Czy ciepła woda zamarza szybciej niż zimna? |||friert||| whether|warm|water|freezes|faster|than|cold |sıcak|su|donar||göre|soğuk Gefriert heißes Wasser schneller als kaltes Wasser? Does hot water freeze faster than cold water? A água quente congela mais depressa do que a água fria?

Też wam mówiono, że nie wolno wkładać gorących rzeczy do lodówki? ||||||stellen|||| Hat man Ihnen auch gesagt, dass Sie keine heißen Sachen in den Kühlschrank stellen sollen? Were you also told not to put hot things in the fridge? W sumie do dziś nie wiem, dlaczego. Tatsächlich weiß ich bis heute nicht, warum. Actually, to this day I don't know why. Za to od półwiecza ludzie głowią się nad tym, czy gorąca woda zamarza szybciej niż zimna. |||||glauben|||||||||| Seit einem halben Jahrhundert wird darüber diskutiert, ob heißes Wasser schneller gefriert als kaltes Wasser. For half a century, however, people have been wondering whether hot water freezes faster than cold water. O efekcie Mpemby – 46. odcinek Świata w trzy minuty. ||Mpemba||||| ||||||three|minutes Über den Mpemba-Effekt - 46. Folge von Die Welt in drei Minuten. Jeśli nie możesz się doczekać zamarznięcia wody, to może ją podgrzej przed wsadzeniem do lodówki? ||||||||||wärmst du sie|||| Wenn Sie nicht warten können, bis das Wasser gefriert, warum erwärmen Sie es nicht, bevor Sie es in den Kühlschrank stellen? Tak w każdym razie – oczywiście raczej metaforycznie – zalecali robić Arystoteles, Kartezjusz czy Bacon. |||||||empfahlen|||Kartezjusz||Bacon Das ist auf jeden Fall - natürlich eher metaphorisch - das, was Aristoteles, Descartes oder Bacon empfohlen haben. Wśród bardziej współczesnych badaczy tego tematu największą sławę zdobył tanzański uczeń, Erasto Mpemba, który na początku lat 60 zauważył, że ciepła masa lodowa zamarza szybciej, niż zimna. |||Forscher||||Ruhm||||Erasto||||||||||Eis|||| Unter den zeitgenössischen Forschern zu diesem Thema war der berühmteste ein tansanischer Student, Erasto Mpemba, der in den frühen 1960er Jahren beobachtete, dass warme Eismassen schneller gefrieren als kalte. Najpierw został wyśmiany, a potem – kiedy eksperyment potwierdził jego obserwację – został współautorem pracy naukowej na ten temat. ||ausgelacht|||||bestätigte||||||||| Zunächst wurde er belächelt, dann - als das Experiment seine Beobachtung bestätigte - wurde er Mitautor einer wissenschaftlichen Abhandlung zu diesem Thema. Efekt Mpemby był wielokrotnie opisywany, jednak nikt nie potrafił wyjaśnić, dlaczego tak się dzieje. Der Mpemba-Effekt ist schon oft beschrieben worden, aber niemand konnte bisher erklären, warum er auftritt. Żeby być stuprocentowo zgodny z rzeczywistością: nikt nie potrafił wyjaśnić w taki sposób, żeby jakiś czas później ktoś nie zaproponował innej hipotezy. |||einig|||||||||||||||||| Hundertprozentige Übereinstimmung mit der Realität: Niemand hat es geschafft, so zu erklären, dass nicht einige Zeit später jemand eine andere Hypothese vorschlägt. Co więcej, co jakiś czas pojawiają się informacje o tym, że efekt Mpemby nie istnieje, i że zimna woda zamarza szybciej, niż gorąca. Außerdem wird immer wieder berichtet, dass der Mpemba-Effekt nicht existiert und dass kaltes Wasser schneller gefriert als heißes. Najnowsze materiały podważające istnienie efektu Mpemby pochodzą z listopada ubiegłego roku. ||untergrabende|||Mpemba||||| Das jüngste Material, das die Existenz des Mpemba-Effekts in Frage stellt, stammt aus dem November letzten Jahres. Ale przyjmijmy, że zimna woda rzeczywiście zamarza wolniej, niż gorąca. |nehmen wir|||||||| Aber nehmen wir einmal an, dass kaltes Wasser tatsächlich langsamer gefriert als heißes Wasser. Dlaczego tak się dzieje? Warum ist das so? W 2013 roku, królewskie stowarzyszenie chemiczne ogłosiło nawet konkurs, którego uczestnicy próbowali znaleźć odpowiedź na to pytanie. ||königliche|Verein|||||||||||| Im Jahr 2013 startete die Royal Society of Chemistry sogar einen Wettbewerb, bei dem die Teilnehmer versuchten, die Antwort auf diese Frage zu finden. Wśród 22 tysięcy listów z propozycjami rozwiązania problemu, żaden z nich nie dał jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie. ||||Vorschlägen||||||||eindeutigen|||| Von den 22.000 Briefen, in denen Lösungen für das Problem angeboten wurden, enthielt keiner eine klare Antwort auf die Frage. Miesiąc temu opublikowano kolejną pracę naukową częściowo związaną z naszym problemem. Vor einem Monat wurde eine weitere wissenschaftliche Arbeit veröffentlicht, die teilweise mit unserem Problem zusammenhängt. A month ago, another research paper was published partly related to our problem. Naukowcy przeprowadzili dokładne obserwacje i zauważyli, że w chłodnej