Μουσική | Ελληνική μουσική δημιουργία (Θόδωρος Αντωνίου) | Ε' Δημοτικού Επ. 34 ||||Theodoros|Antonios||| Music | Greek music creation (Theodoros Antoniou) | 5th grade Ep. 34 Musique | Création musicale grecque (Theodoros Antoniou) | 5ème année Ep. 34

Γεια σας παιδιά!

Λέγομαι Γιώργος Σιτώτης και είμαι δάσκαλος μουσικής. My name is||Sitotis||||

Σήμερα θα κάνουμε ένα μάθημα για τα μεγαλύτερα παιδάκια.

Θα μιλήσουμε για έναν πολύ γνωστό Έλληνα συνθέτη, ο οποίος ήταν μαέστρος και δάσκαλος μουσικής.... |||||||composer||||conductor|||

πολύ γνωστός σε όλο το εξωτερικό αλλά και στην Ελλάδα. |known||||||||

Ας ξεκινήσουμε βλέποντας κάποια πράγματα για τη βιογραφία του. ||seeing|||||biography|

Ο Θόδωρος Αντωνίου γεννήθηκε στην Αθήνα στις 10 Φεβρουαρίου 1935.

Ο πατέρας του, Βασίλης, δυστυχώς σκοτώθηκε κατά τη διάρκεια του Β' παγκοσμίου πολέμου. |||||was killed|||duration|||world|war

Ενώ η μητέρα του, η Μαρία Βεληγραδή από την Κρήτη, ήταν μοδίστρα... ||||||Veligradi|||||seamstress

και όπως έχει πει ο ίδιος ο Θόδωρος Αντωνίου σε συνεντεύξεις, παλιότερα... ||||||||||interviews|

η μητέρα του μόλις είχε τελειώσει το δημοτικό, δηλαδή δεν είχε πολύ μεγάλη μόρφωση. |||||||elementary school||||||education

Παρ' όλα αυτά, μόλις ο Θόδωρος Αντωνίου, το 1947, ήταν 12 ετών... |||||||||years

τον έγραψε σε ένα ωδείο για να ξεκινήσει τα μαθήματα μουσικής. ||||conservatory||||||

Έτσι, ο Θόδωρος Αντωνίου ξεκίνησε μαθήματα βιολιού, φωνητικής αλλά και θεωρητικών. |||||lessons|violin|of voice|||theory

Ο ίδιος είχε πει ότι ίσως να προτιμούσε να κάνει μαθήματα πιάνου. |||||||he would prefer||||piano

Εκείνη την εποχή βέβαια δεν ήξερε, ήταν πολύ μικρός. |||||knew|||

Αλλά, δυστυχώς, τότε τα πιάνα ήταν πάρα πολύ ακριβά και η οικογένειά του δεν είχε τα χρήματα... ||||pianos||||||||||||

για να του αγοράσει ένα πιάνο. |||||piano

Έτσι, ξεκίνησε με ένα μικρό βιολί, να μαθαίνει βιολί. |started||||violin||learn|

Το 1961, σε ηλικία 26 ετών, του απονεμήθηκε το πρώτο δίπλωμα σύνθεσης στην Ελλάδα. |||||was awarded|||diploma|composition||

Μέχρι τότε δεν είχε δοθεί κανένα δίπλωμα σύνθεσης στην Ελλάδα. ||||given|||||

Στα ωδεία, δηλαδή, η σπουδή στα θεωρητικά έφτανε μέχρι το πτυχίο Φούγκας. |conservatories|||study||theory|reached|||degree|Fugue

Ήταν ο πρώτος που του έδωσαν δίπλωμα σύνθεσης και, μάλιστα, είχε πει σε μια συνέντευξη... ||||||||||||||interview

ότι οι εξεταστές δεν ήξεραν τι ακριβώς έπρεπε να τον ρωτήσουν. ||examiners||||||||ask

