Hayır Diyebilmek-Uzm. Psikolog Beyhan Budak
Merhaba arkadaşlar.Ben uzman psikolog Beyhan Budak
Psikoloji Tv youtube kanalına hoşgeldiniz.
Size bugün bazı insanların hayatını kâbusa çeviren bir problemden yani hayır diyememekten bahsetmek istiyorum.
Hayır diyememek birçok insanın hayatını kabusa çeviriyor gerçekten.
Onların hayat kalitesini düşürüyor
ve istemediği şeyleri yapmak zorunda bırakıyor.
Peki siz hayır diyemeyen bir gruptan mısınız?
İstemediğiniz şeylere evet diyen bir gruptan mısınız?
İsterseniz mini bir test yapalım burada.
Eğer söylediğim sorulara evet cevabını veriyorsanız
bir çoğuna evet cevabını veriyorsanız
sizde hayır diyemeyen gruptansınızdır.
İlk başta söylemek istediğim şey kimseyi kırmak istemiyor musunuz?
İstemediğiniz şeylere evet demek zorunda mı hissediyorsunuz?
Hayır dersem ayıp olur diye mi düşünüyorsunuz?
Reddettiğiniz zaman insanların çok büyük
tepki vereceklerini mi düşünüyorsunuz?
Eğer bu sorulara cevabınız evet ise
başta söylediğim gibi sizde hayır diyemeyenler grubundansınız.
Hayır diyememek deyip geçmemek lazım.
Bunun hayatınızda bir çok örneği olabilir.
Kimi sizi az etkiler kimi ciddi anlamda olumsuz etkiler
hayatınız boyunca etkisinden kurtulamazsınız.
Örneğin yorgun olduğunuz halde arkadaşınızın
sinemaya gitme davetini reddedemeyişiniz hayatınızda çok büyük bir etki yaratmaz.
Belki o an için daha çok yorgunsunuz
daha çok kendinizi huzursuz hissedersiniz.
Ama şöyle bir şey var
meslek seçiminde, evleneceğiniz insanı seçerken karar verirken
eğer ki etrafınızdaki insanlara hayır diyemiyorsanız
bir ömür boyu çekmek zorunda olacağınız ciddi kararların altına imza atmış olursunuz
ve bu kararlar sizin kararlarınız olmaz.
Ve şöyle bir şey benim gözlemlediğim klinik ortamda
hayır diyemeyen insanlar bir süre sonra başkalarının hayatını yaşamaya başlıyor.
Sanki kendi kişiliği yokmuş da başkalarının kişiliğini tatmin etmeye başlıyor.
O yüzden hayır diyemeyen insanlar bir süre sonra
depresif belirtiler gösterebiliyor
depresyon durumuna girebiliyorlar.
Peki insanlar neden hayır diyemezler?
Kendi zararlarına olduğu halde neden etrafındaki insanlara
evet demek zorunda hissederler?
Benim gözlemlediğim farkettiğim bir iki şey var bunlardan bahsetmek istiyorum.
Bir tanesi hayır diyemeyen insanlar kendilerini
daha aşağıda görürler diğer insanlara göre.
Sanki diğer bütün insanlar çok üst bir konumda
daha mükemmel ama bizim hayır diyemeyen kişi ezik
ve onların istediğini yapmak zorunda hissediyor kendisini
öyle hissediyor kendisini ezik hissediyor.
Bir diğer şey ise etrafındaki insanların hepsinin onu sevmesini istiyor.
Eğer ki onların sevgisinden ödün verirse hayır derse onlara
onların sevgisini kaybedeceği için kendisini çok kötü hissedebiliyor.
Böyle bir öngörüde bulunuyor kendisine yönelik.
Bir diğer şey ise kaybetme korkusu.
Eğer etrafındaki insanları reddederse
sanki insanlar onu terk edecekmiş gibi hissettiği için
bu insanlar hayır demekten kaçınıyorlar ve
kendilerine zarar verecek, yük altına sokacak davranışlara hep evet diyorlar.
Arkadaşlar kimsenin tükenmez bir enerjisi yok.
Eğer etraftaki insanlara bol keseden dağıtırken
kendimize hiçbir şey ayırmıyorsak
bir süre sonra içimizdeki o enerji içimizdeki o hayat sermayesi tükenmeye başlayacaktır.
