Po co nam iluzje i czy niemowlę dostrzega więcej? Warum brauchen wir Illusionen und nimmt der Säugling mehr wahr? Why do we need illusions, and does the infant perceive more? ¿Por qué necesitamos ilusiones y percibe más el niño? Зачем нам нужны иллюзии и воспринимает ли младенец больше?

Jak byśmy się czuli, gdybyśmy potrafili rozpoznać swoich znajomych tylko o poranku, a w południe – kiedy są oświetleni inaczej – nie potrafilibyśmy powiedzieć, czy są tymi samymi osobami? Wie würden wir uns fühlen, wenn wir unsere Freunde nur morgens erkennen könnten und mittags - wenn sie anders beleuchtet sind - nicht wüssten, ob es sich um dieselbe Person handelt? How would we feel if we could recognize our friends only in the morning and at noon - when they are lit differently - we could not say if they are the same people? Dlaczego jesteśmy podatni na złudzenia optyczne i dlaczego trudno bez tego żyć? Why are we prone to optical illusions and why is it difficult to live without it? Zapraszam! Welcome! Obrazki udowadniające, że nasz wzrok nas myli – takie jak Szachownica Adelsona – cieszą się w sieci sporą popularnością. Pictures proving that our eyes mislead us - such as the Adelson Checkerboard - are very popular on the web. Nic dziwnego – przecież każdy z nas powinien być w stanie stwierdzić, czy dwa pola szachownicy mają taki samy, czy kompletnie inny kolor. No wonder - after all, each of us should be able to tell if two chessboard fields have the same or a completely different color. Jak się okazuje, nie jest to takie proste. As it turns out, it's not that simple. Dlaczego? Źródłem problemu jest nasz umysł. The source of the problem is our mind. Nasi przodkowie – nie mówię tu wyłącznie o homo sapiens – musieli nauczyć się rozpoznawać przyjaciół niezależnie od tego, jak pada na nich światło czy w jakiej odległości od nich się znajdują. Our ancestors - I'm not just talking about homo sapiens - had to learn to recognize friends regardless of how the light shines on them or how far away they are. Bo przecież obiekt bardziej od nas oddalony wydaje się być mniejszy, niż ten bliższy. After all, the object farther from us seems to be smaller than the one closer. I nawet widzimy go jako mniejszy – dopiero nasz umysł łączy go z informacją, że coś wyglądającego na małe może być po prostu daleko. And we even see it as smaller - it is only our mind that connects it with the information that something that looks small can simply be far away. Tę specyfikę naszego widzenia świata wykorzystują artyści, malujący obrazy z trójwymiarową głębią. Diese Besonderheit unseres Weltbildes wird von Künstlern ausgenutzt, die Bilder mit dreidimensionaler Tiefe malen. This specificity of our view of the world is used by artists who paint pictures with three-dimensional depth. Umiejętność rozpoznawania obiektów niezależnie od ich oświetlenia i położenia jest w życiu przydatna – ale czy nie powoduje, że coś tracimy? The ability to recognize objects regardless of their lighting and location is useful in life - but doesn't it cause us to lose something? Niedawno opublikowano wyniki przeprowadzonych w Japonii badań niemowląt, które – jak już było wiadomo od pewnego czasu – dopiero się uczą postrzegania świata. Recently, the results of a study of babies in Japan, which - as has been known for some time - are just learning how to perceive the world. Wynika z nich, że mniej więcej od 7. miesiąca życia, dzieci potrafią rozpoznawać rodzaj powierzchni (matowa lub błyszcząca) i zaczynają traktować identyczne kształty o różnych rodzajach powierzchni jako oddzielne byty. Sie zeigen, dass Kinder etwa ab dem siebten Lebensmonat in der Lage sind, die Art der Oberfläche (matt oder glänzend) zu erkennen, und dass sie beginnen, identische Formen mit unterschiedlichen Oberflächentypen als separate Einheiten zu behandeln. They show that around the age of 7 months, children are able to recognize the type of surface (matte or glossy) and begin to treat identical shapes with different types of surfaces as separate entities. Z kolei 3-4 miesięczne dzieci potrafią odróżniać obiekty delikatnie różniące się sposobem