Ιστορία - Η καθημερινή ζωή στο Βυζάντιο - Ε' Δημοτικού Επ. 19 History - Everyday life in Byzantium - 5th Primary School Ep. 19

Καλημέρα παιδιά. Ονομάζομαι Σοφία Κλαδά.

Και σήμερα θα κάνουμε μάθημα για την καθημερινή ζωή στο Βυζάντιο And today we are going to learn about everyday life in Byzantium

Πριν ξεκινήσουμε το μάθημα της Ιστορίας, Before we start the history lesson,

θα κάνω μία παρένθεση. |||parenthesis I'll make a parenthesis.

Θέλω να μάθετε ότι αυτό το μάθημα, I want you to know that this course,

που μιλάει για την καθημερινή ζωή, that talks about everyday life,

στην πραγματικότητα δεν είναι μάθημα Ιστορίας. is not really a history lesson.

Αλλά είναι μια άλλη επιστήμη, που είναι "ξαδέρφη" της ιστορίας. |||||||"cousin"|| But it is another science, which is a "cousin" of history.

Αυτή η επιστήμη μιλάει μόνο για την καθημερινή ζωή των ανθρώπων. ||science||||||||

Δεν μιλάει ούτε για πολέμους, ούτε για μάχες, He doesn't talk about wars or battles,

ούτε για αποφάσεις πολιτικές των βασιλιάδων και των αυτοκρατόρων. |||political||kings||| nor for the political decisions of kings and emperors.

Αυτά είναι ιστορία. This is history.

Η επιστήμη που ασχολείται με την καθημερινότητα των ανθρώπων,

ονομάζεται Λαογραφία.

Είναι μια διαφορετική επιστήμη. It's a different science.

Αλλά είναι σα να λέμε "ξαδέρφη" της ιστορίας.

Το μάθημα, λοιπόν, που θα κάνουμε σήμερα είναι καθαρά λαογραφικό. |||||||||folklore So the lesson we are going to teach today is purely folkloric.

Θα μιλήσουμε για πάρα πολλά πράγματα, We're going to talk about so many things,

που συνέβαιναν στην καθημερινή ζωή των Βυζαντινών. |happened|||||

Θα δούμε και κάποιες εικόνες. We'll see some pictures.

Και μετά μπορείτε και στο σπίτι να κάνετε και εσείς την έρευνά σας. And then you can do your own research at home.

Λοιπόν, είχαμε μάθει ότι ο Κωνσταντίνος, Well, we had learned that Constantine,

μετέφερε την πρωτεύουσα από την Ρώμη, στην Κωνσταντινούπολη, στο Βυζάντιο. moved||||||||| moved the capital from Rome to Constantinople in Byzantium.

Αυτό το έκανε ο Κωνσταντίνος για πάρα πολλούς πολιτικούς, That's what Constantine did for so many politicians,

γεωγραφικούς και εμπορικούς λόγους. geographical||commercial| geographical and commercial reasons.

Είχε μια εξαιρετική θέση ήταν ένα λιμάνι, ανάμεσα στην Ανατολή και στη Δύση... ||excellent|||||||||| It had an excellent location, it was a port, between East and West...

...ήταν πλούσια περιοχή. ...was a rich area.

Αλλά έκτος από όλους τους πολιτικούς λόγους, |apart||||| But apart from all the political reasons,

που διάλεξε να γίνει αυτή η μεταφορά, |chose||||| who chose to make this transfer,

ήταν και πάρα πολύ ωραία, ήταν πάρα πολύ ωραίο σημείο... and it was very, very nice, it was a very, very nice spot...

...εκεί στην Κωνσταντινούπολη.

Για ποιόν λόγο συνέβαινε αυτό; Γιατί; Why was this happening? Why?

Για να διαβάσουμε τι λέει. Let's read what it says.

Η Κωνσταντινούπολη ήταν χτισμένη στις πλαγιές επτά λόφων. |||built||||hills Constantinople was built on the slopes of seven hills.

Τι σημαίνει επτά λόφοι; What does seven hills mean?

Όποιος μένει πάνω σε βουνό, ξέρει τι σημαίνει αυτό. Anyone who lives on a mountain knows what that means.

Όταν μένεις πάνω σε έναν λόφο, σε ένα βουνό έχεις θέα. When you live on a hill, on a mountain, you have a view.

Τώρα φανταστείτε να είναι και επτά οι λόφοι! Now imagine if there were seven hills!

Είχαν θέα παντού. They had a view everywhere.

Και ο Κωνσταντίνος, είχε απαγορεύσει... ||||forbidden And Constantine had forbidden...

...ο γείτονας να χτίσει σπίτι και να κλείσει τη θέα. |neighbor||build||||close||view ...the neighbor to build a house and block the view.

Οπότε σε οποιοδήποτε σπίτι και να έμεναν, So whatever house they were living in,

οι άνθρωποι της Κωνσταντινούπολης είχαν θέα.

Για αυτό λοιπόν τον λόγο, την ονόμασαν «Επτάλοφη». |||||||Septalophos

Το βλέπουμε εδώ, με τα σκούρα μαύρα γράμματα: «Επτάλοφη». |||||dark||| We see it here, in the dark black letters: "Sevenfold".

Όλα λοιπόν τα σπίτια έβλεπαν τις θάλασσες...

