×

We use cookies to help make LingQ better. By visiting the site, you agree to our cookie policy.

image

Polish with John, Na ty czy na pan, pani – Polish with John #35 [A2]

Na ty czy na pan, pani – Polish with John #35 [A2]

Cześć! Witajcie w kolejnym podcaście “Polish with John”. Nazywam się Jan Oko i chcę Wam pomóc w nauce języka polskiego.

Jednym z problemów w języku polskim jest kwestia kiedy jesteśmy z kimś na ty, a kiedy na pan, pani. Prosta odpowiedź brzmi… No cóż, takiej odpowiedzi nie ma. Jedni przechodzą na ty szybciej, inni wolą mówić sobie per pan, per pani. Starsze pokolenie na przykład nie przechodzi na ty tak szybko jak młodsze.

Czy można wskazać więc jakieś zasady? Tak, są pewne ogólne zasady. Jeżeli kogoś nie znamy, to raczej będziemy używać formy pan, pani. W sklepie, w urzędzie, w pracy i tak dalej. Trochę inaczej natomiast sytuacja wygląda w miejscach takich jak bar, pub czy dyskoteka. Wtedy zazwyczaj od razu zwracamy się do innych na ty.

Jednak nie są to zasady bezwzględne i proste, nawet dla Polaków. Kiedy ja idę do sklepu to nieważne jak młoda jest osoba tam pracująca w sklepie, nie przechodzę z nią na ty. Są jednak tacy, którym wystarczy, że byli w tym sklepie kilka razy i już nie używają zwrotu pan czy pani. Także współcześnie w korporacjach często przyjmuje się luźniejszy styl i zwraca do innych po imieniu (czyli na ty).

Jedna wskazówka bardzo ogólna jest niezwykle pomocna. Jeżeli nie jest to ktoś kogo bardzo dobrze znamy, przyjaciel czy rodzina, to zwróć się przez pan lub pani. Jednak jakiejkolwiek formy użyjemy, ważna jest też intonacja, czyli sposób w jaki wypowiemy to, co chcemy powiedzieć.

Dotyczy to w szczególności obcokrajowców, którzy uczą się języka polskiego, czyli was. Nikt się nie obrazi za wybór niepoprawnej formy, jeżeli będzie słyszał obcy akcent. Być uprzejmym to nie tylko forma gramatyczna, ale też uśmiech czy wspomniana intonacja. Podam wam przykład i jestem ciekaw czy usłyszycie różnicę. Słowa są te same, ale za pierwszym razem postaram się być miłym, a za drugim razem już mniej.

Dzień dobry. Poproszę kilogram ziemniaków.

albo

Czy ma pan bilety autobusowe?

Jak słyszycie każde z tych zdań można wypowiedzieć miło albo nie miło. Tak więc poza zwracaniem się pan, pani do bycia grzecznym warto uwzględnić intonację oraz przywitanie się, słowa proszę, dziękuję czy, jeśli zajdzie potrzeba, przepraszam.

Jako Polacy jesteśmy zwykle dość bezpośredni, przynajmniej w porównaniu do Brytyjczyków, i dlatego forma pan, pani może być ważna kiedy chcemy coś załatwić. Ona w pewien sposób gwarantuje nam, że będziemy poruszać się w właściwym rejestrze – bardziej formalnym, a przez to raczej bardziej uprzejmym. Jednak, jak już powiedziałem, szczery uśmiech i miły ton będą dla uczących się polskiego znaczyć więcej niż poprawna gramatyka. Dla nas sam fakt, że ktoś chce się uczyć polskiego jest już powodem do radości. A jeżeli poprawimy jakiś błąd, to tylko dlatego, że chcemy pomóc każdemu kto się uczy naszego języka.

Dziękuję Wam bardzo za ten odcinek. Zapraszam na mój blog ioannesoculus.com albo polishwithjohn.com. A w następny poniedziałek zapraszam na kolejny podcast z serii “Polish with John”. Trzymajcie się zdrowo i trzymam za was kciuki!

