×

Nous utilisons des cookies pour rendre LingQ meilleur. En visitant le site vous acceptez nos Politique des cookies.

image

Kruistocht in Spijkerbroek by Beckman Thea, 10 De Karwendel slaat toe

10 De Karwendel slaat toe

De Karwendel slaat toe

De volgende ochtend, bij het morgenkrieken, werd Dolf gewekt door fijne regendruppels op zijn gezicht. Hij vloog overeind en keek bezorgd naar de lucht. Die zat potdicht, terwijl de motregen het nog slapende kamp in dunne nevels hulde.

Spoedig ontstond overal beweging. Anselmus beende met grote passen van kampvuur naar kampvuur en wekte de kinderen. ‘Opstaan... opstaan! We vertrekken. Jeruzalem wacht!' Hij zal Genua bedoelen, dacht Dolf sceptisch.

Opbreken gebeurde snel, het was routine geworden. Binnen een half uur hadden zich grote groepen gevormd, elk met een erkende leider. Alle kinderen, uitgezonderd de kleintjes, droegen pakken met levensmiddelen op de rug en wat ze verder nog bezaten: lichte muziekinstrumenten, gereedschap, een extra hemd of een opgerolde strodeken. Dolf trok zijn windjack aan. De ritssluiting had hij al dagen geleden afgetornd, want die was toch kapot. Nu sloot de jas niet meer, maar hij was met warme schapenwol gevoerd en waterdicht; in de bergen zou hij er nog wel plezier van hebben.

Plotseling ontstond aan de rand van het kamp grote opschudding. Leonardo rende erheen, gevolgd door Dolf en Mariecke.

Daar stond Fredo, met achter hem zeker een achthonderd kinderen, groot en klein door elkaar. Dolf herkende vele ordebewakers, een paar jagers, vissers, zelfs leerlooiers.

Anselmus stond recht voor Fredo en zwaaide met de armen: ‘Je bent gek, Fredo, dat kun je niet doen. Daar in het Noorden is het enkel wildernis!' ‘Nee,' zei Fredo zelfbewust. ‘We gaan niet verder mee. Die wildernis daar kan nooit zo erg zijn als de bergen.' ‘Wat is er aan de hand?' vroeg Dolf.

Fredo wendde zich onmiddellijk tot de grote jongen.

‘We geloven er niet meer in - allang niet meer. Ik heb van boeren uit de omtrek gehoord dat er achter deze bergen helemaal geen zee ligt, maar laagland... De echte kruisvaarders hebben nooit deze route genomen. Dit is de weg naar Jeruzalem niet.' ‘Het is de gemakkelijkste weg naar Genua,' pleitte Anselmus, die niet graag achthonderd kinderen tegelijk zag uitvallen. En wat voor kinderen! Blonde geharde wezens, sterk en veerkrachtig.

‘Gaan jullie terug naar huis?' vroeg Dolf hoopvol.

Natuurlijk was het vaker voorgekomen dat kleine groepen kinderen de moed verloren en omkeerden. Of ze ooit hun tehuis weer bereikt hadden? Niemand kon het zeggen. Maar dit waren niet zomaar een paar kindertjes die de reis te ver vonden: dit waren er honderden! Dit was regelrechte muiterij...

Wat Dolf betrof keerden ze allemaal om. Wat hun in Genua ook te wachten stond, een wonder was het beslist niet. Hij bemoeide zich er nauwelijks mee, al deed het hem goed te zien dat deze kinderen in staat waren zelf een besluit te nemen en er pal achter te staan.

‘Waar willen jullie dan heen?' riep de monnik woedend. ‘In de wildernis zullen jullie ellendig omkomen.' ‘O nee,' zei Fredo kalm. ‘We weten hoe we voor onszelf moeten zorgen.' Dolf knikte.

‘In het noorden ligt het Beierse Woud,' zei hij. ‘En daarboven Bohemen. Dat zijn middengebergten, zwaar bebost. Ik vermoed dat er weinig mensen wonen. Als jullie daar een nederzetting stichten, moet het mogelijk zijn in leven te blijven.' ‘Welja, moedig hem maar aan,' snauwde Anselmus. ‘Fredo, hoe kun je je ordebewakers in de steek laten?' ‘Ze kunnen een andere aanvoerder kiezen,' meende Fredo. ‘De wilde dieren in de wouden zullen jullie verscheuren,' voorspelde Anselmus. ‘We hebben wapens.' Fredo wendde zich zonder meer af en wenkte zijn volgelingen. Het was een lange stoet die daar wegtrok, in tegenovergestelde richting. Dolf wuifde hen hartelijk na. Hij had vertrouwen in Fredo, de zoon van een verarmde ridder. De jongen was sterk, moedig en voorzichtig. Anselmus gromde, scheen iets tegen Dolf te willen zeggen, bedacht zich en liep kwaad weg.

Terugkerend naar hun eigen groep, vroeg Dolf aan Leonardo: ‘Was dat waar je het vannacht over had?' De student knikte.

‘Er broeide allang zoiets. Het vertrouwen in Nicolaas en Anselmus is geschokt.' Dolf stelde voor dat Leonardo het werk van Fredo zou overnemen. Eerst voelde de student daar niet veel voor.

‘Ik ben op weg naar Bologna, niet naar Genua of Jeruzalem,' zei hij. De zaak was dat hij geen ‘vaste' baan wilde hebben, uit angst dat die zijn heerlijke vrijheid zou aantasten. Maar Dolf, koppig als altijd, hield aan en ten slotte gaf Leonardo toe. Hij verzamelde de knokploegen, vertelde hun dat Fredo niet verder meeging en dat ze voortaan onder zijn, Leonardo's, bevel zouden staan. Ze juichten hem toe, want de kinderen waren dol op de student, vooral op zijn knots.

Nicolaas blies op een hoorn: tijd om te verzamelen. Ruim zevenduizend kinderen stelden zich op in lange rijen en trokken langs de beek op de bergmuren af, waar een brede kloof gaapte. Het pad liep recht de kloof in. Groep na groep verdween erin, zingend, hoopvol, Leonardo met een deel van zijn knokploeg in de voorhoede, Dolf met Mariecke en Frank in de achterhoede. De weg die zij volgden, was niet veel meer dan een ezelpad. Ze konden slechts met twee of drie naast elkaar lopen. Er kon nu geen sprake van zijn dat jagersgroepen werden uitgezonden. Vissen in de schuimende beek was uitgesloten. Het water leek zich steeds dieper in de rotsgrond te graven, terwijl het slingerende pad steeg. Bovendien wilde Dolf de kinderen zoveel mogelijk bijeenhouden, groten en kleintjes door elkaar, opdat de ouderen de hummels konden helpen bij het klauteren over rotsblokken en ervoor konden zorgen dat de kleintjes de bergzijde hielden en niet de buitenkant van het pad, zo hoog boven de brullende bergbeek, waar ze gemakkelijk konden uitglijden.

Intussen begon het harder te regenen. Het vee - twee ossen en drie schapen - veroorzaakte spoedig moeilijkheden. Twee uur nadat ze de kloof waren binnengetrokken, moest de eerste os worden afgemaakt, omdat hij een poot brak. Dolf had medelijden met het loeiende, hulpeloze dier dat zich ondanks zijn pijn verzette tegen de messen en bijlen waarmee de kinderen hem trachtten te doden. Eindelijk stierf zijn gebrul weg en konden ze met villen beginnen. Nicolaas stond er zwijgend bij, te trots om te erkennen dat hij ongelijk had gehad toen hij de vorige dag het slachten van de ossen voorkwam. De dode os werd in stukken gehakt en de pakken levensmiddelen werden er nog zwaarder door.

Ten slotte konden ze weer verder. Het dal werd nauwer, de beek nog woester. Het water sprong sissend en brullend over de rotsblokken, spoot schuimend omhoog als het zich in zijn loop belemmerd voelde, besproeide struiken en mos. Het pad was slecht onderhouden, dikwijls versperd door grote stenen die van de hellingen waren gerold. Soms konden de voorste kinderen die stenen opzijduwen, zodat ze met een plons in de beek stortten. Soms echter waren de steenblokken zo groot als een kast en moesten ze eroverheen klauteren. Nog altijd waren er honderden kinderen die op blote voeten liepen en slecht gekleed waren. Ze huiverden onder de onophoudelijke regenbuien. Het pad bleef stijgen, en het was vooral dit omhoog gaan in een zeer laag tempo dat aan hun krachten knaagde. Om de haverklap stond de hele karavaan stil, omdat ze vooraan weer op een obstakel waren gestuit dat uit de weg moest worden geruimd. Zij die verder achteraan kwamen, werden ongeduldig, drongen op, wilden weten wat er nu weer aan de hand was. Telkens gleden kinderen uit en bezeerden zich aan puntige stenen, aan doornstruiken of ruige takken. Ze haalden hun handen en benen open, soms hun gezicht. De stoet was vele kilometers lang en de leiders konden onmogelijk overal tegelijk zijn. Leonardo, helemaal vooraan, had geen flauw idee van wat er achter hem gebeurde. Dikwijls moest hij zijn knots als hefboom gebruiken om rotsblokken van het pad te wippen. Willem, een stevige jongen met een bijl, hakte overhangende takken weg. Achter de voorhoede kwamen kinderen en nog eens kinderen en nog meer kinderen, flinken en dommen, sterken en zwakken, jongens en meisjes, opgewekt of huilend - maar ze hielpen elkaar, spraken elkaar moed in, wezen elkaar op watervallen aan de overzijde van de kloof, op gevaarlijke losse stenen, op uitsteeksels en blootgewoelde wortels.

Nicolaas, Anselmus en Johannis bevonden zich ongeveer in het midden en spoorden de kindertjes voortdurend ertoe aan op te schieten. ‘Voordat de avond valt, moeten we uit de kloof zijn,' riep Anselmus steeds. ‘Voortmaken, kinderen, we kunnen hier niet de nacht doorbrengen.' Dat begrepen de kinderen ook wel zonder dat hij het herhaalde. Ze wisten alleen niet hoe lang deze kloof zou zijn. Voorlopig was het einde niet te zien. Hoe verder ze kwamen, hoe hoger de bergen rondom hen schenen te worden. En het pad bleef stijgen.

's Middags was er halverwege de stoet een groot gat gevallen. Daar leidde Nicolaas de laatste witte os en het beest had de grootste moeite om vooruit te komen. Een paar jongens en meisjes dreven hem voort met stokken. De os loeide angstig en weigerde telkens verder te gaan. De schapen waren gewilliger dan de os, maar door honger gedreven stonden ze telkens stil om aan de bladeren van struiken te knabbelen. De kloof benauwde Dolf. In zijn eeuw liep hier een goede asfaltweg doorheen, uitgehakt in de bergwanden en hoog boven de beek. Nu was er alleen dit moeilijk begaanbare geitenpad, dat zich om elk rotsachtig uitsteeksel slingerde en soms geheel dreigde te verdwijnen onder bergstortingen die gedurende de winter hadden plaatsgevonden.

De bergen waren angstwekkend steil. Aan de onderzijde waren zij begroeid met wilde struiken, hier en daar een boom, maar hogerop zag je de naakte rots, met scheuren, spleten en smalle watervalletjes. Ze ontmoetten geen mens. Nu en dan zag Dolf hoog op de bergkammen dieren bewegen. Dat moeten gemzen zijn, dacht hij verrast. Boven het nauwe dal cirkelden roofvogels, zo groot als hij ze nooit eerder had gezien. Steenarenden? vroeg hij zich af, denkend aan plaatjes uit vroegere boeken. In de twintigste eeuw waren de arenden bijna uitgeroeid, maar in déze tijd waren ze de heersers van de Alpen.

Carolus kon het niet laten. Hij schoot een pijl op de vogels af, maar die kwam nog niet halverwege en viel machteloos in de beek. ‘Spaar je pijlen,' zei Dolf. ‘We zullen ze nodig hebben.' Het pak met tien pond voedsel op zijn rug woog zwaar. Hij hoopte dat zijn schoenen het deze tocht zouden uithouden. Naast hem trippelde Mariecke. Het pak op haar rug was lichter en bevatte vijf pond koeken. Dolf had ervoor gezorgd dat ze laarsjes van hertenleer kreeg en de sjaal van ruwe schapenwol stond haar erg goed. Ze scheen weinig last te hebben van de regen en de kille wind die door de kloof trok. Licht sprong ze over de keien, handig klauterde ze over de versperringen. Ze scheen geen angst meer te kennen en de hele tocht door de kloof als een vrolijk avontuur te beschouwen. Soms wees ze opgetogen naar een bijzonder woeste rotsformatie, naar een schuimende waterval, naar de nieuwsgierige gemzen die trillend van spanning vanuit de hoogte op het kinderleger neerkeken.

