáum við tognunaráverka eins og við sjáum kannski hér. Og enn þá betur hér á þessari ágætu mynd.

Og það er í raun og veru þannig að öll íþróttameiðsli eru tilkomin vegna of stórra ytri krafta og þar af leiðandi kraftvægja sem við ráðum ekki við út af mismunandi ástæðum.

Hér sjáum við til dæmis

mynd sem ég hef nú sýnt ykkur áður að hér er ökklinn á Kolbeini Sigþórssyni, þetta er ekkert sérstaklega gott, en hann í raun og veru missir ökklann hérna í of

of mikla inversion og tognar þá í raun og veru á liðböndunum á utan verðum ökklanum.

Hérna sjáum við annað kraftvægi sem að hefur áhrif hérna á á hnéliðinn og væntanlega er það þá hérna medial collateral liðböndin sem að sem að eru ekkert sérstaklega spennt eftir þessa byltu.

Kraftvægi í liðum segir í raun og veru til um bara hversu mikið átak verkar á liðinn

og við sjáum þessa mynd hér.

Þá stendur einstaklingurinn í ja neutral stöðu á ökklum, hnjám og mjöðmum. Og hérna sjáum við að þetta er þyngdarmiðjan og það er ekkert kraftvægi sem verkar um liðina.

Nú, um leið og við erum búin að beygja okkur fram að þá er þyngdarmiðjan

okkar hér að þá erum við komin með kraftvægi sem verkar á alla liði.

Og stærð kraftvægisins er þá lengd vogararmsins sem við erum að vinna með og

sá kraftur sem að verkar á okkur í þessu tilfelli hérna

fjögur hundruð Newton.

Það sem að svo gerist

í eins til dæmis þessu tilfelli.

Þetta ef við setjum þetta í samhengi við hnébeygju, nú er hnébeygja verið mikið rætt um

hvort maður eigi að láta hnén fara fram yfir tær og jari jari.

Það sem gerist ef við erum í hnébeygju

og við leyfum hnjánum að fara langt fram yfir tær, segjum hingað.

Að þá lengist vogararmurinn

sem verkar á hnén og þar af leiðandi

eykst kraftvægið eða álagið sem verkar á hnjáliðinn.

Þannig að já, það er ekkert rosalega gott ef að hnén leita langt fram yfir tær, en

við þurfum að finna einhvern milliveg. Því að ef að við stýrum því ekki rétt að þá erum við líka kominn með stærri vogararm ef við erum of mikið að passa upp á hnén, þá erum við kominn með stærri vogararm sem verkar á mjaðmarliðinn og og þar af leiðandi

mjaðmagrindina og mjóbakið,

gerir það að verkum að við fáum hlutfallslega mikið álag á þetta svæði sem að getur líka ekki verið sérstaklega gott fyrir okkur. Nú, þá er það

þessi ja tvö síðustu atriði sem við ætlum að skoða í

þessum fyrirlestri

og það eru skriðþungi og atlag.

Ekki endilega nöfn sem þið þurfið sérstaklega að muna en þið hafið skilning á aðstæðunum ef þið getið tengt við dæmin eða getið búið til ykkar eigin dæmi og þá eru þið á réttri leið.

Nú, skriðþungi eða momentum

er einfaldlega tregða hlutar á hreyfingu til þess að breyta um hraða á stefnu.

Nú, skriðþungi er nátengdur þessu ágæta tregðulögmáli og formúla hans er eftirfarandi. Þannig að skriðþungi er jafnt og massinn sinnum hraðinn.

Þannig að ef við erum með mjög massamikinn eða þungan einstakling á mjög miklum hraða

að þá hefur sá einstaklingur mjög mikinn skriðþunga.

Og ef enginn utanaðkomandi kraftur verkar á leikmanninn eða einstaklinginn

þá helst skriðþunginn óbreyttur.

Og þeim mun meiri sem skriðþunginn er, þeim mun erfiðara er að breyta hraða á stefnu, nátengt

tregðulögmálinu ef við setjum þetta í samhengi við

leikmann í handbolta

að ef að þú ert stór og þungur leikmaður sem sækir á vörnina á miklum hraða að

þá hefur þú mikinn skriðþunga og þar af leiðandi er erfiðara fyrir varnarmennina að stoppa þig.

Nú, skriðþungi er líka mjög algengt hugtak og við notum þessa ensku þýðingu oft í daglegu umræðunni okkar. Tölum um að lið

fái momentum eða missi momentum að já, það var þetta

atvik sem gerði það að

momentum-ið skiptist yfir og

við unnum okkur inn í leikinn.

Það er í raun og veru bara

bein vísun í þessa skriðþungapælingu.

Nú, aftur einstaklingur með mikinn massa á miklum hraða hefur mikinn skriðþunga

og einstaklingur með lítinn massa á litlum hraða hefur lítinn skriðþunga. Nú,

ef við erum ekki á neinum, neinni ferð, að þá höfum við engan skriðþunga.

Og hvaða þýðingu hefur það fyrir okkur í,

í varnarleik til dæmis í handbolta?

Er ekki betra fyrir okkur að stíga á móti? Þá erum við allavegana á einhverri ferð, þá getum við allavegana aðeins haft meiri áhrif á þetta.

Nú, hvernig getur íþróttafólk aukið skriðþunga sinn,

svarið er í raun og veru

frekar einfalt.