Learn languages from TV shows, movies, news, articles and more! Try LingQ for FREE

Na ty czy na pan, pani – Polish with John #35 [A2] Auf||ob or whether|||Frau|||| |||"on"|||||| Auf Ihren Namen oder auf Herrn, Frau - Polnisch mit John #35 [A2]. For you or for you, lady – Polish with John #35 [A2] En su nombre o en Sr., Sra. - Polaco con John #35 [A2]. Sul suo nome o su Mr, Mrs - Polish con John #35 [A2]. No seu nome ou no Sr., Sra. - polaco com John #35 [A2]. На свое имя или на Mr, Mrs - польское с John #35 [A2]. På ditt namn eller på Mr, Mrs - Polish med John #35 [A2]. На ваше ім'я або на ім'я пана, пані - польська з Іоанном #35 [A2].

Cześć! Witajcie w kolejnym podcaście “Polish with John”. ||next|||| Willkommen zu einem weiteren "Polnisch mit John"-Podcast. Nazywam się Jan Oko i chcę Wam pomóc w nauce języka polskiego. |||||||||dem Lernen||Polnisch My name is|||Eye||"want to"|you all|help|||language|Polish language Mein Name ist Jan Oko und ich möchte dir helfen, die polnische Sprache zu lernen.

Jednym z problemów w języku polskim jest kwestia kiedy jesteśmy z kimś na ty, a kiedy na pan, pani. |von||||||Frage|wann|wir sind||jemandem||||||| "One"|"of"|problems|"in"|language|||matter|when|"we are"|"of"|someone||on first-name terms||when|on a first-name basis|| |||||||питання||||||||||| Eines der Probleme im Polnischen ist die Frage, wann wir mit jemandem auf ty und wann auf pan, pani sind. One of the problems in Polish is the question of when we are with someone for you, and when for you, lady. Prosta odpowiedź brzmi… No cóż, takiej odpowiedzi nie ma. ||звучит||что ж|||| einfache|Antwort|lautet|na|was|solcher|Antwort|| Simple|answer|sounds like|Well|well|such a|answer|| simples||||o que|||| Проста|відповідь|звучить||що ж|||| Die einfache Antwort ist... Nun, eine solche Antwort gibt es nicht. The simple answer is… well, there is no such answer. Jedni przechodzą na ty szybciej, inni wolą mówić sobie per pan, per pani. |переходят|||быстрее|||||по||| Some people|switch to informal||first-name basis|more quickly|others|"prefer to"|address each other|each other|as||as|madam Mrs alguns|passam|||||preferem|||por||| Einige|wechseln||||andere|vorziehen zu|sprechen||Herr Frau|Herr|| |переходять|||швидше|||||на ви||на ви| |pasan||||||||||| Manche Menschen gehen schneller zu Ihnen über, andere ziehen es vor, sich gegenseitig mit "Herr" oder "Frau" anzureden. Some switch to you faster, others prefer to call themselves you, madam. Starsze pokolenie na przykład nie przechodzi na ty tak szybko jak młodsze. |||||||||||младшее ältere|Generation||zum Beispiel||||||||jüngere |generation||||switches||||||younger |geração||||passa||||rápido||jovens Die ältere Generation wechselt nicht so schnell zu Ihnen wie die jüngere Generation. The older generation does not transfer to you as quickly as the younger.