Het viel Dolf op dat Mariecke er een stuk beter uitzag dan enkele weken geleden. Niet meer zo broodmager. Haar gezichtje was ronder geworden, met frisse rode wangen, haar lichtbruine haar krulde en haar grijze ogen schitterden vrolijk. Ze was niet de enige wie het langdurig verblijf in de buitenlucht goed had gedaan. Dolf had vele van de arme verschoppelingen in de laatste weken als het ware zien opbloeien. Ze werden harder, taaier, vooral steviger. Het eiwitrijke voedsel had hun krachten geschonken die zij nooit bezeten hadden, de ongemakken hadden hun spieren gestaald, het verlangen naar Jeruzalem hield hun moreel hoog.

Toch was voor vele kinderen de tocht door de kloof een kwelling. Opgegroeid in het laagland of tussen zacht glooiende heuvels, lieten ze zich schrik aanjagen door de onverbiddelijke bergmuren. Ze wezen angstig naar de cirkelende roofvogels boven hun hoofd. Ze gilden wanneer zware stenen in de beek werden gewipt en met geweld in het water plonsden. Waar ze ook keken zagen ze bergmuren, ontoegankelijk, onbeklimbaar en ijzingwekkend hoog.

Hoevelen van hen vielen in een onbewaakt ogenblik in de razende beek en kwamen jammerlijk om? Hoevelen werden er bedolven toen de achterhoede werd overvallen door een steenlawine, die plotseling van de doorweekte helling schoof, het pad bedolf, op geen vijftig meter van Dolf en Mariecke? Met een paar stevige helpers begonnen ze onmiddellijk te graven en wisten vier kinderen uit de aardhopen te halen, levend en wel, zij het enigszins gehavend. Na lang zoeken vonden ze nog een kind, maar dat was al dood. Lagen er nog meer onder? Ze misten de werktuigen om de steenblokken, de dikke laag modder en zware afgebroken takken opzij te schuiven. Wie er zich nog onder mocht bevinden, voor hem of haar zou toch elke hulp te laat komen. Dolf en Dom Thaddeus, die was komen toesnellen, hielden het graven nog het langst vol. Eindelijk gaven ze het op. Mismoedig kropen de anderen over de versperring heen en zetten hun tocht voort, nog steeds omhoog, in een gedrukte stemming. Dom Thaddeus bleef even achter om te bidden en een kruis van takken op de instorting te plaatsen. Spoedig daarna haalde hij de kinderen weer in.

De kloof was misschien tien kilometer lang. Maar ze hadden er een hele, lange dag voor nodig om er met het kinderleger doorheen te trekken. Toen kwamen ze tot hun opluchting in een breed dal, waar ze meteen hun kamp opsloegen. Uitgeput, ontmoedigd.

De grote bergweide waar ze zich bevonden, bood ruimte genoeg. De Alpen weken hier terug, nog altijd griezelig hoog en naar het zuiden toe steeds hoger wordend, maar hun hellingen waren minder steil en bedekt met wouden. Toen Dolf met de achterhoede van het kinderleger eindelijk uit de kloof kwam, zag hij op de weide de vuren al branden. De tent van Nicolaas stond ook al.

Uit vrees dat het verse vlees van de verongelukte os zou bederven, gaf Dolf de kookploegen bevel er onmiddellijk grote potten soep van te koken. Maar de kinderen waren nauwelijks meer in beweging te krijgen. Al hun energie was verdwenen in de verschrikkelijk kloof. Zonder eten, zonder zich om iets anders te bekommeren dan om het verlangen naar rust, waren velen neergevallen en probeerden te slapen. Dolf en Leonardo, hoewel ook behoorlijk moe na die vreselijke dag, deden wat ze konden om iets van orde te scheppen. Wie nog op zijn benen kon staan, werd overeind gesjord en aan het werk gezet. Menig kind moest gedwongen worden nog te eten.

‘Ze moeten, of ze willen of niet!' schreeuwde Dolf zijn helpers toe. Uitgeputte kleintjes werden hardhandig wakker geschud en kregen soep ingegoten, stukken halfgaar vlees in de mond gepropt. Ze hadden zelfs niet de fut om zich te verzetten. Hilde trok met de ziekenploeg langs de kampvuren, verbond gewonde armen en benen, deelde kruidenthee uit aan hoestende kinderen. Maar de duisternis viel al in.

Met een fakkel in de hand inspecteerde Dolf de bewakers en wat hij zag, verontrustte hem. Velen die de eerste uren van de nacht wachtdienst hadden, waren in slaap gevallen en vergaten op de vuren te letten die aan de buitenzijden van het kamp de wilde dieren op een afstand moesten houden. De kinderen waren gewoon te moe om hun dagelijkse plichten na te komen, de vuren te onderhouden en elkaar af te lossen. Nu de zomer half voorbij was, werd het om een uur of acht al schemerig. Maar ruim zevenduizend kinderen zonder bewaking laten - dat was de goden verzoeken! Dolf rende rond, schudde aan armen en benen, trok jongens en meisjes overeind en snauwde ze af.

‘Wie heeft de eerste wacht? Waarom slapen jullie?' Zijn instinct, gescherpt in de weken van buitenleven, vertelde hem dat dit dal gevaarlijk was. Uit de met wouden bedekte bergflanken stegen ijzingwekkende geluiden op. In de verte huilden wolven die bezig waren zich te verzamelen voor de nachtelijke rooftocht. Uit de wouden klonk het gekrijs van wilde katten, van lynxen, van vogels die in hun slaap verrast werden door een marter. De nacht en de meedogenloze natuur sloegen toe. Alleen de sterken, de slimmen en zij die waakzaam waren, konden in deze wereld overleven. Gold dat niet evenzeer voor de argeloze kindertjes die Dolf onder zijn hoede had? Want zover was het intussen wel gekomen: hij voelde zich volledig verantwoordelijk voor het kinderleger. Elk ongeval, elke dode rekende hij zich aan.

En deze dag had hij zijn portie gehad. De moeizame kilometers door de kloof had hij afgelegd met slechts één gedachte: Ik moet ze er allemaal veilig doorheen krijgen. Maar hij had gefaald. Voor zijn ogen had hij een kind in de beek zien storten, door het water zien meesleuren en te pletter zien slaan tegen de rotsblokken in de bedding. Twee uur lang had hij als een bezetene met zijn handen en een stok in de instorting staan graven om er ten slotte een dood kind uit te halen. Hoeveel er nog onder lagen, kon hij niet raden - hij wist alleen dat ze verloren waren. Hij had huilende kinderen over versperringen geholpen en een os zien sterven. Hij had een slangenbeet uitgezogen, niet zeker wetend of het een giftige slang was geweest die het kind had aangevallen. En waar was dat joch nu? Hij had gevallen kinderen op zijn rug gedragen, weer neergezet en andere kinderen opgeraapt. Hadden ze allemaal het einde van de kloof gehaald? Was er niet één ongemerkt achtergebleven? Hij had het niet kunnen bijhouden. Vijftig, misschien honderd kinderen kende hij bij naam en van gezicht. De duizenden anderen waren gewoon kinderen, toevertrouwd aan zijn zorg. Hij kon ze niet uit elkaar houden, het waren er te veel.

De chaos in het kamp ontstelde hem. De nacht dreigde. Nog altijd was de lucht bewolkt, al regende het niet meer, en het was aardedonker. Het dal ritselde van verborgen leven, van heimelijke gevaren. Hoog oplaaiend vuur zou wilde dieren op een afstand houden, maar de vuren doofden. De vermoeide sprokkelaars hadden maar net genoeg hout bijeengegaard om het voedsel erop te kunnen bereiden. De horden wolven, aangelokt door de geuren van gekookt vlees en afgekloven botten, zwierven in een wijde boog rond het kamp. Soms kon Dolf hun ogen zien oplichten wanneer ze dichterbij kwamen. Strompelend door het kamp hoorde hij een kind gillen, maar voordat hij de plaats had bereikt was het weer stil geworden. Wat was er gebeurd?

Soms suisde een pijl door de lucht, afgeschoten door een van de wachters. Eenmaal hoorde Dolf een getroffen dier jankend wegvluchten. Maar de wakers waren niet talrijk genoeg, ze vielen in slaap of werden niet afgelost. Vermoeidheid en wanhoop begonnen aan Dolfs krachten te knagen. Hij had Mariecke en een aantal kleine kinderen veilig in het midden ondergebracht, niet ver van de tent. En hij wist dat Leonardo niet sliep, maar net als hij deed wat hij kon om de veiligheid te waarborgen. Hij kwam Peter, Frank, Willem en Bertho tegen, ook voorzien van brandende toortsen en met pijlkokers op de rug.

Het zijn altijd dezelfden op wie je kunt rekenen, dacht hij vaag. Wat dat betreft zouden de mensen nooit veranderen - in Dolfs eeuw was het nog precies zo.

En waar was Nicolaas? Die sliep natuurlijk veilig in de tent, omringd door priesters en baronskinderen. Nicolaas vertrouwde op God en was gerust. Dolf kon dat niet - zijn ongeloof zat te diep. Hij was een realist - opgevoed met waarschuwingen:

‘Wees voorzichtig met oversteken...', ‘Ga nooit met vreemde mensen mee, wat ze je ook beloven...' ‘Loop niet onder een hijskraan door...' ‘Raak geen elektriciteitsdraden aan...' Enzovoort. Duizenden waarschuwingen voor gevaren waren in zijn hersens gebrand en hielden hem nu wakker.

Overal stuitte hij op half afgekloven botten met stukken vlees er nog aan. Overal slingerden de pakken gedroogd voedsel. Begrepen de domoren niet dat ze op voedsel uitermate zuinig moesten zijn, dat straks hun leven ervan afhing? Blijkbaar hadden de uitgeputte kinderen hun pakken afgeworpen en waren ze meteen daarna op de grond gezonken, niet in staat nog iets te doen... Zuchtend verzamelde Dolf de bagage, stapelde de pakken op, zette er een geeuwende jongen bij die de wacht moest houden. Maar die jongen zou ook wel weer in slaap vallen, zodra Dolf zich had afgewend. Er viel niet te vechten tegen zoveel moeheid.

De wolven lieten zich niet meer zien. Blijkbaar hadden de pijlen in hun richting en de vlammende toortsen hen verjaagd. Toch kon Dolf het gevoel dat er groot gevaar dreigde, niet van zich afzetten. Hij wist niet wat het was dat hun boven het hoofd hing, maar hij voelde dat er iets broeide waarop niemand rekende, waartegen je je ook nauwelijks kon beschermen.

‘Ga slapen, mijn zoon. God waakt over ons.' Wie zei dat? Dom Thaddeus natuurlijk, die ook nooit in de tent sliep en zich evenzeer verantwoordelijk voelde als Dolf. Alleen had de monnik meer vertrouwen in de Voorzienigheid en maakte zich daarom minder zenuwachtig. Maar hoe kon de man zo gerust zijn? Ook Thaddeus moest die dag kinderen in de beek hebben zien vallen. Hij stond erbij toen Dolf het dode kind onder de bergstorting uit haalde. Hij had gewonden verbonden, een uit de kom geschoten arm gezet! Niemand beter dan Dom Thaddeus wist dat God het waken aan de kinderen zelf overliet.

‘Die verwenste monnik met zijn vroomheid,' foeterde Dolf in stilte. Hij wist dat hij onredelijk was, maar wie wordt niet onrechtvaardig als hij oververmoeid is? Zonder het te beseffen was hij weer bij zijn eigen kampvuurtje aangeland, waar Mariecke een arm naar hem uitstrekte.

‘Rudolf...' Hij viel neer en legde zijn hoofd tegen haar knieën. Een kleine, gebruinde hand streelde zijn voorhoofd. Toen sliep hij als een blok.

