„Najbardziej chciałabym zobaczyć swoje odbicie w lustrze” – 7 metrów pod ziemią "Was ich am liebsten sehen würde, ist mein Spiegelbild" - 7 Meter unter der Erde "What I would most like to see is my reflection in a mirror" - 7 meters underground

Ja światło widzę, Я вижу свет,

odróżniam dzień od nocy, различаю день и ночь,

potrafię wskazać gdzie jest okno. смогу показать, где находится окно.

Największym wyzwaniem jest dla mnie mimo wszystko Но самым большим испытанием для меня, помимо всего прочего, является

samodzielne poruszanie się. самостоятельное передвижение.

Wybierając ubrania sugeruję się gustem Выбирая себе одежду, я, по правде говоря, полагаюсь на вкус других людей.

głównie innych osób tak naprawdę.

A jeżeli już coś sobie kupię, А если уже что-то себе куплю,

to potem zbieram opinie na temat tego. то потом собираю мнения людей насчет моего приобретения.

Chciałabym, bardzo chciałabym Хотела бы, очень хотела бы

zobaczyć swoją twarz w lustrze. увидеть свое лицо в зеркале.

Swoje odbicie. Свое отражение.

Nie widzisz od dwudziestu siedmiu lat, Ты не видишь на протяжении 27 лет,

czyli od urodzenia. то есть от рождения.

Dlaczego, co się stało? Почему, что произошло?

Właściwie to przyczyna jest do końca niezbadana, Собственно говоря, причина до сих пор до конца не выявлена,

na pewno jest to wada genetyczna, скорее всего, это генетическое заболевание,

bo w rodzinie więcej takich osób nie ma потому что в семье больше таких людей нет

i mam też niewidomego brata. но у меня еще есть незрячий брат.

Prawdopodobnie jest to uszkodzenie nerwu wzrokowego. Предположительно, это повреждение зрительного нерва.

Czy to jest tak, że Ty nie widzisz w ogóle? Это правда, что ты совсем не видишь?

Czy być może widzisz zarysy postaci, Или, может быть, видишь очертания силуэтов,

czy jesteś w stanie ocenić np. czy jest dzień, noc? в состоянии ли ты, например, определить день сейчас или ночь?

Jak to wygląda? Как это выглядит?

Ponieważ ten nerw jest uszkodzony, Несмотря на то что этот нерв поврежден,

ale jednak w jakiejś tam szczątkowej formie я все равно в какой-то ничтожной форме

go posiadam, его имею,

to ja widzę światło. поэтому я вижу свет.

Są takie osoby, które nie widzą zupełnie nic, Есть такие люди, которые не видят совершенно ничего,

i one mówią, że nie widzą nic, to znaczy nawet nie ciemność, и они говорят, что не видят ничего. Значит, ни темноту,

nie czerń, tylko nic. ни черноту, а совсем ничего.

Czego ja z kolei nie rozumiem, Что я, в свою очередь, не понимаю,

bo ja światło widzę, ведь я свет вижу,

odróżniam dzień od nocy, различаю день и ночь,

potrafię wskazać gdzie jest okno, смогу показать, где находится окно,

potrafię wskazać źródło światła, смогу найти источник света,

czasem widzę światło odbite, иногда я вижу отражение света,

np. od jakichś błyszczących przedmiotów. например, от каких-то блестящих предметов.

Ale kolorów, zarysów zupełnie nie. Но цвета, очертания - совсем нет.

Część niewidomych to osoby, które Часть незрячих - это люди, которые

w pewnym etapie swojego życia przestały widzieć. в определенный момент своей жизни перестали видеть.

Te osoby są w takiej sytuacji, Эти люди находятся в такой ситуации,

że one mają w pamięci to jak wygląda świat. что они помнят, как выглядит мир.

Ty nie miałaś okazji przekonać się na własne oczy У тебя же не было возможности убедиться воочию,

jak on wygląda. как он выглядит.

Zastanawiam się, w jaki sposób wyobrażasz sobie Мне интересно, каким образом ты представляешь себе,

np. morze albo niebo? например, море или небо?

Właściwie to wyobrażenie jest oparte На самом деле представление о них основывается

trochę na opisach, a trochę na czymś немного на описаниях, а немного на чем-то,

co we mnie jest что есть внутри меня,

taki myślowy prototyp morza такой мысленный прототип моря

czy nieba. или неба.

