1. Διάχυτες Αναπτυξιακές Διαταραχές/ Αυτισμός
-Πάμε στο στούντιο , καλησπερίζω την κ. Ειρήνη Κιάμου παθολόγο λόγου και ομιλίας υπεύθυνη του κέντρου Εύλογον . Καλησπέρα Ειρήνη μου -Καλησπέρα -Δυσάρεστα πράγματα που αφορούν παιδιά
την απώλεια ενός παιδιού και εκεί σηκώνεις τα χέρια ψηλά και όταν και οι εξηγήσεις δεν πείθουν εκεί είναι που εξοργίζεσαι ακόμη περισσότερο νομίζω - Σε σοκάρει και σαν
γονιός μπαίνεις σε μία διαδικασία να γίνεσαι πια υπερπροστατευτικός μετά από αυτό γιατί νομίζεις ότι είσαι ο μόνος που θα μπορέσεις να προστατεύσεις το παιδί σου . -Ακριβώς αυτό που λες τώρα νομίζω
ότι είναι στο μυαλό του κάθε γονιού ,διότι βλέπω μανάδες από εκείνη την ημέρα και πατεράδες να λένε ποτέ ξανά πουθενά.
που και αυτό είναι μία ακρότητα αρνητική αλλά φτάνεις σε αυτό το σημείο .-Τι να κάνουν οι γονείς είναι προβληματισμένοι και δικαιολογημένα .
-Πάμε τώρα να μιλήσουμε για ένα μεγάλο θέμα για την οικογένεια , ένα μεγάλο θέμα για τους γονείς και αναφέρομαι στον αυτισμό
Τι είναι ο αυτισμός; - Ο αυτισμός είναι ένα μεγάλο ερωτηματικό τι είναι πραγματικά , έχουν ενοχοποιηθεί κατά καιρούς πάρα πολλά θέματα .
Χρειάζεται να σου πω ότι όταν εγώ σπούδαζα στην Αμερική Φαίη ήταν η αιχμή του δόρατος της επιστήμης μας διότι τότε μόνο στην πολιτεία του Μέριλαντ σου μιλάω τώρα
φαντάσου πριν από 25 με 30 χρόνια είχε μία αύξηση του αυτισμού 500% -ασύλληπτο νούμερο -καταλαβαίνεις ότι αυτό ήταν πραγματικά ασύλληπτο.
και δυσνόητο,δεν μπορούσαμε να καταλάβουμε γιατί συμβαίνει κάτι τέτοιο . Κατά καιρούς λοιπόν έχουν ενοχοποιηθεί διάφορα. Έχουν ενοχοποιηθεί εμβόλια , έχουν ενοχοποιηθεί κομμάτια της διατροφής, μεταβολικά νοσήματα
κληρονομικότητα, συμπεριφορά γονέων, τρόπος ζωής , ηλικία που απέκτησε κάποιος γονιός το παιδί του .
Άρα εάν πάμε και μακρίνουμε αυτή τη συζήτηση θα δούμε ότι έχουν ενοχοποιηθεί πάρα πολλοί διαφορετικοί παράγοντες
Στη πραγματικότητα όμως αυτό που πρέπει να σκεφτόμαστε και θα πρέπει να ξέρουμε είναι ότι κατ'ουσίαν ο έλεγχος ενός παιδιού , εάν και κατά πόσον
αποκλίσεις τη συμπεριφορά του και την επικοινωνία του , καλό είναι να γίνεται από τους γονείς νωρίς στη προσχολική ηλικία και καλό είναι όλη η ενέργεια που
διοχετεύουμε να μην είναι στο γιατί αλλά στο πως θα βοηθήσω το παιδί μου . -Είναι διαχειρίσιμο ένα αυτιστικό παιδί ; Θα σου πω μία προσωπική εμπειρία
πριν από πάρα πολλά χρόνια ήμουν ρεπόρτερ στη ΕΡΤ έχω πάει σε ένα σπίτι κάπου στο Παγκράτι σε μία οικογένεια με αυτιστικό παιδί η ίδια μας κάλεσε
χωρίς να δείχνουμε το πρόσωπο του παιδιού, για να δείξουμε συνθήκες μιας οικογένειας που βιώνει αυτό το πρόβλημα.