Δεν είχαν ακόμη σκεφτεί, δεν είχαν αποφασίσει, αφού ήταν η πρώτη φορά. |||thought|||decided|||||

Έναν χρόνο αργότερα, το 1962, σε ηλικία 27 ετών, μετακομίζει στο Μόναχο... |||||||moves||Munich

έχοντας πάρει μια υποτροφία για να σπουδάσει σύνθεση. having|taken||scholarship||||composition

Το 1969, σε ηλικία 34 ετών, έχοντας πρώτα λάβει προσκλήσεις από 2 Πανεπιστήμια των ΗΠΑ... ||||having||received|invitations||||USA

μετακομίζει στην Αμερική και ξεκινάει να διδάσκει σε Πανεπιστήμια. ||||||teach||

Και το 1972, γίνεται το πιο σημαντικό, όπως έλεγε κι ο ίδιος, πράγμα στην καριέρα του...

το πιο σημαντικό σημείο στην καριέρα του, όπου σε ηλικία 37 ετών του ζητούν... ||||||||||||they ask

να γράψει μουσική για την τελετή έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων στο Μόναχο. |||||ceremony|opening||Olympic|Games||Munich

37 ετών, για τους συνθέτες είναι μια πολύ μικρή ηλικία. |||composers|||||

Φανταστείτε έναν πολύ-πολύ νεαρό συνθέτη, στον οποίο ζητάνε να γράψει μουσική για ένα τόσο μεγάλο γεγονός. ||||young|composer|||||||||||event

Μάλιστα, όπως ο ίδιος έχει πει σε συνεντεύξεις... |||||||interviews

έγραψε ένα έργο πολύ δύσκολο, με ελληνικό τίτλο και, ίσως, και ελληνικό περιεχόμενο... ||work||||||||||content

που λεγόταν "Νενικήκαμεν". |was called|we have won

Όταν ο μαέστρος που έπρεπε να διευθύνει το έργο, βρέθηκε μπροστά από την παρτιτούρα... ||||||conduct||work|was found||||score

κι έπρεπε να διαβάσει τις νότες και να διευθύνει τους μουσικούς, |||||notes|||conduct||musicians

κατάλαβε πόσο δύσκολο ήταν και ζήτησε από τον Αντωνίου να διευθύνει ο ίδιος την ορχήστρα, ||||||||||conduct||||orchestra

γιατί δεν μπορούσε να διευθύνει αυτό το έργο.

Κι έτσι, ο Αντωνίου, εκτός από συνθέτης του έργου, ήταν και ο μαέστρος... ||||||composer||work||||

κατά την τελετή έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων του 1972 στο Μόναχο. ||ceremony|opening||||||Munich

Λίγο αργότερα, το 1989, σε ηλικία 54 ετών, γίνεται πρόεδρος της Ένωσης Ελλήνων Μουσουργών. |||||||president||of the Union|of the Greeks|Composers

Η Ένωση Ελλήνων Μουσουργών αποτελείται από Έλληνες συνθέτες οι οποίοι έχουν πολύ μεγάλη καριέρα... |||Composers|consists|||||||||career

και πορεία στη μουσική, και ουσιαστικά προωθεί την ελληνική μουσική δημιουργία - |course||||essentially|promotes||||

όπως λέγεται κι αυτό εδώ το μάθημα. Δηλαδή, βοηθάει τους Έλληνες συνθέτες... |||||||||||composers

να γράψουν μουσική η οποία θα παιχτεί στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό. |write|||||be played|||||

Το 2014, σε ηλικία 79 ετών, γίνεται μέλος της Ακαδημίας Αθηνών. |||||||Academy|

Ο ίδιος θεωρούσε ότι αυτή ήταν η μεγαλύτερη τιμή που θα μπορούσε να του κάνει κάποιος στην Ελλάδα. ||he considered|||||||||||||||Greece

Το θεωρούσε, δηλαδή, το πιο σημαντικό που θα μπορούσε να κερδίσει ή να του δώσουν... ||||||||||win||||

το πιο σημαντικό βραβείο. |||prize

Τέλος, πέθανε στις 26 Δεκεμβρίου του 2018, σε ηλικία 83 ετών στην Αθήνα.