Czy można wskazać więc jakieś zasady? ||указать|||правила ||angeben|||Regeln whether|it is possible|indicate|then|any|rules ||indicar||| Können irgendwelche Grundsätze angegeben werden? Can we therefore point out any rules? Tak, są pewne ogólne zasady. ||||Да, есть определённые общие правила. ||gewisse|allgemeine|Regeln ||certain|general|general rules |||загальні|Так, є певні загальні **правила**. Ja, es gibt einige allgemeine Regeln. Yes, there are some general rules. Jeżeli kogoś nie znamy, to raczej będziemy używać formy pan, pani. |||||скорее||||| |jemanden||||eher||||| "If"|someone||we know||"rather"|"we will"|use|form|| |||||швидше за все||||| Wenn wir jemanden nicht kennen, werden wir eher die Form Herr, Frau verwenden. If we do not know someone, we will rather use the form pan, lady. W sklepie, w urzędzie, w pracy i tak dalej. |||в учреждении||||| ||"in the"|at the office|"in the"|at work|||and so on |||no escritório||||| |Laden||im Amt||||| |||в установі||||| |||la oficina||||| Im Geschäft, im Büro, bei der Arbeit und so weiter. In the store, at the office, at work and so on. Trochę inaczej natomiast sytuacja wygląda w miejscach takich jak bar, pub czy dyskoteka. ein bisschen|anders|hingegen||||Orten|solchen||Bar|Pub|oder|Diskothek A bit|differently|on the other hand|situation|looks like||places such as|such as||bar|pub||nightclub ||||||||||паб|| |diferente|||||||||pub||discoteca An Orten wie einer Bar, einem Pub oder einer Diskothek ist die Situation jedoch etwas anders. The situation is a bit different in places such as a bar, pub or a disco. Wtedy zazwyczaj od razu zwracamy się do innych na ty. ||||мы обращаемся||||| dann|normalerweise|von|sofort|wir wenden|||anderen|auf| "Then"|usually|"right away"|right away|we address|||others|"by first name"|you ||||звертаємося||||| |geralmente|||nos dirigimos||||| Dann sprechen wir andere in der Regel sofort mit "Du" an. Then we usually address others to you right away.

Jednak nie są to zasady bezwzględne i proste, nawet dla Polaków. |||||абсолютные||||| However||||rules|absolute||straightforward|even|for|Poles |||||absolutas||||| aber||||Regeln|unbedingt|||sogar||Polen ||||правила|беззаперечні||||| |||||absolutas||||| Dies sind jedoch keine absoluten und einfachen Regeln, auch nicht für Polen. However, these are not absolute and simple rules, even for Poles. Kiedy ja idę do sklepu to nieważne jak młoda jest osoba tam pracująca w sklepie, nie przechodzę z nią na ty. ||||||неважно|||||||||||||| wenn||||Laden||egal||jung|ist|||die dort arbeitende|im|||ich gehe||ihr|auf| "When"||||store||doesn't matter||young||person working there|there|working||||switch to informal|to "you"|with her||"first-name basis" ||||||||||||trabalhando|||||||| ||||||неважливо||молода|||||||||||| Wenn ich in ein Geschäft gehe, ist es egal, wie jung die Person ist, die dort arbeitet, ich spreche sie nicht mit dem Vornamen an. When I go to the store, no matter how young the person working there is, I don't pass over to you. Są jednak tacy, którym wystarczy, że byli w tym sklepie kilka razy i już nie używają zwrotu pan czy pani. ||такие|||||||||||||используют|||| "there are"|however|such people|"to whom"|"is enough"||"have been"||this store|store|a few|times||anymore||"use"|form of address||| |||||||||||||||usam|||| |aber|solche Leute||es reicht|dass|sie|||||||schon||benutzen nicht mehr|der Anrede|||Frau Є|однак|такі||||||||||||||||| ||tales||||||||||||||título||| Es gibt jedoch solche, für die es ausreicht, dass sie ein paar Mal in diesem Geschäft waren, und sie verwenden bereits nicht mehr den Ausdruck Herr oder Frau. However, there are those for whom it is enough that they have been to this store several times and no longer use the phrase Mr. or Mrs.. Także współcześnie w korporacjach często przyjmuje się luźniejszy styl i zwraca do innych po imieniu (czyli na ty). |в наше время||корпорациях||принимается||более свободный|||||||||| "Also"|"nowadays"||corporations|"often"|is adopted|is adopted|more relaxed|style||addresses|to|others|by first name|by first name|that is|on a first-name basis| |atualmente||nas empresas||se aceita||mais descontraído|||se dirige||||nome||| |heutzutage||Konzernen||angenommen wird||locker|Stil||man spricht|zu|anderen||Namen|das heißt||du |в наш час||корпораціях||прийнято||більш вільний|стиль спілкування||звертаються||||імені||| |actualmente||||||más relajado|||se dirige||||||| Auch heutzutage wird in Unternehmen oft ein lockerer Stil angenommen und man spricht sich mit Vornamen an (also duzen sich). Also today, corporations often adopt a looser style and refer to others by first name (i.e. you).