Μου έκανε εντύπωση που ήταν σπασμένα τα πάντα μέσα στο σπίτι, μου έκανε εντύπωση όπου το παιδάκι τότε θα ήταν γύρω στα 7 ταράχτηκε φοβερά βλέποντας μας
και άρχισε να γίνεται επιθετικό όχι σε εμάς στην οικογένεια και κυρίως στη μάνα ,αναγκάστηκε ο πατέρας να το πάρει και να κατέβουν λίγο στο δρόμο για να κάνουμε τη συνέντευξη
και αυτό που με συγκλόνισε ήταν όταν γύρισαν πατέρας και παιδί , είχε κόψει ένα φυλλαράκι από μία πορτοκαλιά από κάτω και ήρθε και το έδωσε στη μάνα .
έπαθα σοκ , είναι διαχειρίσιμο λοιπόν ένα παιδάκι που έχει αυτισμό ;
-Ε το ενδιαφέρον με τον αυτισμό είναι ότι κανένα παιδί δεν είναι το ίδιο με το άλλο δηλαδή , δεν είναι σα να λέμε ότι ένα παιδί έχει ανεμοβλογιά και ξέρεις αυτά είναι τα συμπτώματα και μόνο αυτά θα έχει
και αυτές τις συμπεριφορές περιμένουμε έχουμε λοιπόν να κάνουμε με μία πληθώρα συμπτωμάτων που το κάθε παιδί μπορεί να έχει τελείως διαφορετικά συμπτώματα από το άλλο .
Δηλαδή μπορεί να έχει το 1ο το 5ο και το 15ο άλλο να έχει το 3, το 25 και το 42 καταλαβαίνεις τι προσπαθώ να σου πω .
Το προφίλ του λοιπόν είναι διαφορετικό , όπως και η σοβαρότητα είναι διαφορετική και φυσικά αυτό δίνει μία τελείως διαφορετική εξέλιξη στο παιδί .
Υπάρχουν λοιπόν παιδιά τα οποία είναι στη καρδιά του αυτισμού και τα οποία προσπαθούμε να τα κάνουμε πιο λειτουργικά , υπάρχουν παιδιά τα οποία είναι στη περιφέρεια του αυτισμού και τα οποία προσπαθούμε
να τα κάνουμε τόσο λειτουργικά ώστε να μη διαφέρουν από το παιδάκι που βρίσκεται στην ίδια τάξη με εκείνο .
-Μάλιστα έχουμε κάποιες κάρτες , να ξεκινήσουμε με την πρώτη και έχουμε και ένα βίντεο με τη βοήθεια
σου μετά να καταλάβουμε τι συμβαίνει λοιπόν Ειρήνη στις διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές .
Τι εννοούμε διάχυτες ; -Λοιπόν επειδή οι επιστήμονες είμαστε αρκετά έτσι , έχουμε φαντασία οι γονείς
όταν τους έλεγες ότι το παιδί τους έχει αυτισμό αμέσως έκλειναν το ρολά και δεν άκουγαν τίποτα άλλο
πάθαιναν τέτοιο σοκ που δεν μπορούσαν να ακούσουν παρακάτω , να καταλάβουν τι πρέπει να κάνουν .
Έχουμε πλέον χρησιμοποιήσει τον όρο ΔΑΦ Διάχυτη Αναπτυξιακή Διαταραχή μέσα σε αυτά φυσικά έχουμε όλη τη συμπτωματολογία που περιγράφουμε ένα παιδί
που έχει αυτισμό προτιμούμε , -Με συγχωρείς να τα πούμε λίγο δεν γυρνάει στο κάλεσμα του ονόματός του , αποφεύγει να κοιτάξει τους άλλους στα μάτια
το βλέμμα του είναι απλανές , η αντίδραση του σε ήχους του περιβάλλοντος είναι επιλεκτική και ιδιόρρυθμη , ο λόγος του είναι επαναληπτικός και δυσνόητος
δηλαδή μία λέξη που μπορεί να μην έχει και ουσία να τη λέει διαρκώς , απομονώνεται και χάνει το ενδιαφέρον του για επικοινωνία με άλλους ανθρώπους
και παρουσιάζει έντονες εκρήξεις θυμού και απειθαρχία .
