Era internetu łupanego – sieć 25 lat temu
||hacked|the internet||
ера||дробленого|||
Die Ära der Internet-Tafel - das Web vor 25 Jahren
The era of slate internet - network 25 years ago
L'ère de l'ardoise internet - le web il y a 25 ans
A era da Internet - a web há 25 anos
Ера інтернет-шиферу - інтернет 25 років тому
Wpadła mi w ręce książka „Internet i okolice” – napisana w 1992, wydana w 1994 książka mająca stanowić wprowadzenie do Sieci w czasach, kiedy WWW właśnie się pojawiało.
|to me|||book||||||||||||||||||||
впала|||||||околиці||||||||введення||||часи|||||
Mir fiel ein Buch mit dem Titel "The Internet and the Neighbourhood" in die Hände - geschrieben 1992, veröffentlicht 1994, ein Buch, das als Einführung in das Web gedacht war, als das WWW gerade aufkam.
I found the book "Internet and surroundings" - written in 1992, a book published in 1994 intended to be an introduction to the Web at a time when the WWW was just appearing.
Biorąc pod uwagę fakt, że dla wielu z Was jest to „era modemu łupanego”, a od początku lat 90 minęłu już ćwierć wieku, w „nostalgicznym” odcinku Świata w trzy minuty podsumowałem najważniejsze fakty dotyczące dostępnych wówczas usług.
||||||||||||модема|долбленого|||||минуло||ćверть|||ностальгічному||||||||факти|щодо|доступних|тоді|послуг
Da es sich für viele von Ihnen um die "Modem-Ära der Schiefertafel" handelt und seit den frühen 1990er Jahren ein Vierteljahrhundert vergangen ist, habe ich in einer "nostalgischen" Folge von World in Three Minutes die wichtigsten Fakten über die damals verfügbaren Dienste zusammengefasst.
Taking into account the fact that for many of you this is the "split modem era", and a quarter of a century has passed since the beginning of the 90s, in the "nostalgic" episode of the World I summarized the most important facts about the services available at that time in three minutes.
Zapraszam do słuchania!
||слухання
I invite you to listen!
Czy wiesz, że na początku lat 90 większość z nas łączyła się z siecią modemem o prędkości 2400bps?
|||||||||поєднувалася||||||швидкості|бітів на секунду
Did you know that in the early 90's most of us connected to a 2400bps modem?
Później przyszły modemy 9600, 14400, 28800, 33.6 i 56k!
||модеми||56
Ale to było długo później.
But that was a long time later.
Po podłączeniu do sieci mieliśmy dostęp do wielu interesujących usług: Gopher.
|підключенні||||доступ|||||Гофер
Once connected to the network, we had access to many interesting services: Gopher.
Coś w rodzaju dzisiejszego WWW, tylko dane były ułożone hierarchicznie.
||||||||упорядковані|ієрархічно
So ähnlich wie das heutige World Wide Web, nur dass die Daten hierarchisch angeordnet waren.
Sort of like the WWW today, only the data was arranged hierarchically.
Wyglądało to trochę jak przeglądanie plików na CD: mieliśmy katalog nadrzędny, w nim podkatalogi, a dopiero na końcu pliki tekstowe z jakąś zawartością.
Виглядало|||||||||каталог|батьківський|||підкаталоги|||||файли|текстові|||вмістом
Es sah ein bisschen so aus wie das Durchsuchen von Dateien auf einer CD: Wir hatten ein übergeordnetes Verzeichnis, darin Unterverzeichnisse und erst am Ende Textdateien mit etwas Inhalt.
It was a bit like browsing files on a CD: we had a parent directory with subdirectories in it, and then finally text files with some content.
Jeszcze działa nieco ponad 100 serwerów tej usługi, jeden z katalogów dostępny jest w sieci.
|||||||||каталог|доступний|||
Es sind noch knapp über 100 Server dieses Dienstes in Betrieb, eines der Verzeichnisse ist online verfügbar.
There are still over 100 servers of this service in operation, one of the directories is available on the web.
Ще працює трохи більше 100 серверів цієї служби, один з каталогів доступний в мережі.