Ef að skriðþungi er jafnt og margfeldi massa og hraða þá þýðir það einfaldlega að við þurfum að bæði annaðhvort auka massann okkar og viðhalda sama hraða, eða auka hraðann okkar og viðhalda sama massa eða gera bæði. Og það getum við gert mjög einfaldlega með styrktarþjálfun. Ef við erum að vinna styrktarþjálfun til dæmis hnébeygjur, hnébeygjur eru frábær æfing til þess að auka vöðvamassa og á sama tíma er það frábær æfing til þess að auka hlaupahraðann.

Það eru til fjöldamargar rannsóknir sem sýna fram á að það er mikil fylgni á milli þess að taka þungt í hnébeygju og hlaupa hratt og þar af leiðandi er það góð leið til þess að auka skriðþunga sinn, það er að segja

styrktarþjálfun. Markviss styrktarþjálfun sem leiðir að því að auka þyngd og auka styrk getur aukið skriðþunga okkar.

En við þurfum alltaf að velta fyrir okkur hver er hagkvæmasta þyngdin fyrir okkar íþrótt,

hversu þung viljum við vera. Nú, hér erum við svo með

mynd sem sýnir

skriðþunga í íþróttum og það er einfaldlega þannig að sá einstaklingur sem hefur meiri skriðþunga í árekstri

að hann heldur áfram að færast áfram. Þannig ef ég er minni, ef ég er léttari og minni heldur en andstæðingurinn sem ég er að mæta þá þarf ég að mæta honum á það miklum hraða að ég hafi meiri skriðþunga en hann til þess að ég muni vinna þessa tæklingu.

Nú, atlag,

svolítið skrítið orð og margir sem eiga mjög erfitt með að tengja við það. Atlag eða impulse

er skilgreint sem breyting á skriðþunga

þannig að atlag á sér stað þegar að krafti er beitt á hlut í

ákveðinn tíma.

Þannig að ef ég er að kasta bolta, að

þá er tíminn sem að ég beiti boltann krafti, það er að segja tíminn sem að ég hef í skotinu, það er atlagið. Þannig að ef ég hef langan tíma og get sett mikinn

kraft

í kastið mitt, að þá hef ég stórt atlag.

Nú, mismunandi íþróttagreinar

og aðstæður krefjast mismunandi dreifingar krafts yfir tíma.

Stundum þurfum við að losa boltann hratt, stundum getum við leyft okkur að hlaða í kastið og beita krafti á boltanum í langan tíma

og þar af leiðandi fengið stórt atlag. Nú,

dæmi um þetta er

eins og ég var að nefna kraftur í kasti, hversu lengi, langan tíma hef ég til þess að beita kraft á boltann

og eins líka skreflengd í hlaupum, hversu langan tíma hef ég til þess að spyrna mér í jörðina.

Nú, það er þannig og það er sagt að the greater the impulse, the greater will be the change in momentum. Það er að segja eftir því sem atlagið er stærra, þeim mun meiri breytingu munum við fá í skriðþungan okkar. Og

það getur komið fram með mismunandi hætti og sundið kannski nýtt dæmi í þessu, það er að segja eftir því sem kannski taklengdin okkar er lengri

og gripið okkar á vatninu betra, þeim mun lengri tíma getum við beitt krafti á vatnið og þar af leiðandi breytist skriðþunginn okkar, hann eykst, hraðinn okkar eykst og við komumst á meiri ferð. Og sama á við um hlaupin og köstin eins og við komum inn á áðan að eftir því sem við getum beitt krafti lengur, þeim mun stærra atlag erum við meir og þeim mun meiri breytingar fáum við fram í skriðþunga.

Nú og kannski spurning til ykkar

sem ég velti fyrir er hvaða líkamlegu þættir geta haft áhrif á getu okkar til þess að framkalla langt atlag.

Og það er í raun og veru kannski ósköp einfalt.

Ef við pælum í því að

þá hafa liðleiki og styrkur

afskaplega mikið um þetta að segja.

Ef að axlarliðleikinn og brjóstbaksliðleikinn minn er takmarkaður að þar af leiðandi þá get ég ekki undið eins mikið upp á líkamann

og það gerir að verkum að ég kemst ekki eins langt aftur

og þannig er tíminn sem ég hef til að beita boltann krafti í kasti

ekki jafn langur.

Nú, styrkurinn klárlega líka,

ef ég get sett lítinn kraft samt í langan tíma að þá hefur það áhrif á atlagið, það verður ekki eins stórt

við þurfum að reyna að finna svolítið jafnvægi í þessu,

við þurfum að viðhalda liðleika á sama tíma og við viðhöldum eða aukum styrk til þess að stækka atlagið okkar til þess að fá meiri kraft í köstum okkar.

Nú, ef við skoðum þetta aðeins í tengslum við

hlaupin okkar, förum aðeins dýpra í það, að

þá skiptir skreflengdin máli í atlagi og eftir því sem að við erum betri í að klára skrefin eða rétta úr mjöðminni, að þá höfum við lengri tíma til þess að beita jörðina krafti.

Og sjáum til dæmis hér

að viðkomandi lendir með fótinn í hér að þá er þetta

vegalengdin sem hann eða hún hefur,

og þar af leiðandi tíminn til þess að beita jörðina krafti

og skapa stórt atlag til þess að knýja sig áfram.