...του Βοσπόρου, της Προποντίδας και του Κεράτιου κόλπου. |of the Bosporus||Propontis|||of the Keratian| ...the Bosphorus, the Propontis and the Keratios Gulf.

Να πούμε λοιπόν ότι εκείνη την εποχή, φυσικά, ... So let's say that at that time, of course, ...

...οι άνθρωποι δεν είχαν ούτε τηλεόραση, ούτε ίντερνετ, όπως έχουμε τώρα εμείς. ...people didn't have television or internet like we have now.

Οπότε δεν είχαν και κάποιο τρόπο μέσα στο σπίτι να διασκεδάσουν. ||||||||||have fun So they didn't have any way in the house to have fun.

Ο μοναδικός χώρος που είχαν να πάνε οι άνθρωποι The only place people had to go

και να βγουν από το σπίτι, και να μιλήσουνε με το γείτονα τους, να μιλήσουνε με φίλους τους... ||||||||speak||||||they will talk|||

...ήταν οι αγορές και οι πλατείες. ...were the markets and the squares.

Αυτό μπορεί να το έχετε δει στα χωριά. You may have seen this in the villages.

Όταν πάτε το καλοκαίρι, το Πάσχα στο χωριό, When you go in the summer, Easter in the village,

αν μένετε σε κάποια πόλη, if you live in a city,

βλέπετε ότι ο κόσμος κατά κύριο λόγο και σήμερα... you see that the world, for the most part, and today...

...συναντιέται στην πλατεία του χωριού. meets|||| ...meets in the village square.

Η πλατεία και η αγορά ήταν μια ευκαιρία και για τις γυναίκες κυρίως. The square and the market was an opportunity for women in particular.

Να βγουν έξω να κάνουν τα ψώνια τους, να μιλήσουν με άλλες γυναίκες. Go out and do their shopping, talk to other women.

Και γιατί ήταν σημαντικό για τις γυναίκες περισσότερο; And why was it important to women more?

Γιατί οι γυναίκες στα παλαιότερα χρόνια.... Why women in earlier times....

Και όχι τόσο παλιά, μέχρι πρόσφατα, δηλαδή μέχρι την εποχή των γιαγιάδων μας. |||||recently||||||| And not so long ago, until recently, that is, until the time of our grandmothers.

Οι γυναίκες θεωρούνταν ότι ήταν λίγο κατώτερες από τους άνδρες. ||||||inferior||| Women were considered to be slightly inferior to men.

Θεωρούσαν ότι οι γυναίκες έπρεπε να είναι μέσα στο σπίτι.

Η γυναίκα άνηκε στον πατέρα της και άνηκε μετά στο σύζυγό της ||belonged||||||||| The woman belonged to her father and then belonged to her husband

Οπότε έπρεπε να είναι κλεισμένη στο σπίτι και να κάνει τις δουλειές του σπιτιού. ||||locked||||||||| So she had to be confined to the house and do the housework.

Πάρα πολύ σπάνια η γυναίκα επιτρεπόταν να κυκλοφορήσει έξω. |||||was allowed||go out| Very rarely was the woman allowed to go out.

Οπότε για αυτές ήταν μεγάλη ευκαιρία να πάνε στην αγορά... So for them it was a great opportunity to go to market...

...να μιλήσουν με έναν άνθρωπο, να βγουν από το σπίτι. ...talk to a person, get out of the house.

Δεν μπορούσαν να είναι όλη μέρα κλεισμένες μέσα. ||||||closed| They couldn't be cooped up all day.

Πηγαίναν λοιπόν οι Βυζαντινοί, So the Byzantines went,

στους χώρους συνάντησης και καθημερινής επικοινωνίας των Βυζαντινών, ||meeting|||communication|| in the meeting places and daily communication of the Byzantines,

ήταν οι πλατείες και οι αγορές της πόλης.

Η μεγαλύτερη από αυτές έφερε το όνομα του ιδρυτή της... ||||||||founder| The largest of these bore the name of its founder...

... και ήταν στο μέσο της Μέσης λεωφόρου. |||||Mese| ... and it was in the middle of Middle Avenue.

Τι ήταν η Μέση λεωφόρος; What was the Middle Avenue?

Φανταστείτε, η Μέση λεωφόρος είναι σαν να λέμε μια τεράστια λεωφόρος. ||||||||||boulevard Imagine, the Middle Avenue is like a huge highway.

Πώς έχουμε εμείς στην Αθήνα την Ερμού; How do we have Ermou in Athens?

Που ξεκινάει από την πλατεία του Συντάγματος... Starting from Syntagma Square...

και κατεβαίνουμε όλη την Ερμού και φτάνουμε στο Μοναστηράκι; and we go all the way down Ermou and get to Monastiraki?

Εκεί λοιπόν τι έχει; So what's there?

Δεξιά και αριστερά έχει μαγαζιά. There are shops on the right and on the left.

Έτσι ακριβώς ήταν και η Μέση λεωφόρος...

...είχε δεξιά και αριστερά μαγαζιά.

Εκεί βέβαια, ήταν και τα πιο ακριβά μαγαζιά,

ζούσαν και είχαν τα σπίτια τους, οι πιο πλούσιες οικογένειες. ||||||||rich|

Εννοείται! Ήταν στο κέντρο.

Άρα και σήμερα για να μείνεις ακριβώς στο κέντρο είναι ακριβό το σπίτι. |||||stay||||||| So even today to live right in the centre is expensive.

