Start learning this lesson now

Arantik | Science and Technology, سیاهچاله ها و سفیدچاله ها

سیاهچاله ها و سفیدچاله ها

دروازه‌های مرگ و نابودی، یا تونل‌هایی به دنیاهای دیگه؟

از ترسناک‌ترین و ناشناخته‌ترین نقاط جهانمون چقدر اطلاعات داریم؟

تو دل این غول‌های همیشه گرسنه چی می‌گذره؟

اصلا چرا باید همچین هیولاهای توی دنیای ما وجود داشته باشن؟

تا آخر این ویدیو با من باشید تا زیر و بم یکی از عجیب‌ترین

چیزایی که تو دنیای ما وجود داره رو با هم بررسی کنیم.

وجود سیاهچاله‌ها اولین بار سال 1916 توی نسبیت عام اینشتین پیش‌بینی شد.

اینشتین با این نظریه اعلام کرد که گرانش در واقع یه خمیدگی

توی فضازمانه که توی این ویدیو بیشتر در باره‌ش توضیح دادم.

اما چه اتفاقی میفته وقتی که مقدار این خمیدگی خیلی خیلی زیاد میشه؟

در واقع اینشتین هیچ حرفی از چیزی به نام سیاهچاله نزد.

اصلا کلمه‌ی سیاهچاله تا پنجاه سال بعدم وجود نداشت.

نظرات جالب اینشتین باعث شد یکی از بزرگترین فیزیکدانان هم‌دوره‌ش یعنی

Karl Schwarzschild به این موضوع علاقمند بشه و شروع به کار تو این زمینه کنه.

شوارتزشیلد یه مفهومی رو معرفی کرد به نام سرعت گریز که این حداقل سرعتیه که

یه جسم باید داشته باشه تا بتونه از دام گرانش یه جسم دیگه خلاص بشه.

مقدار سرعت گریز، بستگی داره به جرم و شعاع اون جسم،

یعنی از طریق این فرمول حساب میشه:

که G ثابت گرانشه، M جرم جسمه، r هم فاصله تا مرکز جسمه.

مثلا برای اجسامی که روی سطح زمینن، مقدار سرعت گریز تقریبا میشه 11.2 کیلومتر بر ثانیه.

یعنی هر جسمی که بخواد از گرانش زمین خلاص بشه و

از زمین فاصله بگیره، باید حداقل به سرعت 11.2 کیلومتر بر ثانیه برسه،

وگرنه یه مقدار میره بالا بعد دوباره برمی‌گرده به سمت زمین.

در مورد موشک‌هایی که به فضا می‌فرستیم هم این قانون وجود داره،

ولی موشک چون دائما سوخت می‌سوزونه و یه نیرویی برخلاف جاذبه

وارد میکنه، نیازی نداره که دقیقا به اون سرعت گریز برسه تا بتونه از جاذبه‌ی زمین خلاص بشه.

حالا اگه به یه طریقی، مقدار شعاع خیلی خیلی کوچیک بشه و برعکس،

مقدار جرم خیلی بیشتر بشه، اندازه‌ی این سرعت گریز

بیشتر و بیشتر میشه تا اینکه به یه جایی میرسه که دیگه اندازش از سرعت نور هم

بیشتر میشه، یعنی از سیصدهزار کیلومتر بر ثانیه هم رد میشه.

حالا این یعنی چی؟

یعنی دیگه هیچ چیز نمی‌تونه از سطح این جسم فرار کنه. حتی خود نور.

چون اگه چیزی بخواد این کارو انجام بده باید از سرعت نورم

سرعتش بیشتر بشه که می‌دونیم چنین چیزی ممکن نیست.

اینجا همون جاییه که مفهوم سیاهچاله متولد میشه.

یعنی جسمی که مقدار جرمش نسبت به شعاعش اونقدر زیاده که حتی نور هم نمی‌تونه

از سطحش فرار کنه، برای همین سیاه دیده میشه، هیچ نوری از سطحش منتشر نمیشه.

غیر از این، ماده‌ی سازنده‌ی چنین جسمی، دیگه نمی‌تونه

در برابر وزن خودش مقاومت کنه، یعنی نیروهای دافعه‌ای که بین اتم‌ها هست یا

نیروهای دافعه‌ای که بین ذرات تشکیل‌دهنده‌ی این اتمهاست،

دیگه نمی‌تونه وزن خود این اتم‌ها رو تحمل کنه، در نتیجه این جسم

توی یه نقطه‌ی خیلی خیلی کوچیک فرو می‌ریزه تا

اینکه در نهایت یه گودال بی‌انتها توی فضازمان ایجاد میشه.

این باعث میشه که تمام جرم سیاهچاله توی یه نقطه‌ی بی‌نهایت کوچیک فشرده بشه.

حجم این نقطه صفره اما چگالیش بی‌نهایته، گرانشش هم بی‌نهایته،

خمیدگی فضازمان هم توی این نقطه بی‌نهایته.

به این نقطه توی مرکز سیاهچاله که حجمش صفره ولی چگالیش بی‌نهایته،

میگن تکینگی یا Singularity (سینگیولاریتی).

تو نقطه‌ی تکینگی، قوانین فیزیک کاملا بی‌معنی میشن.