Jedna wskazówka bardzo ogólna jest niezwykle pomocna. |Один совет||общая||| One|tip||general||extremely|helpful |dica||geral||incrivelmente|útil eine|Hinweis||allgemein||äußerst|hilfreich |підказка||загальна||надзвичайно|дуже корисна |una indicación|||||útil Ein sehr allgemeiner Hinweis ist äußerst hilfreich. One very general tip is extremely helpful. Jeżeli nie jest to ktoś kogo bardzo dobrze znamy, przyjaciel czy rodzina, to zwróć się przez pan lub pani. Wenn|||das|jemand|||||||Familie||wenden Sie sich||an||oder| "If"||||someone|whom|||we know well|friend|or|family||address|address yourself|to||or| |||||||||||||se dirija||||| |||||||||||||звертайся||||| Wenn es sich nicht um jemand handelt, den wir sehr gut kennen, einen Freund oder ein Familienmitglied, dann verwenden Sie die Anrede Herr oder Frau. If it is not someone we know very well, a friend or a family, address it by you or your lady. Jednak jakiejkolwiek formy użyjemy, ważna jest też intonacja, czyli sposób w jaki wypowiemy to, co chcemy powiedzieć. |какой-либо||используем|||||||||выскажем|||| |irgendeiner||wir verwenden||||Intonation|||||wir aussprechen|||| |any||we use||||intonation|||||we say|||| |de qualquer forma||usarmos||||intonacão|||||vamos dizer|||| Doch unabhängig davon, welche Form wir verwenden, ist auch die Intonation oder die Art und Weise, wie wir das, was wir sagen möchten, aussprechen, wichtig. However, whatever form we use, the intonation or the way we say what we want to say is also important.

Dotyczy to w szczególności obcokrajowców, którzy uczą się języka polskiego, czyli was. касается|||особенности|иностранцев||||||| es betrifft|||besonderer Hinsicht|Ausländer||||||| it concerns|||particularity|foreigners||||||| diz respeito|||especialmente|estrangeiros||||||| Dies gilt insbesondere für Ausländer, die Polnisch lernen. This applies in particular to foreigners who learn Polish. Nikt się nie obrazi za wybór niepoprawnej formy, jeżeli będzie słyszał obcy akcent. ||||||неправильной|||||| No one|oneself||take offense|for|choice|incorrect||"if"|"will be"|will hear|foreign|foreign accent |||obrazi|||incorreta|||||estranho|sotaque niemand|||beleidigen||Auswahl|falschen|||wird|hört|fremder|Akzent |||ображатиметься|||неправильної|||||іноземний|акцент Nadie|||se ofenderá||||||||| Niemand wird beleidigt sein, weil er die falsche Form gewählt hat, wenn er einen ausländischen Akzent hört. Nobody will be offended for choosing an incorrect form, if they hear a foreign accent. Być uprzejmym to nie tylko forma gramatyczna, ale też uśmiech czy wspomniana intonacja. |вежливым||||||||||упомянутая| To be|polite|||"just"|form|grammatical form|but also||smile||mentioned|intonation |gentil|||||gramatical|||||mencionada| sein|höflich sein|||||grammatikalische|||Lächeln||erwähnte|Intonation Бути|ввічливим||||||||усмішка||згадана| |ser amable||||||||||entonación mencionada| Höflichkeit ist nicht nur eine grammatikalische Form, sondern auch ein Lächeln oder die bereits erwähnte Intonation. To be polite is not only a grammatical form, but also a smile or the aforementioned intonation. Podam wam przykład i jestem ciekaw czy usłyszycie różnicę. |||||||услышите| "I'll give"|you all|example|||curious||"you will hear"|difference |||||curioso||vocês ouvirão| Ich gebe||Beispiel|||neugierig||ihr werdet hören|den Unterschied Дам||||||||різницю daré|||||curioso||escucharán| Ich möchte Ihnen ein Beispiel geben und bin gespannt auf den Unterschied. I will give you an example and I wonder if you will hear the difference. Słowa są te same, ale za pierwszym razem postaram się być miłym, a za drugim razem już mniej. |||||||||||вежливым|||||| |||gleich||||Mal|ich werde versuchen|||nett|||||schon|weniger Words are the same|||the same|||first time|"the first time"|"I will try"||to be|"nice"|||second time|time|"less so"|less polite |||||||||||amável|||segundo||| Die Worte sind dieselben, aber ich werde versuchen, beim ersten Mal nett zu sein und beim zweiten Mal weniger nett. The words are the same, but I'll try to be nice the first time and less the second time.