Nú, mjaðmarétta, að það er eins og við vitum öll vel og það er

okkar allra besti gluteus maximus sem að á þá hreyfingu. Nú aftur, ef við tengjum aðeins inn á

Learn languages from TV shows, movies, news, articles and more! Try LingQ for FREE

Grunnhugtök og lögmál í hreyfingafræði (2) Fundamental concepts|and|laws|in|mechanics Concepts et lois de base en kinésiologie (2) Concetti e leggi di base in kinesiologia (2) Podstawowe pojęcia i prawa w kinezjologii (2) 運動機能學的基本概念與規律（二） Basic concepts and laws in dynamics (2)

Þá er það ytri kraftur sem að ég þarf að nota mína innri krafta til að bregðast við og reyna að [UNK] á. Then|is|it|external|force|that|to|I|need|to|use|my|internal|strengths|to|to||||||overcome|on Then there is the external force that I need to use my internal forces to respond to and try to [UNK] on.

Nú, áfram í, í kraftinum, að þá er hugtak sem að er ágætt fyrir ykkur að þekkja sem að einfaldlega er talað um sem kraftvægi, og hlutverk kraftvægja er í raun og veru þau reyna alltaf að snúa liðum. Now||in|in|the force|that|then|is|concept|that|to|is|good|for|you|to|know|that|to|simply|is|talked|about|as|torque|and|role|of torques|is|in|reality|and|being|they|try|always|to|rotate|joints Now, moving on, in the force, there is a concept that is good for you to know which is simply referred to as torque, and the role of torques is really that they always try to rotate joints.

Við sjáum það kannski hér, að þá erum við að horfa í raun og veru á kraftvægi sem að verkar á þennan nagla og það er sem sagt þetta átakshorn hér. We|see|it|maybe|here|that|then|are|we|to|look|in|really|and|veru|at|force|that||acts|on|this|nail|and|it|is|that|said|this|angle of attack|here We can perhaps see it here, that we are really looking at a torque that acts on this nail and that is this angle of application here.

Þannig að ef við setjum þetta í samhengi, að So|that|if|we|put|this|in|context|to So if we put this in context, that

þá erum við hérna með then|are|we|here|with then we have here

og mannslíkamann og mannslíkaminn er upp bygg byggður af mörgum kraftvægjum. and|human body|and|the human body|is|up|built|constructed|of|many|force vectors and the human body and the human body is built up of many forces.

Og við erum með vöðvunum okkar til dæmis hérna erum við með bicep vöðvann, við erum með vogarstöng sem að er í radíus á úlnliðina í þessu tilfelli. And|we|are|with|our muscles|our|for|example|here|we are|we|with|bicep|muscle|we|are|with|barbell|which|to|is|in|radius|on|wrist|in|this|case And we have our muscles, for example here we have the bicep muscle, we have a lever that is in radius to the wrist in this case.

Og liðurinn okkar sem að kraftvægið verkar á hér er olnbogaliðurinn. And|joint|our|that|(particle)|force of gravity|acts|on|here|is|elbow joint And the joint that the force acts on here is the elbow joint.

Þannig að ytri kraftarnir okkar þyngdaraflið til dæmis þeir toga handlegginn hérna niður og við reynum að bregðast við því með því að nota innri kraftana okkar í í olnboganum eða í sem sagt upphandleggnum til þess að toga á móti og vinna gegn þessari hreyfingu. So|that|external|forces|our|gravity|for|example|they|pull|arm|down|down|and|we|try|to|react|to|it|by|that|to|use|internal|forces|our|in|in|elbow|or|in|as|said|upper arm|to|that|to|pull|against|against|and|work|against|this|movement So our external forces, gravity for example, pull the arm down here and we try to respond to that by using our internal forces in the elbow or in the upper arm to pull against and work against this movement.

Nú, kraftvægi eru misjöfn Now|force vectors|are|unequal Now, forces are varied.

og það eru margir þættir sem hafa áhrif á stærð kraftvægja. and|it|are|many|factors|that|have|influence|on|size|force vectors And there are many factors that affect the magnitude of forces. Dæmi um slíkt er til dæmis lengdina á vogararminum, Example|of|such|is|for|example|the length|of|the scale arm An example of this is, for instance, the length of the lever arm,

eitthvað sem þið ættuð að þekkja vel ef þið kannski something|that|you (plural)|should|to|know|well|if|you (plural)|maybe something you should be familiar with if you perhaps

ja sjáið fyrir ykkur yes|see|in front of|you can imagine

skiptilykil eða eitthvað slíkt, að eftir því sem róinni stærri og þarf að henni meira átaki, þeim mun lengri er skiptilykillinn. key|or|something|similar|that|according to|it|as|calm|greater|and|need|to|it|more|effort|the|more|longer|is|the key a wrench or something like that, that the larger the torque and the more effort required, the longer the wrench. Að það er vegna þess að eftir því sem vogararmurinn er lengri, þeim mun stærri kraft getum við beitt. That|it|is|because|that|as|the|longer|the|lever arm|is|longer|the|more|greater|force|we can|we|applied That is because the longer the lever arm, the greater force we can apply.

Nú, áfram innra og ytra kraftvægi þá sjáum við hérna að það eru ytri kraftarnir sem að reyna skapa kraftvægi í liðum og við notum vöðvakraftana okkar til þess að reyna jafna út ytri kraftana og viðhalda jafnvægi í liðunum okkar, einfalt dæmi. Now||internal|and|external|torque|then|we see|we|here|that|it|are|external|forces|that|to|try|create|torque|in|joints|and|we|use|our muscle forces|our|to|that|to|try|balance|out|external|forces|and|maintain|balance|in|our joints|our|simple|example Now, moving on to internal and external forces, we see here that it is the external forces that try to create torque in the joints, and we use our muscle forces to try to balance out the external forces and maintain balance in our joints, a simple example.