Ας συνεχίσουμε, όμως, να δούμε κάποια πολύ σημαντικά στοιχεία για τη ζωή του.

Πιο συγκεκριμένα πράγματα, δηλαδή.

Τον βλέπετε εδώ και σε φωτογραφία, που είδαμε και πριν.

Σε ηλικία 17 ετών, μόλις έχει πάρει το πρώτο πτυχίο τα θεωρητικά...

ξεκινά να διδάσκει σε ωδεία. Ήταν, δηλαδή, ένας δάσκαλος μουσικής σε ωδείο, ένας καθηγητής... starts||teach||conservatory|||||||||

ο οποίος και σπούδαζε ταυτόχρονα. |||was studying|

Άρα, και δούλευε και σπούδαζε ταυτόχρονα.

Κάτι άλλο όμως...

Μετά τη μετακόμισή του στο Μόναχο, επειδή εκεί δεν είχε πολύ χρόνο αφού είχε πολύ μεγάλο φόρτο εργασίας, ||move||||||||||||||load|

έπρεπε, λέει, το πρωί να πηγαίνει στην Ακαδημία, να γράφει μουσική, και γυρνούσε πολύ αργά στο σπίτι...

και στο σπίτι έπρεπε να ξαναγράψει μουσική, |||||rewrite|

εκπαίδευσε, όπως είπε, τον εαυτό του να κοιμάται ελάχιστες ώρες κάθε βράδυ. trained|||||||sleeping|few|||

3 με 4 ώρες περίπου κοιμόταν κάθε βράδυ, μόνο. |||he slept|||

Έτσι, όπως ο γιος τους μου έχει πει προσωπικά σε μια συνέντευξη, ήταν πολύ περίεργο να ξέρεις ότι στις 4 το πρωί... |||||||||||interview|||||||||

ή στις 4:30 - 5:00 το πρωί...

εάν ξυπνήσεις, θα δεις το Θόδωρο Αντωνίου να σηκώνεται από το κρεβάτι, |||||Theodore|||getting up|||

να παίρνει αυτό το καταπληκτικό οργανάκι, |take||||little instrument

αυτό το πολύ μικρό αρμονιάκι που είχε από τότε, είναι αυτό ακριβώς το αρμονιάκι. ||||little harmonium|||||||||

Είναι ένα αρμονιάκι που πρωτοδημιουργήθηκε το 1987, ||||was first created|

πρώτη φορά λανσαρίστηκε, δηλαδή, στην Αμερική, όχι στην Ελλάδα. ||was launched||||||

Και τον έβλεπες να παίρνει το αρμονιάκι του, να κάθεται σε μια γωνιά και να αρχίζει να γράφει μουσική.

Με αυτό εδώ το αρμόνιο, έγραψε το μεγαλύτερο μέρος των έργων του. ||||harmonium||||||works|

Μιλάμε για έναν άνθρωπο ο οποίος έγραψε περίπου 450 έργα μουσικής...

μεγάλης διάρκειας - συμφωνικά έργα, σημαντικά έργα. |duration|symphonic|works||

Με αυτό εδώ το αρμονιάκι! Φανταστείτε αυτά τα πολύ μικρά πλήκτρα... ||||||||||keys

Φανταστείτε κάποιος, πολύ σημαντικός,

ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες συνθέτες, να γράφει μουσική σε αυτό εδώ το αρμονιάκι.

Είναι κάτι συνταρακτικό, πιστεύω. ||shocking|

Έτσι λοιπόν, αν ξυπνούσες στις 7 το πρωί, έβλεπες τον Θόδωρο Αντωνίου...

