Refugees and my country | Maria Stavropoulou | TEDxAcademy Flüchtlinge und mein Land | Maria Stavropoulou | TEDxAcademy Refugees and my country | Maria Stavropoulou | TEDxAcademy Los refugiados y mi país | Maria Stavropoulou | TEDxAcademy Les réfugiés et mon pays | Maria Stavropoulou | TEDxAcademy I rifugiati e il mio paese | Maria Stavropoulou | TEDxAcademy

Μετάφραση: Miriela Patrikiadou Επιμέλεια: Chryssa Takahashi

Ας μιλήσουμε για τους πρόσφυγες. Let's talk about refugees.

Την προσφυγιά τη ζω τα τελευταία σχεδόν 25 χρόνια, Ich erlebe die Erfahrung von Flüchtlingen seit fast 25 Jahren, For the past 25 years, I've been experiencing refugee life μέσα από ιστορίες απίθανου κουράγιου και αντοχής through stories of great courage and endurance που ξεπερνούν κάθε φαντασία. that go beyond the wildest imagination.

Αυτή η φωτογραφία είναι από μια Σύρια μάνα, This is a photo of a Syrian mother, με το μωρό στην αγκαλιά, holding her baby,

και τραβήχτηκε πριν από μερικές εβδομάδες and it was taken a few weeks ago σε μια ερημική νησίδα, ανοιχτά της Χίου. on a deserted islet, off the coast of Chios island.

Σύριοι πρόσφυγες Syrian refugees

που πάτησαν σε χώμα ευρωπαϊκό who stepped into European territory

μετά από πολλά βάσανα και πολλούς κινδύνους after much suffering and risking their lives,

αφού το δουλεμπορικό που τους μετέφερε, βούλιαξε. as the human-trafficking vessel that was carrying them, sank. Τι είναι αυτό που ωθεί μια μάνα με ένα μικρό μωρό What forces a mother with an infant

να κινδυνέψει να διασχίσει τη Μεσόγειο μέσα σε μια φουσκωτή βάρκα; to risk their lives crossing the Mediterranean in an inflatable boat?

Σήμερα στον πλανήτη μας υπάρχουν 52 εκατομμύρια πρόσφυγες. Today, there are 52 million refugees in the world.

Θα το πω άλλη μια φορά για να το συνειδητοποιήσουμε: I'll say it once more to let it sink in: 52 εκατομμύρια πρόσφυγες. 52 million refugees.

Άνθρωποι που έχουν εγκαταλείψει τις εστίες τους. People who have abandoned their homes. Τα 33 από αυτά είναι μέσα στις ίδιες τους τις χώρες. 33 million of them are refugees in their own countries.

Προέρχονται κυρίως από χώρες της Ασίας, They come mostly from Asia, της Μέσης Ανατολής και της Αφρικής. the Middle East and Africa. Χώρες όπως η Συρία, το Σουδάν, το Αφγανιστάν, η Κολομβία, η Σομαλία. From countries like Syria, Sudan, Afghanistan, Colombia, Somalia.

Τους βρίσκουμε κυρίως σε περιοχές γειτονικές τους, We find them mostly in neighboring regions, στην Ιορδανία, το Λίβανο, το Τσαντ, το Πακιστάν. in Jordan, Lebanon, Chad, Pakistan. Όχι στην Ευρώπη ή τη Βόρεια Αμερική Not in Europe or North America όπως ίσως θα φανταζόταν κανείς. as one might imagine.

Κι αυτοί είναι μόνο οι πρόσφυγες, And these are only the refugees,

οι άνθρωποι που έχουν εγκαταλείψει τις εστίες τους the people who have abandoned their homes επειδή κινδύνευε η ζωή τους και η ζωή των παιδιών τους. because their life and their children's was in danger. Υπάρχουν και όλοι αυτοί, τους λέμε οικονομικούς μετανάστες, There are also the so-called economic migrants,

που έχουν αφήσει τις χώρες τους για να βρουν ένα πιάτο φαΐ να φάνε, who have left their countries to earn a living, ένα ρούχο να ντυθούν, to be able to afford clothes,

ή να στείλουν πίσω σε πάμπτωχες οικογένειες or to send back to destitute families τα βασικά προς το ζειν. the means to help them get by.

Αυτοί είναι άλλα 180 εκατομμύρια. These are another 180 million.

Είναι τρομακτικοί οι αριθμοί. The numbers are staggering.