Jeżeli o morze chodzi jest jeszcze łatwiej, Если речь идет о море, то в данном случае намного проще,

bo morze так как море

dostarcza innym zmysłom wielu wrażeń, приносит другим чувствам, рецепторам огромное количество впечатлений,

więc ja morze wyobrażam sobie поэтому я представляю себе море

jako dźwięk, jako fale, jako dotyk wody. как звук, как волну, как прикосновение воды.

Natomiast jeżeli chodzi o niebo, Однако если речь идет о небе,

to tak naprawdę wyobrażenia nieba nie mam. то в целом представлений о небе у меня нет.

Wiem, że można na nim dostrzec chmury, Я знаю, что на нем можно разглядеть облака,

które układają się w różne kształty, которые образуются в разные формы,

czy też mają same w sobie różne kształty,

że to niebo ma różne kolory, что небо бывает разных цветов,

ale dla mnie niebo nie jest czymś wyraźnym. однако для меня небо не является чем-то постижимым.

A czy są przedmioty albo rzeczy, А есть ли предметы или явления,

których z jakichś powodów nie jesteś w stanie sobie wyobrazić? которые по каким-либо причинам ты не в состоянии себе представить?

Na przykład ostatnio czytałam książkę Например, недавно я читала книгу

o międzynarodowej stacji kosmicznej о международной космической станции

i kompletnie sobie tej stacji, z zewnątrz zwłaszcza, и эту станцию, особенно снаружи,

nie umiem wyobrazić. никак не могу представить.

tak naprawdę nie wiem jak ona wygląda Я совсем не знаю, как она выглядит,

i to jest jeszcze o tyle trudniejsze, że nigdy nie widziałam и все еще усложняется тем, что я никогда не видела,

na przykład modelu, например, модели этой станции.

bo jeżeli ktoś opisze mi budynek, to Если кто-то опишет мне здание, то,

ponieważ widziałam jakieś modele różnych budynków, так как уже видела какие-то модели разных зданий,

to potrafię je sobie wyobrazić, смогу себе его представить,

a ponieważ nigdy nawet nie widziałam modelu но так как никогда даже не видела модели

takiego statku kosmicznego такого космического судна,

to zupełnie nie wiem jak on może wyglądać. то совершенно не знаю, как оно может выглядеть.

Wspomniałaś o tym, że czasem wyobrażenia Ты вспоминала о том, что иногда представления

osób niewidomych odbiegają od rzeczywistości. людей незрячих намного отличаются от действительности.

Zastanawiam się, czy kiedy słyszysz głos Хотелось бы узнать, когда ты слышишь голос

nowo poznanej osoby, нового человека,

czy jakoś ją sobie wizualizujesz? визуализируешь ли ты его себе как-то?

I czy to wyobrażenie И это представление

pokrywa się czy odbiega od rzeczywistości? совпадает или, наоборот, далеко от реальности?

Z tym jest różnie. Бывает по-разному.

Nie zawsze wyobrażam sobie nowo poznaną osobę, Не всегда представляю себе нового знакомого,

ale często tak. но делаю это довольно часто.

To też zależy tak naprawdę od tego jakie wrażenie Это тоже зависит от того, какое впечатление

zrobi na mnie głos tej osoby. на меня произведет голос этого человека.

Natomiast te wyobrażenia jakieś zawsze się pojawiają, Однако эти образы всегда как-то появляются,

przede wszystkim staram się z głosu odgadnąć wiek. прежде всего я стараюсь по голосу угадать возраст человека.

Chyba to jest pierwsza rzecz o której myślę, Наверное, это первое, о чем я думаю,

ale czasem też przychodzą mi na myśl но временами мне приходят в голову

inne cechy charakteru, определенные черты характера,

np. jeżeli słyszę wysoki, delikatny, kobiecy głos, например, если я слышу высокий, мягкий, женственный голос,

taki dziecięcy, такой детский,

to wyobrażam sobie tę kobietę jako filigranową, то представляю себе эту женщину как аккуратную,

drobniutką. утонченную.

Możemy zrobić eksperyment? Можем провести эксперимент?

- Bardzo jestem ciekaw jak wyobrażasz sobie mnie po głosie. - Aż się boję. Мне хочется узнать, каким ты меня представляешь по голосу. - Мне уже страшно.