Learn languages from TV shows, movies, news, articles and more! Try LingQ for FREE

10 De Karwendel slaat toe |Karwendel|schlägt| |Karwendel|strikes|strike 10 Die Karwendelstreiks 10 Τα χτυπήματα του Karwendel 10 The Karwendel strikes 10 Las huelgas de Karwendel 10 Les grèves de Karwendel 10 Karwendel grevleri

De Karwendel slaat toe ||strikes|strikes hard The Karwendel strikes

De volgende ochtend, bij het morgenkrieken, werd Dolf gewekt door fijne regendruppels op zijn gezicht. |||||Morgenkrähen||||||regentropfen||| |||||morning light|||woken up|||rain droplets||| Am nächsten Morgen, beim Morgenkrähen, wurde Dolf von feinen Regentropfen auf seinem Gesicht geweckt. The next morning, at the crack of dawn, Dolf was awakened by fine raindrops on his face. Hij vloog overeind en keek bezorgd naar de lucht. |flog||||||| |flew up|upright|||worried||| Er sprang hoch und sah besorgt zum Himmel. He flew upright and looked worriedly at the sky. Die zat potdicht, terwijl de motregen het nog slapende kamp in dunne nevels hulde. |war||||||||||||hüllte |sat|zippered shut|||drizzle||||||thin|nebulas|wrapped Die war fest verschlossen, während der Nieselregen das noch schlafende Lager in dünne Nebel hüllte. It was jammed shut, while the drizzle shrouded the still sleeping camp in thin mists.

Spoedig ontstond overal beweging. soon|arose||movement Bald entstand überall Bewegung. Soon movement arose everywhere. Anselmus beende met grote passen van kampvuur naar kampvuur en wekte de kinderen. ||||Schritten||||||weckte|| Anselm|ended|||steps||campfire||campfire||woke|| Anselmus schritt mit großen Schritten von Lagerfeuer zu Lagerfeuer und weckte die Kinder. Anselmus strode with large steps from campfire to campfire and woke the children. ‘Opstaan... opstaan! Get up| 'Get up... get up!' We vertrekken. We leave. Jeruzalem wacht!' |warte Jerusalem is waiting! Hij zal Genua bedoelen, dacht Dolf sceptisch. |||meinen||| |||mean||| He will mean Genoa, Dolf thought skeptically.

Opbreken gebeurde snel, het was routine geworden. Aufbrechen|||||Routine| breaking up|||||routine| Breaking up happened quickly; it had become routine. Binnen een half uur hadden zich grote groepen gevormd, elk met een erkende leider. ||||||||||||anerkannten| ||||||||||||recognized| Alle kinderen, uitgezonderd de kleintjes, droegen pakken met levensmiddelen op de rug en wat ze verder nog bezaten: lichte muziekinstrumenten, gereedschap, een extra hemd of een opgerolde strodeken. ||außer|||||||||||||weiter|||leichte|Musikinstrumente|Werkzeug||extra|||||Strohdicken ||except|||carried|||food supplies|||||||||they possessed||musical instruments|tools|||shirt|||rolled|straw blanket Alle Kinder, mit Ausnahme der kleinen, trugen Pakete mit Lebensmitteln auf dem Rücken und was sie sonst noch besaßen: leichte Musikinstrumente, Werkzeuge, ein weiteres Hemd oder eine gerollte Strohhütte. All the children, except the little ones, carried packs of food on their backs and whatever else they owned: light musical instruments, tools, an extra shirt or a rolled-up straw blanket. Dolf trok zijn windjack aan. |put on||windbreaker| Dolf zog seine Windjacke an. Dolf put on his windbreaker. De ritssluiting had hij al dagen geleden afgetornd, want die was toch kapot. |||||||abgerissen|||||kaputt |zipper|||already||ago|torn off|because|||| Den Reißverschluss hatte er schon vor Tagen aufgetrennt, denn der war sowieso kaputt. He had torn off the zipper days ago, because it was broken anyway. Nu sloot de jas niet meer, maar hij was met warme schapenwol gevoerd en waterdicht; in de bergen zou hij er nog wel plezier van hebben. ||||||||||||gefüttert||wasserdicht|||||||||Freude|| |||||||||||sheep wool|lined||||||||it||||| Jetzt schloss die Jacke nicht mehr, aber sie war mit warmer Schafswolle gefüttert und wasserdicht; in den Bergen würde er noch Freude daran haben. Now the coat did not close, but it was lined with warm sheep's wool and waterproof; in the mountains he would still enjoy it.

Plotseling ontstond aan de rand van het kamp grote opschudding. suddenly|arose|||edge|||||commotion Plötzlich entstand am Rand des Lagers große Aufregung. Suddenly, there was a great commotion at the edge of the camp. Leonardo rende erheen, gevolgd door Dolf en Mariecke. ||dorthin||||| ||there||||| Leonardo rannte dorthin, gefolgt von Dolf und Mariecke. Leonardo ran towards it, followed by Dolf and Mariecke.

Daar stond Fredo, met achter hem zeker een achthonderd kinderen, groot en klein door elkaar. Da stand Fredo, hinter ihm sicher achthundert Kinder, groß und klein durcheinander. There stood Fredo, with behind him certainly eight hundred children, big and small mixed together. Dolf herkende vele ordebewakers, een paar jagers, vissers, zelfs leerlooiers. |recognized||order keepers||||||tanners Dolf erkannte viele Ordnungshüter, ein paar Jäger, Fischer, sogar Gerber. Dolf recognized many orderlies, a few hunters, fishermen, even tanners.

Anselmus stond recht voor Fredo en zwaaide met de armen: ‘Je bent gek, Fredo, dat kun je niet doen. ||||||waved|||arms||||||||| Anselmus stand direkt vor Fredo und winkte mit den Armen: 'Du bist verrückt, Fredo, das kannst du nicht tun.' Anselmus stood right in front of Fredo and waved his arms, "You're crazy, Fredo, you can't do that. Daar in het Noorden is het enkel wildernis!' |||||||Wildnis ||||||only|wilderness Up there in the North it's just wilderness! ‘Nee,' zei Fredo zelfbewust. |||selbstbewusst |||self-aware 'No,' Fredo said self-consciously. ‘We gaan niet verder mee. |gehen|nicht|| „Wir machen nicht weiter. 'We are not going any further with it. Die wildernis daar kan nooit zo erg zijn als de bergen.' |wilderness||||||||| Die Wildnis dort kann niemals so schlimm sein wie die Berge.“ That wilderness there can never be as bad as the mountains.' ‘Wat is er aan de hand?' ||there||| „Was ist los?“ "What's going on? vroeg Dolf. Dolf asked.

Fredo wendde zich onmiddellijk tot de grote jongen. |turned||immediately|||| Fredo immediately turned to the big boy.

‘We geloven er niet meer in - allang niet meer. ||daran||||schon lange|| |believe in|it||||a long time|| Wir glauben nicht mehr daran - schon seit langem nicht mehr. 'We don't believe in it anymore - not for a long time. Ik heb van boeren uit de omtrek gehoord dat er achter deze bergen helemaal geen zee ligt, maar laagland... De echte kruisvaarders hebben nooit deze route genomen. ||||||||||||||||||Tiefebene|||Kreuzfahrer||||| ||||||perimeter|||there|||||||||lowland|||crusaders|||||taken I have heard from farmers in the area that there is no sea behind these mountains, but lowland... The real crusaders never took this route. Dit is de weg naar Jeruzalem niet.' This is not the way to Jerusalem. ‘Het is de gemakkelijkste weg naar Genua,' pleitte Anselmus, die niet graag achthonderd kinderen tegelijk zag uitvallen. |||einfachste|||||||||||gleichzeitig|sah|ausfallen |||easiest||||pleaded|||||||at once||fall out ‘Es ist der einfachste Weg nach Genua,' plädierte Anselmus, der nicht gerne achthundert Kinder gleichzeitig fallen sah. ‘It is the easiest way to Genoa,' pleaded Anselmus, who did not like seeing eight hundred children drop out at once. En wat voor kinderen! Und was für Kinder! And what children! Blonde geharde wezens, sterk en veerkrachtig. ||Wesen|||resilient |hardened|beings|||resilient Blonde, zähe Wesen, stark und widerstandsfähig. Blonde hardened creatures, strong and resilient.

‘Gaan jullie terug naar huis?' "Are you guys going back home? vroeg Dolf hoopvol. ||hoffnungsvoll ||hopeful Dolf asked hopefully.

Natuurlijk was het vaker voorgekomen dat kleine groepen kinderen de moed verloren en omkeerden. ||||vorgekommen|||||||||umkehrten |||more often|occurred||||||courage|lost||turned back Of course, it was more common for small groups of children to lose heart and turn around. Of ze ooit hun tehuis weer bereikt hadden? ||ever||home|again|reached| Ob sie jemals wieder nach Hause zurückgekehrt waren? Whether they had ever reached their home again? Niemand kon het zeggen. Niemand konnte es sagen. No one could tell. Maar dit waren niet zomaar een paar kindertjes die de reis te ver vonden: dit waren er honderden! ||||just|||||||||found|||there| Aber das waren nicht einfach nur ein paar Kinder, die die Reise zu weit fanden: das waren Hunderte! But these were not just a few little kids who thought the trip was too far: these were hundreds! Dit was regelrechte muiterij... ||regelrechte| ||outright|mutiny This was outright mutiny....

Wat Dolf betrof keerden ze allemaal om. ||betraf|||| ||regarding|turned back||all turned| Was Dolf anging, kehrten sie alle um. As for Dolf, they all turned around. Wat hun in Genua ook te wachten stond, een wonder was het beslist niet. ||||||||||||bestimmt| ||||||wait|||miracle|||certainly| Was sie auch in Genua erwartete, ein Wunder war es bestimmt nicht. Whatever awaited them in Genoa was definitely not a miracle. Hij bemoeide zich er nauwelijks mee, al deed het hem goed te zien dat deze kinderen in staat waren zelf een besluit te nemen en er pal achter te staan. |bemühte|||||auch|tat||ihm|gut|||||||||||Entscheidung||nehmen||darüber|fest||| |interfered||it|hardly||although|||||||||||||||decision||||it|firmly||| Er kümmerte sich kaum darum, obwohl es ihm gut tat zu sehen, dass diese Kinder in der Lage waren, selbst eine Entscheidung zu treffen und fest dazu zu stehen. He hardly interfered, although it pleased him to see that these children were capable of making their own decisions and standing firmly behind them.

‘Waar willen jullie dan heen?' ||||to riep de monnik woedend. shouted|||angrily ‘In de wildernis zullen jullie ellendig omkomen.' ||wilderness|||miserably|perish miserably "In the wilderness you will perish miserably. ‘O nee,' zei Fredo kalm. 'Oh no,' Fredo said calmly. ‘We weten hoe we voor onszelf moeten zorgen.' 'We know how to take care of ourselves.' Dolf knikte. Dolf nodded.

‘In het noorden ligt het Beierse Woud,' zei hij. 'To the north is the Bavarian Forest,' he said. ‘En daarboven Bohemen. ||Böhmen |above|Bohemia 'And up there Bohemia. Dat zijn middengebergten, zwaar bebost. ||Mittelgebirge|| ||mid-mountain ranges||heavily forested These are middle mountains, heavily forested. Ik vermoed dat er weinig mensen wonen. |vermute||es||| |suspect||there|few|| I suspect few people live there. Als jullie daar een nederzetting stichten, moet het mogelijk zijn in leven te blijven.' ||||Siedlung|gründen|||||in||| ||||settlement|establish||||||||stay alive If you establish a settlement there, it should be possible to stay alive. ‘Welja, moedig hem maar aan,' snauwde Anselmus. |mutig||||| Well then|brave||||snapped| ‘Welja, ermutige ihn einfach,' schniefte Anselmus. 'Well, encourage him,' snarled Anselmus. ‘Fredo, hoe kun je je ordebewakers in de steek laten?' ||||||||stechen| |||||order keepers|||leave| ‘Fredo, wie kannst du deine Ordnungshüter im Stich lassen?' 'Fredo, how can you abandon your orderlies?' ‘Ze kunnen een andere aanvoerder kiezen,' meende Fredo. They||||leader||believed| ‘Sie können einen anderen Anführer wählen,' meinte Fredo. 'They can choose another captain,' Fredo mused. ‘De wilde dieren in de wouden zullen jullie verscheuren,' voorspelde Anselmus. |||||||||vorhersagte| |||||forests|||tear apart|predicted| 'The wild animals in the forests will tear you apart,' Anselmus predicted. ‘We hebben wapens.' 'We have weapons.' Fredo wendde zich zonder meer af en wenkte zijn volgelingen. |||||||||Anhänger |turned||||||beckoned||followers Fredo plainly turned away and beckoned to his followers. Het was een lange stoet die daar wegtrok, in tegenovergestelde richting. |||||||||entgegengesetzter| ||||procession|||was leaving||opposite| It was a long procession moving away from there, in the opposite direction. Dolf wuifde hen hartelijk na. |waved||heartily| Dolf waved warmly after them. Hij had vertrouwen in Fredo, de zoon van een verarmde ridder. ||trust|||||||impoverished|knight He had faith in Fredo, the son of an impoverished knight. De jongen was sterk, moedig en voorzichtig. ||||brave||careful The boy was strong, courageous and cautious. Anselmus gromde, scheen iets tegen Dolf te willen zeggen, bedacht zich en liep kwaad weg. |grumbled|seemed|||||||||||angry| Anselmus chuckled, seemed to want to say something to Dolf, then changed his mind and walked away angrily.