ich oświetlenia, między którymi dorośli nie zobaczą różnicy. In turn, 3-4-month-old children can distinguish objects slightly differing in the way they are lit, between which adults will not see the difference. Co ciekawe, między 5 a 6 miesiącem życia następuje przekształcenie niemowlęcego systemu przetwarzania obrazu, i dzieci tracą stare umiejętności nim zyskają nowe. Interestingly, between 5 and 6 months of age the baby's image processing system is transformed, and children lose old skills before they gain new ones. Dodatkowo, w czasie rozwoju naszych umysłów, gdzieś między 6 a 9 miesiącem życia, mamy umiejętność odróżniania poszczególnych twarz małp – co później zanika (to akurat było badane wcześniej). In addition, during the development of our minds, somewhere between 6 and 9 months of age, we have the ability to distinguish the individual face of monkeys - which later disappears (it was just examined before). Oczywiście od razu nasuwa się pytanie – w jaki sposób przepytano niemowlęta, które – jak sama nazwa wskazuje – nie do końca radzą sobie z mową. Es stellt sich natürlich sofort die Frage, wie Säuglinge befragt wurden, die, wie der Name schon sagt, noch nicht voll sprachfähig sind. Of course, the question immediately arises - how were babies interviewed, which - as the name implies - are not quite able to speak. Jak się okazuje, dziecko ogląda nowe obiekty dłużej, niż te które już zna. As it turns out, the child watches new objects longer than those they already know. W czasie badań pokazywano maluchom obrazy i mierzono czas, po jakim traciły nimi zainteresowanie. During the study, the little ones were shown the pictures and the time taken for them to lose interest in them was measured. Jeśli dziecko nie raczyło zwrócić uwagi na jakiś obiekt, oznaczało to, że uznaje go za znajomą rzecz, niegodną dalszych badań. If the child did not deign to pay attention to an object, it meant that he considered him a familiar thing, not worth further research. Jak widać, zyskując umiejętność szybkiego odszukiwania znajomych kształtów, tracimy możliwość dokładnego obserwowania otoczenia. As you can see, gaining the ability to quickly find familiar shapes, we lose the ability to accurately observe the environment. Pytanie, czy przetrwalibyśmy jako gatunek gdybyśmy nie byli podatni na złudzenia i uproszczenia konieczne do szybkiego wyszukania obcych elementów w naszym otoczeniu… Dodatkowe informacje: Słowa kluczowe: perceptual constancy, stałość spostrzeżeń, stałość przedmiotu, stałość wielkości, stałość kształtu, stałość widzenia Zachęcam do subskrypcji podkastu za pośrednictwem iTunes lub RSS (odnośniki poniżej). Es stellt sich die Frage, ob wir als Spezies überleben würden, wenn wir nicht anfällig für die Täuschungen und Vereinfachungen wären, die notwendig sind, um schnell nach fremden Elementen in unserer Umgebung zu suchen... Weitere Informationen: Stichworte: Wahrnehmungskonstanz, Wahrnehmungskonstanz, Objektkonstanz, Größenkonstanz, Formkonstanz, Sehkonstanz Ich empfehle Ihnen, den Podcast über iTunes oder RSS zu abonnieren (Links unten). The question is, would we survive as a species if we were not susceptible to the delusions and simplifications necessary to quickly find foreign elements in our environment ... Additional information: Keywords: perceptual constancy, constant perception, object stability, size constancy, shape constancy, constancy of vision I encourage you to subscribe podcasts via iTunes or RSS (links below). Jeśli uważasz, że warto, zostaw parę ciepłych słów w recenzji na iTunes i podeślij informację o podkaście znajomym. If you think it's worth it, please leave a few warm words in the review on iTunes and send the podcast to your friends. Dzięki i do usłyszenia! Źródło podkładu muzycznego: Garageband oraz Digital Voluntarism by go1dfish (c) 2013 Licensed under a Creative Commons Attribution Noncommercial (3.0) license. Background music source: Garageband and Digital Voluntarism by go1dfish (c) 2013 Licensed under a Creative Commons Attribution Noncommercial (3.0) license. Ft: Jeris, guitarmy, Admiral Bob on iTuneson Androidvia RSS