Είναι αυτό που μας είπες , μπορεί κάποιο παιδί να έχει το 1ο και το 5ο αα είναι και άλλα .
- Βεβαίως -Προσκολλάται σε περιορισμένο αριθμό παιχνιδιών , η συγκέντρωση προσοχής του σε δραστηριότητες είναι σύντομη
τοποθετεί τα παιχνίδια του ενδιαφέροντός του τελετουργικά σε ευθεία γραμμή
ιδιόρρυθμη χρήση αντικειμένων στερεοτυπίας , έντονη ενασχόληση με <περίεργα> (ως προς την εστίαση ή την ένταση) ενδιαφέρονται όπως απομνημόνευση ημερομηνιών και αριθμών το έχουμε δει και από ταινίες αυτό , προσκόλληση σε ρουτίνες ή τελετουργίες χωρίς ιδιαίτερη λειτουργία ή σκοπό .
Παρουσιάζει υπό/υπερευαισθησίες σε αισθητηριακά ερεθίσματα (σε κάποια υλικά/ υφάσματα σε κάποιες τροφές ,σε θερμοκρασίες) ,αντιδρά άσχημα για παράδειγμα με κάποια από αυτά ;
-Μπορεί για παράδειγμα αυτό το παιδί να μη θέλει ποτέ να το χαϊδέψεις στο κεφάλι , να μη θέλει να βάλει παπούτσια , να περπατάει στις μύτες των ποδιών του
ή δεν μπορεί να ακουμπήσει όλο το πέλμα - Να αισθανθεί την αίσθηση -Τον ενοχλεί ; -Ακριβώς ! -Απίστευτο είναι .
-Κάνει συχνά πεταρίσματα με χέρια του (κουνάει τα χεράκια πάνω-κάτω ) χωρίς εμφανή αιτία , ταράζεται ιδιαίτερα με επισκέψεις σε άγνωστα μέρη
ή με αλλαγές στο χώρο του , παρουσιάζει ηχολαλία (επανάληψη λέξεων φράσεων) και άλλη μία παρακαλώ να τη δούμε και αυτή , τη κρατάμε θα τη δούμε μετά .
πάμε στα προηγούμενα , αρκετά είναι τα στοιχεία ,είναι αυτό που έλεγες , ότι κάποιο παιδί μπορεί να έχει το 1ο ή το 5ο, μπορεί να τα έχει και όλα μαζί αυτά ένα παιδί ;
- Όταν είναι στη καρδιά του αυτισμού θα έχει περισσότερα χαρακτηριστικά από ένα άλλο παιδί που έχει λιγότερα και είναι στην περιφέρεια
-Άρα κρατώ αυτό που ξεκινήσαμε ότι ακόμη και εσείς οι επιστήμονες δεν ξέρετε τη ρίζα του κακού , τη πηγή του κακού
- Ε κοίταξε να δεις , ουσιαστικά αυτό που είναι , να σου πω τι συμβαίνει . Μοιάζει να μην μπορεί αυτό το παιδί να ανταποκριθεί στα ερεθίσματα που δέχεται
ενώ λοιπόν ένα παιδί κοιτάς το περιβάλλον του ,δέχεται τα ερεθίσματα , τα επεξεργάζεται , τα κατηγοριοποιεί και τα κάνει κτήματα του
-Ναι - Το παιδί αυτό μοιάζει , τα ερεθίσματα που δέχεται να μη μπορεί να τα οργανώσει και να τα επεξεργαστεί .
-Ένα χάος δηλαδή . - Μοιάζει λοιπόν να έχει μία δυσκολία στους νευροδιαβιβαστές του και γι αυτό είχαμε μιλήσει και γι'αυτό είχαμε μιλήσει
και για τα μεταβολικά νοσήματα πριν , έτσι ; - Φαρμακευτικά αυτό βοηθιέται με κάτι ή όχι ;
-Είχαν δοκιμαστεί στο παρελθόν και δίαιτες ιδιαίτερες για τα παιδιά . Από τα δικά που παιδιά θα σ πω ότι κάποιο γονείς μου λένε έχουν δει βελτίωση
κάποιοι άλλοι όχι . - Ποιες τροφές ας πούμε βοηθάνε και ποιες όχι ; - Κοίταξε να δεις έχει να κάνει με τα μέταλλα , έχει να κάνει με το σκόρδο πολλές φορές έχω ακούσει
έχω ακούσει τόσες πολλές δίαιτες πίστεψε με . Ε εντάξει εάν νομίσουν πραγματικά , αυτό μπορούν να το ερευνήσουν ουσιαστικά ένας νευρολόγος
μπορεί να το ερευνήσει και να δει πολύ καλά τι συμβαίνει , εάν πραγματικά η πηγή του κακού είναι εκεί .