شوارتزشیلد متوجه شد که اطراف این تکینگی، یه مرز کروی وجود داره که

هر جسمی که از این مرز رد بشه دیگه به هیچ وجه نمی‌تونه به عقب برگرده.

این فاصله رو با اسم شعاع شوارتزشیلد می‌شناسیم،

یا اسمی که بیشتر استفاده میشه: افق رویداد.

برای درک بهتر افق رویداد همونطور که قبلا هم گفتم می‌تونیم به یه آبشار فکر کنیم.

وقتی که قایق‌سوار از یه حد مشخصی به لبه‌ی آبشار نزدیک‌تر بشه،

دیگه نمی‌تونه به عقب برگرده، سقوط می‌کنه داخل آبشار.

در مورد سیاهچاله هم همینطوره، یعنی یه چیزی که از افق رویداد به سیاهچاله نزدیک‌تر بشه

دیگه نمی‌تونه به عقب برگرده، سقوط می‌کنه داخل یه گودال بی‌انتها توی فضازمان.

سال 1964 اولین سیاهچاله توی صورت فلکی قو یا Cygnus (سیگنوس) کشف شد.

اون زمان بین دانشمندا اختلاف بود که این واقعا یه سیاهچاله‌ست

یا یه چیز دیگه، اما بعدا مشخص شد که دقیقا یه سیاهچاله‌ست، اونم خیلی بزرگ.

سه سال بعد یعنی سال 1967 فیزیکدان آمریکایی جان ویلر

برای اولین بار از کلمه‌ی Black Hole یا سیاهچاله برای این اجسام استفاده کرد.

کم‌کم سیاهچاله‌ها بیشتر موردتوجه قرار گرفتن، از یه مفهوم تئوری

تبدیل شدن به چیزایی که توی دنیای واقعی هم وجود دارن.

الان می‌دونیم که سیاهچاله‌ها اونقدرا هم که فکر می‌کردیم کمیاب نیستن،

فقط توی کهکشان راه شیری خودمون میلیون‌ها سیاهچاله وجود داره.

یکی از چیزایی که باعث تولد سیاهچاله‌های جدید میشه مرگ ستاره‌های پرجرمه.

در مورد اینکه چطوری این اتفاق میفته توی این ویدیو

که درباره‌ی انواع ستاره‌هاست بیشتر توضیح دادم.

اما به صورت خلاصه، وقتی ستاره‌های پرجرم سوختشون تموم میشه،

هسته‌شون ناپایدار میشه و داخل خودش فرو می‌ریزه.

این باعث میشه که هسته‌ی این ستاره‌ها به شدت

متراکم میشه و تبدیل میشه به یه سیاهچاله.

غیر از این سیاهچاله‌هایی که از مرگ ستاره‌ها به وجود میان،

یه سری سیاهچاله‌ی غول‌پیکر هم تو مرکز خیلی از کهکشانا

وجود داره که هنوز اطلاعات کافی نداریم از این که اینا چجوری به وجود میان.

سیاهچاله‌ها همچنان ناشناخته و اسرارآمیز بودن و فقط شبیه‌سازی‌های کامپیوتری

ازشون داشتیم، اما سال 2019 یه خبر مثل بمب تو دنیا ترکید:

اولین تصویر واقعی از یه سیاهچاله!

توی یه پروژه‌ی بزرگ بین‌المللی، با استفاده از چندتا تلسکوپ رادیویی بزرگ

تو آمریکای شمالی و جنوبی و اروپا، که معروفن به تلکسوپ‌های افق رویداد،

دانشمندا تونستن اولین عکس واقعی از یه سیاهچاله رو ضبط کنن.

این اولین بار بود که به چهره‌ی واقعی این هیولاها نگاه می‌کردیم!

این سیاهچاله در اصل، سیاهچاله‌ی مرکز یه کهکشان به نام

M87 بود که حدود 55 میلیون سال نوری از زمین فاصله داشت.

اندازه‌ی این سیاهچاله که جزو سیاهچاله‌های خیلی بزرگ بود،

با اون هاله‌ی اطرافش تقریبا به بزرگی کل منظومه‌ی شمسی ما بود.

این هاله‌ی نورانی که اطرافش دیده میشه، گازهای درخشانی هستن که

به خاطر کشیده شدن داخل سیاهچاله، حسابی داغ و نورانی شدن.

قسمت تاریک وسطش هم که خود سیاهچاله‌ست.

الان تلسکوپ‌های افق رویداد، دارن سعی می‌کنن اولین تصویر

رو از سیاهچاله‌ی مرکز کهکشان خودمون بگیرن،

ولی خب چون این سیاهچاله‌ سایزش از سیاهچاله‌ی M87 خیلی کوچیکتره،

احتمالا زمان زیادی طول بکشه تا بتونن این‌ کارو انجام بدن.

اینجا جواب یکی از سوالاتی که در مورد سیاهچاله‌ها زیاد پرسیده میشه هم داده شده:

اگه نور هم نمی‌تونه از سطح سیاهچاله‌ها فرار کنه،

پس چطوری می‌تونیم یه سیاهچاله رو با تلسکوپ رصد کنیم؟

جوابش اینه که با تاثیراتی که سیاهچاله روی محیط اطرافش میذاره.