Ciebie, hm... Jak sobie wyobrażam Ciebie po głosie... Тебя, хм... Как тебя представляю по голосу...

Chyba, że ktoś Ci podpowiadał wcześniej. Может быть, тебе уже кто-то раньше подсказал.

Nie, nie, nikt mi Ciebie nie opisywał. Нет, нет, никто мне тебя не описывал.

Wyobrażam sobie Ciebie jako szczupłego... Представляю тебя худым...

Dziękuję! Спасибо!

Trzydziestoparoletniego, między 30-35, gościa. Ты мужчина, которому около тридцати лет, между 30-35.

Trudno mi sobie wyobrazić jaki masz kolor włosów, Сложно мне представить, какого цвета твои волосы,

na pewno wyobrażam sobie, że masz krótkie i że jesteś przystojny. скорее, представляю себе, что они короткие и что ты красивый.

O, dziękuję. Jak włosy byś obstawiała? О, спасибо. А как бы ты волосы описала?

Raczej blond, czy brunet? Скорее, светлые или темные?

Ciemniejsze? Темные?

Jasne, blond. :) Ладно, светлые.

Aaa widzisz! Ааа видишь!

Tak to właśnie jest z tymi wyobrażeniami. Именно так это и происходит с этими представлениями.

Często słyszy się o tym, że osoby niewidzące Часто говорится о том, что у людей незрячих

mają wyostrzone pozostałe zmysły. другие чувства обострены.

Czy to dotyk, węch, ale chyba przede wszystkim słuch. Прикосновение ли это, запах, но, наверное прежде всего слух.

Czy Twoje doświadczenia by to jakoś potwierdzały? Подтверждает ли это как-то твой опыт?

Czy Ty słyszysz więcej niż przeciętny Kowalski? Или ты слышишь больше, чем обычный человек?

Słyszę więcej niż przeciętny Kowalski, Слышу больше, чем обычный человек,

ale nie wiem czy to dlatego, że mam lepszy słuch, но я не уверена, оттого ли это, что у меня хороший слух,

czy to dlatego, że umiem lepiej z niego korzystać. или оттого, что я просто его разумнее использую.

Nie przypominam sobie, żeby prowadzono Не могу припомнить, чтобы проводились

na ten temat jakieś badania, a sama jestem ciekawa какие-то исследования на эту тему, хотя мне самой интересно,

czy np. mam więcej receptorów czuciowych w palcach, действительно ли у меня больше чувствительных рецепторов в пальцах,

czy tylko umiem po prostu lepiej или у меня попросту

korzystać z dotyku. обостренные тактильные ощущения.

Także, to jest może niezupełnie mit i niezupełnie prawda. Вероятно, это не совсем миф и не совсем правда.

Coś pośredniego. Что-то между.

Na pewno sprawniej korzystamy ze zmysłów. Наверное, мы просто более умело пользуемся своими ощущениями.

Czy mamy je bardziej wyostrzone? Или они более обостренные?

Trudno powiedzieć. Сложно сказать.

A gdyby przełożyć to na jakiś przykład, А если перенести все это на какой-то пример,

na jakąś życiową sytuację, на какую-нибудь жизненную ситуацию,

która pokazuje, że potrafisz skuteczniej, efektywniej которая демонстрирует, что ты успешнее и эффективнее

korzystać np. ze słuchu? используешь, например, слух?

No na przykład jeżeli idę Ну, например, если я иду

samodzielnie самостоятельно,

to korzystam ze słuchu. то использую слух.

I wtedy np. stukam laską i słyszę, And then, for example, I tap my cane and hear, И тогда, например, стучу тростью и слышу,

czy po mojej lewej stronie jest budynek, есть ли влево от меня здание,

czy po mojej lewej stronie jest jakaś nisza, или на левой стороне какое-нибудь углубление,

która mogłaby oznaczać drzwi. которое могло бы напоминать двери.

Dźwięk zupełnie inaczej odbija się od wiaty przystanku, Звук от остановки исходит совершенно другой,

a zupełnie inaczej odbija się od pustej przestrzeni. нежели от пустого пространства.

I ja po prostu muszę się właśnie tym dźwiękom przysłuchiwać. И мне просто приходится прислушиваться к этим звукам.