Εκεί λοιπόν είχαν οι πλούσιες οικογένειες τα σπίτια τους. So that's where the rich families had their houses.

Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα για το πώς ήταν η Μέση λεωφόρος... A prime example of what the Middle Avenue was like...

...είναι στην Κέρκυρα, το Λιστόν. ||||Liston ...is in Corfu, Liston.

Δεξιά και αριστερά της Μέσης λεωφόρου υπήρχαν τοξωτές στοές και... |||||||arched|arcades|

...εκατοντάδες καταστήματα, από τα οποία οι Βυζαντινοί αγόραζαν ό,τι επιθυμούσαν. |stores||||||were buying||they desired ...hundreds of shops, from which the Byzantines could buy whatever they wished.

Εδώ είχαν και τα σπίτια τους οι πιο εύπορες οικογένειες. ||||||||wealthy|

Τα σπίτια των Βυζαντινών ήταν φτιαγμένα από τι; |||||made||

Ήταν φτιαγμένα όπως σήμερα με τσιμέντο και τούβλα; |||||cement||bricks

Όχι βέβαια. Of course not.

Τα σπίτια των Βυζαντινών...

...και γενικά των παλαιότερων ανθρώπων, |||older| ...and older people in general,

ήταν φτιαγμένα από πέτρα και ξύλο. |||stone|| were made of stone and wood.

Γιατί;

Γιατί φτιάχνανε τα σπίτια από πέτρα και από ξύλο; |were making|||||||

Τα φτιάχνανε έτσι γιατί ήταν το μοναδικό φυσικό υλικό, ||||||||material They made them that way because it was the only natural material,

που υπήρχε γύρω-γύρω στο περιβάλλον. that was around in the environment.

Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα βυζαντινής πόλης είναι η καστροπολιτεία του Μυστρά. |||Byzantine||||castle city|| A typical example of a Byzantine city is the castle-city of Mystras.

Αν κάποιος έχει την τύχη να πάει,

να επισκεφτεί την καστροπολιτεία του Μυστρά, |visit|||| to visit the castle town of Mystras,

πραγματικά θα νιώσει σαν να κάνει ταξίδι πίσω στον χρόνο. will really feel like traveling back in time.

Μπαίνουμε μέσα και βλέπουμε δρόμους πλακόστρωτους... |||||paved We go inside and we see paved streets...

...και σπίτια με πέτρα και εκεί καταλαβαίνουμε...

...πως ταξιδεύουμε πίσω στο χρόνο. ...that we're traveling back in time.

Πως ήταν η ζωή των Βυζαντινών τότε. What life was like for the Byzantines back then.

Για να δούμε μερικές εικόνες με τα σπίτια της εποχής.

Εδώ βλέπουμε ένα ψηφιδωτό.

Και τι είναι το ψηφιδωτό;

Να θυμίσω. Το ψηφιδωτό είναι η μορφή τέχνης...

...που είχαν εκείνη την εποχή στο Βυζάντιο. that they had at that time in Byzantium.

Ήταν μικρές μικρές πετρούλες, οι οποίες ήταν χρωματιστές. |||stones|||| They were small little stones, which were coloured.

Κα τις ενώνανε μία, μία, μία μία, και φτιάχνανε μια εικόνα. ||they joined|||||||| And they would put them together one by one, one by one, one by one, and make a picture.

Αυτή ήταν η τέχνη της εποχής. Τα ψηφιδωτά.

Βλέπουμε λοιπόν εδώ στα ψηφιδωτά της εποχής, πώς ήταν τα σπίτια.

Βλέπουμε ότι είναι κάστρο φτιαγμένο από πέτρα.

Να δούμε και μια άλλη εικόνα. Let's look at another picture.

Και εδώ ένα μεγάλο τέμενος.

Και αυτό φτιαγμένο από πέτρα, μέσα στα δέντρα. And this one made of stone, in the trees.

Πέτρα και ξύλο.

Βλέπουμε διάφορα. We see things.

Και εδώ βλέπουμε μια ορθογώνια βασιλική εκκλησία. And here we see a rectangular royal church.

Έχουμε πει για τα είδη:... We have said about the species:...

Βασιλική με τρούλο και ορθογώνια. Basilica||dome||rectangular

Κι αυτή φτιαγμένη από πέτρα και ξύλο.

Και εδώ βέβαια μπορώ να κάνω και μια παρένθεση. And here, of course, I can make a parenthesis.

Γιατί θα μου πείτε: "Μα, κυρία ναι, όλα πέτρινα είναι". Because you will say to me, "But, madam, yes, everything is stone."

Δεν είναι όλα πέτρινα. Όλα πέτρινα είναι στην Ελλάδα... It's not all stone. Everything is stone in Greece...

...που έχει πάρα πολλά βουνά. ...which has too many mountains.

Εάν σκεφτείτε λίγο... If you think about it...

...τα παραμύθια τα λαϊκά που ξέρετε. Τι λένε;

Λένε ότι χάθηκε η Κοκκινοσκουφίτσα, ||||Little Red Riding Hood They say Little Red Riding Hood is lost,

χάθηκαν ο Χάνσελ και η Γκρέτελ... Και πού πήγαν; were lost||Hansel|||Gretel||| Hansel and Gretel are gone... And where did they go?