να έχει ξυπνήσει από τις 4 και να έχει ήδη γράψει 3 ώρες μουσική. Μόνος του, με την ησυχία του... Ξεκούραστος. ||||||||||||||||quietness||rested

Γι' αυτό μπόρεσε και έγραψε τόσα πολλά έργα.

Να συνεχίσουμε όμως...

Σας είπα για το μικρό αρμόνιο που το κουβαλούσε μαζί του συνεχώς... |||||harmonium||||||

κι έγραψε πολλά του έργα σε αυτό.

Και στις διακοπές, επίσης, έφτιαχνε τη βαλίτσα του - μου είπε χαρακτηριστικά ο γιος του- ||||was making|||||||||

έφτιαχνε τη βαλίτσα του και μαζί έπαιρνε και το αρμονιάκι.

Έτσι, όπου και να πήγαιναν, για διακοπές, για γιορτές, για οτιδήποτε, έβγαζε το αρμονιάκι και ξυπνούσε πάρα πολύ πρωί...

κι έγραφε μόνος του μουσική. Δεν σταμάτησε καθόλου να γράφει μουσική.

Όπως ο ίδιος είχε πει, δεν μπορείς να είσαι δάσκαλος σύνθεσης, να διδάσκεις, δηλαδή τους άλλους πώς να γράψουν μουσική... ||||||||||of composition||teach|||||||

εάν εσύ ο ίδιος δεν γράφεις μουσική.

Έγραφε συνεχώς μουσική, μέχρι και τον θάνατό του. ||||||death|

Έγραφε συνεχώς. Γι' αυτό και έχει γράψει τόσα πολλά έργα.

Να συνεχίσουμε...

Ήξερε πολλές λεπτομέρειες και τεχνικές για τα όργανα, πολλές φορές περισσότερα από τους ίδιους τους μουσικούς...

και τους καθοδηγούσε όταν δεν μπορούσαν να παίξουν κάτι. ||he was guiding||||||

Χαρακτηριστικά, σε κάποια πρόβα, όταν τα βιολοντσέλα ή οι βιόλες δεν μπορούσαν να παίξουν κάποια τεχνική που είχε ο ίδιος γράψει... Characteristics|||rehearsal|||cellos|||violas|||||||||||

ή που κάποιος άλλος συνθέτης είχε γράψει - γιατί ήταν και μαέστρος, ο ίδιος - ||||composer||||||||

του έλεγαν "μαέστρο, αυτό δεν μπορούμε να το παίξουμε, δεν παίζεται, είναι πολύ δύσκολο αυτό έγραψες..." ||maestro|||we can|||||is played|||||you wrote

και τους έλεγε, "όχι όχι, θα βάλετε τα δάχτυλά σας σ' εκείνη τη χορδή, σ' εκείνο το σημείο, θα κάνετε έτσι το δοξάρι και θα τα καταφέρετε". |||||||||||||string|||||||||bow||||succeed

Και πράγματι, έπαιζαν.

Ήξερε, δηλαδή, τεχνικές λεπτομέρειες πάνω στα όργανα, πολύ περισσότερες - πολλές φορές - από τους ίδιους τους μουσικούς.

Για να δούμε κάτι ακόμα...

Χρησιμοποιούσε πολύ μια ιδιαίτερη τεχνική στα έγχορδα, δηλαδή βιολί, βιόλα, βιολοντσέλο... he was using|||special|||string instruments|||viola|cello

κυρίως βιολοντσέλο και κοντραμπάσο - τα πολύ μεγάλα, ξέρετε... |||double bass||||

που ονομαζόταν Seagulls, δηλαδή γλάροι, διότι έμοιαζε πολύ με τον ήχο των γλάρων. ||||||it resembled||||sound||gulls

Για ν' ακούσουμε ένα απόσπασμα από αυτή την τεχνική!

(ακούγεται απόσπασμα από το έργο Celebration VII/ 2000) |||||Celebration|

Ακούστε τα έγχορδα... listen||stringed instruments

αυτά είναι βιολοντσέλα...