Myślę, że osoby widzące faktycznie miałyby Думаю, что для зрячих

duży problem z takim zadaniem. такая задача была бы почти невыполнимой.

Kasia, jakie codzienne czynności są dla Ciebie największym wyzwaniem? Кася, какие ежедневные действия вызывают у тебя больше всего трудностей?

Największym wyzwaniem jest dla mnie mimo wszystko Самой большой проблемой для меня является

samodzielne poruszanie się самостоятельное передвижение

po mieście, myślę też że po nowo poznanych budynkach, по городу. Наверное, еще по незнакомым зданиям,

ale przede wszystkim po mieście. но, прежде всего, конечно, по городу.

I to jest rzeczywiście wyzwanie spore, И это действительно большая проблема,

bo jeżeli ja staram się gdzieś dotrzeć to потому что если я стараюсь куда-то добраться,

najbardziej lubię jeżeli najpierw ktoś pójdzie tam ze mną то предпочитаю, чтобы сперва кто-то сходил туда со мной

i pokaże mi jak się tam idzie. и показал, как туда дойти.

I potem, na tej podstawie ja już mogę sobie tę trasę odtworzyć. И уже после этого я могу эту дорогу воспроизвести в своей голове.

Natomiast, jeżeli mam pójść gdzieś, gdzie nigdy nie byłam, Однако, если мне нужно пойти куда-то, где я никогда не была,

lub jeżeli się trasa zmienia, na przykład jest remont или если дорога изменилась, когда, например, идет ремонт,

to wtedy jest to duże wyzwanie. то тогда для меня это почти невыполнимо.

Czy to jest tak, że Ty faktycznie То есть, по сути,

musisz zapamiętać liczbę kroków? ты должна запомнить количество шагов?

Musisz pamiętać, że w odpowiednim momencie Должна запомнить, что в определенный момент

trzeba skręcić w lewo? нужно повернуть влево?

Liczbę kroków - nie, Количество шагов - нет,

to, że w odpowiednim momencie trzeba skręcić w lewo - tak. то, что в определенный момент нужно повернуть влево, - да.

To znaczy... Zapamiętywanie trasy przez osoby niewidome То есть... Запоминание дороги людьми незрячими

opiera się na charakterystycznych punktach tej trasy. опирается на характерных чертах этой дороги.

Czyli na przykład, jeżeli ja idę do sklepu Например, если я иду в магазин,

to wiem, że jak minę np. klatkę schodową то знаю, что, когда покину подъезд,

to potem kilka kroków za tą klatką będzie zakręt w prawo, то через несколько шагов после подъезда будет поворот направо,

a potem jak np. obniży się teren to wiem, że muszę а потом, как только дорога начнет спускаться, я осознаю, что должна

przejść przez przejście w lewą stronę, i tak dalej. перейти дорогу в левую сторону, ну, и так далее.

To są takie konkretne punkty. Это такие конкретные пункты.

Czy często czujesz zagrożenie? Часто ли ты ощущаешь себя небезопасно?

Bo jednak ulica, przejście dla pieszych, samochody... Ведь улица, пешеходный переход, машины...

Zagrożenie nie, ale nie mogę pozwolić sobie Нет, угрозы не чувствую, однако не могу себе позволить

na samotny, odprężający spacer, прогулку в одиночестве, чтобы расслабиться,

a przynajmniej w bardzo niewielu momentach по крайней мере, лишь изредка

sobie na taki spacer mogę pozwolić. могу себе такую прогулку устроить.

Nie zagrożenie, ale jestem zawsze skupiona. Не чувствую себя в опасности, но всегда приходится быть сосредоточенной.

Czy ludzie których spotykasz na ulicy bywają pomocni, Помогают ли тебе люди, которых ты встречаешь на улице,

czy panuje jakaś powszechna znieczulica? или, наоборот, превалирует повсеместное равнодушие?

Czy jednak możesz liczyć na to, że ktoś podejdzie Или все-таки ты можешь рассчитывать на то, что кто-нибудь подойдет

i pomoże Ci dojść w odpowiednie miejsce? и поможет тебе дойти в нужное место?

Ja myślę, że ludzie przy mnie wręcz wydobywają Мне кажется, что люди в моем присутствии извлекают

z siebie pokłady dobra, o które może sami by się nie podejrzewali. из себя такое добро, о котором, может быть, и сами не догадывались.