Σε ένα ξύλινο σπιτάκι. ||wooden|

Γιατί τα παραμύθια τα λαϊκά... ||fairy tales||popular

...τα οποία είναι όλα από την βόρεια Ευρώπη, αυτά που λέμε... ...which are all from northern Europe, what we call...

Γιατί τα σπίτια είναι όλα ξύλινα γιατί δεν είναι πέτρινα, όπως έχουμε εμείς εδώ πέρα;

Γιατί τα παραμύθια αυτά που είναι στη βόρειο Ευρώπη,

αυτά τα παραμύθια... Στον Βορρά, έχει τεράστια δάση.

Έχει ατελείωτα δέντρα. Δεν είναι όπως στην Ελλάδα,

που είμαστε όλο βουνά και λίγα δέντρα.

Μιλάμε για ατελείωτα δέντρα. Οπότε και οι άνθρωποι... We are talking about endless trees. So people...

Να το πάλι το φυσικό περιβάλλον. There's the natural environment again.

Παίρνανε τα δέντρα και φτιάχναν ξύλινα σπίτια. ||||made||

Ακόμα και σήμερα, τα σπίτια τους είναι ξύλινα.

Συνεχίζουμε λοιπόν. So we continue.

Είπαμε στο Βυζάντιο τα σπίτια ήταν πέτρινα με ξύλο.

Να το λοιπόν, εδώ είναι Μυστράς.

Το παλατάκι του Μυστρά. |little palace|| The palace of Mystras.

Είναι ένα αρχοντικό σπίτι της εποχής.

Βλέπουμε είναι φτιαγμένο όλο με πέτρα.

Τοξωτά εδώ… Toxota|

Και γιατί ήταν έτσι τοξωτά, θα με ρωτήσετε.

Γιατί είναι ένας αρχιτεκτονικός τρόπος. |||architectural|

Το τόξο στηρίζει το βάρος του κτηρίου. ||supports||weight||building The arch supports the weight of the building.

Για αυτό και οι γέφυρες, οι πέτρινες, That's why the bridges, the stone bridges,

που υπάρχουν στην Ήπειρο πάνω είναι γεμάτες με τόξα,

για να στηρίζουν το βάρος. Γι' αυτό δεν πέφτουν....

...τόσα χρόνια που έχουν φτιαχτεί. ...all the years they've been built.

Βλέπουμε εδώ το μπαλκονάκι που είναι μικρό και ξύλινο. |||balcony||||| Here we see the balcony which is small and wooden.

Και γιατί είναι μικρό, θα με ρωτήσετε.

Γιατί δεν φτιάχνουν ένα ωραίο μεγάλο μπαλκόνι...

...όπως φτιάχνουμε εμείς σήμερα, να κάθονται να λιάζονται; |||||||sunbathe ...like we make today, sitting around basking in the sun?

Γιατί; Γιατί πρώτον το ξύλο δεν μπορεί να είναι ατελείωτο. |||||||||endless

Θα σπάσει. Θα ραγίσει και θα πέσει το μπαλκόνι. |break||will crack|||||

Άρα αναγκαστικά τα μπαλκόνια τους ήταν λίγο μικρά. |necessarily|||||| So necessarily their balconies were a bit small.

Δεν μπορούσανε να έχουν τεράστια μπαλκόνια.

Δεύτερον, θυμίζω τη θέση της γυναίκας εκείνη την εποχή. Secondly, I recall the position of women at that time.

Δεν ήταν η θέση της γυναίκας έξω, να την βλέπουν οι άντρες της περιοχής. It was not the woman's place outside, to be seen by the men in the area.

Έπρεπε να είναι κλεισμένη μέσα στο σπίτι.

Άρα το μπαλκόνι στην ουσία ήταν και άχρηστο. |||||||useless So the balcony was actually useless.

Έβγαινε να τινάξει ένα ρούχο, ξαναέμπαινε μέσα. was going out||shake off|||he was going back in| He'd go out to shake a garment, come back in.

Απαγορευότανε. Ήτανε ντροπή η γυναίκα να υπάρχει έξω. it was forbidden||shame||||| It was forbidden. It was shameful for the woman to be outside.

Είπαμε λίγα πράγματα για τα σπίτια στο Βυζάντιο. We said a little bit about the houses in Byzantium.

Να πούμε και λίγο για τους δρόμους, πέντε πράγματα. To say a little bit about the roads, five things.

Θα 'χετε παρατηρήσει ότι σε κάποια παραδοσιακά χωριά... You may have noticed that in some traditional villages...

...οι δρόμοι δεν είναι φτιαγμένοι με άσφαλτο. ||||||asphalt ...the roads are not made of asphalt.

Αλλά με τι είναι φτιαγμένοι;

Με πέτρες. Είναι φτιαγμένοι με μεγάλες πέτρες...

...με μεγάλα πλακόστρωτα. ||paved areas ...with large cobblestone streets.

Και γιατί το κάνανε αυτό;

Γιατί κουβαλάγανε ολόκληρες πέτρες και φτιάχνανε δρόμους; |were carrying||||| Why were they carrying whole rocks and building roads?

Γιατί δεν το αφήνανε με χώμα; |||they left|| Why didn't they leave it with dirt?

Γιατί το χώμα όταν βρέχει τι γίνεται; Why does the soil when it rains what happens?

Γίνεται λάσπη.

Και όταν γίνεται λάσπη, δυσκολεύονται να περπατήσουνε και οι άνθρωποι... ||||||walk||| And when it gets muddy, it's hard for people to walk...