και κάνουν όπως ακριβώς οι γλάροι.

Μια ειδική τεχνική... |special|

Ας επιστρέψουμε όμως. |we return|

Είναι μια τεχνική αυτή, που ο ίδιος χρησιμοποιούσε πάρα πολύ στα έργα του. |||||||||||works|

Δεν την είχε πρωτοδημιουργήσει ο ίδιος, είχε ξαναεμφανιστεί σε ένα έργο κάποιου άλλου συνθέτη μόνο μια φορά, |||first created||||reappeared|||||||||

αλλά ο ίδιος τη χρησιμοποιούσε πάρα πολύ στα έργα του, και είναι χαρακτηριστική των έργων του.

Ας δούμε όμως και παρακάτω.

Επίσης, σπούδασε και φωνητική, όπως σας είπα νωρίτερα, |||phonetics||||

γι' αυτό πολλές φορές, όταν κάποιος τραγουδιστής στο θέατρο απουσίαζε, |||||||||was absent

τον αντικαθιστούσε. |was replacing

Είχε πει ο ίδιος ότι είχε και άδεια ασκήσεως επαγγέλματος του ηθοποιού και του τραγουδιστή. |||||||license|license|of profession||actor|||singer

Έτσι, πολλές φορές, τον φώναζαν να αντικαταστήσει κάποιον τραγουδιστή που δεν μπορούσε να παίξει, για κάποιο λόγο... ||||||replace||||||||||

στο θέατρο, και να τραγουδήσει κάτι.

Έτσι ακριβώς τον είδε ο Χατζηδάκις και τον πήρε στο θέατρο για συνεργάτη του σε μια του εμφάνιση. |||||Hatzidakis||||||||||||

Τέλος, ας δούμε λίγο για την αγάπη που είχε για τη διδασκαλία. |||||||||||teaching

Σας είπα ήδη ότι σαν δάσκαλος έλεγε ότι δεν πρέπει ποτέ οι μαθητές του να σταματήσουν να γράφουν,

για αυτό και ο ίδιος δεν σταμάτησε ποτέ να γράφει μουσική. Έγραφε συνεχώς μουσική.

Και αγαπούσε τη διδασκαλία τόσο πολύ όσο και τη σύνθεση.

Γι' αυτό το λόγο, μάλιστα, του έχουν απονεμηθεί σε όλο τον κόσμο, περίπου 25 βραβεία. |||||||awarded||||||

Σας είπα, όμως, το πιο σημαντικό γι' αυτόν ήταν ότι έγινε μέλος της Ακαδημίας Αθηνών.

Τώρα θα σας βάλω να ακούσουμε ένα απόσπασμα από ένα πολύ σημαντικό του έργο,

το Celebration VII, το οποίο γράφτηκε το 2000. |||||was written|

Ήταν παραγγελία, του το είχαν ζητήσει να το γράψει. |order|||||||

Θα βάλω να ακούσουμε ένα πολύ μικρό απόσπασμα. |||||||excerpt

Θέλω να ακούσετε αυτού του είδους τη μουσική - είναι σύγχρονη ελληνική μουσική.

Είναι μουσική η οποία γράφτηκε από ανθρώπους που έχουν ζήσει πολύ δύσκολα στη ζωή τους. ||||was written|||||lived|||||

Συνήθως οι μαθητές μου, όταν ακούνε τέτοιου είδους μουσική,

μου λένε "Δάσκαλε, δεν καταλαβαίνουμε τι ακριβώς συμβαίνει, γιατί γίνονται αυτά τα πράγματα...

δεν μπορούμε να ξεχωρίσουμε πότε ξεκινά η μελωδία, πότε τελειώνει η μελωδία". |||distinguish||||||||

Όμως, αν προσέξετε, θα δείτε ότι μπορεί, πράγματι, να μην καταλαβαίνουμε...

αν η μελωδία είναι γλυκιά, αν η μελωδία είναι λυπητερή, τι ακριβώς συμβαίνει με την αρμονία, με τα όργανα...