wodzie mamy cząstki wody o silnych i słabych wiązaniach. ||||||||kalten|||Teilchen|||||schwachen|Bindungen Die Wissenschaftler machten sorgfältige Beobachtungen und stellten fest, dass es im kalten Wasser Wassermoleküle mit starken und schwachen Bindungen gibt. W przypadku wody gorącej, większość słabych wiązań się rozpada, dzięki czemu grupy cząstek mogą się łatwo ustawić w taki sposób, że łatwo im później rozpocząć proces krystalizacji i zamiany w lód. ||||||Bindungen||||||Teilchen||||||||||||||Kristallisation||Umwandlung|| Gdybyśmy próbowali zamrozić wodę zimną, mielibyśmy więcej wiązań do rozbicia – nie tylko te mocne, ale również te słabsze. ||einfrieren|||||Bindungen||Zerbrechen|||||||| Wenn wir versuchen würden, das Wasser kalt einzufrieren, müssten wir mehr Bindungen aufbrechen - nicht nur die starken, sondern auch die schwächeren. Jeśli myślicie, że właśnie usłyszeliście ostateczne i niepodważalne wyjaśnienie efektu Mpemby, muszę was zmartwić. |||||||unbestreitbare|||||| Wenn Sie glauben, soeben eine endgültige und unwiderlegbare Erklärung des Mpemba-Effekts gehört zu haben, muss ich Sie leider enttäuschen. If you think you've just heard the definitive and indisputable explanation for the Mpemba effect, I have to worry you. Już mamy pierwsze głosy, że opublikowane w grudniu wyniki nie wyjaśniają naszego problemu, bo przecież efekt Mpemby powinien być obserwowany zarówno w przypadku powolnego, jak i szybkiego schładzania wody. ||||||||||||||||Mpemba|||||||||||| Wir haben bereits die ersten Behauptungen, dass die im Dezember veröffentlichten Ergebnisse unser Problem nicht erklären, da der Mpemba-Effekt sowohl bei langsamer als auch bei schneller Abkühlung des Wassers beobachtet werden sollte. A przy powolnym schładzaniu, cząstki mają dość czasu, by się przeorganizować. |||Abkühlung|Teilchen||||||reorganisieren Und bei langsamer Abkühlung haben die Teilchen genügend Zeit, sich neu zu ordnen. And with slow cooling, the particles have enough time to reorganize. Konkluzja? Die Schlussfolgerung? Conclusion? Nawet w tak istotnych sprawach, jak najszybszy sposób mrożenia lodów, nauka nie tylko nie zna ostatecznych odpowiedzi, ale też nie jest pewna, czy pierwotne pytanie zostało postawione prawidłowo. ||||||||Einfrieren||||||||||||||||||| |||||||||||||||||||||||the primary|||| Selbst auf so wichtige Fragen wie die, wie man Eis am schnellsten gefrieren kann, weiß die Wissenschaft nicht nur keine endgültigen Antworten, sondern ist sich auch nicht sicher, ob die ursprüngliche Frage richtig gestellt wurde. Za to, w przeciwieństwie do wszechwiedzących komentatorów, naukowcy nadal próbują dojść do sedna zamiast jednoznacznie ogłosić, że mają odpowiedź. |||||allwissenden|Kommentatoren|||||||||verkünden||| |||||omniscient||||||||||||| Im Gegensatz zu den allwissenden Kommentatoren versuchen die Wissenschaftler immer noch, der Sache auf den Grund zu gehen, anstatt unmissverständlich zu verkünden, dass sie die Antwort haben. Przy okazji mam kolejny kamyczek do tego, by nie ograniczać się do jednego źródła. ||||Steinchen||||||||| ||||pebble||||||||| Übrigens habe ich noch einen Kieselstein dafür, dass ich mich nicht auf eine Quelle beschränke. Polska Wikipedia podaje „Zjawisko zostało wytłumaczone w roku 2013”. |||||erklärt|| In der polnischen Wikipedia heißt es: "Das Phänomen wurde 2013 erklärt". Jak pokazuje dzisiejsza opowieść – nie do końca. Wie die heutige Geschichte zeigt - nicht wirklich. As today's story shows - not entirely. Źródła: Mpemba effect from a viewpoint of anexperimental physical chemist zwycięska praca konkursowa dotycząca efetu Mpemby Different Ways of Hydrogen Bonding in Water – Why Does Warm Water Freeze Faster than Cold Water (praca z grudnia 2016 r.) |Mpemba||||Sichtweise||einem experimentellen||Chemiker|gewinnende||Wettbewerbsarbeit||Effekt|Mpemba|verschiedene|Wege||Wasserstoff|Bindung|||||warmes||gefriert|schneller|als|Kälte||||| Quellen: Mpemba-Effekt aus Sicht eines experimentellen physikalischen Chemikers Gewinnerbeitrag zum Mpemba-Effekt Different Ways of Hydrogen Bonding in Water - Why Does Warm Water Freeze Faster than Cold Water (Dezember 2016 Eintrag). Different ways… w wersji do pobrania w ramach dozwolonego użytku polska Wikipedia wie, że w 2013 znaleziono rozwiązanie anglojęzyczna Wikipedia tej pewności jest pozbawiona on iTuneson Androidvia RSS |||||Herunterladen|||erlaubten||||||||Lösung|englischsprachige|||||verwehrt|||| ||||||||||||||||||||certainty|||||| Verschiedene Wege... herunterladbare Version unter fairer Nutzung Polnisch Wikipedia weiß, dass eine Lösung im Jahr 2013 gefunden wurde Englisch Wikipedia fehlt diese Gewissheit auf iTunesauf Androidüber RSS