Dzień dobry. Tag| Guten Tag. Good day. Poproszę kilogram ziemniaków. ||картофеля Ich hätte gern|ein Kilogramm|Kartoffeln "Can I have"|kilogram|potatoes |quilo|batatas |кілограм|картоплі Ich hätte gerne ein Kilogramm Kartoffeln. A kilo of potatoes, please.

albo "or" oder or

Czy ma pan bilety autobusowe? да|||| |||Tickets|Bus- |||bus tickets|bus tickets ||||de ônibus Haben Sie Busfahrkarten? Do you have bus tickets?

Jak słyszycie każde z tych zdań można wypowiedzieć miło albo nie miło. |слышите||||предложений|||||| |ihr hört||||Sätze||ausdrücken||||unangenehm How|you hear|each|||sentences|can be|say|nicely|or||nicely |||||frases|||||| |||||речень||вимовити|||| Wie Sie hören können, kann jeder dieser Sätze nett oder nicht nett gesagt werden. As you can hear, each of these sentences can be said nice or not nice. Tak więc poza zwracaniem się pan, pani do bycia grzecznym warto uwzględnić intonację oraz przywitanie się, słowa proszę, dziękuję czy, jeśli zajdzie potrzeba, przepraszam. |||обращением|||||быть|вежливым||учесть|||приветствие||||||||| ja|also|außer|Anrede||||zu|des Seins|höflich|es ist wichtig|berücksichtigen|Intonation||Begrüßung|sich|Worte|bitte|danke||wenn|sich ergibt|Notwendigkeit|entschuldigen Sie |"so"|besides|addressing||||to|being polite|polite|worth considering|consider|intonation|and|greeting|"oneself"|words like please||||if necessary|arises|need arises|I'm sorry |||dirigiéndose|||||ser|cortés|||||saludo|||||||surge|| |отже|окрім|звертанням|||||бути ввічливим|ввічливим||врахувати|інтонацію||привітання|||||||виникне потреба|| Es lohnt sich also, neben der höflichen Anrede "Herr, Frau" auch die Intonation und die Begrüßung, die Worte "bitte", "danke" oder gegebenenfalls "Entschuldigung" zu verwenden. So, in addition to asking you to be polite, you should include intonation and a greeting, words please, thank you or, if need be, sorry.