Κατ'ουσίαν όμως αυτό που πρέπει να δούμε και να αναγνωρίσουμε είναι κατά πόσον το παιδί μας αποκλίνει στη συμπεριφορά του .
Εάν βλέπεις ότι έχεις ένα παιδάκι , το οποίο κάνει κινήσεις στερεότυπες μπρος πίσω μπρος πίσω κοιτάζει τς φέτες από το καλοριφέρ τη μία πίσω από την άλλη
και ξανά από την αρχή . Αυτό γιατί το κάνει; Γιατί είναι ένα παιδί το οποίο δεν μπορεί να δεχτεί πάρα πολλά ερεθίσματα και η επαναληπτικότητα των ερεθισμάτων τον βοηθάει στο να ηρεμεί.
-Απίστευτο είναι ,δεν ξέρω έχουμε ένα βιντεάκι να το δούμε λίγο , εε αναφερόμαστε σ'αυτά που λες με ένα παιδάκι τώρα ο Τάιλερ ο οποίος είναι τώρα 2 ετών
διαγνώστηκε με σύνδρομο αυτισμού ένα από τα συμπτώματα που βοήθησαν τους γονείς είναι ένα από αυτά που μας έδειξες εσύ .
Τι δεν πήγαινε καλά περπατούσε στις μύτες των ποδιών συνεχώς και επίσης ότι αντιμετώπιζε κάποια προβλήματα με την ομιλία .
Βλέπουμε το βιντεάκι τώρα ; Ωραία , λοιπόν να το δούμε λοιπόν για να μιλάμε συγκεκριμένα . Οι γονείς του λοιπόν τι έκαναν; έμαθαν τη νοηματική
για να μπορούν να το βοηθάνε γιατί δεν μπορούσε να μιλήσει . - Εναλλακτικό τρόπο επικοινωνίας . - Να το δούμε λίγο ; Πάμε να το δούμε
-Λοιπόν Ειρήνη μου τι είχε κάνει η οικογένεια τώρα . Βλέπω λοιπόν εδώ ότι όταν ήταν έγκυος η μαμά για να βάλουνε στην αλλαγή αυτή της καθημερινότητας
το μωράκι με το κίτρινο μπλουζάκι που ήταν το αυτιστικό είχαν βάλει σε ένα καροτσάκι μία κούκλα
και του έλεγαν κάθε μέρα αυτό είναι το μωρό , αυτό είναι το μωρό κάποια στιγμή αντικατέστησαν την κούκλα το μωρό με το αληθινό μωρό
και αυτή ήταν η πρώτη αντίδραση που είδε την κούκλα , το μωρό πια να κινείται - Ζωντανό
-Ναι ζωντανό . -Ξέρεις αυτό το χρησιμοποιούμε σα τεχνική ακόμη και σε παιδιά που δεν έχουν αυτισμό - Α για να δεχτούν το αδερφάκι -Ναι -Α δεν το'ξερα
-Και μάλιστα το κάνουμε γιατί με αυτόν τον τρόπο εάν έχει αρνητικά συναισθήματα θα τα βγάλει στην κούκλα
και όχι στο μωρό . Είναι κλασσική θεραπευτική τακτική . -Α δεν το ήξερα . - Ε λοιπόν αυτό το παιδάκι που είδαμε τώρα είναι από τα πολύ καλά αυτιστικά παιδάκια
Δηλαδή αυτό έχει μία πολύ καλή πρόγνωση , έτσι όπως το βλέπω κλινικά τουλάχιστον , είναι καταρχήν σε μικρή ηλικία άρα μπορούμε πολλά πράγματα να προλάβουμε
και να δουλέψουμε . Επίσης βλέπω ότι έχει και πολύ καλά στοιχεία . Έχει αλληλεπίδραση, κάνει βλεμματική επαφή , του αρέσει να αγγίζει πράγματα , του αρέσει να δείχνει συναίσθημα .