Terugkerend naar hun eigen groep, vroeg Dolf aan Leonardo: ‘Was dat waar je het vannacht over had?' Zurückkehrend|||||||||||war|du|darüber|nachts|darüber| returning|||own|||||||||||last night|| Als sie zu ihrer eigenen Gruppe zurückkehrten, fragte Dolf Leonardo: 'War das das, worüber du letzte Nacht gesprochen hast?' Returning to their own group, Dolf asked Leonardo, "Was that what you were talking about last night? De student knikte. ||nodded Der Student nickte.

‘Er broeide allang zoiets. es|broitete|schon lange|so etwas |was brewing|long ago| ‘So etwas hat schon lange in ihm geschwelt. 'Something like that was brewing for a long time. Het vertrouwen in Nicolaas en Anselmus is geschokt.' |||||||geschockt |trust||||||shocked Das Vertrauen in Nicolaas und Anselmus ist erschüttert. Confidence in Nicholas and Anselmus is shaken. Dolf stelde voor dat Leonardo het werk van Fredo zou overnemen. ||||||||||übernehmen |suggested|||||||||to take over Dolf schlug vor, dass Leonardo die Arbeit von Fredo übernehmen sollte. Dolf suggested that Leonardo should take over Fredo's work. Eerst voelde de student daar niet veel voor. |fühlte||||||dafür Zuerst hatte der Student nicht viel dafür übrig. At first, the student wasn't very keen on it.

‘Ik ben op weg naar Bologna, niet naar Genua of Jeruzalem,' zei hij. 'I'm on my way to Bologna, not to Genoa or Jerusalem,' he said. De zaak was dat hij geen ‘vaste' baan wilde hebben, uit angst dat die zijn heerlijke vrijheid zou aantasten. |||||||Stelle|||||||||||einschränken |||||||||||fear||||delicious|||affect Das Problem war, dass er keinen "festen" Arbeitsplatz haben wollte, weil er befürchtete, dass dies seine wunderbare Freiheit beeinträchtigen würde. The issue was that he did not want a "permanent" job, for fear that it would affect his wonderful freedom. Maar Dolf, koppig als altijd, hield aan en ten slotte gaf Leonardo toe. |||wie|||||zum||||zu ||stubborn|||||||finally||| Aber Dolf, stur wie immer, blieb hartnäckig, und schließlich gab Leonardo nach. But Dolf, stubborn as ever, persisted and finally Leonardo gave in. Hij verzamelde de knokploegen, vertelde hun dat Fredo niet verder meeging en dat ze voortaan onder zijn, Leonardo's, bevel zouden staan. ||||||||||gehen|||||||||| |gathered||fight clubs|told||||||would go||||from now on||||command|would| Er versammelte die Schläger und teilte ihnen mit, dass Fredo nicht weitergehen würde und dass sie von nun an unter seinem, Leonardos, Kommando stehen würden. He gathered the knuckleheads together, told them that Fredo was not going any further and that from now on they would be under his, Leonardo's, command. Ze juichten hem toe, want de kinderen waren dol op de student, vooral op zijn knots. |||||||||||||||Knolle |cheered|||because||||crazy about||||especially|||club They cheered for him, because the children were crazy about the student, especially his club.

Nicolaas blies op een hoorn: tijd om te verzamelen. ||auf||Horn||||versammeln |blew|||horn||||to gather Nicolaas blew a horn: time to gather. Ruim zevenduizend kinderen stelden zich op in lange rijen en trokken langs de beek op de bergmuren af, waar een brede kloof gaapte. |siebentausend|||||||Reihen||zogen|entlang||Bach||||ab|wo||breite|Schlucht|klaffte |seven thousand||posed||||||||||stream|||mountain walls|||||gorge|yawned Über siebentausend Kinder reihten sich in langen Reihen auf und marschierten entlang des Baches in Richtung der Bergwände, wo sich eine breite Schlucht auftat. More than seven thousand children lined up in long rows and walked along the brook down the mountain walls, where a wide chasm gaped. Het pad liep recht de kloof in. ||||||in ||led|||the gorge| Der Weg führte direkt in die Schlucht. The path ran straight into the gorge. Groep na groep verdween erin, zingend, hoopvol, Leonardo met een deel van zijn knokploeg in de voorhoede, Dolf met Mariecke en Frank in de achterhoede. ||||darin||||||||||||Vordergruppe||||||||Hinterhalt |||disappeared|in it|singing|hopeful|||||||gang|||vanguard|||||||| Group after group disappeared into it, singing, hopeful, Leonardo with a part of his gang in the vanguard, Dolf with Mariecke and Frank in the rear. De weg die zij volgden, was niet veel meer dan een ezelpad. |||||||||||Eselpfad |||||||||||donkey path Die Straße, der sie folgten, war kaum mehr als ein Eselspfad. The path they followed was little more than a donkey track. Ze konden slechts met twee of drie naast elkaar lopen. ||nur||||||| Sie konnten nur zu zweit oder zu dritt nebeneinander gehen. They could only walk two or three side by side. Er kon nu geen sprake van zijn dat jagersgroepen werden uitgezonden. |||keine||||dass|||ausgesendet there||||possibility||||hunter groups||sent Jetzt konnte keine Rede davon sein, dass Jägergruppen ausgesandt wurden. There could now be no question of hunter groups being sent out. Vissen in de schuimende beek was uitgesloten. |||schäumenden||| |||foaming|stream||excluded Das Fischen im schäumenden Bach war ausgeschlossen. Fishing in the foaming stream was out of the question. Het water leek zich steeds dieper in de rotsgrond te graven, terwijl het slingerende pad steeg. |||||tiefer|||Felsboden||||||| ||seemed||increasingly|deeper|||rocky ground||digging|while||winding|path|rose Das Wasser schien sich immer tiefer in den Felsen zu graben, während der schlängelnde Weg anstieg. The water seemed to burrow deeper and deeper into the rocky soil as the winding path rose. Bovendien wilde Dolf de kinderen zoveel mogelijk bijeenhouden, groten en kleintjes door elkaar, opdat de ouderen de hummels konden helpen bij het klauteren over rotsblokken en ervoor konden zorgen dat de kleintjes de bergzijde hielden en niet de buitenkant van het pad, zo hoog boven de brullende bergbeek, waar ze gemakkelijk konden uitglijden. |||||||zusammenhalten|||||||||||||||Klettern||Felsenblöcke||dafür|||||||Bergseite|halten||||außen||||||außerdem||brüllende|Bergbach|||es einfach||ausrutschen Moreover|||||||keep together|big kids||||each other|so that||||hummels|||||climbing||rock blocks||therefore||take care|||||mountain side|kept||||outside|||path||big|||roaring|mountain stream|||easy||slip off Außerdem wollte Dolf die Kinder so weit wie möglich zusammenhalten, die Großen und die Kleinen gemischt, damit die Älteren den Kleinen beim Klettern über die Felsbrocken helfen und darauf achten konnten, dass die Kleinen auf der Bergseite blieben und nicht auf der Außenseite des Weges, so hoch über dem tosenden Bergbach, wo sie leicht ausrutschen konnten. Moreover, Dolf wanted to keep the children as much as possible together, big ones and little ones mixed, so that the older ones could help the little ones climb over the boulders and ensure that the little ones stayed on the mountainside and not on the outer edge of the path, so high above the roaring mountain stream, where they could easily slip.

Intussen begon het harder te regenen. |||||regnen Meanwhile|||||rain Meanwhile, it began to rain harder. Het vee - twee ossen en drie schapen - veroorzaakte spoedig moeilijkheden. |cattle||oxen||||caused|soon caused| The cattle - two oxen and three sheep - soon caused difficulties. Twee uur nadat ze de kloof waren binnengetrokken, moest de eerste os worden afgemaakt, omdat hij een poot brak. |||||||||||||abgeschlachtet||||Bein| ||after|||gorge||entered||||ox||put down||||leg| Zwei Stunden nachdem sie die Schlucht betreten hatten, musste der erste Ochse eingeschläfert werden, weil er sich ein Bein gebrochen hatte. Dolf had medelijden met het loeiende, hulpeloze dier dat zich ondanks zijn pijn verzette tegen de messen en bijlen waarmee de kinderen hem trachtten te doden. ||Mitleid|||lärmende|hilfloses||||trotz|||sich wehrte|||Messer||Äxten|mit denen||||versuchten|| ||pity|||mooing|helpless||||despite|||resisted|against||||axes|with which|||||| Dolf hatte Mitleid mit dem brüllenden, hilflosen Tier, das sich trotz seiner Schmerzen gegen die Messer und Äxte wehrte, mit denen die Kinder versuchten, es zu töten. Dolf felt sorry for the bellowing, helpless animal that, despite its pain, resisted the knives and axes with which the children tried to kill it. Eindelijk stierf zijn gebrul weg en konden ze met villen beginnen. |||||||||Villen| |roar died||roar||||||skins| Endlich verstummte sein Gebrüll und sie konnten mit dem Häuten beginnen. Finally his roar died away and they could begin skinning. Nicolaas stond er zwijgend bij, te trots om te erkennen dat hij ongelijk had gehad toen hij de vorige dag het slachten van de ossen voorkwam. |||||||||zugeben|||Unrecht||||||||||||| ||there|silently|||too proud|||acknowledge|||wrong|||when|||previous|||slaughter|||oxen|prevented Nicholas schwieg, zu stolz, um zuzugeben, dass er sich geirrt hatte, als er am Vortag die Schlachtung der Ochsen verhinderte. Nicholas stood silently by, too proud to acknowledge that he had been wrong when he prevented the slaughter of the oxen the previous day. De dode os werd in stukken gehakt en de pakken levensmiddelen werden er nog zwaarder door. ||||||gehackt||||||sie||schwerer| ||ox|||pieces|hacked|||packs|food||||heavier| The dead ox was dismembered and the packs of foodstuffs became even heavier.