Αν όμως αναλογιστεί κανείς But if we consider

τι είναι αυτό που ωθεί τους ανθρώπους what forces people να εγκαταλείψουν σπίτι, πατρίδα, οικογένεια to abandon their home, their homeland, their family για ένα αβέβαιο μέλλον γεμάτο κινδύνους, for an uncertain future full of risks, τότε θα αναρωτηθεί όχι γιατί είναι τόσο πολλοί then one will not wonder why they are so many αλλά γιατί είναι τόσο λίγοι. but why they are so few.

Η πορεία μου ξεκίνησε πριν από περίπου 25 χρόνια My journey started about 25 years ago όταν νεαρή δικηγόρος, κατά σύμπτωση, when as a young lawyer, coincidentally, άρχισα να δουλεύω με μια μη κυβερνητική οργάνωση I started working for an NGO εδώ στην Αθήνα. here in Athens.

Η πρώτη μέρα δουλειάς δεν ήταν σε ένα γραφείο, The first day at work was not in an office, ήταν σε έναν καταυλισμό προσφύγων, but in a refugee camp,

πλατσουρίζοντας μέσα στ' απόνερα και τις λάσπες της αυλής, splashing in waste water and mud, μέσα σε μικρά, στενάχωρα, μίζερα δωμάτια, in small, uncomfortable, dingy rooms, όπου στοιβάζονταν δεκάδες ανθρώπινες ψυχές σε απόγνωση. where tens of human souls were stacked in despair. Κάθε μέρα βρισκόμουν μπροστά σε ανθρώπους Every day I found myself facing people που το μόνο που αναζητούν είναι το δικαίωμα να στέκονται who merely sought the right to stand στα λίγα εκατοστά της χώρας στην οποία έφτασαν. on the few centimeters of the country in which they've arrived. Γιατί; Why?

Επειδή στη δική τους χώρα Because in their country

ζούσαν μπροστά σε κάννες όπλων και μάτια μίσους. they lived facing gun barrels and eyes full of hatred. Ήταν αυτοί που έπρεπε να καθαριστούν They were the ones that had to be killed γιατί ανήκαν στη λάθος θρησκεία, στη λάθος εθνότητα because they belonged to the wrong religion, ή στη λάθος πολιτική παράταξη.

Και τότε κατάλαβα πως για τη δική μου ζωή, And then I realized, that for me, θα είχε νόημα,

η δική μου ζωή θα έβρισκε νόημα,

μόνο αν το έπαιρνα απόφαση ότι η κλασική δικηγορία only if I decided that being a typical lawyer δεν ήταν ο δικός μου δρόμος. was not the path for me to take.

Ύστερα η πορεία μου με πήγε στα Ηνωμένα Έθνη. Then I wound up at the United Nations. Περπάτησα καρόδρομους προσφύγων στο Σουδάν, I walked rough roads with refugees in Sudan, το Μπουρούντι, τη Σρι Λάνκα, τη Νότιο Αμερική, Burundi, Sri Lanka, South America, τέτοιους που ούτε στις ταινίες του Ιντιάνα Τζόουνς δεν είχα δει. roads that didn't even exist in Indiana Jones movies. Τη μια μέρα βρισκόμουν σε μέγαρα υπουργικά, One day I was in ministerial palaces,

σε συναντήσεις με υπουργούς, με τον κλιματισμό στο φουλ, in meetings with ministers, in fully air conditioned rooms, και την άλλη σε καταυλισμούς προσφύγων and the next I was in refugee camps που έβραζαν από τη ζέστη, την ελονοσία, that were scorching hot, rife with malaria, τις αρρώστιες, την αθλιότητα, diseases, hardship,

μιλώντας με ανθρώπους-απόβλητα, με ζωές ριμαγμένες. talking to discarded people whose lives had been ruined. Ο πόλεμος και η βία War and violence

τους είχαν ωθήσει σε ένα ταξίδι made them make a journey

χωρίς προορισμό και χωρίς καμιά ελπίδα. without a specific destination, without any hope. Είδα την παράλογη βία, τη διχόνοια, τη μισαλλοδοξία, I saw absurd violence, division, intolerance, γεννήματα ενός αχαλίνωτου, τυφλού εγωισμού, that were born out of a rampant, blind egoism, ακριβώς αυτό που έλεγε ο Σάιμον Άνχολντ σήμερα το πρωί, the exact same thing that Simon Anholt was talking about this morning, να οδηγούν στην καταστροφή ανθρώπινων ζωών, that led to the destruction of human lives, στην καταστροφή της ανθρώπινης αξίας, to the destruction of human value, ακόμα και στη γενοκτονία. even to genocide.