مثلا ما وقتی که رفتار عجیب و چرخش شدید ستاره‌ها

تو مرکز کهکشان خودمون رو دیدیم، متوجه شدیم که باید یه جسم

با گرانش خیلی خیلی شدید اونجا وجود باشه که باعث میشه ستاره‌ها اینطور دورش بچرخن.

درسته که نتونستیم هیچ سیاهچاله‌ای اونجا ببینیم اما با اثراتی که از خودش

به جا گذاشته، تونستیم تشخیص بدیم که باید چنین چیزی اونجا وجود داشته باشه.

سوال بعدی: اگه سیاهچاله‌ها هرچیزی که بهشون نزدیک میشه

می‌بلعن، پس تا ابد رشد می‌کنن؟ هیچوقت نابود نمیشن؟

خب اینکه وقتی یه چیزی وارد سیاهچاله میشه دقیقا چه بلایی سرش میاد،

فکر می‌کنم هنوز یه رازه، اما می‌تونیم حدس بزنیم که هر چیزی که

وارد سیاهچاله میشه، جرمش به جرم سیاهچاله اضافه میشه.

پس سیاهچاله‌ها همینطور که ستاره‌های اطرافشونو می‌بلعن، بزرگ و بزرگتر میشن.

اما طبق نظر استیون هاوکینگ، این بزرگ شدن دائمی نیست.

سیاهچاله‌ها بر اثر یه نوع تابش خاص به نام تابش هاوکینگ

کم‌کم جرم خودشونو از دست میدن و اصطلاحا تبخیر میشن.

هرچند سرعت این تبخیر اونقدر کمه که برای تبخیر کامل

یه سیاهچاله به یه زمانی بیشتر از عمر جهان نیازه.

یکی دیگه از بحثای جالب تو این زمینه، بحث آروغ زدن سیاهچاله‌هاست!

شبیه آدمایی که با حرص و ولع شدید غذا می‌خورن و بین غذا خوردنشونم آروغ می‌زنن،

سیاهچاله‌ها هم بعضی وقتا از بین گازهای شدیدی که با حرص به سمت خودشون می‌کشن،

یه مقداریشو میخورنو باقیشو به بیرون از خودشون

پرتاب می‌کنن که اصطلاحا بهش گفته میشه آروغ سیاهچاله.

اما سیاهچاله‌ها چه اثری روی گذر زمان دارن؟

باز طبق نسبیت عام، گرانش عظیم سیاهچاله

باعث میشه که زمان، نزدیک سیاهچاله به شدت کند بشه.

فرض کنید من توی یه فاصله‌ی دور از سیاهچاله وایسادم،

اما شما دارید به سمت سیاهچاله حرکت می‌کنید.

هرچی شما به سیاهچاله نزدیک‌تر بشید، از نظر من که دارم تماشا می‌کنم،

حرکت شما کندتر و کندتر میشه.

تا جایی که وقتی شما به افق رویداد سیاهچاله برسید،

از نظر من دیگه هیچ حرکتی نمی‌کنید، یعنی انگار زمان برای شما متوقف شده.

من هرچقدر که منتظر بمونم نمی‌تونم سقوط شما داخل سیاهچاله رو ببینم.

اما برای خود شما، زمان همونطور عادی می‌گذره، در عوض شما هم اگه بتونید برگردید

عقب رو نگاه کنید، دنیا رو با یه سرعت وحشتناکی می‌بینید که داره می‌گذره.

مثلا تمام عمر من رو می‌تونید توی یه چشم به هم زدن

ببینید که پیر میشم و می‌میرم و از بین میرم.

البته موضوعی که هست اینه که شما هیچوقت نمی‌تونید

اینقدر به یه سیاهچاله نزدیک بشید.

چون غیر از دمای خیلی زیادی که نزدیک سیاهچاله وجود داره،

اختلاف گرانش حتی توی فاصله‌های خیلی کم به حدی زیاده

که بدن شما فورا کش میاد و به صورت یه رشته‌ی نازک کشیده میشه به داخل سیاهچاله.

به این اتفاق، اصطلاحا میگن اسپاگتی شدن.

پس به نظر میاد تا زمانی که کاری به کار این هیولاهای گرسنه

نداشته باشیم و نزدیکشون نشیم، اونا هم کاری با ما ندارن.

اما این طرز فکر شاید زیادم درست نباشه.

اگه بدون اینکه ما بفهمیم، یه سیاهچاله به کره‌ی زمین نزدیک بشه و ببلعتش چی؟

برای اینکه همچین اتفاقی بیفته، این سیاهچاله باید

خیلی به زمین نزدیک شده باشه که احتمالش خیلی کمه.

حتی اگه خورشید خودمون با همین جرمی که داره

تبدیل به یه سیاهچاله بشه بازم زمین به چرخیدن دورش ادامه میده،

هرچند دیگه خبری از زندگی نیست چون خبری از نور خورشید نیست.

پس در کل زیاد لازم نیست نگران نابودی زمین با یه سیاهچاله باشیم.

اما اگه سیاهچاله به یه طریقی روی خود زمین ایجاد بشه چی؟

این همون چیزی بود که اون اوایل شروع به کار سرن باعث نگرانی یه عده شده بود.

در مورد آزمایشگاه‌های سرن قبلا یه ویدیو منتشر کردم که از این لینک می‌تونید ببینیدش.