Annað dæmi um þetta er til dæmis, eru til dæmis liðböndin okkar en þeirra hlutverk er í raun og veru að vinna gegn Another|example|about|this|is|to|example|are|to|example|ligaments|our|but|their|role|is|in|reality|and|existence|to|work|against Another example of this is, for instance, our ligaments, but their role is actually to work against

óeðlilega miklum hreyfingum í liðnum það er að segja að það kemur verka stórt unusually|large|movements|in|joint|it|is|to|say|that|it|comes|pain|large abnormally large movements in the joint, that is to say, it creates a large force.

kraftvægi á okkur að gravitational force|on|us|to forces acting on us that

meira en við ráðum við, að þá byrja þræðir í liðböndunum okkar, trefja liðböndunum okkar að slitna og þá fáum við tognunaráverka eins og við sjáum kannski hér. more|than|we|can|we|then|then|start|threads|in|our ligaments|our|cause|ligaments|our|to|tear|and|then|we get|we|sprain injuries|like|and|we|see|maybe|here are more than we can handle, then the fibers in our ligaments start to tear and we get strains like we might see here. Og enn þá betur hér á þessari ágætu mynd. And|even|then|better|here|on|this|excellent|picture And even better here in this excellent image.

Og það er í raun og veru þannig að öll íþróttameiðsli eru tilkomin vegna of stórra ytri krafta og þar af leiðandi kraftvægja sem við ráðum ekki við út af mismunandi ástæðum. And|it|is|in|reality|and|existence|like that|that|all|sports injuries|are|caused|due to|too|large|external|forces|and|there|of|leading|power vectors|that|we|can|not|with|out|of|different|reasons And it is really the case that all sports injuries are caused by excessive external forces and therefore forces that we cannot handle for various reasons.

Hér sjáum við til dæmis Here|we see|we|for|example Here we see for example

mynd sem ég hef nú sýnt ykkur áður að hér er ökklinn á Kolbeini Sigþórssyni, þetta er ekkert sérstaklega gott, en hann í raun og veru missir ökklann hérna í of picture|that|I|have|now|shown|you|before|that|here|is|ankle|on|Kolbein|Sigthorsson|this|is|not|especially|good|but|he|in|reality|and|truth|loses|ankle|here|in|accident an image that I have shown you before, here is the ankle of Kolbeinn Sigþórsson, this is not particularly good, but he actually loses the ankle here due to

of mikla inversion og tognar þá í raun og veru á liðböndunum á utan verðum ökklanum. of|great|inversion|and|stretches|then|in|reality|and|existence|on|the ligaments|on|outside|become|ankle too much inversion and really strains the ligaments on the outer ankle.

Hérna sjáum við annað kraftvægi sem að hefur áhrif hérna á á hnéliðinn og væntanlega er það þá hérna medial collateral liðböndin sem að sem að eru ekkert sérstaklega spennt eftir þessa byltu. Here|we see|we|another|force|that|to|has|effects|here|on||knee joint|and|presumably|is|it|then|here|medial|collateral|ligaments|that|to|||are|not at all|particularly|tense|after|this|injury Here we see another force that affects the knee joint and presumably it is the medial collateral ligaments that are not particularly excited after this twist.

Kraftvægi í liðum segir í raun og veru til um bara hversu mikið átak verkar á liðinn force vector|in|joints|tells|in|reality|and|existence|about|how much|only|how|much|effort|acts|on|joint The torque in the joints really indicates how much force is acting on the joint.

og við sjáum þessa mynd hér. and|we|see|this|picture|here And we see this image here.

Þá stendur einstaklingurinn í ja neutral stöðu á ökklum, hnjám og mjöðmum. Then|stands|the individual|in|neutral||position|on|ankles|knees||hips The individual is in a neutral position at the ankles, knees, and hips. Og hérna sjáum við að þetta er þyngdarmiðjan og það er ekkert kraftvægi sem verkar um liðina. And|here|we see|we|that|this|is|center of gravity|and|it|is|no|force couple|that|acts|on|the joints And here we see that this is the center of gravity and there is no torque acting on the joints.

Nú, um leið og við erum búin að beygja okkur fram að þá er þyngdarmiðjan Now|about|time|and|we|are|finished|to|bend|us|forward|to|then|is|center of gravity Now, as soon as we have bent forward, the center of gravity

okkar hér að þá erum við komin með kraftvægi sem verkar á alla liði. our|here|when|then|we are|we|arrived|with|force|that|acts|on|all|joints is here, and then we have a force vector that acts on all joints.

Og stærð kraftvægisins er þá lengd vogararmsins sem við erum að vinna með og And|magnitude|of the lever|is|then|length|of the arm|that|we|are|to|work|with|and And the size of the force vector is then the length of the lever arm we are working with, and

sá kraftur sem að verkar á okkur í þessu tilfelli hérna the|force|that|to|acts|on|us|in|this|case|here the force that acts on us in this case here.

fjögur hundruð Newton. four|hundred|Newton four hundred Newtons.

Það sem að svo gerist That|which|(particle)|then|happens What happens then

í eins til dæmis þessu tilfelli. in|one|to|example|this|case in this case, for example.

Þetta ef við setjum þetta í samhengi við hnébeygju, nú er hnébeygja verið mikið rætt um This|if|we|put|this|in|context|with|squat|now|is|squat|been|much||about This if we put this in the context of a squat, now squats have been much discussed

hvort maður eigi að láta hnén fara fram yfir tær og jari jari. whether|one|should|to|let|knees|go|forward|over|toes|and|jari|jari whether one should let the knees go past the toes and blah blah.