Σκεφτείτε το λιγάκι. Think about it.

Είμαστε εδώ στο Μέγαρο, We are here at Megaron,

δεν κινδυνεύουμε να πέσει μια βόμβα να το βομβαρδίσει, we don't run the risk of getting bombarded, να ανοίξουν οι πόρτες να μπουν, να μας συλλάβουν, να μας σκοτώσουν. of people opening the door in order to arrest us, to kill us. Και τώρα σκεφτείτε, Now consider this:

πώς είναι να μην έχεις πορτοφόλι, what it's like not to have money,

να μην έχεις ταυτότητα, not to have an identity card,

να μην έχεις όνομα, να μην έχεις πατρίδα, not to have a name, not to have a homeland, να μην έχεις τα κλειδιά ενός σπιτιού. not to have the keys to a house.

Να κουβαλάς την ύπαρξη των παιδιών σου και τη δική σου, σαν τη ρετσινιά. To carry the existence of your children and yourself as a stigma.

Να μην καταλαβαίνουν οι γύρω σου τη γλώσσα σου For the people around you not to understand και να μην καταλαβαίνεις εσύ τη δικιά τους the language you speak and vice versa και να κυκλοφορείς αγριεμένος, φοβισμένος και έτοιμος για τα πάντα, and to wander around angry, scared and prepared for anything, για να αποφύγεις τα βασανιστήρια και το διωγμό in order to avoid torture and persecution που σε περιμένουν στην πατρίδα σου. that are waiting for you in your country.

Η μόνη σου ελπίδα είναι να σου δώσει άσυλο Your only hope is to be given asylum η χώρα στην οποία έφτασες. in the country where you've arrived.

Τι υποχρέωση έχει μια χώρα στην οποία φτάνουν πρόσφυγες; What are the obligations of countries in which refugees arrive? Έχει την υποχρέωση να σεβαστεί το δικαίωμα στη ζωή They have the obligation to respect their right to live όταν είναι σαφές ότι στέλνοντας πίσω έναν άνθρωπο στην πατρίδα του, when it is perfectly clear that by sending them back home, τον στέλνει πίσω στον θάνατο. they send them back to death.

Τέτοια προστασία δεν παραχωρείται στους οικονομικούς μετανάστες. This kind of protection is not provided to economic migrants. Αυτοί που δεν είναι πρόσφυγες Those who are not refugees

υποχρεούνται να επιστρέψουν πίσω στις πατρίδες τους, are forced to go back home, αν βρίσκονται εδώ παράνομα, if they are here illegally,

και πολλοί επιστρέφουν. and many of them go back.

Γι' αυτό και κάθε χώρα έχει μια αρχή, μια υπηρεσία, For this reason every country has an agency που κρίνει ποιος είναι πρόσφυγας. that determines who is a refugee.

Μεγάλα τα διλήμματα. The dilemmas are big.

Και είναι ακόμα μεγαλύτερα στα σύνορα. And they're even bigger at the borders. Από ποιες απειλές να τα φυλάξει κανείς; How many threats can one protect their borders from? Τα όπλα; Τα ναρκωτικά; Τους λαθρέμπορους; Guns? Drugs? Smugglers? Ή μήπως τους απελπισμένους; Or maybe from desperate people?

Στην Ελλάδα, μέχρι πριν δυο χρόνια, In Greece, until two years ago, δεν είχαμε μια αυτόνομη αρχή για το άσυλο. we didn't have an autonomous asylum service. Σαν αποτέλεσμα, είχαν συσσωρευτεί As a result, there was a backlog δεκάδες χιλιάδες αιτήματα ασύλου of tens of thousands of asylum applications,

χωρίς να υπάρχουν οι δομές για τη διεκπεραίωσή τους. while we lacked the proper structures to process them. Η Ελληνική Αστυνομία έκανε ό,τι μπορούσε The Greek Police Force did their best αλλά με μηδέν υποστήριξή. with zero support, however.