Uwaga – część przeglądarek zgłupieje po kliknięciu na ten odnośnik, do Firefoksa przygotowano odpowiedni plugin.
||браузерів|збожеволіє|||||посилання||Firefox|підготовлено||плагін
Bitte beachten Sie, dass einige Browser beim Anklicken dieses Links dumm reagieren. Für Firefox wurde ein entsprechendes Plugin erstellt.
Note - some browsers will go crazy after clicking on this link, a plugin has been prepared for Firefox.
Увага – частина браузерів збожеволіє після натискання на це посилання, для Firefox підготовлено відповідний плагін.
Veronica.
Вероніка
Veronica.
Вероніка.
Mechanizm wyszukiwawczy pozwalający na przeszukiwanie zasobów Gophera.
Механізм|пошуковий||||ресурсів|Гофера
A search engine that allows you to search Gopher's resources.
Механізм пошуку, що дозволяє шукати ресурси Gopher.
Kłopot polega na tym, że nie indeksowała zawartości plików, a jedynie ich nazwy.
||||||індексувала||||||
Das Problem ist, dass es nicht den Inhalt der Dateien indiziert, sondern nur deren Namen.
The trouble is, it didn't index the contents of the files, only their names.
Проблема в тому, що він не індексував вміст файлів, а лише їхні назви.
Mechanizm wciąż działa – np tutaj, jednak wejście tam może wymagać odpowiednich pluginów w przeglądarce.
|досі|||||вхід|||||||браузері
Der Mechanismus funktioniert immer noch - z. B. hier, aber um dorthin zu gelangen, sind möglicherweise die entsprechenden Plug-ins im Browser erforderlich.
The mechanism still works - e.g. here, but getting there may require appropriate plugins in the browser.
Механізм все ще працює – наприклад, тут, однак вхід туди може вимагати відповідних плагінів у браузері.
FTP.
FTP(1)
FTP.
Część z Was do dziś korzysta z tej usługi.
|||||користується|||
Some of you use this service to this day.
Służy do udostępniania plików.
Служить|||
Wird für die gemeinsame Nutzung von Dateien verwendet.
It is used for file sharing.
Dziś częściej używa się w tym celu serwerów www, dropboksów i innych takich.
|||||||||дропбоксів|||
Today, more often than not, web servers, dropboxes and other such are used for this purpose.
Сьогодні для цього частіше використовують веб-сервери, дропбокси та інші подібні сервіси.
Ale FTP działa i ma się (w miarę) dobrze – od pewnego czasu da się nawet szyfrować sesje!
||||||||||||||||сеанси
Aber FTP funktioniert und funktioniert (einigermaßen) gut - es ist sogar seit einiger Zeit möglich, Sitzungen zu verschlüsseln!
But FTP works and is doing (reasonably) well - it's even possible to encrypt sessions for some time now!
Але FTP працює і в (випадковій) хорошій формі – з певного часу навіть можливо шифрувати сесії!
Archie.
Арчі
Archie.
Арчі.
Wyszukiwarka plików dostępnych przez FTP.
Пошуковик||||
File finder available via FTP.
Pozwalała wyszukiwać pliki pod warunkiem, że znaliśmy ich nazwę.
дозволяла|шукати|||||знали||
It allowed you to search for files as long as you knew their name.
Jeden z ostatnich (jeśli nie ostatni!)
Einer der letzten (wenn nicht der letzte!)
One of the last (if not the last!)
działający serwer Archie działa na polskim ICM.
доступний|сервер|||||ICM
a working Archie server runs on the Polish ICM.
Usenet.
Юзнет
Czyli pierwsza hodowla trolli w internecie – a także miejsce niesamowitych dyskusji i ciekawych spotkań.
||розведення|тролів||||||||||
Das heißt, die erste Trollfarm im Internet - und auch ein Ort für tolle Diskussionen und interessante Begegnungen.
The first troll farm on the Internet - and a place for amazing discussions and interesting meetings.
Отже, перше розведення тролів в інтернеті - а також місце неймовірних дискусій і цікавих зустрічей.
Serwery usenetu, choć jest ich już mniej, wciąż działają.
Сервери|усієї мережі|||||||
The usenet servers, although there are less of them, are still operational.
Сервери юзнету, хоч їх уже менше, все ще працюють.