Það sem gerist ef við erum í hnébeygju What|that|happens|if|we|are|in|squat What happens if we are in a squat

og við leyfum hnjánum að fara langt fram yfir tær, segjum hingað. and|we|allow|knees|to|go|far|forward|over|toes|say|here and we allow the knees to go far past the toes, let's say this far.

Að þá lengist vogararmurinn Then||lengthens|the lever arm Then the lever arm lengthens.

sem verkar á hnén og þar af leiðandi which|affects|on|the knee|and|there|as a result of|leading that acts on the knees and therefore

eykst kraftvægið eða álagið sem verkar á hnjáliðinn. increases|force vector|or|load|that|acts|on|knee joint the force or load acting on the knee joint increases.

Þannig að já, það er ekkert rosalega gott ef að hnén leita langt fram yfir tær, en So|that|yes|it|is|nothing|really|good|if|that|knees|extend|far|forward|past|toes|but So yes, it is not very good if the knees extend far beyond the toes, but

við þurfum að finna einhvern milliveg. we|need|to|find|some|middle way we need to find some middle ground. Því að ef að við stýrum því ekki rétt að þá erum við líka kominn með stærri vogararm ef við erum of mikið að passa upp á hnén, þá erum við kominn með stærri vogararm sem verkar á mjaðmarliðinn og og þar af leiðandi Because|to|if|then|we|||||to|then|are|we||come|with|larger|lever arm|||||||||on||||||||||||the hip joint|and||there|of|leading Because if we do not control it correctly, then we also have a larger lever arm if we are too focused on the knees, then we have a larger lever arm that acts on the hip joint and therefore

mjaðmagrindina og mjóbakið, the pelvis|and|the lower back the pelvis and the lower back,

gerir það að verkum að við fáum hlutfallslega mikið álag á þetta svæði sem að getur líka ekki verið sérstaklega gott fyrir okkur. makes|it|to|work|that|we|receive|relatively|much|stress|on|this|area|which|that|can|also|not|been|especially|good|for|us which means that we get relatively high stress on this area that may not be particularly good for us. Nú, þá er það Now|then|is|it Now, then it is

þessi ja tvö síðustu atriði sem við ætlum að skoða í these|yes|two|last|items|that|we|plan|to|examine|in these two last points that we are going to look at in

þessum fyrirlestri this|lecture this lecture

og það eru skriðþungi og atlag. and|it|are|tanks|and|assault and they are momentum and attack.

Ekki endilega nöfn sem þið þurfið sérstaklega að muna en þið hafið skilning á aðstæðunum ef þið getið tengt við dæmin eða getið búið til ykkar eigin dæmi og þá eru þið á réttri leið. Not|necessarily|names|that|you|need|especially|to|remember|but|you|have|understanding|of|the situations|if|you|can|connected|with|the examples|or|can|created|to|your|own|examples|and|then|are|you|on||path Not necessarily names that you need to remember specifically, but you have an understanding of the situations if you can relate to the examples or create your own examples, and then you are on the right track.

Nú, skriðþungi eða momentum Now|momentum|or| Now, momentum

er einfaldlega tregða hlutar á hreyfingu til þess að breyta um hraða á stefnu. is|simply|inertia|object|in|motion|in order|it|to|change|in|speed|in|direction is simply the inertia of an object in motion to change its speed or direction.

Nú, skriðþungi er nátengdur þessu ágæta tregðulögmáli og formúla hans er eftirfarandi. Now|momentum|is|related to|this|excellent|law of inertia|and|formula|its|is|following Now, momentum is closely related to this excellent law of inertia and its formula is as follows. Þannig að skriðþungi er jafnt og massinn sinnum hraðinn. Thus|that|momentum|is|equal|and|mass|times|velocity Thus, momentum is equal to mass times velocity.

Þannig að ef við erum með mjög massamikinn eða þungan einstakling á mjög miklum hraða So|that|if|we|are|with|very|massive|or|heavy|individual|at|very|high|speed So if we have a very massive or heavy individual at a very high speed

að þá hefur sá einstaklingur mjög mikinn skriðþunga. to|then|has|that|individual|very|much|momentum then that individual has a very high momentum.

Og ef enginn utanaðkomandi kraftur verkar á leikmanninn eða einstaklinginn And|if|no|external|force|acts|on|the player|or|the individual And if no external force acts on the player or individual

þá helst skriðþunginn óbreyttur. then|remains|the weight of the vehicle|unchanged then the momentum remains unchanged.

Og þeim mun meiri sem skriðþunginn er, þeim mun erfiðara er að breyta hraða á stefnu, nátengt And|the|more|greater|as|momentum|is|the|more|harder|is|to|change|speed|in|direction|closely related And the greater the momentum, the harder it is to change speed or direction, closely related

tregðulögmálinu ef við setjum þetta í samhengi við the law of inertia|if|we|put|this|in|context|with to the law of inertia if we put this in context with

leikmann í handbolta player|in|handball a player in handball

að ef að þú ert stór og þungur leikmaður sem sækir á vörnina á miklum hraða að that|if|that|you|are|big|and|heavy|player|who|drives|at|the defense|with|great|speed|to that if you are a big and heavy player charging at the defense at high speed.

þá hefur þú mikinn skriðþunga og þar af leiðandi er erfiðara fyrir varnarmennina að stoppa þig. then|you have|you|great|momentum|and|there|from|leading|is|harder|for|the defenders|to|stop|you then you have a lot of momentum and therefore it is harder for the defenders to stop you.