زمانی که سرن شروع به کار کرد، یه عده‌ای این موضوع رو مطرح کردن که

آزمایشاتی که تو سرن انجام میشه می‌تونه سیاهچاله‌های کوچیکی ایجاد کنه که

زمین رو می‌بلعن و باعث نابودی ما میشن.

حتی کلی هم شکایت کردن و کارشون به دادگاه کشید،

ولی خب به نظر میاد که نتونستن جلوی فعالیت سرن رو بگیرن.

دانشمندایی که موافق این آزمایشات بودن نظرشون این بود که

برخوردهایی که انجام میشه، شبیه همون برخوردهاییه که دائما توی طبیعت

داره اتفاق میفته ولی هنوز باعث نابودی زمین نشده، یعنی در کل بی‌خطره،

اما طرف مقابل اصرار داشتن روی خطرناک بودن این آزمایشات.

نظر دانشمندا اینه که حتی اگه این برخوردها باعث ایجاد سیاهچاله‌های ریز

بشه، این سیاهچاله‌ها خیلی ناپایدارن، فورا از بین میرن، از طرفی هم مقدار جرمی که

می‌تونن از زمین بخورن خیلی خیلی کمه.

بهرحال هنوزم بحث سر این موضوع زیاده و هیچکدوم از دو طرف قانع نشدن.

یکی از عجیب‌ترین‌ها و ناشناخته‌ترین موضوعات در مورد سیاهچاله‌ها،

سیاهچاله ها و سفیدچاله ها black holes|plural marker|and|white holes| Trous noirs et trous blancs Black holes and white holes

دروازه‌های مرگ و نابودی، یا تونل‌هایی به دنیاهای دیگه؟ ||death|and|destruction|or|||to|worlds|other Gates of death and destruction, or tunnels to other worlds?

از ترسناک‌ترین و ناشناخته‌ترین نقاط جهانمون چقدر اطلاعات داریم؟ from|||and|||places|our world|how much|information|do we have How much do we know about the scariest and most unknown points of our universe?

تو دل این غول‌های همیشه گرسنه چی می‌گذره؟ you|heart|these|||always|hungry|what|| What happens inside these always-hungry giants?

تا آخر این ویدیو با من باشید تا زیر و بم یکی از عجیب‌ترین until|end|this|video|with|me|be|until|under|and|over|one|of|| Stay with me until the end of this video to explore one of the strangest

وجود سیاهچاله‌ها اولین بار سال 1916 توی نسبیت عام اینشتین پیش‌بینی شد. existence|||first|time|year|in|relativity|general|Einstein|||was The existence of black holes was first predicted in 1916 in Einstein's general relativity.

توی فضازمانه که توی این ویدیو بیشتر در باره‌ش توضیح دادم. in|spacetime|that|in|this|video|more|about|||explanation|I gave in spacetime, which I explained more about in this video.

اصلا کلمه‌ی سیاهچاله تا پنجاه سال بعدم وجود نداشت. at all|||black hole|until|fifty|year|after|existence|did not have The term black hole didn't even exist for another fifty years.

نظرات جالب اینشتین باعث شد یکی از بزرگترین فیزیکدانان هم‌دوره‌ش یعنی comments|interesting|Einstein|caused|became|one|of|greatest|physicists||||that is Einstein's interesting views led one of the greatest physicists of his time, namely

وگرنه یه مقدار میره بالا بعد دوباره برمی‌گرده به سمت زمین. otherwise|a|little|goes|up|then|again|||towards|direction|ground otherwise it will go up a bit and then come back down towards the Earth.

در مورد موشک‌هایی که به فضا می‌فرستیم هم این قانون وجود داره، in|regarding|||that|to|space|||also|this|law|existence|has This law also applies to the rockets we send into space,

ولی موشک چون دائما سوخت می‌سوزونه و یه نیرویی برخلاف جاذبه but|rocket|because|always|fuel|||and|a|force|against|gravity But a rocket, since it constantly burns fuel and exerts a force against gravity,

وارد میکنه، نیازی نداره که دقیقا به اون سرعت گریز برسه تا بتونه از جاذبه‌ی زمین خلاص بشه. ||need|doesn't have|to|exactly|to|that|speed|escape|reaches|in order to|it can|from|||Earth|free|becomes does not need to reach exactly that escape velocity to free itself from Earth's gravity.

مقدار جرم خیلی بیشتر بشه، اندازه‌ی این سرعت گریز amount|mass|much|greater|becomes|||this|speed|escape the mass becomes much greater, the magnitude of this escape velocity

حالا این یعنی چی؟ now|this|means|what Now what does this mean?

یعنی دیگه هیچ چیز نمی‌تونه از سطح این جسم فرار کنه. حتی خود نور. that means|anymore|no|thing|||from|surface|this|object|escape|do|even|itself|light It means that nothing can escape from the surface of this object. Not even light itself.

سرعتش بیشتر بشه که می‌دونیم چنین چیزی ممکن نیست. its speed|more|becomes|that|||such|thing|possible|is not which we know is not possible.