Ten slotte konden ze weer verder. |finally|||again| Schließlich konnten sie wieder weiterziehen. Finally, they could move on again. Het dal werd nauwer, de beek nog woester. |||||||wilder |valley||narrower||stream||more turbulent The valley became narrower, the brook even wilder. Het water sprong sissend en brullend over de rotsblokken, spoot schuimend omhoog als het zich in zijn loop belemmerd voelde, besproeide struiken en mos. ||||||||||schäumend|hoch||||||Lauf|behindert|fühlte|besprühte|Sträucher||Moos ||jump|hissing||roaring|||rock blocks|spouted|foaming|upward||||||course|hindered|was hindered|sprayed on|shrubs||moss Das Wasser zischte und rauschte über die Felsen, schäumte auf, wenn es sich in seinem Lauf behindert fühlte, und bespritzte Büsche und Moos. The water hissed and roared over the rocks, spraying foamy upward when it felt obstructed in its flow, splashing bushes and moss. Het pad was slecht onderhouden, dikwijls versperd door grote stenen die van de hellingen waren gerold. ||||||versperrt||||||||| ||||maintained|often|blocked|||stones||||hills||rolled Der Weg war schlecht gepflegt und oft durch große Steine blockiert, die die Hänge hinuntergerollt waren. The path was poorly maintained, often blocked by large stones that had rolled down from the slopes. Soms konden de voorste kinderen die stenen opzijduwen, zodat ze met een plons in de beek stortten. |||||||zur Seite schieben|||||||||stürzten |||front|||stones|push aside|||||splash||||plunged in Manchmal gelang es den vorderen Kindern, diese Steine zur Seite zu schieben, so dass sie mit einem Platschen in den Bach stürzten. Sometimes the front children could push those stones aside, causing them to splash into the creek. Soms echter waren de steenblokken zo groot als een kast en moesten ze eroverheen klauteren. ||||Steinblöcke|||||Kasten||||| |however|||stone blocks|||||cabinet||||over it|climbing over Manchmal waren die Steinblöcke jedoch so groß wie ein Schrank und sie mussten über sie klettern. However, sometimes the boulders were as large as a wardrobe and they had to climb over them. Nog altijd waren er honderden kinderen die op blote voeten liepen en slecht gekleed waren. |immer||||||||||||| ||||||||bare||were walking|||dressed poorly| Es gab immer noch Hunderte von Kindern, die barfuß und schlecht gekleidet waren. There were still hundreds of children walking barefoot and poorly dressed. Ze huiverden onder de onophoudelijke regenbuien. |zitterten|||| |shivered|||unending|rain showers Sie zitterten unter dem unaufhörlichen Regen. They shivered under the relentless rain showers. Het pad bleef stijgen, en het was vooral dit omhoog gaan in een zeer laag tempo dat aan hun krachten knaagde. |||steigen|||||||||||niedrig||||||zehrte ||kept|to rise||||especially||upward||||very|low|||||strength|gnawed Der Weg führte weiter bergauf, und es war vor allem dieses langsame Vorankommen, das an ihren Kräften nagte. The path continued to rise, and it was mainly this slow ascent that drained their strength. Om de haverklap stond de hele karavaan stil, omdat ze vooraan weer op een obstakel waren gestuit dat uit de weg moest worden geruimd. bei|dem|Haverklap||||||||||||Hindernis||gestoßen|||||||geräumt ||every now and then||||caravan||||in front|again|||obstacle||stumbled upon|||||||cleared away Immer wieder kam die ganze Karawane zum Stillstand, weil sie vorne auf ein anderes Hindernis gestoßen war, das es zu überwinden galt. Zij die verder achteraan kwamen, werden ongeduldig, drongen op, wilden weten wat er nu weer aan de hand was. |||hinten||||drangen||||||||||| |||at the back|||impatient|pressed forward|||||was||now|||| Those who came further back became impatient, pressed forward, wanted to know what was going on this time. Telkens gleden kinderen uit en bezeerden zich aan puntige stenen, aan doornstruiken of ruige takken. |glitten||||verletzten||||||Dornsträuchern||| Every time|slipped||||hurt|||pointed|stones||thorn bushes||rough|branches Jedes Mal rutschten die Kinder aus und verletzten sich an spitzen Steinen, dornigen Sträuchern oder rauen Ästen. Children kept slipping and hurting themselves on sharp stones, thorn bushes, or rough branches. Ze haalden hun handen en benen open, soms hun gezicht. |verletzten|||||||| |opened||||legs|||| Sie rissen ihre Hände und Beine, manchmal auch ihr Gesicht auf. They scraped their hands and legs, sometimes their face. De stoet was vele kilometers lang en de leiders konden onmogelijk overal tegelijk zijn. ||||||||||||gleichzeitig| |parade|||||||||||at the same time| The procession was many miles long and the leaders could not possibly be everywhere at once. Leonardo, helemaal vooraan, had geen flauw idee van wat er achter hem gebeurde. |||||flaues||||||| ||front|||clue||||there||| Leonardo, der ganz vorne stand, hatte keine Ahnung, was hinter ihm geschah. Dikwijls moest hij zijn knots als hefboom gebruiken om rotsblokken van het pad te wippen. ||||||||||||||heben Often||||club||lever arm|||rock boulders|||||to lever off Oft musste er seinen Streitkolben als Hebel benutzen, um Felsbrocken vom Weg zu kippen. Willem, een stevige jongen met een bijl, hakte overhangende takken weg. |||||||hackte|hängende|| ||sturdy||||axe|chopped|overhanging|branches| William, a sturdy guy with an axe, chopped away overhanging branches. Achter de voorhoede kwamen kinderen en nog eens kinderen en nog meer kinderen, flinken en dommen, sterken en zwakken, jongens en meisjes, opgewekt of huilend - maar ze hielpen elkaar, spraken elkaar moed in, wezen elkaar op watervallen aan de overzijde van de kloof, op gevaarlijke losse stenen, op uitsteeksels en blootgewoelde wortels. |||||||noch||||||||dummen|starke||schwachen||||fröhlich||weinend|||||||||Wesen||||||überseite|||kloof||gefährliche|losse|||ausstecksels||blootgewoelde|Wurzeln ||vanguard|||||once||||||brave||silly|||the weak||||cheerful||crying|||||spoke||courage||pointed out|||waterfalls|||other side|||gorge||dangerous|loose|stones||protrusions||exposed roots| Hinter der Vorhut kamen Kinder und noch mehr Kinder und noch mehr Kinder, helle und stumme, starke und schwache, Jungen und Mädchen, aufgeregt oder weinend - aber sie halfen sich gegenseitig, ermutigten sich, wiesen auf Wasserfälle auf der anderen Seite der Schlucht hin, auf gefährliche lose Steine, Vorsprünge und freiliegende Wurzeln. Behind the vanguard came children and more children and more children, bright and dumb, strong and weak, boys and girls, cheerful or crying - but they helped each other, encouraged each other, pointed out waterfalls on the other side of the gorge, dangerous loose stones, protrusions and exposed roots.

Nicolaas, Anselmus en Johannis bevonden zich ongeveer in het midden en spoorden de kindertjes voortdurend ertoe aan op te schieten. |||||||||||spornten||||dazu||||schnell zu machen ||||were|||||||urged|||constantly|to do||||to hurry Nicholas, Anselmus and Johannis were roughly in the middle, constantly urging the children to hurry up. ‘Voordat de avond valt, moeten we uit de kloof zijn,' riep Anselmus steeds. |||fällt||||||||| before|||falls|||||gorge||||repeatedly 'Before night falls, we must be out of the ravine,' Anselmus kept shouting. ‘Voortmaken, kinderen, we kunnen hier niet de nacht doorbrengen.' schnell machen|||||||| Keep going||||||||spend the night „Eilen, Kinder, wir können hier nicht die Nacht verbringen.' 'Hurry up, children, we can't spend the night here.' Dat begrepen de kinderen ook wel zonder dat hij het herhaalde. ||||||||||repeated Das verstanden die Kinder auch ohne dass er es wiederholte. The children understood that well enough without him repeating it. Ze wisten alleen niet hoe lang deze kloof zou zijn. |knew||||||gap|| Sie wussten nur nicht, wie lange diese Kluft sein würde. Voorlopig was het einde niet te zien. for now|||end||| Hoe verder ze kwamen, hoe hoger de bergen rondom hen schenen te worden. ||||||||around||seemed to|| Je weiter sie kamen, desto höher schienen die Berge um sie herum zu werden. En het pad bleef stijgen. |||kept|to rise And the path kept rising.

's Middags was er halverwege de stoet een groot gat gevallen. |Nachmittags|||||Parade|||Loch|gefallen |afternoon||there|halfway||parade|||hole|hole Am Nachmittag klaffte auf halber Strecke der Prozession eine große Lücke. In the afternoon, a large hole had appeared halfway through the procession. Daar leidde Nicolaas de laatste witte os en het beest had de grootste moeite om vooruit te komen. |led|||||ox|||beast||||trouble||forward|| Dort führte Nicholas den letzten weißen Ochsen und das Tier kämpfte sich vorwärts. There Nicholas led the last white ox, and the beast had the greatest difficulty moving forward. Een paar jongens en meisjes dreven hem voort met stokken. |||||pushed||forth||sticks A few boys and girls drove him forward with sticks. De os loeide angstig en weigerde telkens verder te gaan. ||röhrte||||||| |the ox|bellowed|anxiously||refused|every time||| The ox bellowed anxiously and repeatedly refused to go further. De schapen waren gewilliger dan de os, maar door honger gedreven stonden ze telkens stil om aan de bladeren van struiken te knabbelen. ||||||||||getrieben||||||||||||knabbern |||more willing|||ox||||driven by hunger|||each time|||||||bushes||nibble on The sheep were more willing than the ox, but driven by hunger, they kept stopping to nibble on the leaves of bushes. De kloof benauwde Dolf. ||ängstigte| |gorge|worried| The chasm distressed Dolf. In zijn eeuw liep hier een goede asfaltweg doorheen, uitgehakt in de bergwanden en hoog boven de beek. ||||||||hindurch|ausgehauen|||Bergwänden|||über|| |||ran||||asphalt road|through|carved out|||mountain walls|||||stream In seinem Jahrhundert verlief hier ein guter Asphaltweg, in die Berghänge gehauen und hoch über dem Bach. In its century, a good asphalt road ran through here, carved into the mountain sides and high above the stream. Nu was er alleen dit moeilijk begaanbare geitenpad, dat zich om elk rotsachtig uitsteeksel slingerde en soms geheel dreigde te verdwijnen onder bergstortingen die gedurende de winter hadden plaatsgevonden. |||||||Ziegenpfad|||||felsigen|Vorsprung|sich schlängelte||manchmal|ganz|drohte||verschwinden||Lawinen||während||||gefunden ||||||accessible|goat path|||||rocky|outcrop|wound|||entirely|threatened|to|disappear||rockslides||during||||occurred Jetzt gab es nur noch diesen schwer begehbaren Ziegenpfad, der sich um jeden felsigen Vorsprung schlängelte und manchmal völlig unter den Bergabbrüchen verschwand, die im Winter stattgefunden hatten. Now there was only this difficult goat path, winding around every rocky outcrop and sometimes threatening to disappear entirely under mountain dumps that had taken place over the winter.

De bergen waren angstwekkend steil. ||||steil |||terrifying|steep Die Berge waren angst einflößend steil. Aan de onderzijde waren zij begroeid met wilde struiken, hier en daar een boom, maar hogerop zag je de naakte rots, met scheuren, spleten en smalle watervalletjes. |||||||||||||||höher oben|||||Felsen||Rissen|Spalten|||Wasserfälle ||underside|||overgrown|||bushes|here||||||higher up||||bare|rock||cracks|cracks||narrow|waterfalls Unten waren sie mit wildem Gebüsch bewachsen, hier und da ein Baum, aber weiter oben konnte man den nackten Felsen sehen, mit Rissen, Spalten und schmalen Wasserfällen. Ze ontmoetten geen mens. |met|| Sie trafen keinen Menschen. They did not meet any people. Nu en dan zag Dolf hoog op de bergkammen dieren bewegen. ||||||||Bergkämmen|| ||||||||mountain ridges||moving Ab und zu sah Dolf Tiere auf den Bergkämmen sich bewegen. Now and then, Dolf saw animals moving high on the mountain ridges. Dat moeten gemzen zijn, dacht hij verrast. ||Gämse|||| ||goats||||surprised Das müssen Gemsen sein, dachte er überrascht. Those must be chamois, he thought surprised. Boven het nauwe dal cirkelden roofvogels, zo groot als hij ze nooit eerder had gezien. |||||Raubvögel||||||||| ||narrow|valley|circled|birds of prey|||||||before|| Über dem engen Tal kreisten Raubvögel, so groß, wie er sie noch nie gesehen hatte. Above the narrow valley, birds of prey circled, larger than he had ever seen before. Steenarenden? Steinadler Golden eagles Golden eagles? vroeg hij zich af, denkend aan plaatjes uit vroegere boeken. ||||||Bilder|||Büchern ||||thinking||pictures||earlier|books fragte er sich und dachte an Bilder aus früheren Büchern. he wondered, thinking of pictures from earlier books. In de twintigste eeuw waren de arenden bijna uitgeroeid, maar in déze tijd waren ze de heersers van de Alpen. ||||||||||||||||Herrscher||| ||||||eagles||eradicated||||||||rulers||| Im 20. Jahrhundert standen die Adler kurz vor der Ausrottung, aber zu dieser Zeit waren sie die Herrscher der Alpen.