Αυτό είναι πολύ σημαντικό επίσης . Άρα νομίζω ότι είναι ένα παιδί που θα έχει πολύ καλή πρόγνωση
Τα παιδιά που δεν είναι σαν αυτό το παιδάκι το δίχρονο Τάιλερ,που είχε αυτή τη συμπεριφορά στην αδερφούλα του τη νεογέννητη. -Ναι -
-Εμένα μου έρχεται στο μυαλό τώρα από τον άνθρωπο της βροχής, δεν ξέρω μπορεί να έχουμε και κάποια πλάνα με τον φοβερό Ντάστιν Χόφμαν και τον Τομ Κρουζ -Ναι.
-Είναι αυτιστικός έτσι, ο Νταστιν Χόφμαν και παίζει απίστευτα -Ναι, είναι λειτουργικός όμως, είναι λειτουργικός
-Δεν είναι από τους ακραίους δηλαδή και αυτός; -Είναι ένας δουλεμένος αυτιστικός ενήλικας.
Είναι το καλό σχέδιο, δηλαδή όταν έχω ένα βαρύ αυτιστικό άτομο, το οποίο θέλω να φτάσει σε ένα σημείο που να είναι λειτουργικό να μπορεί να καλύπτει τις ανάγκες του,
να μην είναι βάρος στην οικογένεια. Θα έχει τις ιδιαιτερότητές του, ΄θα έχει τις δικές του εμμονές.
-Καταλαβαίνουν τα αυτιστικά άτομα; Δηλαδή έτσι όπως μιλάμε τώρα, σε μια έκλαμψη λογικής, να το πω έτσι αν μου επιτρέπεται, μπορούν να κάνουν έναν διάλογο;
-Και βέβαια μπορούν να κάνουν διάλογο, Αυτό που τους δυσκολεύει όμως π.χ. πολύ, είναι το χιούμορ.
Δεν μπορούν να καταλάβουν την κυριολεξία. -Αν τους κάνεις πλάκα θα ενοχληθούν δηλαδή;
-Δηλαδή, αν σε ένα παιδί με αυτισμό -έτσι γιατί το έχω κάνει με τα παιδιά μου-, του πω: "αυτό το παιδάκι κολυμπάει σαν δελφίνι.
Τι νομίζεις ότι σημαίνει; Σημαίνει ότι έχω ένα παιδάκι που φοράει μια φορεσιά δελφινιού και είναι μέσα στην πισίνα;
Νομίζεις ότι είναι γρήγορος κολυμβητής ή κάτι άλλο;" Και μου λέει φοράει μια φορεσιά δελφινιού μέσα στην πισίνα.
-Κατάλαβα. -Άρα, αντιλαμβάνονται στην κυριολεξία τα πράγματα. -Την πραγματικότητα με τις λέξεις της και αυτό που υποδηλώνουν.
-Ακριβώς. Ναι, δεν μπορούν να πάνε πίσω από αυτό, να κάνουν κάποιες άλλες συνδέσεις.
Εννοείται ότι τα παιδιά με αυτισμό μπορούν να γίνουν λειτουργικά. Έχει μεγάλη σημασία πως θα δουλέψει ο θεραπευτής, η οικογένεια.
Υπάρχουνε πλέον τεχνικές, υπάρχουν πολλά συστήματα, μεθοδολογίες που ακολουθούμε. -Πάνε σε σχολείο; Υπάρχει στην Ελλάδα κάτι ειδικό; Που να πάνε τα παιδιά;
-Υπάρχουν ειδικά σχολεία στην Ελλάδα. Όμως δεν χωρίζονται συνήθως ανά παθολογία -ας το πω έτσι-
-Είναι μεικτά και με άλλες παθήσεις.-Ακριβώς. Μπορεί να έχουμε δηλαδή ένα παιδί με νοητική στέρηση και ένα παιδί με αυτισμό στην ίδια τάξη.
-Είναι καλό αυτό; -Εξαρτάται από το δυναμικό τους.
Άρα, προσπαθούμε να δούμε λιγάκι να ταιριάζουν το δυναμικό της τάξης μεταξύ τους.