...αλλά κυρίως δεν μπορούσανε να προχωρήσουνε τα κάρα και οι άμαξες. |||||advance||carts|||carriages ...but mostly the carts and wagons couldn't move.

Είχανε τα κάρα τους τότε οι άνθρωποι με τις ρόδες τις ξύλινες. |||||||||wheels||wooden People had their carts then with wooden wheels.

Και είχανε μέσα τα προϊόντα τους και μεταφέρανε πράγματα. |||||||they were transporting| And they had their products inside and they were carrying things.

Άμα λοιπόν βούλιαζε μες στη λάσπη, δεν μπορούσε να προχωρήσει. ||sank|||||||proceed So if it sank in the mud, it could not go on.

Ήταν απαραίτητο, λοιπόν, να υπάρχουνε και δρόμοι και τότε. |necessary||||||| It was necessary, therefore, to have roads then as well.

Όχι μόνο σήμερα που έχουμε αυτοκίνητα.

Άρα λοιπόν υπάρχουν οι πλακόστρωτοι δρόμοι... ||||paved|

...οι δρόμοι με τις πλάκες, για να διευκολύνουν τα κάρα. ...the roads with the slabs to make it easier for the carts.

Σήμερα, βέβαια, δεν διευκολύνουν και τόσο πολύ οι πλακόστρωτοι. Today, of course, the paving is not so much easier.

Γιατί εμείς οι γυναίκες με τα τακούνια περπατάμε στις πλάκες... ||||||high heels||| Because we women in heels walk on the plates...

...και δε μπορούμε να ισορροπήσουμε. ||||balance

Όλα καλά και όλα ωραία για τους πλούσιους. All well and good for the rich.

Θα διαβάσουμε και για τους φτωχούς ανθρώπους τώρα. We'll read about poor people now.

Γιατί η πλειοψηφία των ανθρώπων δεν ήτανε πλούσιοι. Because the majority of people were not rich.

Οι πιο πολλοί άνθρωποι ήταν φτωχοί.

Και όταν λέμε φτωχοί μιλάμε ότι δεν είχαν δεύτερο ρούχο να φορέσουν. |||||||||||wear

Εκτός λοιπόν, από τις σταθερές αγορές υπήρχαν και οι υπαίθριες. ||||stable|||||outdoor So, apart from the fixed markets, there were also open-air markets.

Τι είναι η υπαίθρια αγορά; |||outdoor|market

Η αγορά που δεν έχει κατάστημα, δεν έχει μαγαζί. |||||store||| The market that has no shop, has no shop.

Είναι δηλαδή κάτι σαν τη δική μας λαϊκή αγορά. ||||||||market

Ακριβώς το ίδιο βασικά είναι. Exactly the same basically.

Ήταν λαϊκές αγορές της εποχής, όπου οι άνθρωποι πηγαίνανε... |popular||||||| They were farmers' markets of the time, where people would go...

...και πουλούσανε τα πράγματά τους. |they were selling|||

Φρούτα, λαχανικά, φαγητά, ζώα. ||foods| Fruits, vegetables, food, animals.

Γιατί τα ζώα τα αγοράζανε εκεί. ||||were buying| Because the animals were bought there.

Τότε, αν δεν είχες δικό σου ζώο, δεν είχες κρέας να φας. Back then, if you didn't have your own animal, you didn't have meat to eat.

Το γουρούνι, την αγελάδα... |pig||

Για να δούμε λίγο τις εικόνες. Let's look at the pictures.

Την εικόνα εδώ.

Βλέπουμε λοιπόν εδώ στην εικόνα. So we see here in the picture.

Βλέπουμε, αν παρατηρήσουμε τον τοίχο, όπου είναι όλα έτσι λίγο γκρεμισμένα... ||||||||||demolished We see, if we look at the wall, where it's all a little bit shattered like this...

Είπαμε φτωχοί άνθρωποι. We said poor people.

Βλέπουμε εδώ το κάρο που έχει μέσα φρούτα και λαχανικά.

Αυτό είναι και είδος πρώτης ανάγκης - θα σας εξηγήσω μετά γιατί το λέω. This is also a necessity - I'll explain later why I say that.

Πρώτη ανάγκη: πρέπει να φας για να επιβιώσεις. |||||||survive First need: you need to eat to survive.

Για να δούμε.. Και βλέπουμε και εδώ που πουλάνε τι; Let's see... And we see here where they sell what?

Τι είναι αυτά; Χαλιά; Μπορεί να είναι χαλιά. |||carpets||||

Μπορεί όμως να είναι και υφάσματα. |||||fabrics But they can also be fabrics.

Γιατί πουλάνε υφάσματα; Γιατί πουλάγανε υφάσματα στις αγορές τις υπαίθριες; ||||they were selling|||||

Σήμερα τι πουλάνε στις λαϊκές;

Πουλάνε υφάσματα; Ναι. Πουλάνε υφάσματα για να φτιάξεις κουρτίνες. ||||||||curtains

Όμως τότε πουλάγανε υφάσματα για να φτιάξεις ρούχα.

Ρούχα έτοιμα δεν υπήρχανε. There were no ready-made clothes.

Και δεν υπήρχαν μέχρι πάρα πολύ πρόσφατα. And they didn't exist until very recently.