Carolus kon het niet laten. ||||help it Carolus couldn't resist. Hij schoot een pijl op de vogels af, maar die kwam nog niet halverwege en viel machteloos in de beek. ||||||||||||||||machtlos||| |shot||arrow||||off||||||halfway||fell||||stream Er schoss einen Pfeil auf die Vögel, aber der Pfeil erreichte nicht die Hälfte des Weges und fiel hilflos in den Bach. ‘Spaar je pijlen,' zei Dolf. Spare|||| Save||arrows|| ‘We zullen ze nodig hebben.' 'We will need them.' Het pak met tien pond voedsel op zijn rug woog zwaar. |Paket|||Pfund|||||| |the pack|||pound|food||||weighed| Der Rucksack mit zehn Pfund Nahrung auf dem Rücken wog schwer. The pack with ten pounds of food on his back was heavy. Hij hoopte dat zijn schoenen het deze tocht zouden uithouden. ||||Schuhe|||||aushalten |hoped||||||trip|would|hold out Er hoffte, dass seine Schuhe diese Tour durchhalten würden. He hoped that his shoes would hold up on this journey. Naast hem trippelde Mariecke. ||trippelte| ||toddled| Neben ihm trippelte Mariecke. Beside him, Mariecke tripped. Het pak op haar rug was lichter en bevatte vijf pond koeken. |||ihr|||leichter||||| |the pack|||||lighter||contained||pounds|cookies Das Paket auf ihrem Rücken war leichter und enthielt fünf Pfund Kekse. The pack on her back was lighter and contained five pounds of cookies. Dolf had ervoor gezorgd dat ze laarsjes van hertenleer kreeg en de sjaal van ruwe schapenwol stond haar erg goed. ||||||||||||Schal||||||| ||for it||||boots||deer leather||||scarf||rough|sheep wool|||| Dolf hatte dafür gesorgt, dass sie Hirschlederstiefel bekam, und der Schal aus roher Schafswolle stand ihr sehr gut. Dolf had made sure she got boots made of deer leather, and the scarf made of coarse sheep's wool suited her very well. Ze scheen weinig last te hebben van de regen en de kille wind die door de kloof trok. |seemed|little|trouble||||||||chilly|||||gorge|blew through She seemed to have little trouble with the rain and the chilly wind that blew through the gorge. Licht sprong ze over de keien, handig klauterde ze over de versperringen. |||||||kletterte||||Sperren |jump||||stones|handily|climbed||||barriers Licht sprang sie über die Steine, geschickt kletterte sie über die Absperrungen. Lightly, she jumped over the stones, skillfully climbing over the obstacles. Ze scheen geen angst meer te kennen en de hele tocht door de kloof als een vrolijk avontuur te beschouwen. |seemed|||||||||trip|||gorge|||cheerful|adventure||consider Sie schien keine Angst mehr zu kennen und betrachtete die ganze Wanderung durch die Schlucht als ein fröhliches Abenteuer. She seemed to know no more fear and to regard the whole trip through the gorge as a joyful adventure. Soms wees ze opgetogen naar een bijzonder woeste rotsformatie, naar een schuimende waterval, naar de nieuwsgierige gemzen die trillend van spanning vanuit de hoogte op het kinderleger neerkeken. ||||||||Felsformation|||||||neugierige|Gämse||zitternd||Spannung|von oben||Höhe||||herunterblickten |she||excited|||particularly|wild|rock formation|||foaming|waterfall|||curious|chamois||trembling||tension|from||||||looked down Manchmal deutete sie erfreut auf eine besonders wilde Felsenformation, auf einen schäumenden Wasserfall, auf die neugierigen Gemsen, die zitternd vor Spannung von oben auf das Kinderlager hinabblickten. Sometimes she excitedly pointed to a particularly ferocious rock formation, to a foaming waterfall, to the curious chamois that looked down on the children's army from on high, trembling with excitement.

Het viel Dolf op dat Mariecke er een stuk beter uitzag dan enkele weken geleden. Dolf noticed that Mariecke looked a lot better than she did a few weeks ago. Niet meer zo broodmager. No longer so emaciated. Haar gezichtje was ronder geworden, met frisse rode wangen, haar lichtbruine haar krulde en haar grijze ogen schitterden vrolijk. |||runder|||||||hellbraunes||lockte|||||schimmerten| |||rounder|become||fresh||||light brown||curled||||||happily Ihr Gesicht war runder geworden, mit frischen roten Wangen, ihr hellbraunes Haar lockte sich und ihre grauen Augen funkelten fröhlich. Her little face had become rounder, with fresh red cheeks, her light brown hair curled, and her gray eyes sparkled cheerfully. Ze was niet de enige wie het langdurig verblijf in de buitenlucht goed had gedaan. |||||||||||Freibad||| |||||||long-term|stay|||outside air||| Sie war nicht die einzige, der der längere Aufenthalt im Freien gut getan hatte. She was not the only one whose prolonged stay in the outdoors had done her good. Dolf had vele van de arme verschoppelingen in de laatste weken als het ware zien opbloeien. |||||||||||||||aufblühen ||||||beggars|||||||as it were||bloom Dolf hatte viele der armen Ausgestoßenen in den letzten Wochen gewissermaßen aufblühen sehen. Dolf had seen many of the poor outcasts blossom, so to speak, in the last few weeks. Ze werden harder, taaier, vooral steviger. ||härter|zäher||fester |||tougher||sturdier Sie wurden härter, zäher, vor allem kräftiger. Het eiwitrijke voedsel had hun krachten geschonken die zij nooit bezeten hadden, de ongemakken hadden hun spieren gestaald, het verlangen naar Jeruzalem hield hun moreel hoog. ||||||||||besessen|||Unannehmlichkeiten|||Muskeln|gehärtet|||||||Moral|hoch |protein-rich|||||bestowed||||possessed|||inconveniences|||muscles|tempered|||||||| Die eiweißreiche Nahrung hatte ihnen Kräfte geschenkt, die sie nie besessen hatten, die Unannehmlichkeiten hatten ihre Muskeln gestählt, das Verlangen nach Jerusalem hielt ihre Moral hoch. The protein-rich food had given them strength they had never possessed, the discomforts had steeled their muscles, the longing for Jerusalem kept their morale high.

Toch was voor vele kinderen de tocht door de kloof een kwelling. |||||||||||Quale ||||||hike|||gorge||torment Dennoch war der Weg durch die Schlucht für viele Kinder eine Qual. Yet for many children, the journey through the gorge was a torment. Opgegroeid in het laagland of tussen zacht glooiende heuvels, lieten ze zich schrik aanjagen door de onverbiddelijke bergmuren. |||||||||||||einjagen|||unbarmherzige| Grown up|||lowland||||rolling||they let|||fright|instill fear|||relentless|mountain walls Having grown up in the lowlands or among softly rolling hills, they were frightened by the relentless mountain walls. Ze wezen angstig naar de cirkelende roofvogels boven hun hoofd. |||||kreisenden|||| |were|anxious|||circling|||| They pointed anxiously at the circling birds of prey above their heads. Ze gilden wanneer zware stenen in de beek werden gewipt en met geweld in het water plonsden. |||||||||geworfen|||||||plätscherten |gild||heavy||||stream||flipped over|||force violence||||plunged They shrieked when heavy stones were hurled into the brook and splashed violently into the water. Waar ze ook keken zagen ze bergmuren, ontoegankelijk, onbeklimbaar en ijzingwekkend hoog. |||schauten||||unzugänglich|||eisig|hoch |||||||inaccessible|unclimbable||chillingly high| Wo sie auch hinsahen, sahen sie Bergwände, unzugänglich, unbesteigbar und eisig hoch. No matter where they looked, they saw mountain walls, inaccessible, unclimbable, and chillingly high.

Hoevelen van hen vielen in een onbewaakt ogenblik in de razende beek en kwamen jammerlijk om? ||||in||||||rasenden||||jammerlich| How many|||fell|||unattended|moment|||raging|raging stream|||tragically| Wie viele von ihnen fielen in einem unbewachten Moment in den rauschenden Bach und kamen jämmerlich um? How many of them fell into the raging brook in an unguarded moment and met a lamentable end? Hoevelen werden er bedolven toen de achterhoede werd overvallen door een steenlawine, die plotseling van de doorweekte helling schoof, het pad bedolf, op geen vijftig meter van Dolf en Mariecke? |||begraben||||||||Steinlawine|||||durchweichten|Hang|schob||||||fünfzig||||| |||buried|when||rear guard||ambushed|||rockslide||suddenly|||soaked|slope|slid|||buried|||||||| Wie viele wurden begraben, als der Nachhut von einem Steinschlag überfallen wurde, der plötzlich von dem durchweichten Hang rutschte, den Weg bedeckte, nicht fünfzig Meter von Dolf und Mariecke entfernt? How many were buried when the rear guard was beset by a rock slide, suddenly sliding down the sodden slope, bedding the path, less than fifty yards from Dolf and Mariecke? Met een paar stevige helpers begonnen ze onmiddellijk te graven en wisten vier kinderen uit de aardhopen te halen, levend en wel, zij het enigszins gehavend. |||||||||||schafften|||||||||||||einigermaßen|beschädigt |||sturdy|strong helpers|||immediately||to dig||managed to||||the|dirt piles||retrieve|alive and well|||||somewhat|damaged Mit ein paar kräftigen Helfern begannen sie sofort zu graben und schafften es, vier Kinder aus den Erdhaufen zu holen, lebend und wohl, wenn auch etwas ramponiert. With a few sturdy helpers, they immediately began digging and managed to pull four children out of the earth mounds, alive and well, if somewhat battered. Na lang zoeken vonden ze nog een kind, maar dat was al dood. |||found||||||||already| Nach langem Suchen fanden sie noch ein Kind, aber das war bereits tot. After a long search, they found another child, but that one was already dead. Lagen er nog meer onder? are there|are there||| Lagen noch mehr darunter? Were there more underneath? Ze misten de werktuigen om de steenblokken, de dikke laag modder en zware afgebroken takken opzij te schuiven. |||Werkzeuge||||||||||abgebrochene|||| |missed||tools|||stone blocks||||mud|||broken branches|branches|||move aside Sie hatten nicht die Werkzeuge, um die Steinblöcke, die dicke Schicht Schlamm und die schweren abgebrochenen Äste beiseite zu schieben. They were missing the tools to push aside the stone blocks, the thick layer of mud, and heavy broken branches. Wie er zich nog onder mocht bevinden, voor hem of haar zou toch elke hulp te laat komen. ||||||befindet|vor|||ihr|würde|doch|jede|||| |||||might be|be found||||||||||| Wer sich noch darunter befinden sollte, für ihn oder sie würde jede Hilfe doch zu spät kommen. Whoever might still be among them, for him or her any help would still be too late. Dolf en Dom Thaddeus, die was komen toesnellen, hielden het graven nog het langst vol. |||||||||||||längste|voll |||||||to rush over|||digging|||longest|hold out Dolf und Dom Thaddeus, der herbeigeeilt war, hielten das Graben noch am längsten durch. Dolf and Dom Thaddeus, who had come rushing over, kept digging the longest. Eindelijk gaven ze het op. Endlich gaben sie auf. Finally, they gave up. Mismoedig kropen de anderen over de versperring heen en zetten hun tocht voort, nog steeds omhoog, in een gedrukte stemming. ||||||Sperre||||||||||||gedrückten| Melancholic|crawled|||||barricade|over||set||journey|continued their journey||still|up|||printed|mood Missmutig krochen die anderen über die Sperre und setzten ihren Weg fort, immer noch bergauf, in gedrückter Stimmung. Dejectedly, the others crawled over the obstacle and continued their journey, still upwards, in a subdued mood. Dom Thaddeus bleef even achter om te bidden en een kruis van takken op de instorting te plaatsen. |||||||||||||||Einsturz|| |Dom Thaddeus||||||||||||||collapse ruin|| Dumm Thaddeus blieb kurz zurück, um zu beten und ein Kreuz aus Zweigen auf den Einsturz zu legen. Dumb Thaddeus lingered a moment to pray and place a cross of sticks on the collapse. Spoedig daarna haalde hij de kinderen weer in. ||caught up with||||| Soon after, he caught up with the children again.

De kloof was misschien tien kilometer lang. |gorge||||| The gorge was maybe ten kilometers long. Maar ze hadden er een hele, lange dag voor nodig om er met het kinderleger doorheen te trekken. |||there||||||||there||||through||to get through But they needed a whole, long day to get through it with the children's army. Toen kwamen ze tot hun opluchting in een breed dal, waar ze meteen hun kamp opsloegen. |||||||||||||||aufschlugen Then|||||relief|||wide|valley|||immediately|||set up Dann kamen sie zu ihrer Erleichterung in ein breites Tal, wo sie sofort ihr Lager aufschlugen. Then, to their relief, they arrived in a wide valley where they immediately set up their camp. Uitgeput, ontmoedigd. |entmutigt exhausted|discouraged Erschöpft, entmutigt.

De grote bergweide waar ze zich bevonden, bood ruimte genoeg. ||Alm||||||| ||mountain pasture||||were located|offered|space| Die große Bergwiese, auf der sie sich befanden, bot genügend Platz. The large mountain meadow where they found themselves offered enough space. De Alpen weken hier terug, nog altijd griezelig hoog en naar het zuiden toe steeds hoger wordend, maar hun hellingen waren minder steil en bedekt met wouden. ||||||||||||||||werdend|||||||||| ||weaken|||||creepy||||||to|||end|||slopes|||||covered|| The Alps receded here, still frighteningly high and becoming higher towards the south, but their slopes were less steep and covered with forests. Toen Dolf met de achterhoede van het kinderleger eindelijk uit de kloof kwam, zag hij op de weide de vuren al branden. |||||||||||gorge||||||||||burning When Dolf finally emerged from the gorge with the rear guard of the children's army, he saw the fires already burning in the meadow. De tent van Nicolaas stond ook al. Nicolaas's tent was already set up.