Εννοείται ότι όσες περισσότερες εργατοώρες αφιερώσει η οικογένεια και ο ειδικός σε δομημένες δραστηριότητες εδώ πάμε στην αντιμετώπιση.
Ναι, ναι, ναι.Παλαιότερα, υπήρχε η τάση να ενοχοποιούνται λίγο οι γονείς και αυτό είναι που προσπαθούμε να αποφύγουμε πια
-Ότι φταίμε για όλο αυτό;-Και μάλιστα χρησιμοποιούνται παλιά και ψυχαναλυτικά μοντέλα.
Δηλαδή τι έχετε κάνει εσείς σαν γονείς; Μήπως οδηγήσατε το παιδί σε μια αποξένωση συναισθήματος 'η αποξένωση συμπεριφοράς;
Μήπως η μητέρα εργαζόταν πάρα πολύ και δεν το έβλεπε συχνά. Όλα αυτά δεν μπορείς να φανταστείς τι αφόρητη πίεση
-Συγνώμη, δεν είναι εκ γενετής νόσημα ο αυτισμός; -Εννοείται, - -Άρα, δεν έχει να κάνει με το αν η μαμά δούλευε πολλές ώρες, δεν είναι επίκτητο .
-Όχι, όχι. Δεν είναι επίκτητο, αλλά ξέρεις τι γίνεται; Επειδή στην αρχή της συμπεριφοράς τους,
τα παιδιά -υπήρχε ο μύθος ότι γύρω στα δυόμιση έτη ένα παιδί μπορεί να φανεί αν είναι αυτιστικό ή όχι.
Τι γινόταν λοιπόν; Οι γονείς πιστεύανε ότι μέχρι τα δυόμιση έτη το παιδί ήταν απόλυτα φυσιολογικό και ξαφνικά κάτι αλλάζει στη διαδικασία
-Συγνώμη, βλέπουμε την κάρτα για την έγκαιρη διάγνωση λοιπόν, εξατομικευμένο πρόγραμμα συμπεριφοριστικού τύπου παρέμβασης
Τι σημαίνει αυτό; -Θα σου εξηγήσω τώρα αμέσως λοιπόν.Άρα, είχαμε λοιπόν παλιά το μύθο ότι μπορεί η μαμά με τη συμπεριφορά της
να έχει οδηγήσει το παιδί σε μια αποξένωση, γιατί πιστεύανε ότι μέχρι τα δυόμιση ήταν απόλυτα φυσιολογική η εξέλιξη τους και ξαφνικά σταματάνε να μιλάνε,
σταματάνε να κάνουνε πράγματα που έχουν αλληλεπίδραση με τους άλλους.
Όμως, μελετώντας οι επιστήμονες βίντεο από την πορεία των παιδιών,
-ξέρεις πως οι γονείς παίρνουν βίντεο τα παιδιά τους σε διαφορετικές ηλικιακές καταστάσεις, εμπειρίες, γεγονότα.
-Ναι, σωστά. -Παρατηρούμε ότι αυτά τα παιδιά πράγματι είχαν αποκλίνουσα συμπεριφορά και σε μικρότερη ηλικία,
όμως επειδή ήταν μικρά παιδάκια.. -Δεν γινόταν αντιληπτό. -οι γονείς δεν τους δίναν σημασία σε αυτά. -Κατάλαβα.
-Άρα, έχει σταματήσει να υπάρχει αυτός ο μύθος. Ο αυτισμός έχει περάσει από πολύ μυθολογία.. -Ναι,ναι
-και ο καθένας έχει πει το δικό του, το κοντό του και το μακρύ του επί της ουσίας, εγώ πιστεύω ότι το σημαντικό είναι να βρούμε το κουμπί που
θα κουμπώσει στην οικογένεια και στο παιδί για να μπορέσουν να γίνουν όλοι πιο λειτουργικοί. -Συνήθως είναι.
-Τα συμπεριφοριστικά συστήματα λοιπόν, εκεί θέλω να καταλήξω μας έχουνε δείξει ότι είναι η απάντηση
. Δηλαδή έχοντας δοκιμάσει ψυχανάλυση, έχω διαβάσει συμπεριφορισμό έχουμε δει ότι οκ παιδιά, ο συμπεριφορισμός
είναι αυτός που βοηθάει τα συγκεκριμένα παιδιά. Όπως βοηθάει και τα παιδιά της νοητικής στέρησης. Και υπάρχουν διαφορετικά συστήματα και επικοινωνίες.