Άσυλο στην Ελλάδα δεν έπαιρνε σχεδόν κανείς Almost no one could get asylum in Greece και είχαν αρχίσει οι καταδικαστικές αποφάσεις and European courts had started to issue rulings των ευρωπαικών δικαστηρίων condemning Greece

για παραβίαση των δικαιωμάτων των προσφύγων στη χώρα μας, for violating the rights of refugees in our country, πράγμα το οποίο όχι μόνο στοιχίζει οικονομικά σε πρόστιμα, which does not only cost the country in fines, αλλά και διασύρει τη χώρα παγκόσμια. but also maligns the country internationally. Το 2011 δούλευα στη Ρώμη, πάνω σε θέματα προσφύγων. In 2011, I was working in Rome, on refugee issues, Όταν μου ζητήθηκε, αναπάντεχα, when I was asked, unexpectedly, να έρθω και να αναλάβω τη νέα Υπηρεσία Ασύλου, to come and run the new Asylum Agency, που τότε είχε τρεις υπαλλήλους και μηδέν προϋπολογισμό, that only had three employees and zero budget, στην εποχή των μνημονίων, in the era of the bail-out plans.

πολλοί είπαν τότε ότι εγώ ήμουν για το άσυλο Many people told me then that I should be admitted to an asylum - το άλλο άσυλο εννοούμε- (Γέλια) - the other one -

που ήρθα πίσω στην Ελλάδα να το κάνω αυτό. for coming back to Greece to take on this task. Κι όμως, παρά τις δυσκολίες And yet, despite the difficulties και παρά το ότι σχεδόν κανείς μας δεν είχε κάνει αυτή τη δουλειά πριν, and despite the fact that none of us had ever done this job before, τα καταφέραμε, we made it,

και σήμερα είμαστε μια ομάδα σχεδόν 170 ανθρώπων, and today we are a team of approximately 170 people, υπαλλήλων του δημοσίου, of civil servants,

για τους οποίους είμαι πάρα πολύ περήφανη. of whom I am very proud. Εξετάζουμε χιλιάδες αιτήματα ασύλου, πάνω από 800 κάθε μήνα, more than 800 per month,

και οι αποφάσεις μας βγαίνουν σε χρόνο ρεκόρ and our decisions are made in record time για τα ευρωπαϊκά δεδομένα. compared to European standards.

Κι ενώ ξεκινήσαμε μόνο στην Αθήνα, And even though we started working in Athens only, σήμερα παίρνουμε αιτήματα ασύλου σε εννέα σημεία σε όλη τη χώρα today we accept asylum applications in nine places all over the country για να εξυπηρετούμε καλύτερα τους ανθρώπους αυτούς, so that we can serve those people better, και θα ξεκινήσουμε και αλλού. and we are planning on expanding.

Ο προϋπολογισμός μας, As far as our budget is concerned,

ο μισός προϋπολογισμός μας, half of our budget,

σχεδόν 6 εκατομμύρια ευρώ, almost 6 million euros,

καλύπτεται από ευρωπαϊκά κονδύλια is covered by European funds

και δεν επιβαρύνει το Δημόσιο. and does not burden the public sector.

Ύστερα απ' όλα αυτά, οι Ευρωπαίοι εταίροι μας, After all this, our European partners, αρχίζουν και δείχνουν την εκτίμησή τους are starting to show their appreciation γι' αυτά που έχουμε καταφέρει τόσο σύντομα. for the things we have accomplished in such short time. Κι εμείς, And we, we can reliably ask them

μπορούμε και τους ζητάμε αξιόπιστα

να δεχτούν να μοιράζονται τις ευθύνες. to accept to share responsibilities.

Δηλαδή τι; What does that mean?

Να δεχτούν να κατανέμονται οι πρόσφυγες σε όλες τις χώρες To accept to distribute refugees in all countries με βάση αντικειμενικά κριτήρια: το μέγεθός της, τον πληθυσμό της, based on objective criteria: size, population, και να δεχτούν επίσης να κατανέμονται και τα κόστη της φύλαξης των συνόρων, and to accept to share the cost required for border protection, της υποδοχής των προσφύγων, for receiving the refugees,

των διαδικασιών που απαιτούνται. for the process that is necessary.