Nú, skriðþungi er líka mjög algengt hugtak og við notum þessa ensku þýðingu oft í daglegu umræðunni okkar. Now|momentum|is|also|very|common|concept|and|we|use|this|English|translation|often|in|daily|discussion|our Now, momentum is also a very common concept and we often use this English translation in our daily discussions. Tölum um að lið We talk|about|to|team Let's talk about a team

fái momentum eða missi momentum að já, það var þetta gain|momentum|or|lose|momentum|to|yes|it|was|this gaining momentum or losing momentum, yes, that was it.

atvik sem gerði það að incident|that|made|it|to an event that made it so

momentum-ið skiptist yfir og ||is divided|over|and the momentum shifted and

við unnum okkur inn í leikinn. we|worked|ourselves|into|in|the game we worked our way back into the game.

Það er í raun og veru bara It|is|in||||just It is really just

bein vísun í þessa skriðþungapælingu. direct|reference|in|this|tank calculation direct reference to this momentum consideration.

Nú, aftur einstaklingur með mikinn massa á miklum hraða hefur mikinn skriðþunga Now|again|individual|with|high|mass|at|high|speed|has||momentum Now, again, an individual with a large mass at a high speed has a large momentum.

og einstaklingur með lítinn massa á litlum hraða hefur lítinn skriðþunga. and|individual|with|small|mass|at|low|speed|has|small|momentum And an individual with a small mass at a low speed has a small momentum. Nú, Now Now,

ef við erum ekki á neinum, neinni ferð, að þá höfum við engan skriðþunga. if|we|are|not|on|any|any|trip|then|then|have|we|no|momentum if we are not on any, any trip, then we have no momentum.

Og hvaða þýðingu hefur það fyrir okkur í, And|what|meaning|has|it|for|us|in And what significance does that have for us in,

í varnarleik til dæmis í handbolta? in|defense|for|example|in|handball in defense for example in handball?

Er ekki betra fyrir okkur að stíga á móti? Is|not|better|for|us|to|step|against|towards Isn't it better for us to step forward? Þá erum við allavegana á einhverri ferð, þá getum við allavegana aðeins haft meiri áhrif á þetta. Then|we are|we|at least|on|some|trip|then|can|we|at least|a little|had|more|influence|on|this Then we are at least on some journey, then we can at least have a little more influence on this.

Nú, hvernig getur íþróttafólk aukið skriðþunga sinn, Now|how|can|athletes|increase|momentum|their Now, how can athletes increase their momentum,

svarið er í raun og veru the answer|is|in|reality|and|existence the answer is actually

frekar einfalt. rather|simple quite simple.

Ef að skriðþungi er jafnt og margfeldi massa og hraða þá þýðir það einfaldlega að við þurfum að bæði annaðhvort auka massann okkar og viðhalda sama hraða, eða auka hraðann okkar og viðhalda sama massa eða gera bæði. If|that|momentum|is|equal|and|product|mass|and|velocity|then|means|it|simply|to|we|need|to|both|either|increase|our mass|our|and|maintain|same|velocity|or|increase|our speed|our|and|maintain|same|mass|or|do|both If momentum is equal to the product of mass and speed, it simply means that we need to either increase our mass while maintaining the same speed, or increase our speed while maintaining the same mass, or do both. Og það getum við gert mjög einfaldlega með styrktarþjálfun. And|it|can|we|do|very|simply|with|strength training And we can do this very simply with strength training. Ef við erum að vinna styrktarþjálfun til dæmis hnébeygjur, hnébeygjur eru frábær æfing til þess að auka vöðvamassa og á sama tíma er það frábær æfing til þess að auka hlaupahraðann. If|we|are|to|perform|strength training|for|example|squats|squats|are|great|exercise|for|that|to|increase|muscle mass|and|at|same|time|is|it|great|exercise|for|that|to|increase|running speed If we are doing strength training, for example squats, squats are a great exercise to increase muscle mass and at the same time it is a great exercise to increase running speed.

Það eru til fjöldamargar rannsóknir sem sýna fram á að það er mikil fylgni á milli þess að taka þungt í hnébeygju og hlaupa hratt og þar af leiðandi er það góð leið til þess að auka skriðþunga sinn, það er að segja There|are|available|numerous|studies|that|show|forward|on|that|it|is|strong|correlation|between|between|that|to|take|heavy|in|squat|and|run|fast|and|therefore|of|consequently|is|it|a good|way|to|that|to|increase|momentum|one's|it|is|to|say There are numerous studies that show a strong correlation between lifting heavy in squats and running fast, and therefore it is a good way to increase your momentum, that is to say.

styrktarþjálfun. strength training strength training. Markviss styrktarþjálfun sem leiðir að því að auka þyngd og auka styrk getur aukið skriðþunga okkar. Targeted|strength training|that|leads|to|it|to|increase|weight|and|increase|strength|can||momentum|our Targeted strength training that leads to increased weight and strength can enhance our momentum.