Do przeglądania archiwów najporęczniejszym rozwiązaniem jest Google Groups – ale na pewno nie zastąpi sensownego programu do czytania postów.
||||||Google|Групи||||||розумного|програми|||постів
Zum Stöbern in den Archiven ist Google Groups die handlichste Lösung - aber sicher kein Ersatz für ein vernünftiges Nachleseprogramm.
For browsing archives, the most handy solution is Google Groups - but it certainly won't replace a meaningful post reader.
Для перегляду архівів найзручнішим рішенням є Google Groups - але, звичайно, це не замінить осмисленої програми для читання постів.
Tak, do tego był potrzebny osobny program.
|||||окремий|
Yes, a separate program was needed for that.
Ja używam slrn.
||slrn
I use slrn.
Я використовую slrn.
Email – o nim nawet nie wspomniałem, bo po prostu był.
Email|||||||||
E-Mail - ich habe es nicht einmal erwähnt, weil es einfach da war.
Email - I didn't even mention it because it just was.
Електронна пошта – про неї я навіть не згадав, бо вона просто була.
Co ciekawe, kiedyś nie było łączności między różnymi sieciami i użytkownicy CompuServe nie mogli wysyłać wiadomości do użytkowników Internetu, FidoNetu czy BitNetu.
||||||||||користувачі|CompuServe||||||||FidoNet||BitNet
Interestingly, there used to be no connectivity between different networks and CompuServe users could not send messages to Internet users, FidoNet or BitNet.
Цікаво, що колись не було зв'язку між різними мережами, і користувачі CompuServe не могли надсилати повідомлення користувачам Інтернету, FidoNet чи BitNet.
Potem powstały bramki między tymi sieciami, aż w końcu część z nich albo zniknęła, albo połączyła się z internetem na dobre.
|з'явилися|ворота|||||||частина||||||поєдналася|||інтернетом||
Then gates were created between these networks, and eventually some of them either disappeared or went online for good.
Потім виникли шлюзи між цими мережами, поки врешті-решт частина з них або зникла, або назавжди з'єдналася з інтернетом.
IRC.
IRC(1)
IRC.
Działa i ma się dobrze.
Es funktioniert und macht sich gut.
It works and is doing well.
Працює і почувається добре.
To pierwowzór dzisiejszych „chatroomów”.
|||чатрумів
This is the prototype of today's "chat rooms".
Wymaga osobnego oprogramowania do podłączenia się – ale warto spróbować.
||програмного забезпечення||підключення||||
Requires separate software to connect - but it's worth a try.
Zapraszam na irc.pl lub FreeNode [konkurencyjna do IRCnetu sieć, ale chyba właśnie ich strona przechodzi reorganizację].
||||||конкурентна||IRCnet||||||сайт||реорганізацію
Please visit irc.pl or FreeNode [network competing to IRCnet, but their website is undergoing a reorganization].
WWW.
Znane, lubiane, dość szybko się rozwinęło i praktycznie zdominowało dzisiejszy internet.
|улюблене||||розвинулося|||задомінувало||
Known, liked, developed quite quickly and practically dominated today's internet.
W podkaście wspominam o Polskich Zasobach Internetu, wersję z początku 1997 roku można zobaczyć na starych stronach FUW.
|||||ресурсах||версію||||||||сторінках|ФУВ
Im Podcast erwähne ich polnische Internetressourcen, eine Version von Anfang 1997 ist auf den alten FUW-Seiten zu sehen.
In the podcast I mention the Polish Internet Resources, the version from the beginning of 1997 can be seen on the old FUW websites.
Miłego klikania!
приємного|клікання
Happy clicking!
Tymczasem zapraszam Cię do prenumeraty podkastu.
Meanwhile, I invite you to subscribe to the podcast.
Zostaw też parę ciepłych słów w recenzji na iTunes i podeślij informację o podkaście znajomym.
Also, leave a few warm words in the review on iTunes and send the information about the podcast to your friends.
Dzięki temu więcej osób o nim usłyszy, a ja będę miał więcej radości z przygotowywania kolejnych części.
Thanks to this, more people will hear about it, and I will have more fun preparing the next parts.
Dzięki i do usłyszenia!
Subskrybcja: iTunes | Android | RSS on iTuneson Androidvia RSS