یعنی جسمی که مقدار جرمش نسبت به شعاعش اونقدر زیاده که حتی نور هم نمی‌تونه that means|body|that|amount|its mass|relative|to|its radius|so much|large|that|even|light|also|| It means an object whose mass relative to its radius is so great that even light cannot

غیر از این، ماده‌ی سازنده‌ی چنین جسمی، دیگه نمی‌تونه other|than|this|||||such|body|anymore|| Apart from this, the material that makes up such an object can no longer

در برابر وزن خودش مقاومت کنه، یعنی نیروهای دافعه‌ای که بین اتم‌ها هست یا in|against|weight|itself|resist|should|meaning|forces|||that|between|||are|or resist its own weight, meaning the repulsive forces between atoms cannot.

نیروهای دافعه‌ای که بین ذرات تشکیل‌دهنده‌ی این اتمهاست، forces|||that|between|particles||||these|atoms The repulsive forces between the particles that make up these atoms,

دیگه نمی‌تونه وزن خود این اتم‌ها رو تحمل کنه، در نتیجه این جسم no longer|||weight|own|these|||(object marker)|bear|can|in|result|this|body can no longer withstand the weight of these atoms themselves, resulting in this body

توی یه نقطه‌ی خیلی خیلی کوچیک فرو می‌ریزه تا in|a|||very|very|small|down|||until collapsing into a very, very small point until

اینکه در نهایت یه گودال بی‌انتها توی فضازمان ایجاد میشه. that|in|the end|an|pit|||in|spacetime|created|becomes eventually an endless pit is created in spacetime.

این باعث میشه که تمام جرم سیاهچاله توی یه نقطه‌ی بی‌نهایت کوچیک فشرده بشه. this|causes|becomes|that|all|mass|black hole|in|a|||||small|compressed|becomes This causes all the mass of the black hole to be compressed into an infinitely small point.

حجم این نقطه صفره اما چگالیش بی‌نهایته، گرانشش هم بی‌نهایته، volume|this|point|is zero|but|its density|||its gravity|also|| The volume of this point is zero, but its density is infinite.

خمیدگی فضازمان هم توی این نقطه بی‌نهایته. curvature|spacetime|also|at|this|point|| The curvature of spacetime is also infinite at this point.

به این نقطه توی مرکز سیاهچاله که حجمش صفره ولی چگالیش بی‌نهایته، to|this|point|inside|center|black hole|that|its volume|is zero|but|its density|| This point at the center of the black hole has zero volume but infinite density,

میگن تکینگی یا Singularity (سینگیولاریتی). they say|Singularity|or||Singularity and it is called a singularity.

تو نقطه‌ی تکینگی، قوانین فیزیک کاملا بی‌معنی میشن. you|||singularity|laws|physics|completely|||become At the singularity point, the laws of physics become completely meaningless.

هر جسمی که از این مرز رد بشه دیگه به هیچ وجه نمی‌تونه به عقب برگرده. every|object|that|from|this|border|pass|becomes|anymore|to|no|way|||to|backward|return any object that crosses this boundary can no longer return.

این فاصله رو با اسم شعاع شوارتزشیلد می‌شناسیم، this|distance|را (object marker)|with|name|radius|Schwarzschild|| This distance is known as the Schwarzschild radius,

برای درک بهتر افق رویداد همونطور که قبلا هم گفتم می‌تونیم به یه آبشار فکر کنیم. for|understanding|better|horizon|event|just as|as|previously|also|I said|||to|a|waterfall|thought|we do To better understand the event horizon, as I mentioned before, we can think of a waterfall.

وقتی که قایق‌سوار از یه حد مشخصی به لبه‌ی آبشار نزدیک‌تر بشه، when|the|||from|a|limit|specific|to|||waterfall|||gets When a kayaker gets closer to the edge of a waterfall beyond a certain point,

دیگه نمی‌تونه به عقب برگرده، سقوط می‌کنه داخل آبشار. no longer|||to|back|return|falls|||into|waterfall they can no longer turn back and fall into the waterfall.

در مورد سیاهچاله هم همینطوره، یعنی یه چیزی که از افق رویداد به سیاهچاله نزدیک‌تر بشه in|regarding|black hole|also|is the same|meaning|a|thing|that|from|horizon|event|to|black hole|||becomes The same is true for a black hole, meaning that something that gets closer to the event horizon of a black hole

دیگه نمی‌تونه به عقب برگرده، سقوط می‌کنه داخل یه گودال بی‌انتها توی فضازمان. no longer|||to|back|return|falls|||into|a|pit|||in|spacetime can no longer turn back and falls into an endless pit in spacetime.

سال 1964 اولین سیاهچاله توی صورت فلکی قو یا Cygnus (سیگنوس) کشف شد. year|first|black hole|in|constellation|astronomical|Swan|or|Cygnus||discovered|was In 1964, the first black hole was discovered in the constellation Cygnus.

اون زمان بین دانشمندا اختلاف بود که این واقعا یه سیاهچاله‌ست that|time|among|scientists|disagreement|was|that|this|really|a|| At that time, there was a disagreement among scientists about whether this was really a black hole.

یا یه چیز دیگه، اما بعدا مشخص شد که دقیقا یه سیاهچاله‌ست، اونم خیلی بزرگ. or|a|thing|else|but|later|clear|became|that|exactly|a|||it too|very|large Or something else, but it later became clear that it was indeed a black hole, and a very large one.

برای اولین بار از کلمه‌ی Black Hole یا سیاهچاله برای این اجسام استفاده کرد. for|first|time|from|||Black|Hole|or|black hole|for|these|objects|use|did First used the term Black Hole for these objects.