-Άρα, διδάσκετε η οικογένεια, μυείται από κάποιον ειδικό στο πώς να συμπεριφέρεται στο παιδί με αυτισμό.
-Βεβαίως. Και πως να τον εκπαιδεύει. -Όταν όμως η υπόλοιπη κοινωνία δεν έχει συγκεκριμένη συμπεριφορά;
Δεν είναι για το παιδί δύσκολα τα πράγματα; -Κοίταξε να δεις, αν δουλέψει πολύ καλά η οικογένεια με τους ειδικούς
και μετά σιγά- σιγά και με τη σχολική κοινότητα, θα δεις ότι αυτά τα παιδιά γίνονται αρκετά καλά λειτουργικά.
Υπάρχουν πλέον στο σχολικό σύστημα και η νοοτροπία του συνοδού, έτσι ότι έχει κάποιος έναν συνοδό μέσα στην σχολική τάξη
άρα μπορεί να είναι πιο εύκολη η μετάβασή τους στο κανονικό σχολείο, για ένα παιδί λειτουργικό πάντα μιλώ.
-Ένα λειτουργικό παιδί πάει ποτέ σε ένα κανονικό σχολείο; -Βεβαίως, βεβαίως.
Και έχουμε πολλά τέτοια παραδείγματα παιδιών που πάνε σε κανονικό σχολείο και παρακολουθούν τις τάξεις.
Άρα δεν θα έπρεπε οι γονείς να πανικοβάλλονται όταν ακούνε ότι το παιδί τους έχει ΔΑΔ ή ότι έχει αυτισμό
Θα πρέπει να δουν πως θα κινητοποιηθούν και πραγματικά εκεί θέλει τρομερή επένδυση χρόνου.
Είναι από τις διαταραχές που θέλουν πάρα πολύ χρόνο και επιμονή και υπομονή. -Υπομονή φαντάζομαι, δύναμη..-Υπομονή και επιμονή
και θα έχουν πολύ καλά αποτελέσματα, αλλιώς θα καταλήξουμε στην περίπτωση των ενηλίκων που είναι τόσο δυσλειτουργικοί και επιθετικοί,
και προς τον εαυτό τους και προς τους άλλους με αποτέλεσμα να είναι σε μια γωνία αποκλεισμένοι και να μην μπορείς να τους πλησιάζεις.
-Πρέπει να παρακολουθούνται από ειδικό εφόρου ζωής ή κάποια στιγμή ισορροπεί όλο αυτό και δεν έχουν ανάγκη;
-Εάν είναι ένα παιδί υψηλά λειτουργικό το οποίο φτάσει σε ένα σημείο να χρησιμοποιεί πλέον τις δυνατότητες του, μπορεί να απομακρυνθεί από τον ειδικό.
Εάν ένα άτομο το οποίο ήταν πάρα πολύ βαρύ αυτιστικό και έφτασε σε ένα σημείο που να γίνει απλά λειτουργικό, θέλει μια επίβλεψη.
Δεν είναι ανάγκη να είναι εφόρου ζωής. -Φοβερό είναι και πραγματικά -δεν ξέρω- το αισθάνομαι πολλές φορές σαν Γολγοθά μέσα στις οικογένειες
όταν δεν έχουνε και βοήθεια.. -Το δέχομαι, αλλά πραγματικά κάνει τόσο μεγάλη διαφορά το αν θα κινητοποιηθούν ή όχι
στην ποιότητα ζωής της οικογένειας και του ιδίου, που είναι κρίμα να μην το κάνουν.
-Μάλιστα, λοιπόν. Ειρήνη Κιάμου, για ένα δύσκολο θέμα τον αυτισμό, όμως η επιστήμη έχει προχωρήσει και αυτό κρατώ εγώ ως θετικό, ότι μπορεί να γίνει αρωγός...
-Ναι.-..και στην οικογένεια και στο παιδί που έχει το θέμα. Θες να μείνεις μαζί μας να αλλάξουμε κλίμα πριν πάμε σε διάλειμμα; -Ναι.