όμως σίγουρα μπορούμε να αισθανθούμε πράγματα. ||||feel|

Οι άνθρωποι που έγραψαν τη σύγχρονη μουσική αυτή, το έκαναν γιατί ήθελαν να εκφράσουν όλα αυτά που είχαν ζήσει...

σε άσχημες περιόδους της ζωής τους. |bad|periods|||

Ας μην ξεχάσουμε ότι αυτός ο άνθρωπος έζησε τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο σε μικρή ηλικία, |||||||lived|||||||

έζησε τον εμφύλιο πόλεμο στην Ελλάδα, έζησε την δικτατορία... Έζησε πολύ περίεργα πράγματα. ||civil||||||dictatorship|||strange|

Κι έπρεπε, όπως και οι υπόλοιποι μουσικοί εκείνης της εποχής, να γράψει μουσική που να μπορέσει να εκφράσει...

αυτά που αισθανόταν μέσα του. ||was feeling||

Ας ακούσουμε, λοιπόν.

(ακούγεται απόσπασμα από το έργο Celebration VII/ 2000)

Πήρατε μια ιδέα από το έργο του, έτσι για να καταλάβετε περίπου τι εννοούμε λέγοντας "Σύγχρονη Ελληνική Μουσική". you took|||||||||||||||||

Τώρα, για τέλος, έχω διαλέξει να παίξω και να σας τραγουδήσω ένα τραγούδι που έγραψε για μια ταινία. ||||||||||sing|||||||

Το τραγούδι λέγεται "Ποιος πήρε την αγάπη μου". ||||took|||

Έχει γραφτεί για ορχήστρα, βέβαια, αλλά εγώ θα διαλέξω να σας το τραγουδήσω και να παίξω στο ηλεκτρικό πιάνο. |been written||orchestra|||||choose||||sing|||||electric|

"Ποιος πήρε την αγάπη μου...

και πάει στον κάτω κόσμο,

ποιος πήρε την αγάπη μου...

και πάει στον κάτω κόσμο.

Να του χαρίσω πασχαλιά, να του χαρίσω δυόσμο... |||a flowering plant|||give|mint

για να στολίζει κάθε αυγή το μαύρο σκαλοπάτι, ||adorns||dawn|||

να μην τη φτάνει η βασκανιά, να μην την πιάνει μάτι. |||||evil eye|||||

Ποιος πήρε την αγάπη μου...

σ' ανήλιαγο πηγάδι, |sunless|well

να κάμω γέλιο τον καημό... |make|||

και το σκοτάδι χάδι.

Κι εκεί, στην άκρη του γκρεμού,

με της χαράς το κρίνο, ||||lily

να τραγουδώ τα νιάτα της, τον πόνο της να πίνω.

Εκεί, στην άκρη του γκρεμού, με της χαράς τον κρίνο. ||||cliff|||||

Ποιος πήρε την αγάπη μου,

κι απόμεινα μονάχος. |I remained|

Ποιος πήρε την αγάπη μου...

κι απέμεινα μονάχος, |I remained|

σ' ερημοκκλήσι απάτητο, σα ραγισμένος βράχος. |deserted chapel|unvisited||broken|rock

Ποιος πήρε την αγάπη μου...

το Χάρο να ρωτήσω, |Charon||

πότε θα φέξει η Ανάσταση... ||shine||Resurrection

να μου τη φέρει πίσω."

Αυτό, λοιπόν, ήταν ένα τραγούδι που έγραψε για μια ταινία...

πριν από πάρα πολλά χρόνια, αρκετά λυπητερό.

Ελπίζω να πήρατε μια μεγάλη ιδέα για αυτόν τον σπουδαίο μουσικό, τον Θόδωρο Αντωνίου.

Τελειώνοντας, για να ευθυμήσουμε λιγάκι, θα σας παίξω κάτι πολύ γνώριμο! finishing|||cheer up|||||||