کم‌کم سیاهچاله‌ها بیشتر موردتوجه قرار گرفتن، از یه مفهوم تئوری ||||more|attention|became|focused|from|a|concept|theoretical Gradually, black holes received more attention, moving from a theoretical concept.

الان می‌دونیم که سیاهچاله‌ها اونقدرا هم که فکر می‌کردیم کمیاب نیستن، now|||that|||not as much|also|as|thought|||rare|are not Now we know that black holes are not as rare as we thought,

فقط توی کهکشان راه شیری خودمون میلیون‌ها سیاهچاله وجود داره. only|in|galaxy|Milky|Way|our|||black holes|existence|has there are millions of black holes just in our Milky Way galaxy.

یکی از چیزایی که باعث تولد سیاهچاله‌های جدید میشه مرگ ستاره‌های پرجرمه. one|of|things|that|causes|birth|||new|becomes|death|||massive One of the things that causes the birth of new black holes is the death of massive stars.

در مورد اینکه چطوری این اتفاق میفته توی این ویدیو in|regarding||how|this|event|happens|in|this|video In this video, we discuss how this happens.

که درباره‌ی انواع ستاره‌هاست بیشتر توضیح دادم. that|||types||||| I explained more about the types of stars.

اما به صورت خلاصه، وقتی ستاره‌های پرجرم سوختشون تموم میشه، but|in|form|summary|when|||massive|their fuel|runs out|becomes But in summary, when massive stars run out of fuel,

هسته‌شون ناپایدار میشه و داخل خودش فرو می‌ریزه. ||unstable|becomes|and|inside|itself||| their core becomes unstable and collapses inward.

این باعث میشه که هسته‌ی این ستاره‌ها به شدت this|||that|||these|||to|intensity This causes the core of these stars to become extremely

غیر از این سیاهچاله‌هایی که از مرگ ستاره‌ها به وجود میان، other|than|these|||that|from|death|||to|existence|arise Apart from the black holes that form from the death of stars,

یه سری سیاهچاله‌ی غول‌پیکر هم تو مرکز خیلی از کهکشانا a|number|||||also|in|center|many|of|galaxies there are also a series of supermassive black holes at the center of many galaxies.

وجود داره که هنوز اطلاعات کافی نداریم از این که اینا چجوری به وجود میان. existence|has|that|still|information|sufficient|we do not have|about|these|||how|to|existence|come We still do not have enough information on how they come into existence.

سیاهچاله‌ها همچنان ناشناخته و اسرارآمیز بودن و فقط شبیه‌سازی‌های کامپیوتری ||still|unknown|and|mysterious|were|and|only||||computer Black holes remain unknown and mysterious, and we only had computer simulations of them,

توی یه پروژه‌ی بزرگ بین‌المللی، با استفاده از چندتا تلسکوپ رادیویی بزرگ in|a|||large|||with|use|of|several|telescope|radio|large In a large international project, using several large radio telescopes

تو آمریکای شمالی و جنوبی و اروپا، که معروفن به تلکسوپ‌های افق رویداد، in|America||and|South|and|Europe|which|are known|as|||event|horizon in North and South America and Europe, known as event horizon telescopes,

این اولین بار بود که به چهره‌ی واقعی این هیولاها نگاه می‌کردیم! this|first|time|was|that|at|||real|these|monsters|look|| This was the first time we looked at the true face of these monsters!

این سیاهچاله در اصل، سیاهچاله‌ی مرکز یه کهکشان به نام this|black hole|in|essence|||center|a|galaxy|by|the name This black hole is essentially the black hole at the center of a galaxy called

اندازه‌ی این سیاهچاله که جزو سیاهچاله‌های خیلی بزرگ بود، ||this|black hole|that|among|||very|large|was The size of this black hole, which is among the very large black holes,

با اون هاله‌ی اطرافش تقریبا به بزرگی کل منظومه‌ی شمسی ما بود. with|that|||around it|almost|in|size|entire|||solar|our|was along with its surrounding halo, was almost as large as our entire solar system.

این هاله‌ی نورانی که اطرافش دیده میشه، گازهای درخشانی هستن که this|||luminous|that|around it|seen|is|gases|luminous|are|that This luminous halo that can be seen around it consists of glowing gases that

قسمت تاریک وسطش هم که خود سیاهچاله‌ست. part|dark|in its middle|also|that|itself|| The dark part in the middle is the black hole itself.

الان تلسکوپ‌های افق رویداد، دارن سعی می‌کنن اولین تصویر now|||event|horizon|are|trying|||first|image Now, the event horizon telescopes are trying to capture the first image

رو از سیاهچاله‌ی مرکز کهکشان خودمون بگیرن، it|from|||center|galaxy|our|take of the black hole at the center of our galaxy,

ولی خب چون این سیاهچاله‌ سایزش از سیاهچاله‌ی M87 خیلی کوچیکتره، but|well|because|this|black hole|its size|than|||M87|much|is smaller but since this black hole is much smaller than the M87 black hole,

احتمالا زمان زیادی طول بکشه تا بتونن این‌ کارو انجام بدن. probably|time|a lot|||until|they can|this|work|| It might take a long time for them to be able to do this.