Αμα δείτε ελληνικές ταινίες, με το Βουτσά που έχει ένα μαγαζι... πουλάει υφάσματα. if||||||Voutsas||he has||shop|| If you see Greek films, with Voutsas, who has a shop... selling fabrics.

Τότε η γυναίκα - πάλι η γυναίκα - που ήταν στο σπίτι κλεισμένη... Then the woman - the woman again - who was shut up in the house...

...έπρεπε να ξέρει να ράβει και να πλέκει. ||||sew|||knit

Είχαν και τον αργαλειό τους (οι γυναίκες).

Και φτιάχνανε τα ρούχα που φοράγανε οι άνθρωποι του σπιτιού. |||||wore||||

Δεν υπήρχε το: πάω να αγοράσω παντελόνι ή μπλούζα. There was no: I'm going to buy pants or a blouse.

Επίσης οι άνθρωποι τότε δεν είχανε πολλά ρούχα, όπως έχουμε εμείς. Also people back then didn't have a lot of clothes, like we have now.

Είχανε ένα ρούχο που φορούσαν καθημερινά...

...και ένα ρούχο για μια καλή περίσταση.

Δηλαδή, μια Κυριακή στην Εκκλησία.

Γιατί η Εκκλησία τότε ήτανε και το γεγονός της εβδομάδας. Because the Church was then also the event of the week.

Αυτό και ήτανε και ο μοναδικός λόγος για να βγούνε από το σπίτι. That was the only reason for them to leave the house.

Ήταν μια γιορτή; Ήταν ένα πανηγύρι;

Αυτοί ήταν οι λόγοι που βγαίνανε από το σπίτι.

Φοράγανε λοιπόν το καλό ρούχο. they were wearing||||

Το είχανε στο μπαούλο και το φοράγανε μόνο τότε. They kept it in the trunk and only wore it then.

Αλλιώς καθημερινό. Otherwise everyday.

Τα ρούχα επίσης να ξέρετε, δεν τα πλένανε... πλυντήριο. |||||||washed|washing machine The clothes also, you should know, were not washed... in the washing machine.

Τα πλένανε πάρα πολύ σπάνια. They were washed very, very rarely.

Λερωνόταν το ρούχο; Παίρνανε νεράκι... Μόνο στον λεκέ επάνω (καθάριζαν) was being washed|||||||stain||they were cleaning Was the garment melting? They were taking water... Only on the stain upstairs (they cleaned)

Γιατί; Γιατί τα ρούχα καταστρεφόντουσαν. ||||were being destroyed

Δεν ήταν όπως τα υλικά τώρα... It wasn't like the materials now...

...που το βάζω στο πλυντήριο κάθε εβδομάδα και το έχω χρόνια. I put it in the washing machine every week and I've had it for years.

Οι υπαίθριες αγορές λοιπόν λειτουργούσαν στο κέντρο... |outdoor|||were operating|| So the flea markets were operating in the centre...

...και τις λαϊκές συνοικίες της πόλης, ορισμένες ημέρες τις εβδομάδας. |||neighborhoods|||certain|||

Όπως και οι λαϊκές ακριβώς. Just like the popular ones.

Εκεί πουλούσαν τα προϊόντα τους...

...πολλοί παραγωγοί και βιοτέχνες σε καλύτερες τιμές. |producers||artisans||| ...many producers and artisans at better prices.

Για αυτό και πήγαινε πολύς κόσμος. That's why a lot of people went.

Σε αυτές, λέει, σύχναζαν και «πλανόδιοι διασκεδαστές». |||hung out||itinerant|entertainers In these, he says, "itinerant entertainers" also frequented.

Τι είναι οι «πλανόδιοι διασκεδαστές»;

Ήταν ηθοποιοί, ήταν μίμοι, ήταν ακροβάτες, τραγουδιστές και οργανοπαίχτες. |actors||mimes||acrobats|singers||musicians

Ξαναλέω. I say again.

Εκείνη την εποχή δεν υπήρχε τηλεόραση, δεν υπήρχε ίντερνετ.

Εμείς τώρα που είμαστε στο σπίτι τι κάνουμε; What do we do now that we are at home?

Συνέχεια βλέπουμε τηλεόραση, συνέχεια βλέπουμε ίντερνετ...

...να δούμε βιντεάκια που μας αρέσουν.

Ακούμε μουσική, ακούμε ραδιόφωνο…

Τίποτα από αυτά δεν υπήρχε.

Τίποτα.

Το σπίτι δεν ήταν καθόλου ένα ωραίο μέρος να μένεις.

Οπότε πήγαιναν στην αγορά...

...όπου ερχόντουσαν όλοι αυτοί και κάνανε παραστάσεις.

Ήταν οι ακροβάτες και έκαναν ακροβατικά. |||||acrobatics They were the acrobats and they were doing acrobatics.

Ήταν οι μίμοι που έκαναν μιμήσεις. |||||imitations

Ήταν άνθρωποι που είχαν τον σκύλο τους μαζί... They were people who had their dog with them...

...ή μια μαϊμού ή οτιδήποτε και τους έκαναν κόλπα. ||||||||tricks ...or a monkey or whatever, and they were playing tricks on them.

Και διασκέδαζε ο κόσμος. |was having fun||

Δεν τα είχαν δει πουθενά αυτά. They hadn't seen these anywhere.

Περιμένανε κάποιος να 'ρθει στο χωρίο, δεν ταξιδεύανε οι άνθρωποι τότε... They were waiting|||||village||traveled||| They were waiting for someone to come to the village, people didn't travel then...