Jako Polacy jesteśmy zwykle dość bezpośredni, przynajmniej w porównaniu do Brytyjczyków, i dlatego forma pan, pani może być ważna kiedy chcemy coś załatwić. ||||довольно|прямолинейные|||||британцев|||||||||||| als|die Polen|wir sind|gewöhnlich|ziemlich|direkt|mindestens||im Vergleich||Briten||deshalb|||||||wenn|||erledigen As|||usually|quite|direct|"at least"||"in comparison to"||the British||therefore|||||||when||something|get something done ||||||||comparación|||||||||||||| ||||досить|безпосередні|||порівнянні з||британців||||||||||||владнати Als Polen neigen wir dazu, ziemlich direkt zu sein, zumindest im Vergleich zu den Briten, und deshalb kann die Form Herr, Frau wichtig sein, wenn wir etwas erreichen wollen. As Poles, we are usually quite direct, at least compared to the British, and therefore the form of Mr., Mrs. can be important when we want to get something done. Ona w pewien sposób gwarantuje nam, że będziemy poruszać się w właściwym rejestrze – bardziej formalnym, a przez to raczej bardziej uprzejmym. ||||гарантирует||||двигаться|||правильном|реестре|||||||| ||gewissen||garantiert|uns|dass||sich bewegen|||richtigen|Register|formeller|formellen||denn||eher|freundlicher|höflicheren She||certain|way|guarantees|us||we will|move|||appropriate|register|more|more formal|and|"because of"||"rather"|more|polite ||||garantiza|||nosotros estaremos|mover|||adecuado|registro||formal|||||| ||||гарантує||||рухатися|||належному|реєстрі||формальнішому||через це||швидше за все||ввічливим Sie trägt dazu bei, dass wir uns in der richtigen Sprache bewegen - einer förmlicheren und damit höflicheren Sprache. It in a way guarantees us that we will navigate in the right register - more formal, and therefore more polite. Ella se encarga de que nos movamos en el registro correcto: un registro más formal y, por tanto, bastante más educado. Jednak, jak już powiedziałem, szczery uśmiech i miły ton będą dla uczących się polskiego znaczyć więcej niż poprawna gramatyka. ||||искренний|||||||||||||правильная| ||schon|ich habe gesagt|ehrliches|Lächeln|||Ton|werden||Lernende|||bede bede bede|mehr|als|korrekte|Grammatik |||I said|sincere|smile||pleasant|tone of voice|"will be"||learning Polish|||mean more than|||correct|grammar ||||||||||||||significar|||| |||сказав я вже||||||||||||||правильна| Aber wie gesagt, ein aufrichtiges Lächeln und ein angenehmer Tonfall bedeuten den polnischen Lernenden mehr als eine korrekte Grammatik. However, as I have already said, a sincere smile and a nice tone will mean more to Polish learners than correct grammar. Dla nas sam fakt, że ktoś chce się uczyć polskiego jest już powodem do radości. ||selbst||||||||||Grund||Freude ||mere|fact||someone|||||is||reason for joy||joy ||||||||||||причиною|| Für uns ist allein die Tatsache, dass jemand Polnisch lernen möchte, schon ein Grund zur Freude. For us, the very fact that someone wants to learn Polish is a cause for joy. A jeżeli poprawimy jakiś błąd, to tylko dlatego, że chcemy pomóc każdemu kto się uczy naszego języka. ||||ошибку|||||||||||| ||korrigieren|irgendeinen|Fehler||||dass|||jedem|||lernt|unserer| ||"we correct"|some kind of|mistake||"only"|"because"||||"to everyone"|who|||our|language ||виправимо||помилка|||||||кожному||||| Und wenn wir einen Fehler korrigieren, dann nur, weil wir jedem helfen wollen, der unsere Sprache lernt. And if we correct a mistake, it is only because we want to help everyone who learns our language.

Dziękuję Wam bardzo za ten odcinek. ||sehr||diesen| Thank you|||||episode Herzlichen Dank für diese Folge. Thank you very much for this episode. Zapraszam na mój blog ioannesoculus.com albo polishwithjohn.com. Ich lade ein|||||||| Besuchen Sie doch mal meinen Blog ioannesoculus.com oder polishwithjohn.com. Feel free to visit my blog ioannesoculus.com or polishwithjohn.com. A w następny poniedziałek zapraszam na kolejny podcast z serii “Polish with John”. ||nächsten|Montag|ich lade ein||nächsten|||der Reihe||| Und nächsten Montag lade ich Sie zum nächsten Podcast der Reihe "Polnisch mit John" ein. And next Monday I invite you to the next podcast in the "Polish with John" series. Trzymajcie się zdrowo i trzymam za was kciuki! Haltet durch||||halte|||Daumen ||||I'm holding|||fingers crossed Bleiben Sie gesund und ich drücke Ihnen die Daumen! Stay healthy and I'm keeping my fingers crossed for you!