اینجا جواب یکی از سوالاتی که در مورد سیاهچاله‌ها زیاد پرسیده میشه هم داده شده: here|answer|one|of|questions|that|in|regarding|||often|asked|is|also|given|been Here is the answer to one of the questions that is often asked about black holes:

اگه نور هم نمی‌تونه از سطح سیاهچاله‌ها فرار کنه، if|light|also|||from|surface|||escape|do If light cannot escape from the surface of black holes,

پس چطوری می‌تونیم یه سیاهچاله رو با تلسکوپ رصد کنیم؟ so|how|||a|black hole|(object marker)|with|telescope|observe|we do then how can we observe a black hole with a telescope?

جوابش اینه که با تاثیراتی که سیاهچاله روی محیط اطرافش میذاره. his answer||that|with|effects|that|black hole|on|environment|around it|it has The answer is that it is through the effects that the black hole has on its surroundings.

مثلا ما وقتی که رفتار عجیب و چرخش شدید ستاره‌ها for example|we|when|that|behavior|strange|and|rotation|severe|| For example, when we observed the strange behavior and rapid rotation of stars

با گرانش خیلی خیلی شدید اونجا وجود باشه که باعث میشه ستاره‌ها اینطور دورش بچرخن. with|gravity|very|very|strong|there|existence|be|that|causes|becomes|||this way|around it|orbit with very, very strong gravity there that causes the stars to orbit around it.

درسته که نتونستیم هیچ سیاهچاله‌ای اونجا ببینیم اما با اثراتی که از خودش it's true|that|we couldn't|any||||see|but|with|effects|that|from|itself It's true that we couldn't see any black holes there, but with the effects it has left behind,

سوال بعدی: اگه سیاهچاله‌ها هرچیزی که بهشون نزدیک میشه question|next|if|||anything|that|to them|close|gets Next question: If black holes devour everything that comes close to them,

می‌بلعن، پس تا ابد رشد می‌کنن؟ هیچوقت نابود نمیشن؟ ||then|until|forever|grow|||never|destroyed|they are do they grow forever? Will they never be destroyed?

فکر می‌کنم هنوز یه رازه، اما می‌تونیم حدس بزنیم که هر چیزی که think|||still|a|secret|but|||guess|we|that|every|thing|that I think it's still a mystery, but we can guess that anything that

پس سیاهچاله‌ها همینطور که ستاره‌های اطرافشونو می‌بلعن، بزرگ و بزرگتر میشن. so|||just as|as|||around them|||large|and|larger|become So black holes grow larger and larger as they consume the stars around them.

اما طبق نظر استیون هاوکینگ، این بزرگ شدن دائمی نیست. but|according to|opinion|Stephen|Hawking|this|||permanent|is not However, according to Stephen Hawking, this growth is not permanent.

سیاهچاله‌ها بر اثر یه نوع تابش خاص به نام تابش هاوکینگ ||by|the effect of|a|type|radiation|special|called|name|radiation|Hawking Black holes gradually lose their mass due to a special type of radiation called Hawking radiation.

کم‌کم جرم خودشونو از دست میدن و اصطلاحا تبخیر میشن. ||mass|themselves|from|hand|lose|and|colloquially|evaporate|become They essentially evaporate.

یکی دیگه از بحثای جالب تو این زمینه، بحث آروغ زدن سیاهچاله‌هاست! one|other|of|discussions|interesting|in|this|field|discussion|burp|of|| Another interesting discussion in this area is about the burping of black holes!

شبیه آدمایی که با حرص و ولع شدید غذا می‌خورن و بین غذا خوردنشونم آروغ می‌زنن، like|people|who|with|greed|and|gluttony|intense|food|||and|during|food|eating|burp|| Similar to people who eat with great greed and burp between their meals,

سیاهچاله‌ها هم بعضی وقتا از بین گازهای شدیدی که با حرص به سمت خودشون می‌کشن، ||also|sometimes|time|from|among|gases|intense|that|with|greed|towards|direction|themselves|| black holes sometimes consume some of the intense gases they pull towards themselves,

پرتاب می‌کنن که اصطلاحا بهش گفته میشه آروغ سیاهچاله. throw|||which|colloquially|to it|said|is|burp|black hole They throw it, which is colloquially referred to as a black hole burp.

اما سیاهچاله‌ها چه اثری روی گذر زمان دارن؟ but|||what|effect|on|passage|time|have But what effect do black holes have on the passage of time?

فرض کنید من توی یه فاصله‌ی دور از سیاهچاله وایسادم، assume|you (plural)|I|in|a|||far|from|black hole|am standing Imagine I am standing at a distance far from the black hole,

اما شما دارید به سمت سیاهچاله حرکت می‌کنید. but|you|are|towards|direction|black hole|moving|| But you are moving towards the black hole.

هرچی شما به سیاهچاله نزدیک‌تر بشید، از نظر من که دارم تماشا می‌کنم، the closer you|you|to|black hole|||you are|from|perspective|me|who|I am||| The closer you get to the black hole, from my perspective as an observer,

از نظر من دیگه هیچ حرکتی نمی‌کنید، یعنی انگار زمان برای شما متوقف شده. from|perspective|me|anymore|no|movement|||meaning|as if|time|for|you|stopped|has become from my perspective, you no longer move at all, meaning it seems like time has stopped for you.