...ότι είναι Χριστούγεννα και πάω ταξίδι. ||Christmas||| ...that it's Christmas and I'm going on a trip.

Δεν υπήρχε ταξίδι.

Σπίτι.

Οπότε, η αγορά ήταν το μοναδικό μέρος, So, the market was the only place,

όπου οι άνθρωποι περίμεναν να διασκεδάσουν.

Υπήρχαν δύο είδη μουσικής.

Κατά κύριο λόγο η βυζαντινή μουσική,

αυτή που έχουμε και σήμερα,

και ξέρουμε και μπορούμε να βρούμε και βίντεο και να ακούσουμε... and we know and we can find and video and listen...

...είναι η εκκλησιαστική μουσική. Αυτή έχει σωθεί. ||ecclesiastical||||been saved

Όμως αυτή ήταν η επίσημη μουσική.

Αυτή που η Εκκλησία έλεγε ότι πρέπει να τραγουδάμε και να ακούμε.

Στην πραγματικότητα όμως, δεν υπήρχε μόνο αυτή η μουσική.

Υπήρχε και η κοσμική μουσική, δηλαδή η μουσική του κόσμου. There was also secular music, that is, the music of the world.

Ο κόσμος στο πανηγύρι και στις γιορτές δεν άκουγε εκκλησιαστική μουσική. The people at the festival and at feasts did not listen to church music.

Άκουγε άλλα τραγούδια.

Μπορείτε να το βρείτε στο σπίτι,

αν ψάξετε "κοσμική βυζαντινή μουσική".

Ήταν πολύ χαρούμενη μουσική.

Παίζανε παραδοσιακά όργανα και τραγουδάγανε. ||||they sang

Οι γλώσσες που έχουν σωθεί -

- δυστυχώς δεν έχουν σωθεί, έχουν σωθεί ελάχιστα - - unfortunately they have not been saved, very few have been saved -

και ξέρουμε σήμερα, είναι μόνο τα ιταλικά και τα ισπανικά, τίποτα άλλο. and we know today, it's only Italian and Spanish, nothing else.

Δεν έχουμε άλλες καταγραφές σήμερα.

Και να πούμε επίσης ότι, πάλι για τη γυναίκα, And also to say that, again for the woman,

ότι οι γιορτές που ήταν οι μουσικοί και χορεύανε,

χόρευαν αντικριστά άνδρας και γυναίκα, |facing each other|||

...ήταν και η μοναδική ευκαιρία που είχαν οι γυναίκες... ...was also the only chance the women had...

...να βγουν από το σπίτι και να δουν ξένους άνδρες.

Δεν είχαν άλλη ευκαιρία.

Και ήταν και μάλιστα ένας τρόπος... And it was, in fact, a way...

...για να γνωρίσουν και τον σύζυγο που θα παντρευτούν. |||||husband|||they will marry ...to meet the husband they're going to marry.

Έπρεπε να τις συνοδεύει ο πατέρας, |||accompany|| The father had to accompany them,

να πάνε στην γιορτή, στο πανηγύρι... |||party|| to go to the feast, to the festival...

και χορεύοντας να ακουμπήσουν ο ένας το χέρι του άλλου. |dancing||touch|||||| and dancing to touch each other's hand.

- γιατί μόνο αυτό επιτρεπότανε -

και έτσι να κάνουν μια γνωριμία: and thus make an acquaintance:

«Αυτός είναι ο γιός μου», «Αυτή είναι η κόρη μου»

«Να γνωριστούμε, να παντρευτούμε». |we get to know|| "Meet each other, get married."

Τέλος. Αυτό ήταν. Ήταν η μοναδική ευκαιρία για τις γυναίκες, λοιπόν, να κάνουν ένα προξενιό. ||||||||||||||matchmaking

Την επίβλεψη της αγοράς, δηλαδή έλεγχε ότι όλα πηγαίνουν σωστά, |supervision||||check|||| Overseeing the market, that is, checking that everything was going right,

την είχε ο έπαρχος της πόλης. |||governor|| was held by the prefect of the city.

Έπαρχος, δηλαδή επαρχία, ένα μεγάλο γεωγραφικό κομμάτι. |||||geographical| Eparchos, that is, a province, a large geographical area.

Σαν να λέμε τώρα Υπουργός Εμπορίου. ||||Minister|of Commerce As if we're now saying Minister of Commerce.

Υπήρχε λοιπόν ένας έπαρχος, ο οποίος έλεγχε. |||governor|||was ruling So there was a prefect who controlled.

Ενημερωνόταν για τις τιμές και αν υπήρχαν όλα τα προϊόντα... was being informed||||||||| He was informed about the prices and if all the products were available...

...μη είχε κάποια επαρχία πρόβλημα και δεν πήγαινε φαγητό. ...unless some province had a problem and didn't go to lunch.

Ή μην ήταν κάποιος, ο οποίος έκανε αισχροκέρδεια. |||||||profiteering

Αισχροκέρδεια τι είναι;

Προσπαθώ να κερδίσω λεφτά με αισχρό τρόπο. ||earn|||shameful| I'm trying to earn money in a shameful way.

Δηλαδή πουλάω κάτι πανάκριβα, |||very expensively

γιατί ξέρω ότι δεν έχουν να το αγοράσουν από κάποιον άλλο. because I know they don't have to buy it from someone else.

