Hoe God de Nederlandse klaslokalen binnenkwam
Zegt artikel 23 van de grondwet je wat?
Misschien heb je er wel les over gehad op je...
Artikel 23 gaat over de vrijheid van onderwijs.
Daar gaat het weer volop over in de politiek, na gedoe rondom het Haga Lyceum.
Volgens de Onderwijsinspectie is er namelijk vreselijk veel mis op deze school.
En...
...de minister grijpt ook in op een Hindoe-basisschool in Den Haag.
Daar zou het onderwijs slecht zijn.
En dan was er ook nog dit:
Meisjes en jonges mogen elkaar niet aankijken...
...geen kleding van ongelovigen dragen en Allah verafschuwt homoseksualiteit.
Dat leren kinderen op islamitische basisscholen in Nederland.
Sommige politici hebben het al over het wijzigen van artikel 23.
Anderen zelfs over schrappen.
Kortom, de vrijheid van onderwijs staat ter discussie.
Je wist het misschien niet, maar iedereen mag een school oprichten in Nederland.
Jij, ik, iedereen.
Komt door artikel 23...
...daarin staat namelijk dat je een school mag oprichten op basis van religie of levensovertuiging.
Ook wel bijzonder onderwijs.
Die scholen mogen zelf lesmateriaal kiezen, de overheid bemoeit zich daar verder niet mee...
...en ze mogen leerlingen weigeren.
Gebeurt bijna nooit, maar soms wel.
Hey, waarom ben jij boos?
Omdat ik niet word toegelaten, omdat ik niet christelijk ben.
Maar u bent wel verplicht om iedereen, los van identiteit, op grond van papieren...
...toe te laten? Nee dat zijn we niet.
Leerlingen weigeren, dat mogen openbare scholen niet, die zijn voor iedereen.
Bijzondere scholen worden net als openbare scholen betaald door de overheid.
Ze moeten dan wel aan de kwaliteitseisen voldoen en er moet voldoende belangstelling voor zijn.
We zijn het enige land ter wereld waar we in de grondwet artikel 23 hebben staan...
...die de vrijheid van onderwijs vastlegt.
Samenvatting: iedereen mag een school oprichten...
...de Inspectie controleert die school en een openbare krijgt evenveel geld van de staat als een bijzondere school.
En we hebben nogal wat bijzondere scholen.
Grote kans dat ook jij op een bijzondere school hebt gezeten, want kijk even mee.
Hier in het wit het aantal leerlingen...
...op een openbare school in 2017.
De rest zit dus op bijzonder onderwijs...
...dat is 70 procent.
En dat was 100 jaar geleden wel anders.
Toen zaten de meeste leerlingen op openbaar onderwijs.
Dat veranderde in 1930.
Want toen kwam religie op grote schaal het klaslokaal binnen.
Artikel 23 bestaat sinds 1917.
Maar dat ging niet zonder slag of stoot.
Vrijheid van onderwijs stond al in de grondwet van 1848, dus iedereen mocht al zijn eigen school beginnen.
Maar die moest je dan wel zelf betalen.
Maar christelijke scholen wilden ook geld van de overheid.
Wat volgde was 'de schoolstrijd'.
Met aan de ene kant de christelijke partijen...
...en aan de andere kant van het schoolplein de liberalen en socialisten.
Die wilden geen geld voor christelijk onderwijs.
Wat ze wel wilden? Kiesrecht voor iedereen.
Want niet iedereen mocht toen stemmen.
Prima, zeiden de protestanten en katholieken...
...vinden we goed, in ruil voor geld voor onze scholen.
En toen was daar een historisch compromis.
Zij hun kiesrecht, en zij geld voor onderwijs.
En daarmee ontstond, uniek in de wereld...
...een constructie dat de staat betaalt voor scholen zonder dat ze het beleid daar mag bepalen.
Maar ja, het is 2019, we zijn ruim 100 jaar verder.
Steeds minder mensen geloven, maar tegelijkertijd is het aantal openbare scholen nog steeds ver in de minderheid.
En dus vragen sommige mensen zich af...
...is het nog wel van deze tijd om religie en onderwijs te mixen? Kan dat niet anders?
Of sterker nog: moet niet iedereen gewoon hetzelfde onderwijs krijgen?
Want groeien we met dat bijzonder onderwijs niet te ver uit elkaar?
In de politiek hebben ze het weer over artikel 23 nadat een islamitische school negatief in het nieuws was gekomen.
Het Cornelius Haga Lyceum in Amsterdam.
Eén van de twee islamitische middelbare scholen in het land.
De AIVD waarschuwde voor salafistische invloeden daar.
En daarna kwamen Nieuwsuur en NRC ook nog met die lesmethoden op sommige islamitische basisscholen.
Dit mag niet, dit is haatzaaien.
Dat is niet de bedoeling in het onderwijs.
In die zin is het ook wel wat mij betreft een vorm van kindermishandeling...
...als je Nederlandse kinderen met deze denkbeelden volstopt.
Sommige politici zeggen: het mag wel wat minder met die vrijheid van onderwijs.
Of het nou op islamitische, joodse of reformatorische scholen is.
Maar ja, daar zitten christelijke partijen weer niet op te wachten...
...want hun achterban stuurt hun kinderen naar christelijke scholen.
En er zijn ook mensen die zeggen: schaf dat hele artikel gewoon af.
Maar die zijn in de minderheid.
Veel mensen zijn trots op dat unieke Nederlandse onderwijssysteem...
...waar je zelf mag kiezen wat voor onderwijs je kind volgt.
En niet de overheid.
En dat doen ouders dan ook massaal.
Want weet je nog, die 70 procent die naar bijzonder onderwijs gaat?
Afschaffen gaat 'm dus niet worden.
Wijzigen maakt meer kans.
De PvdA wil wel een poging wagen om artikel 23 te moderniseren.
Daar waar we onderwijs bekostigen uit belastingmiddelen, voor iedereen...
...het is prima als je je laat inspireren door jouw levensovertuiging of als je daar een godsdienstige invulling aan geeft...
...maar wel binnen de grenzen van de rechtsstaat.
Binnen de grenzen van wat we in Nederland als normen hebben vastgesteld.
En dat moet moderner, dan 100 jaar geleden nodig was.
Maar het is niet makkelijk om iets in de grondwet te veranderen.
Dat kost veel tijd en zit er voorlopig niet in.
Dus of je nou...
...school wil oprichten, dan kan dat gewoon.
Iedereen in Nederland mag volgens het huidige artikel 23 een school beginnen.
Maar ja, wie heeft er een school nodig als je NOS op 3 hebt?
Dus abonneer je vooral even op dit kanaal.