Σίγουρα υπάρχουν πολλά ακόμα There is definitely much more

που πρέπει να φτιάξουμε και να βελτιώσουμε. that needs to be improved. Η ουσία όμως είναι ότι ένας στους τέσσερις αιτούντες άσυλο But what matters is that one in four asylum seekers παίρνει σήμερα προστασία στην Ελλάδα. receives protection in Greece today. Δηλαδή, περίπου 1.800 άτομα και οικογένειες That is, approximately 1,800 people and families παύουν να βρίσκονται στην παρανομία cease to be illegal και μπορούν να αρχίσουν να ξαναχτίζουν τη ζωή τους. and can start rebuilding their lives. Η εμπειρία από άλλες χώρες δείχνει The experience from other countries shows

ότι αργά ή γρήγορα, θα αρχίσουν να συνεισφέρουν στην κοινωνία that sooner or later, they will start contributing to the society που τους υποδέχτηκε και τους προσέφερε προστασία. that welcomed them and offered them protection. Στην υπηρεσία ασύλου In the Asylum Agency

έχουμε να κάνουμε με ανθρώπους και ιστορίες. Ιστορίες όπως αυτή της Σαμίνα, της δασκάλας, Stories like Samina's, who is a teacher, που είδε την οικογένειά της, το χωρίο της, who saw her family, her village, μικρά παιδιά στο σχολείο, να πεθαίνουν από τα χημικά. little kids at school, dying from chemicals. Του Ραμί που έχει υποστεί τα χειρότερα, φρικτότερα βασανιστήρια. Stories like Rami's, who has suffered the worst and most awful tortures. Της γιαγιάς των 107 ετών The story of the 107-year-old gradma

που έφτασε με το σαπιοκάραβο στη Λακωνία. who arrived on a rotten little boat in Laconia. Του παλικαριού από το Αφγανιστάν The story of a man from Afghanistan

που έφτασε στην Αθήνα με πέντε μικρά παιδιά, who arrived in Greece with five young children, δικά του και του αδερφού του. his own and his brother's.

Όλα κάτω των πέντε ετών, All of them were under five years of age,

που τα κουβάλαγε ξυπόλητα και πεινασμένα στην πλάτη, and that man carried them on his back, while they were barefoot and hungry, μέσα από αδιάβατα βουνίσια μονοπάτια. through mountain paths that were impossible to cross. Μα πώς τα κατάφερε; But, how did he do it?

Πώς τα προσέχει; How does he take care of them?

Πώς θα τα μεγαλώσει; How is he going to raise them?

Πότε και πώς θα τελειώσουν οι πόλεμοι και η βία When and how are the wars and the violence going to end, εξαιτίας των οποίων υπάρχει τόση προσφυγιά και τόσος πόνος; those that have led to so many refugees and so much pain? Κανείς δεν ξέρει. No one knows.

Πάντοτε όμως υπάρχουν άνθρωποι έτοιμοι να βοηθήσουν, However, there are always people who are ready to help, να στηρίξουν, να ενθαρρύνουν, to support, to encourage,

κι αυτό μου δίνει πολύ μεγάλη ελπίδα για το κοινό μας μέλλον. and that gives me great hope for our mutual future.

Είναι η αόρατη κοινότητα των ανθρώπων που νοιάζονται. It's the invisible community of the people who care. Αυτών που πιστεύουν ότι τα πράγματα μπορούν να γίνουν και αλλιώς, Of those who believe that things can be done differently, μπορούν να γίνουν και καλύτερα, και που το απαιτούν. that they can be done better and so they demand that. Γιατί πρόσφυγας δεν είναι μόνο αυτός που έχει χάσει την πατρίδα του. Because a refugee is not only someone who has lost their homeland. Πρόσφυγας είναι και αυτός που ενδιαφέρεται μόνο για τον εαυτό του. It is also the one who cares only about himself.

Ο άνθρωπος-νησί. The "person-island."

Αυτός που έχει χάσει το ενδιαφέρον του για τον συνάνθρωπό του The one who has lost interest in their fellows και δεν καίγεται από τη λαχτάρα να κάνει τη διαφορά. and does not feel the urge to make a difference. Τα χειρότερα σύνορα είναι τα σύνορα του εγωισμού. The worst borders are those of egoism. Αυτά τα σύνορα πρέπει να καταργήσουμε Those are the borders that we need to abolish για να ζήσουν τα παιδιά όλων μας, so that our children,

και των προσφύγων, με ασφάλεια, and the children of refugees, σε έναν καλύτερο κόσμο. can live safely in a better world.

Σας ευχαριστώ πολύ. Thank you very much.

(Χειροκρότημα) (Applause)