Uit vrees dat het verse vlees van de verongelukte os zou bederven, gaf Dolf de kookploegen bevel er onmiddellijk grote potten soep van te koken. ||||frische||||||||||||||||Töpfe|||| |fear|||fresh||||accidented ox|||spoil|||||||||pots|||| Out of fear that the fresh meat from the crashed ox would spoil, Dolf ordered the cooking crews to immediately make large pots of soup from it. Maar de kinderen waren nauwelijks meer in beweging te krijgen. ||||hardly at all|anymore|||| But the children could hardly be moved anymore. Al hun energie was verdwenen in de verschrikkelijk kloof. ||||gone|||terrible|gorge All their energy had vanished in the terrible chasm. Zonder eten, zonder zich om iets anders te bekommeren dan om het verlangen naar rust, waren velen neergevallen en probeerden te slapen. |||||||||||||||||niedergefallen|||| ||||||||||||desire||||many people|fallen down|||| Without food, without caring about anything else but the desire for rest, many had collapsed and tried to sleep. Dolf en Leonardo, hoewel ook behoorlijk moe na die vreselijke dag, deden wat ze konden om iets van orde te scheppen. |||||||||||||||||von|||zu schaffen |||although||fairly|||||||||||||||to create Dolf und Leonardo, obwohl sie nach diesem schrecklichen Tag auch ziemlich müde waren, taten, was sie konnten, um etwas Ordnung zu schaffen. Dolf and Leonardo, although also quite tired after that dreadful day, did what they could to create some order. Wie nog op zijn benen kon staan, werd overeind gesjord en aan het werk gezet. |||||||||gezerrt||||| ||||||||upright|yanked up||||| Wer noch auf den Beinen stehen konnte, wurde aufgerafft und zur Arbeit eingesetzt. Those who could still stand on their feet were lashed upright and put to work. Menig kind moest gedwongen worden nog te eten. manch||||||| Many|||forced|||| So manches Kind musste gezwungen werden, noch zu essen. Many a child had to be forced to eat still.

‘Ze moeten, of ze willen of niet!' 'They have to, whether they want to or not!' schreeuwde Dolf zijn helpers toe. |||helpers| Dolf yelled at his helpers. Uitgeputte kleintjes werden hardhandig wakker geschud en kregen soep ingegoten, stukken halfgaar vlees in de mond gepropt. |||||geschud|||||Stücke|halbgar|||||gepropft |||roughly||shaken awake|and|got||poured in||undercooked|||||stuffed in Exhausted little ones were roughly shaken awake and had soup poured into them, chunks of half-cooked meat stuffed into their mouths. Ze hadden zelfs niet de fut om zich te verzetten. |||||energy||||resist They didn't even have the energy to resist. Hilde trok met de ziekenploeg langs de kampvuren, verbond gewonde armen en benen, deelde kruidenthee uit aan hoestende kinderen. |||||||||||||||||hustenden| |||||alongside|||bandaged|||||distributed||||coughing| Hilde walked with the medical team past the campfires, bandaging injured arms and legs, distributing herbal tea to coughing children. Maar de duisternis viel al in. ||darkness|set in|| But darkness was already falling.

Met een fakkel in de hand inspecteerde Dolf de bewakers en wat hij zag, verontrustte hem. |||||||||Wächter|||||| ||torch|||||||guards|||||worried him| With a torch in hand, Dolf inspected the guards and what he saw worried him. Velen die de eerste uren van de nacht wachtdienst hadden, waren in slaap gevallen en vergaten op de vuren te letten die aan de buitenzijden van het kamp de wilde dieren op een afstand moesten houden. ||||||||Wachtdienst||||||||||||achten||||Außenseiten||||||||||| ||||||||guard duty||||||||||||watch||||outer edges||||||||||| Many on guard duty for the first hours of the night had fallen asleep and forgot to pay attention to the fires that were supposed to keep the wild animals at bay on the outer sides of the camp. De kinderen waren gewoon te moe om hun dagelijkse plichten na te komen, de vuren te onderhouden en elkaar af te lossen. |||einfach|||||||||||||unterhalten|||||abzulösen |||just||||||duties||||||||||||relieve each other Die Kinder waren einfach zu müde, um ihren täglichen Pflichten nachzukommen, die Feuer zu warten und sich abzulösen. The children were just too tired to fulfill their daily duties, maintain the fires and relieve each other. Nu de zomer half voorbij was, werd het om een uur of acht al schemerig. als|der||||||||||von|acht||dämmerig ||||||||||||||twilight-like Jetzt, wo der Sommer halb vorbei war, wurde es um acht Uhr schon dämmerig. Now that summer was half over, it was getting dusk at about eight o'clock. Maar ruim zevenduizend kinderen zonder bewaking laten - dat was de goden verzoeken! ||||||||war||| |more than|seven thousand|||guard|||||gods|to tempt Aber über siebentausend Kinder ohne Aufsicht lassen – das war die Götter herausfordern! But leaving over seven thousand children unguarded - that was asking the gods! Dolf rende rond, schudde aan armen en benen, trok jongens en meisjes overeind en snauwde ze af. ||||||||||||||schnauzte|| |||shook|||||||||to their feet||snapped|| Dolf rannte herum, schüttelte an Armen und Beinen, zog Jungen und Mädchen hoch und schnauzte sie an. Dolf ran around, shaking arms and legs, pulling boys and girls upright and snapping them off.

‘Wie heeft de eerste wacht? ‘Wer hat die erste Wache? ‘Who has the first watch? Waarom slapen jullie?' Warum schlaft ihr?' Why are you sleeping?' Zijn instinct, gescherpt in de weken van buitenleven, vertelde hem dat dit dal gevaarlijk was. |Instinkt|geschärft|||||das Leben im Freien||||||| |instinct|sharpened|||||outdoor life|told||||valley|| His instinct, sharpened over weeks of living outdoors, told him that this valley was dangerous. Uit de met wouden bedekte bergflanken stegen ijzingwekkende geluiden op. ||||bedeckten|||eisige|| ||with||covered|mountain slopes|rose|chilling|sounds| Aus den mit Wäldern bedeckten Berghängen stiegen schauderhafte Geräusche auf. Chilling sounds rose from the forest-covered mountainsides. In de verte huilden wolven die bezig waren zich te verzamelen voor de nachtelijke rooftocht. |||heulten|||||||||||Raubzug ||in the distance|howled|||busy||||gathering together||||predatory hunt In der Ferne heulten Wölfe, die sich für den nächtlichen Raubzug versammelten. In the distance, wolves howled as they gathered for the nightly hunt. Uit de wouden klonk het gekrijs van wilde katten, van lynxen, van vogels die in hun slaap verrast werden door een marter. |||||||||||||||||||||Marder ||woods|||||||||||||||surprised startled||||marten Aus den Wäldern erklang das Geschrei von wilden Katzen, von Luchsen, von Vögeln, die in ihrem Schlaf von einem Marder überrascht wurden. From the woods came the cries of wild cats, lynxes, and birds that were surprised in their sleep by a marten. De nacht en de meedogenloze natuur sloegen toe. ||||ruthless|||struck The night and the relentless nature struck. Alleen de sterken, de slimmen en zij die waakzaam waren, konden in deze wereld overleven. ||||klugen||sie||wachsam|||||| ||||smart||||vigilant||||||survive Only the strong, the smart and those who were vigilant could survive in this world. Gold dat niet evenzeer voor de argeloze kindertjes die Dolf onder zijn hoede had? Gold|||ebenso|||||||||Obhut| gold|||likewise|||unsuspecting||||||care of| Gold, das nicht ebenso für die arglosen Kinder galt, die Dolf unter seiner Obhut hatte? Was that not equally true of the unsuspecting little children in Dolf's care? Want zover was het intussen wel gekomen: hij voelde zich volledig verantwoordelijk voor het kinderleger. |||||schon|||||vollständig|||| |so far|||meanwhile||||||fully|responsible||| Denn so weit war es inzwischen gekommen: Er fühlte sich vollständig verantwortlich für das Kinderlager. For it had come to this: he felt completely responsible for the children's army. Elk ongeval, elke dode rekende hij zich aan. |Unfall|||||| |accident|||counted||| Jedes Unglück, jeder Tote rechnete er sich an. Every accident, every death he charged.

En deze dag had hij zijn portie gehad. |||hatte|er|sein|Portion| Und an diesem Tag hatte er seine Portion gehabt. De moeizame kilometers door de kloof had hij afgelegd met slechts één gedachte: Ik moet ze er allemaal veilig doorheen krijgen. ||||||||abgelegt|||||||||alle|sicher|hindurch| |difficult||||gorge|||traveled||only||thought|||||all||| Die mühsamen Kilometer durch die Schlucht hatte er mit nur einem Gedanken zurückgelegt: Ich muss sie alle sicher hindurchbringen. Maar hij had gefaald. |||versagt |||failed Aber er war gescheitert. Voor zijn ogen had hij een kind in de beek zien storten, door het water zien meesleuren en te pletter zien slaan tegen de rotsblokken in de bedding. Vor|||||||||||stürzen||||sehen||||zu Tode||schlagen|gegen|||||Bettung |||||||||brook||falling in|||||dragging away|||to pieces||smash|||rock blocks|||bed Vor seinen Augen hatte er ein Kind in den Bach stürzen sehen, vom Wasser mitgerissen und gegen die Felsen im Bett zerschmettert sehen. Before his eyes he had seen a child plunge into the stream, dragged along by the water and smashed against the rocks in the bed. Twee uur lang had hij als een bezetene met zijn handen en een stok in de instorting staan graven om er ten slotte een dood kind uit te halen. |||||||||||||Stock||||||||||||||| |||||||maniac||||||stick|||collapse||dig|||for the|collapse||||||retrieve Zwei Stunden lang hatte er wie besessen mit seinen Händen und einem Stock im Einsturz gegraben, um schließlich ein totes Kind herauszuholen. For two hours he had stood like a madman digging into the collapse with his hands and a stick, finally pulling out a dead child. Hoeveel er nog onder lagen, kon hij niet raden - hij wist alleen dat ze verloren waren. ||||||||guess estimate||||||| Wie viele noch darunter lagen, konnte er nicht erraten - er wusste nur, dass sie verloren waren. How many were still underneath, he could not guess - he only knew they were lost. Hij had huilende kinderen over versperringen geholpen en een os zien sterven. ||crying|||obstacles||||ox|| He had helped crying children over barriers and seen an ox die. Hij had een slangenbeet uitgezogen, niet zeker wetend of het een giftige slang was geweest die het kind had aangevallen. ||||ausgesogen|||||||giftige|||||||| |||snake bite|sucked out|||knowing||||poisonous|snake||||||| He had sucked out a snake bite, not being sure if it was a venomous snake that had attacked the child. En waar was dat joch nu? ||||kid| And where was that boy now? Hij had gevallen kinderen op zijn rug gedragen, weer neergezet en andere kinderen opgeraapt. ||fallen|||||carried||put down||||picked up He had carried fallen children on his back, put them down again, and picked up other children. Hadden ze allemaal het einde van de kloof gehaald? ||||||||geschafft ||||end|||gorge| Hatten sie alle das Ende der Schlucht erreicht? Did they all make it to the end of the gorge? Was er niet één ongemerkt achtergebleven? |||||verblieben ||||unnoticed|left behind War nicht einer unbemerkt zurückgeblieben? Wasn't there one left behind unnoticed? Hij had het niet kunnen bijhouden. |||||bei·halten |||||keep up Er hatte es nicht verfolgen können. He hadn't been able to keep up. Vijftig, misschien honderd kinderen kende hij bij naam en van gezicht. ||||knew||||||face Fifty, maybe a hundred children he knew by name and face. De duizenden anderen waren gewoon kinderen, toevertrouwd aan zijn zorg. ||||||anvertraut||| ||||||entrusted||| Die tausenden anderen waren einfach Kinder, die seiner Obhut anvertraut waren. The thousands of others were simply children, entrusted to his care. Hij kon ze niet uit elkaar houden, het waren er te veel. Er konnte sie nicht auseinanderhalten, es waren zu viele. He could not tell them apart, there were too many.