En við þurfum alltaf að velta fyrir okkur hver er hagkvæmasta þyngdin fyrir okkar íþrótt, But|we|need|always|to|consider|for|us|what|is|most efficient|weight|for|our|sport But we always need to consider what is the most efficient weight for our sport,

hversu þung viljum við vera. how|heavy|we want|we|to be how heavy do we want to be. Nú, hér erum við svo með Now|here|are|we|so|together Now, here we are with

mynd sem sýnir image|that|shows an image that shows

skriðþunga í íþróttum og það er einfaldlega þannig að sá einstaklingur sem hefur meiri skriðþunga í árekstri momentum|in|sports|and|it|is|simply|that|that|the|individual|who|has|more|momentum|in|collision momentum in sports and it is simply the case that the individual who has more momentum in a collision

að hann heldur áfram að færast áfram. that|he|continues||to|move| will continue to move forward. Þannig ef ég er minni, ef ég er léttari og minni heldur en andstæðingurinn sem ég er að mæta þá þarf ég að mæta honum á það miklum hraða að ég hafi meiri skriðþunga en hann til þess að ég muni vinna þessa tæklingu. Thus|if|I|am|smaller|if|I|am|lighter|and|smaller|than|than|the opponent|who|I|am|to|meet|then|need|I|to|meet|him|at|that|great|speed|to|I|have|more|momentum|than|he|in|that|to|I|will|win|this|tackle So if I am smaller, if I am lighter and smaller than the opponent I am facing, then I need to meet him with such speed that I have more momentum than he does in order to win this tackle.

Nú, atlag, Now|attack Now, impulse,

svolítið skrítið orð og margir sem eiga mjög erfitt með að tengja við það. a little|strange|word|and|many|who|have|very|difficult|with|to|relate|to|it a somewhat strange word and many have a hard time relating to it. Atlag eða impulse Attack|or|impulse Impulse or atlag.

er skilgreint sem breyting á skriðþunga is|defined|as|change|in|momentum is defined as a change in momentum

þannig að atlag á sér stað þegar að krafti er beitt á hlut í so|that|attack|on||place|when|that|force|is|applied|on|object|in so that an impact occurs when a force is applied to an object in

ákveðinn tíma. specific|time a certain amount of time.

Þannig að ef ég er að kasta bolta, að So|that|if|I|am|to|throw|ball| So if I am throwing a ball, that

þá er tíminn sem að ég beiti boltann krafti, það er að segja tíminn sem að ég hef í skotinu, það er atlagið. then|is|the time|when|to|I|hit|the ball|with force|that|is|to|say|the time|when|to|I|have|in|the shot|that|is|the attack then it is the time when I apply force to the ball, that is to say the time I have in the shot, that is the attack. Þannig að ef ég hef langan tíma og get sett mikinn So|that|if|I|have|long|time|and|can|put|much So if I have a long time and can put a lot of

kraft power force

í kastið mitt, að þá hef ég stórt atlag. in|throw|my|then|I|have|I|big|attack into my throw, then I have a big attack.

Nú, mismunandi íþróttagreinar Now|different|sports disciplines Now, different sports disciplines

og aðstæður krefjast mismunandi dreifingar krafts yfir tíma. and|circumstances|require|different|distribution|force|over|time and conditions require different distributions of force over time.

Stundum þurfum við að losa boltann hratt, stundum getum við leyft okkur að hlaða í kastið og beita krafti á boltanum í langan tíma Sometimes|we need|we|to|release|the ball|quickly|sometimes|we can|we|allow|ourselves|to|load|into|the throw|and|apply|force|on|the ball|for|long|time Sometimes we need to release the ball quickly, sometimes we can allow ourselves to load the throw and apply force to the ball for a long time

og þar af leiðandi fengið stórt atlag. and|there|of|consequently|received|large|attack and as a result achieve a large impact. Nú, Now Now,

dæmi um þetta er example|about|this|is an example of this is

eins og ég var að nefna kraftur í kasti, hversu lengi, langan tíma hef ég til þess að beita kraft á boltann as|and|I|was|to|mention|force|in|throwing|how||long|time|have||to|that|to|apply|force|on|the ball as I was mentioning the force in throwing, how long, how much time do I have to apply force to the ball

og eins líka skreflengd í hlaupum, hversu langan tíma hef ég til þess að spyrna mér í jörðina. and|the same|also|stride length|in|running|how|long|time|have|I|to|that|to|push|myself|into|the ground and also the stride length in running, how much time do I have to push myself into the ground.

Nú, það er þannig og það er sagt að the greater the impulse, the greater will be the change in momentum. Now|it|is|like that|and|it|is|said|that|the|greater|the|impulse|the|greater|will|be|the|change|in|momentum Now, it is said that the greater the impulse, the greater will be the change in momentum. Það er að segja eftir því sem atlagið er stærra, þeim mun meiri breytingu munum við fá í skriðþungan okkar. It|is|to|say|according to|that|as|attack|is|larger|the|will|more|change|we||get|in|thrust|our That is to say, the larger the impact, the greater change we will get in our momentum. Og And And

það getur komið fram með mismunandi hætti og sundið kannski nýtt dæmi í þessu, það er að segja eftir því sem kannski taklengdin okkar er lengri it|can|come|forward|with|different|ways|and|the swimming|maybe|new|example|in|this|it|is|to|say|according to|that|as|maybe|the length of the takeoff|our|is|longer it can manifest in different ways and perhaps introduce a new example in this, that is to say, the longer our reach might be.

og gripið okkar á vatninu betra, þeim mun lengri tíma getum við beitt krafti á vatnið og þar af leiðandi breytist skriðþunginn okkar, hann eykst, hraðinn okkar eykst og við komumst á meiri ferð. and|grip|our|on|the water|better|the|more|longer|time|we can|we|||to||||||||||||||||||greater|speed and our grip on the water is better, the longer we can apply force to the water and therefore our momentum changes, it increases, our speed increases and we can go faster. Og sama á við um hlaupin og köstin eins og við komum inn á áðan að eftir því sem við getum beitt krafti lengur, þeim mun stærra atlag erum við meir og þeim mun meiri breytingar fáum við fram í skriðþunga. And|same|on|we|about|runs|and|throws|as|and|we|come|in|on|earlier|that|according to|the|as|we|can|applied|force|longer|the|more|larger|effort|are|we|more|and|the|more|greater|changes|get||forward|in|momentum And the same applies to the runs and throws as we mentioned earlier that the longer we can apply force, the greater the effort we are able to exert and the greater changes we achieve in momentum.