Tükenme başladıktan sonra ne hayattan keyif alırız
ne yaptığımızdan keyif alırız.
O yüzden böyle bir iniş ve batış süreci başlayacaktır.
Şimdi çok sevdiğim bir hikaye var
Cengiz Aytmatov'un bir kitabında geçiyordu.
Orda bir sahil kasabası var ve
sahil kasabasında yaşlı bir adam.
Yaşlı adam herkesin her işine koşuyor.
Herkesin her istediğini yapıyor, kimseyi reddetmiyor
herkes bir şey istediği zaman ilk gelen bu yaşlı adam.
Yalnız şunu bekliyoruz değil mi bu yaşlı adamı
o köyde herkesin sevmesini herkesin ona değer vermesini bekliyoruz.
Tam tersi bir durum var.
Kimse bu adama değer vermiyor
o her şeyi kolayca dağıttığı için, kolayca sunduğu için
herkesin gözünde gözden çıkarılabilir bir adam.
Herkes onunla dalga geçiyor çocuklar dahi ciddiye almıyor.
O yüzden bazen yaptığımız kolay evetler etrafta bize değer getireceği yere
karşı tarafta saygınlığımızı dahi düşürebilir
ve şunu farkediyor musunuz bilmiyorum ama
siz ne kadar çok evet derseniz etrafınızda evet avcıları oluşuyor.
Sanki bizi istismar ediyorlar bilerek ya da bilmeyerek.
Bunların farkına varabilmemiz çok önemli.
Şimdi hayır diyebilmenin ilk kuralı arkadaşlar
ne yaptığımızın bir farkına varabilmemiz.
Ne yapıyoruz, nerede hayır diyeceğiz nerede evet diyeceğiz.
Benim kastettiğim şey tamamen hayır demek değil.
Hayatta her şeyi ret diye yazmak değil.
Benim kastettiğim şey size fazla gelen gerçekte yapmak
zorunda olmadığınız şeylere hayır diyebilmek.
İlk yapacağımız şey akşam sakin bir zaman
diliminde oturup kimlere gereksiz yere evet demişsiniz
kimler sizi kullanıyor kimler sizi istismar ediyor
bunun bir farkına varabilmemiz lazım.
Bir diğer şey ise bunların farkına vardık
haftanın bir gününü kendimize hayır günü olarak seçeceğiz.
Ve o gün çok önemli şeyler dışında
yani biri sizden "ya ben ölüyorum beni hastaneye götür" dedi
bunun gibi şeyler haricinde gerçekten istediğimiz şeyler de olsa
o gün hayır diyebilmemiz.
Mesela çarşamba gününü kendinize hayır günü seçtiniz
ve o gün arkadaşınız sizi sinemaya davet etti
sizde aslında istiyorsunuz gitmeyi ama
o gün hayır gününüz olduğu için reddetmeniz önemli.
Bu aslında bizim bir prova günümüz.
İlk başta çok zor gelecektir.
Hayır demek, söylemesi kolay
yani insanlar kolay olduğunu zannederler ama
onu uygulamaya geçirmek ciddi anlamda kaygı verebilir size.
Ama denemekten bir zarar gelmez.
En kötü hissedeceğiniz şeye götüren şey sizi, zaten evet demek.
Öbür türlü daha kötü hissedemezsiniz.
O yüzden bu denemeyi yapabilmek hayatımız adına çok önemli.
Bunu yaptıktan sonra ilk haftası çok zor gelebilir
sonraki hafta daha az, sonraki hafta daha az.
Eğer ki bu kısıtlı zaman ve belirli zaman diliminde bunu yapabiliyorsak
sonra yavaş yavaş işin daha hassas bölümlerine yöneliriz.
Ne yaparız? Eşimiz, ailemiz, iş hayatımız,patronumuz,
iş arkadaşımız bize sıkıntılı şeyler yaratıyorsa yavaş yavaş
onlara hayır demeye başlarız.
Bu, bu konudaki son videomuz değil hayır demek çok kapsamlı bir konu.
Bu konuda farklı videolar da çekmeyi düşünüyorum.
Eğer bu konuda sorularınız varsa yorumlar kısmından bekliyorum.
Sonraki videolar açısından da benim için bir malzeme olacaktır-çalışma malzemesi-.
Dinlediğiniz için çok teşekkür ediyorum.
Görüşmek üzere kendinize çok iyi bakın.