De chaos in het kamp ontstelde hem. |||||entsetzte| |chaos||||shocked| Das Chaos im Lager entsetzte ihn. The chaos in the camp horrified him. De nacht dreigde. ||was threatening Die Nacht drohte. The night was threatening. Nog altijd was de lucht bewolkt, al regende het niet meer, en het was aardedonker. ||||Luft|||regnete|||||||stockdunkel |||||cloudy||rained|||||||pitch dark Der Himmel war immer noch bewölkt, auch wenn es nicht mehr regnete, und es war stockdunkel. Still the sky was overcast, though it was no longer raining, and it was pitch black. Het dal ritselde van verborgen leven, van heimelijke gevaren. |||||||heimlichen| ||rustled||hidden|||secret| Das Tal raschelte vor verborgenen Leben, von heimlichen Gefahren. Hoog oplaaiend vuur zou wilde dieren op een afstand houden, maar de vuren doofden. |aufflammendes|||||||||||| |reigniting||||||||||||went out High blazing fires would keep wild animals at bay, but the fires died out. De vermoeide sprokkelaars hadden maar net genoeg hout bijeengegaard om het voedsel erop te kunnen bereiden. ||||||||beseitigt||||||| ||gatherers||||||gathered together||||on it|||prepare food Die müden Holzsammler hatten gerade genug Holz gesammelt, um das Essen darauf zubereiten zu können. The tired wood gatherers had just gathered enough wood to prepare the food on it. De horden wolven, aangelokt door de geuren van gekookt vlees en afgekloven botten, zwierven in een wijde boog rond het kamp. |||||||||||abgenagte||zogen||||||| |||attracted|||scents|||||gnawed|bones|wandered||||arc||| Die Horden Wölfe, angelockt von den Gerüchen von gekochtem Fleisch und abgeknabberten Knochen, streiften in weitem Bogen um das Lager. The packs of wolves, attracted by the smells of cooked meat and gnawed bones, roamed in a wide arc around the camp. Soms kon Dolf hun ogen zien oplichten wanneer ze dichterbij kwamen. |||||||||näher| ||||||light up|||closer to| Manchmal konnte Dolf ihre Augen aufleuchten sehen, wenn sie näher kamen. Sometimes Dolf could see their eyes light up when they came closer. Strompelend door het kamp hoorde hij een kind gillen, maar voordat hij de plaats had bereikt was het weer stil geworden. Stumbling||||||||scream||before he reached|||||||||| Stumbling through the camp, he heard a child scream, but before he reached the place, it had gone quiet again. Wat was er gebeurd? Was war passiert? What had happened?

Soms suisde een pijl door de lucht, afgeschoten door een van de wachters. |sauste||||||abgeschossen||||| |flew||||||shot|||||guards Manchmal sauste ein Pfeil durch die Luft, abgeschossen von einem der Wachen. Sometimes an arrow whistled through the air, shot by one of the guards. Eenmaal hoorde Dolf een getroffen dier jankend wegvluchten. ||||||jankend|wegfliehen ||||hit||crying|escape Einmal hörte Dolf ein getroffenes Tier wimmernd wegfliehen. Once, Dolf heard an injured animal howling as it fled. Maar de wakers waren niet talrijk genoeg, ze vielen in slaap of werden niet afgelost. ||||||||||||||abgelöst |||||numerous|||||||||relieved But the watchers were not numerous enough, they fell asleep or were not relieved. Vermoeidheid en wanhoop begonnen aan Dolfs krachten te knagen. ||||||||nagen Fatigue||despair||||||gnaw Fatigue and despair began to gnaw at Dolf's strength. Hij had Mariecke en een aantal kleine kinderen veilig in het midden ondergebracht, niet ver van de tent. ||||||||safely||||safely placed||||| Er hatte Mariecke und eine Reihe kleiner Kinder sicher in der Mitte untergebracht, nicht weit vom Zelt. He had safely placed Mariecke and a number of small children in the middle, not far from the tent. En hij wist dat Leonardo niet sliep, maar net als hij deed wat hij kon om de veiligheid te waarborgen. |||||||||||||||||||gewährleisten ||||||||just|||||||||||to ensure safety Und er wusste, dass Leonardo nicht schlief, sondern, genau wie er, alles tat, um die Sicherheit zu gewährleisten. And he knew that Leonardo was not asleep, but like him was doing what he could to ensure safety. Hij kwam Peter, Frank, Willem en Bertho tegen, ook voorzien van brandende toortsen en met pijlkokers op de rug. |||||||gegen||||||||Pfeilköcher||| |||||||||equipped||burning torches|torches|||quivers||| Er traf Peter, Frank, Willem und Bertho, die ebenfalls mit brennenden Fackeln und mit Pfeilköchern auf dem Rücken ausgestattet waren. He encountered Peter, Frank, Willem and Bertho, also carrying burning torches and carrying quivers of arrows.

Het zijn altijd dezelfden op wie je kunt rekenen, dacht hij vaag. |||die selben|||||||| |||the same||||||||vaguely Es sind immer die selben, auf die man zählen kann, dachte er vage. It's always the same ones you can count on, he thought vaguely. Wat dat betreft zouden de mensen nooit veranderen - in Dolfs eeuw was het nog precies zo. ||betrifft|||||verändern|||||||| ||regards|||||change|||||||| Was das angeht, würden die Menschen sich niemals ändern - in Dolfs Zeit war es noch genau so. In that respect, people would never change - in Dolf's era, it was exactly the same.

En waar was Nicolaas? Und wo war Nikolaus? And where was Nicolaas? Die sliep natuurlijk veilig in de tent, omringd door priesters en baronskinderen. |||||||umgeben|||| |||||||surrounded|||| He of course slept safely in the tent, surrounded by priests and barons' children. Nicolaas vertrouwde op God en was gerust. |trusted|||||at ease Nicolaas trusted in God and was at ease. Dolf kon dat niet - zijn ongeloof zat te diep. |||||Unglauben||| |||||incredible||| Dolf could not - his disbelief ran too deep. Hij was een realist - opgevoed met waarschuwingen: |||Realist|||Warnungen |||realist|raised||warnings Er war ein Realist - aufgewachsen mit Warnungen:

‘Wees voorzichtig met oversteken...', ||beim|Überqueren |||crossing over „Sei vorsichtig beim Überqueren...“ 'Be careful crossing...' ‘Ga nooit met vreemde mensen mee, wat ze je ook beloven...' |||||along|||||promise „Geh niemals mit fremden Menschen mit, egal was sie dir versprechen...“ 'Never go with strange people, no matter what they promise you...' ‘Loop niet onder een hijskraan door...' ||||Kran| Don't walk||||crane| ‘Geh nicht unter einem Kran hindurch...' 'Don't walk under a crane...' ‘Raak geen elektriciteitsdraden aan...' ||Stromleitungen| Do not touch||electric wires| ‘Berühre keine Stromleitungen...' 'Don't touch electrical wires...' Enzovoort. And so on Und so weiter. And so on. Duizenden waarschuwingen voor gevaren waren in zijn hersens gebrand en hielden hem nu wakker. |||||||||||||wach |warnings||dangers|||||burned|||||awake alert Tausende Warnungen vor Gefahren waren in seinem Gehirn eingebrannt und hielten ihn jetzt wach. Thousands of warnings about dangers had burned in his brain and kept him awake now.

Overal stuitte hij op half afgekloven botten met stukken vlees er nog aan. |encountered||||partially gnawed|bones|||||| Überall stieß er auf halb abgekaute Knochen mit Fleischstücken daran. Everywhere he stumbled upon half-gnawed bones with pieces of flesh still attached. Overal slingerden de pakken gedroogd voedsel. |schwangen|||| |were hanging|||dried food| Überall lagen die Pakete mit Trockenfutter herum. Packages of dried food were strewn everywhere. Begrepen de domoren niet dat ze op voedsel uitermate zuinig moesten zijn, dat straks hun leven ervan afhing? ||||||||äußerst||||||||| ||fools||||||extremely|frugal|||||||| Didn't the fools understand that they had to be extremely frugal on food, that soon their lives depended on it? Blijkbaar hadden de uitgeputte kinderen hun pakken afgeworpen en waren ze meteen daarna op de grond gezonken, niet in staat nog iets te doen... Zuchtend verzamelde Dolf de bagage, stapelde de pakken op, zette er een geeuwende jongen bij die de wacht moest houden. ||||||||||||||||||||||||||||Gepäck|stapelte||||setzte|||gähnenden||||||| Apparently|||||||discarded||||||||||||||||||gathered||||stacked|||||||yawning||||||| Apparently the exhausted children had shed their packs and sank to the ground immediately afterwards, unable to do anything more.... Sighing, Dolf gathered the luggage, stacked the packs, put a yawning boy on guard. Maar die jongen zou ook wel weer in slaap vallen, zodra Dolf zich had afgewend. ||||||||||||||abgewandt ||||||||||as soon as||||turned away But that boy would fall asleep again, too, once Dolf had turned away. Er viel niet te vechten tegen zoveel moeheid. |war|nicht|||||Müdigkeit |fell||||||fatigue Es war nicht zu kämpfen gegen so viel Müdigkeit. There was no fighting so much fatigue.

De wolven lieten zich niet meer zien. ||showed themselves|||| Die Wölfe zeigten sich nicht mehr. The wolves did not show themselves again. Blijkbaar hadden de pijlen in hun richting en de vlammende toortsen hen verjaagd. |||arrows||||||||| Offenbar hatten die Pfeile in ihre Richtung und die lodernden Fackeln sie vertrieben. Apparently the arrows had driven them away in their direction and the flaming torches. Toch kon Dolf het gevoel dat er groot gevaar dreigde, niet van zich afzetten. ||||||||||nicht|||ablenken |||||||||threatened||||shake off Dennoch konnte Dolf das Gefühl, dass große Gefahr drohte, nicht loswerden. Yet Dolf could not shake the feeling that great danger was looming. Hij wist niet wat het was dat hun boven het hoofd hing, maar hij voelde dat er iets broeide waarop niemand rekende, waartegen je je ook nauwelijks kon beschermen. ||||||was||über||||||||||broißen|worauf|||wogegen||||kaum|| ||||||||||||||||||smoldered|that would happen|||against which|||||| Er wusste nicht, was über ihnen schwebte, aber er spürte, dass etwas brodelte, mit dem niemand rechnete und gegen das man sich kaum schützen konnte. He did not know what it was that hung over their heads, but he felt that something was brewing that no one anticipated, against which one could hardly protect oneself.

‘Ga slapen, mijn zoon. ‘Schlaf, mein Sohn. God waakt over ons.' God watches over us. Wie zei dat? Who said that? Dom Thaddeus natuurlijk, die ook nooit in de tent sliep en zich evenzeer verantwoordelijk voelde als Dolf. ||||||||||||just as well|responsible||| Dom Thaddeus of course, who also never slept in the tent and felt just as responsible as Dolf. Alleen had de monnik meer vertrouwen in de Voorzienigheid en maakte zich daarom minder zenuwachtig. ||||||||Vorsehung|||||| ||||||||Divine Providence||||||nervous The monk only had more confidence in Providence and therefore was less nervous. Maar hoe kon de man zo gerust zijn? ||||||at ease| But how could the man be so calm? Ook Thaddeus moest die dag kinderen in de beek hebben zien vallen. Thaddeus must have seen children fall into the brook that day as well. Hij stond erbij toen Dolf het dode kind onder de bergstorting uit haalde. ||||||||||Lawine|| ||there||||||||landslide||pulled out He was there when Dolf pulled the dead child out from under the landslide. Hij had gewonden verbonden, een uit de kom geschoten arm gezet! |||||||Gelenk|||gesetzt |||||||dislocated||| Er hatte Verletzte verbunden, einen aus dem Gelenk geschlagenen Arm zurechtgerückt! He had bandaged wounds, reset a dislocated arm! Niemand beter dan Dom Thaddeus wist dat God het waken aan de kinderen zelf overliet. ||||||dass||||an||||überließ |||||||||watch|||||left to Niemand besser als Dom Thaddeus wusste, dass Gott das Wachen den Kindern selbst überließ. No one knew better than Dom Thaddeus that God left the watching to the children themselves.

‘Die verwenste monnik met zijn vroomheid,' foeterde Dolf in stilte. ||||||schimpte||| |pampered||||piety|railed|||silence ‚Der verwöhnte Mönch mit seiner Frömmigkeit,' schimpfte Dolf im Stillen. 'That spoiled monk with his piety,' Dolf muttered in silence. Hij wist dat hij onredelijk was, maar wie wordt niet onrechtvaardig als hij oververmoeid is? ||||||||||ungerecht|||übermüdet| ||||unreasonable||but||||unjust|||overtired| He knew he was being unreasonable, but who doesn't become unjust when they are overtired? Zonder het te beseffen was hij weer bij zijn eigen kampvuurtje aangeland, waar Mariecke een arm naar hem uitstrekte. |||||||||||angelangt||||||| |||realize||||||||arrived|||||||stretched Unknowingly, he had returned to his own campfire, where Mariecke reached out an arm to him.

‘Rudolf...' Rudolf Hij viel neer en legde zijn hoofd tegen haar knieën. He fell down and laid his head against her knees. Een kleine, gebruinde hand streelde zijn voorhoofd. A little, tanned hand stroked his forehead. Toen sliep hij als een blok. ||||ein|Stein |||||log Then he slept like a log.