Nú og kannski spurning til ykkar Now|and|maybe|question|to|you (plural) Now, and perhaps a question for you

sem ég velti fyrir er hvaða líkamlegu þættir geta haft áhrif á getu okkar til þess að framkalla langt atlag. as|I|pondered|over|is|what|physical|factors|ability|had|effects|on|capacity|our|to|that|to|produce|long|exertion that I am pondering is what physical factors can affect our ability to generate a long effort.

Og það er í raun og veru kannski ósköp einfalt. And|it|is|in|reality|and|truly|maybe|really|simple And it is really perhaps quite simple.

Ef við pælum í því að If|we|think|about|it|to If we think about it,

þá hafa liðleiki og styrkur then|have|flexibility|and|strength then flexibility and strength

afskaplega mikið um þetta að segja. extremely|much|about|this|to|say have a lot to say about this.

Ef að axlarliðleikinn og brjóstbaksliðleikinn minn er takmarkaður að þar af leiðandi þá get ég ekki undið eins mikið upp á líkamann If|(subjunctive particle)|shoulder joint movement|and|thoracic joint movement|my|is|limited|(subjunctive particle)|therefore|from|leading|then|can|I|not|twisted|as much|much|up|on|body If my shoulder joint and thoracic joint are limited, then I cannot rotate as much around my body.

og það gerir að verkum að ég kemst ekki eins langt aftur and|it|makes|that|means|to|I|get|not|as|far|back And that means I cannot reach as far back.

og þannig er tíminn sem ég hef til að beita boltann krafti í kasti and|thus|is|the time|that|I|have|to||apply|the ball|force|in|throw And thus the time I have to apply force to the ball in the throw,

ekki jafn langur. not|equally|long is not as long.

Nú, styrkurinn klárlega líka, Now|the strength|clearly|also Now, the strength is clearly also,

ef ég get sett lítinn kraft samt í langan tíma að þá hefur það áhrif á atlagið, það verður ekki eins stórt if|I|can|put|little|effort|still|in|long|time|then|it|has|that|effect|on|attack|it|will be|not|as|big if I can apply a little power for a long time then it will affect the impact, it won't be as big

við þurfum að reyna að finna svolítið jafnvægi í þessu, we|need|to|try|to|find|a little|balance|in|this we need to try to find a bit of balance in this,

við þurfum að viðhalda liðleika á sama tíma og við viðhöldum eða aukum styrk til þess að stækka atlagið okkar til þess að fá meiri kraft í köstum okkar. we|need|to|maintain|flexibility|at|same|time|||maintain|or|increase|strength|in order|to|to|expand|reach|our|in order|to|to|gain|more|power|in|throws|our we need to maintain flexibility while we maintain or increase strength in order to expand our impact to get more power in our throws.

Nú, ef við skoðum þetta aðeins í tengslum við Now|if|we|examine|this|a little|in|relation|with Now, if we look at this a little in relation to

hlaupin okkar, förum aðeins dýpra í það, að our run|our|we go|a little|deeper|into|that|to our running, let's delve a bit deeper into it, that

þá skiptir skreflengdin máli í atlagi og eftir því sem að við erum betri í að klára skrefin eða rétta úr mjöðminni, að þá höfum við lengri tíma til þess að beita jörðina krafti. then|matters|stride length||at||||||to|we||||to||||||||||||||||apply|the ground|force the length of the stride matters in the push-off and the better we are at completing the steps or correcting our hips, the more time we have to apply force to the ground.

Og sjáum til dæmis hér And|we see|to|example|here And let's see here for example

að viðkomandi lendir með fótinn í hér að þá er þetta that|relevant|lands|with|foot|in|here|to|then|is|this if the person lands with their foot here, then this is

vegalengdin sem hann eða hún hefur, the distance|that|he|or|she|has the distance that he or she has,

og þar af leiðandi tíminn til þess að beita jörðina krafti and|there|of|consequently|time|to|it|to|apply|the land|force and consequently the time to apply force to the ground

og skapa stórt atlag til þess að knýja sig áfram. and|create|large|effort|to|it|to||himself| and create a large thrust to propel themselves forward.

Nú, mjaðmarétta, að það er eins og við vitum öll vel og það er Now|mjaðmarétta|that|it|is|as|and|we|know|all|well|and|that|is Now, hip flexor, it is as we all know well and it is

okkar allra besti gluteus maximus sem að á þá hreyfingu. our|all|best|gluteus|maximus|who|to|has|that|movement our very best gluteus maximus that has that movement. Nú aftur, ef við tengjum aðeins inn á Now|again|if|we|connect|only|in|to Now again, if we just connect in on

SENT_CWT:AFkKFwvL=7.17 PAR_TRANS:gpt-4o-mini=2.72 en:AFkKFwvL openai.2025-02-07 ai_request(all=189 err=0.00%) translation(all=151 err=0.00%) cwt(all=2008 err=5.23%)