من هرچقدر که منتظر بمونم نمی‌تونم سقوط شما داخل سیاهچاله رو ببینم. I|as long as|that|waiting|I stay|||fall|you|inside|black hole|(object marker)|I see No matter how long I wait, I can't see your fall into the black hole.

اما برای خود شما، زمان همونطور عادی می‌گذره، در عوض شما هم اگه بتونید برگردید but|for|yourself|you|time|the same|normally|||in|exchange|you|also|if|you can|return But for you, time passes normally, instead if you can go back

عقب رو نگاه کنید، دنیا رو با یه سرعت وحشتناکی می‌بینید که داره می‌گذره. back|particle|look|you (plural/formal)|world|particle|with|a|speed|terrifying|||that|is|| and look back, you will see the world passing by at a terrifying speed.

مثلا تمام عمر من رو می‌تونید توی یه چشم به هم زدن for example|all|life|me|را (object marker)|||in|one|eye|to|together|blink For example, you can see my entire life in the blink of an eye

ببینید که پیر میشم و می‌میرم و از بین میرم. see|that|old|I become|and||I perish|||| as I grow old, die, and fade away.

البته موضوعی که هست اینه که شما هیچوقت نمی‌تونید of course|topic|that|is|||you|never|| Of course, the thing is that you can never get close enough to a black hole.

اختلاف گرانش حتی توی فاصله‌های خیلی کم به حدی زیاده difference|gravity|even|in|||very|small|to|degree|is high that your body would immediately stretch and be pulled in as a thin strand into the black hole.

که بدن شما فورا کش میاد و به صورت یه رشته‌ی نازک کشیده میشه به داخل سیاهچاله. that|body|you|immediately|stretched|comes|and|in|form|a|||thin|pulled|becomes|to|inside|black hole that your body immediately stretches and is pulled into the black hole as a thin string.

به این اتفاق، اصطلاحا میگن اسپاگتی شدن. to|this|event|colloquially||spaghetti|becoming This event is colloquially referred to as spaghetti-fication.

نداشته باشیم و نزدیکشون نشیم، اونا هم کاری با ما ندارن. ||and|to them|we don't get close|they|also|any trouble|with|us| and keep our distance, they won't bother us either.

اما این طرز فکر شاید زیادم درست نباشه. but|this|way|thinking|maybe||correct|isn't However, this way of thinking might not be entirely correct.

اگه بدون اینکه ما بفهمیم، یه سیاهچاله به کره‌ی زمین نزدیک بشه و ببلعتش چی؟ if|without|us|we|understand|a|black hole|to|||Earth|close|becomes|and||what What if a black hole approaches Earth and swallows it without us realizing?

اما اگه سیاهچاله به یه طریقی روی خود زمین ایجاد بشه چی؟ but|if|black hole|in|a|way|on|itself|Earth|created|becomes|what But what if a black hole somehow forms right on Earth?

در مورد آزمایشگاه‌های سرن قبلا یه ویدیو منتشر کردم که از این لینک می‌تونید ببینیدش. in|regarding|||CERN|previously|a|video|published|I did|that|from|this|link|||see it I previously released a video about CERN's laboratories, which you can watch from this link.

زمانی که سرن شروع به کار کرد، یه عده‌ای این موضوع رو مطرح کردن که when|that|CERN|started|to|work|did|a|||this|issue|it|raised|to raise|that When CERN started operating, some people raised this issue that

آزمایشاتی که تو سرن انجام میشه می‌تونه سیاهچاله‌های کوچیکی ایجاد کنه که experiments|that|at|CERN|conducted||||||small|create|do|that The experiments being conducted at CERN could create small black holes that

زمین رو می‌بلعن و باعث نابودی ما میشن. earth|us|||and|cause|destruction|us|they become could swallow the Earth and lead to our destruction.

داره اتفاق میفته ولی هنوز باعث نابودی زمین نشده، یعنی در کل بی‌خطره، is happening|event|occurring|but|yet|causing|destruction|Earth|has not happened|meaning|in|total|| They are happening but have not yet led to the destruction of the Earth, meaning they are generally safe.

نظر دانشمندا اینه که حتی اگه این برخوردها باعث ایجاد سیاهچاله‌های ریز opinion|scientists||that|even|if|these|collisions|cause|creation|||small Scientists believe that even if these collisions create tiny black holes,

بشه، این سیاهچاله‌ها خیلی ناپایدارن، فورا از بین میرن، از طرفی هم مقدار جرمی که it can be|these|||very|unstable|immediately|from||||the other hand|also|amount|mass|that these black holes are very unstable and will disappear immediately, on the other hand, the amount of mass that

می‌تونن از زمین بخورن خیلی خیلی کمه. ||from|ground|fall|very|very|little They can fall to the ground, but it's very, very rare.

یکی از عجیب‌ترین‌ها و ناشناخته‌ترین موضوعات در مورد سیاهچاله‌ها، one|of||||and|||topics|about|regarding|| One of the strangest and least known topics about black holes,

SENT_CWT:AFkKFwvL=6.09 PAR_TRANS:gpt-4o-mini=2.44 en:AFkKFwvL openai.2025-01-22 ai_request(all=202 err=0.00%) translation(all=168 err=0.60%) cwt(all=2011 err=16.66%)