Europejska baza na Księżycu i inne stacje kosmiczne Europäische Mondbasis und andere Raumstationen European moon base and other space stations Base lunar europeia e outras estações espaciais Європейська місячна база та інші космічні станції

Gdy podnosimy głowę do góry, czasem możemy zobaczyć świecący obiekt przelatujący przez całe niebo w ciągu kilku minut. To międzynarodowa stacja kosmiczna – ISS. Jednak już za niecałą dekadę – w 2024 – ISS powinna trafić na złom. However, in less than a decade - in 2024 - ISS should hit the scrap. Co zamiast niej? What instead of her? O tym 28. odcinek Świata w trzy minuty. About the 28th episode of the World in three minutes. Zapraszam. Zaczęło się w 1971 roku od Salut 1, niewielkiej stacji kosmicznej, która – w obawie przed amerykańskimi szpiegami – musiała się zmieścić na pojedynczym wagonie kolejowym. It began in 1971 from Salut 1, a small space station, which - in fear of American spies - had to fit on a single railway wagon. Salutów było 7, większość z nich służyła działaniom szpiegowskim – testowano broń, robiono zdjęcia, przeprowadzono też trochę eksperymentów naukowych. Salutes were 7, most of them served espionage activities - weapons were tested, pictures were taken, and some scientific experiments were carried out. Salut 6 był pierwszą stacją, na której w ramach programu Interkosmos przebywali kosmonauci spoza ZSRR i USA – w tym, dokładnie 30 lat temu, Mirosław Hermaszewski. Salut 6 was the first station on which, as part of the Intercosmos program, astronauts from outside the USSR and the US were staying - including exactly 30 years ago, Mirosław Hermaszewski. Niedługo po trzecim Salucie, w kosmosie znalazł się amerykański Skylab – wielokrotnie większa od rosyjskich stacja naukowa, która spadła na Ziemię dopiero 6 lat po wystrzeleniu. Soon after the third Salute, American Skylab found itself in space - many times the Russian science station, which dropped to Earth only 6 years after the launch. Zbudowano też drugiego Skylaba, trafił jednak do muzeum. Program Salut stał się zaczątkiem stacji Mir, na której ludzie spędzili łącznie 4.5 tysiąca dni. The Salut program became the beginning of the Mir station, where people spent a total of 4.5 thousand days. Niektórzy – ponad rok. Some - over a year. Dwóm radzieckim kosmonautom pobyt przedłużył się o pół roku, bo w czasie ich misji przestało istnieć ZSRR. Two Soviet cosmonauts extended their stay by half a year, because during their mission the USSR ceased to exist. Sama stacja spłonęła w atmosferze w 2001 roku, kiedy trwały już prace nad jej następcą – Międzynarodową Stacją Kosmiczną. The station itself burned in the atmosphere in 2001, when work on its successor - the International Space Station - was already in progress. Swoją stację orbitalną przygotowali również Chińczycy – stacja Tiangong o wymiarach 10×3 metry wciąż przebywa na orbicie, ze względu na awarię nie da się jej kontrolowanie sprowadzić do atmosfery, by spłonęła. Also the Chinese have prepared their orbital station - Tiangong station with dimensions of 10 × 3 meters is still in orbit, due to the failure it is impossible to control it to the atmosphere to burn it. Były na niej dwie misje załogowe. There were two manned missions on it. No i mamy ISS – budowaną od końca lat 90 międzynarodową stację kosmiczną, tworzoną przez Amerykanów, Rosjan, Japończyków, Kanadyjczyków i państwa członkowskie Europejskiej Agencji Kosmicznej. ISS ma zapewnione finansowanie do 2024 roku, czyli już powinny rozpocząć się prace nad jej następcą. Nie wiemy jeszcze, czy będzie nim OPSEK – stacja, o której mówią Rosjanie i Amerykanie, czy coś innego. OPSEK byłby stacją zupełnie nowego typu, zawieszoną nad Ziemią fabryką statków kosmicznych, z której mogłyby startować misje na Księżyc, Marsa i Saturna. Dlaczego nie wiemy? Bo kończący właśnie kadencję szef Europejskiej Agencji Kosmicznej zapowiedział plany budowy stacji kosmicznej, w miejscu gdzie równoważą się grawitacja Ziemi i Księżyca, stanowiącej dogodny punkt wypadowy do eksploracji naszego naturalnego satelity. Jest to spójne z wizją, o której opowiadał jego następca, a dotyczącą budowy stałej bazy na Księżycu. Jakie są dokładne plany ESA związane z podbojem kosmosu? Dowiemy się więcej jeszcze w tym roku, po spotkaniu Rady ESA – czyli spotkania ministrów reprezentujących państwa członkowskie Europejskiej Agencji Kosmicznej. Również – Polski. A na razie? Głowa do góry. Konkretnie 13 lipca o 3:17, 15 lipca o 3:08, 16 lipca o 2:17 i – wtedy ISS będzie najlepiej widoczna – 17 lipca o 2:58. Licencja podkastu: CC BY-NC-ND. Jeśli chcesz go wykorzystać w celach niedozwolonych taką licencją, zapraszam do kontaktu. Zaprenumeruj podkast on iTuneson Androidvia RSS