Οπότε σου λέει μόνο εγώ έχω γουρούνι που θέλεις να πάρεις σπίτι σου; ||||||pig|||||| So he's telling you I'm the only one with a pig you want to take home?

Γιατί λέω "γουρούνι" συνέχεια;

Γιατί το γουρούνι ήταν το κρέας, που θα έτρωγαν τα Χριστούγεννα.

Αυτό είχαν. Δεν είχαν άλλο κρέας.

Όσπρια και λαχανικά έτρωγαν οι άνθρωποι. Legumes||||| People ate legumes and vegetables.

Λοιπόν δεν μπορούσε το γουρούνι να το πουλήσει σε δεκαπλάσια τιμή. |||||||||tenfold| Well he couldn't sell the pig for ten times the price.

Έπρεπε λοιπόν ο έπαρχος να ελέγχει, So the prefect had to check,

ότι όλα θα τα πουλούσαν στην τιμή που πρέπει. that everything would be sold at the right price.

Να διαβάσουμε και για τις γιορτές στο παράθεμα. |||||||excerpt We should also read about the holidays in the quote.

Αν και είπαμε πολλά πράγματα για τις γιορτές. Although we said a lot of things about the holidays.

Οι Βυζαντινοί είχαν πολλές γιορτές.

Δημόσιες, οικογενειακές και θρησκευτικές. Public|||religious

Τιμούσαν ιδιαίτερα τους τοπικούς αγίους... They honored|||local|saints They especially honored the local saints...

...και μετείχαν ευχάριστα στις εκδηλώσεις λατρείας τους. |they participated||||of worship| ...and participated joyfully in their worship events.

Και εξηγώ. |I explain

Στις παραδοσιακές κοινωνίες η ζωή ήταν "κυκλική". ||||||cyclical In traditional societies life was "cyclical".

Δηλαδή, οι άνθρωποι περίμεναν συγκεκριμένες περιόδους για να γιορτάσουν: That is, people waited for certain periods to celebrate:

Πάσχα, Χριστούγεννα, Απόκριες και τοπικός Άγιος.

Και εσείς, όταν έχετε τον Άγιο της περιοχής...

Τι κάνουν τα σχολεία; Δεν κλείνουνε; |||||close What are the schools doing? Aren't they closing?

Δεν έχει πανηγύρι που πάτε και ψωνίζετε ένα παιχνιδάκι και παίζετε; ||||||you buy|||| Isn't there a fair where you go shopping for a toy and play?

Ο πολιούχος Άγιος. |patron|

Αυτό ακριβώς κάνανε και οι Βυζαντινοί.

Περίμεναν την γιορτή του πολιούχου Αγίου για να πάνε... ||||patron|Saint|||

Όχι για να κλείσουν τα σχολεία.

Γιατί σχολείο πήγαιναν μόνοι οι πάρα πολύ πλούσιοι.

Δεν υπήρχε «πάω σχολείο». There was no "go to school".

Περιμέναν λοιπόν τις γιορτές αυτές για να πάνε να διασκεδάσουν. they were waiting||||||||| So they waited for these holidays to go and have fun.

Να βάλουν το καλό το ρούχο που λέγαμε. Put on the good clothes we were talking about.

Δεν υπήρχαν άλλες ευκαιρίες.

Πήγαιναν λοιπόν εκεί και υπήρχαν μουσικοί.

Βλέπουμε εδώ στην εικόνα τους μουσικούς,

που κρατάνε τα παραδοσιακά όργανα. holding the traditional instruments.

Στα πανηγύρια που γίνονταν τη μέρα της γιορτής τους, At the festivals that took place on the day of their feast,

μετά τη θεία λειτουργία, έτρωγαν, έπιναν, χόρευαν και τραγουδούσαν. after the divine service, they ate, drank, danced and sang.

Τους άρεσε ιδιαίτερα η μουσική και πολλοί έψελναν, |||||||sang

τραγουδούσαν και έπαιζαν μουσικά όργανα. singing and playing musical instruments.

Να δούμε και μερικές εικόνες από την εμποροπανήγυρη. |||||||fair

Βλέπουμε εδώ πνευστά, έγχορδα, κρουστά. ||winds||percussion

Κι άλλη ζωγραφιά με παράσταση μουσικών. |||||musicians Another painting of a musicians' performance.

Χορού.

Και εδώ παράσταση χορού. ||performance| And here's a dance performance.

Μουσικοί και χορευτές. ||dancers

Αυτό ήταν το μάθημα για την καθημερινή ζωή στο Βυζάντιο.

Βλέπουμε λοιπόν, τελικά η καθημερινή ζωή των ανθρώπων, So we see, finally, the daily life of people,

παρότι είναι τόσα χρόνια πίσω, although||||

πόσες ομοιότητες έχει με τη σημερινή μας ζωή. how many similarities it has with our lives today.

Παρότι λοιπόν δεν είχαν τα τεχνικά μέσα που εμείς έχουμε σήμερα, So even though they didn't have the technical means that we have today,

η επιθυμία τους για διασκέδαση και να βγουν έξω και για να περάσουν καλά, their desire to have fun and go out and have a good time,

είναι ακριβώς ίδια με αυτή που έχουμε και εμείς σήμερα.

Σας ευχαριστώ πολύ και τα λέμε στο επόμενο μάθημα. Thank you very much and see you in the next lesson.