Ja absolutnie jestem przeciwniczką poglądu, Я абсолютная противница таких взглядов,

że świat jest zły, a ludzie nieczuli, что мир - злой, а люди в нем - бесчувственны,

bo dla mnie ludzie są bardzo dobrzy, ogromnie życzliwi так как в отношении меня люди очень добры, невероятно дружелюбны.

i bardzo często doświadczam pomocy ze strony ludzi. И я очень часто получаю руку помощи со стороны людей.

A to akurat pozytywne, co mówisz. То, о чем ты говоришь, звучит позитивно.

Bardzo pozytywne, pewnie że tak! Очень позитивно, совершенно верно!

Też dzieci się interesują, pytają rodziców... Дети тоже интересуются, спрашивают родителей...

Wtedy czasem rodzice bywają zakłopotani Тогда родители иногда смущаются

i nie wiedzą co odpowiedzieć. и не знают, что ответить.

A o co pytają dzieci? А о чем спрашивают дети?

-Dzieci najczęściej pytają: Дети чаще всего спрашивают:

"Mamo, a po co tej pani ten kijek?" "Мама, а зачем этой девушке трость?"

I mama, albo jest zakłopotana i udaje że tego nie słyszy, И мама в таком случае либо смущена и делает вид, что не слышит,

bo czuje się trochę skrępowana mówiąc o mnie, poza mną, потому что чувствует себя скованной, говоря обо мне в моем присутствии,

albo odpowiada, albo mówi dziecku "cicho, cicho". либо отвечает ребенку: "тихо, тихо".

I ja w takich sytuacjach najczęściej staram się И я в таком случае стараюсь

do tych osób podejść подойти к этим людям

i powiedzieć tej pani, że warto wytłumaczyć dziecku, и сказать маме, что все-таки стоит объяснить ребенку,

tak żeby też i dziecko i dorosły mieli poczucie, чтобы и дети, и взрослые понимали,

że to jest coś normalnego, o czym można swobodnie porozmawiać. что это нормально, что это то, о чем можно свободно говорить.

Jak w takim wypadku powinna wyglądać taka odpowiedź? А как в таком случае должен выглядеть ответ?

Co rodzic powinien odpowiedzieć dziecku kiedy to pyta, Что родитель должен ответить ребенку, когда тот спрашивает,

jak rozumiem, o białą laskę? насколько я понял, о трости?

Rodzic powinien powiedzieć dziecku, Родитель должен сказать ребенку,

że ta pani jest niewidoma, a to oznacza, że nie widzi что "эта девушка незрячая, то есть она не видит

tego co się przed nią znajduje того, что перед нами находится,

a więc np. nie widzi czy ma przed sobą przejście przez jezdnię, а значит, например, не видит, находится ли перед ней дорожный переход,

albo czy ma przed sobą jakiś słupek, или какой-нибудь столбик,

i dlatego ma taką białą laskę, którą dotyka przestrzeni przed sobą и поэтому у нее в руках трость, которой она нащупывает пространство перед собой,

i dzięki temu wie co się przed nią znajduje, и благодаря этому знает, что перед ней находится,

i dzięki temu np. się nie potknie. и благодаря этому, например, не споткнется".

Można też zaproponować dziecku, żeby zamknęło oczy Можно также предложить ребенку закрыть глаза

i spróbowało iść prosto albo dokądś dojść. и попробовать пройтись прямо или куда-то еще.

Czyli zupełnie najprostsza odpowiedź jest najlepsza? То есть совсем простой ответ - наилучший?

Dlaczego więc Twoim zdaniem niektórzy wolą odpowiedzieć "cicho, cicho"? Почему тогда, по твоему мнению, некоторые предпочитают ответ "тихо, тихо"?

Z czego to wynika? Почему это происходит?

Myślę, że nie wiedzą jaki ja mam stosunek do swojej niepełnosprawności Я думаю, что они просто не знают, какое у меня отношение к моей ситуации,

i czy to mnie nie uraża. Czy to mnie nie boli. и не удивляет ли меня это. Не беспокоит ли это меня.

Czy to jest przesadna obawa w Twojej ocenie? То есть, в твоем понимании, это преувеличенный страх?

W mojej ocenie ona jest przesadna, ale rozumiem ludzi, Я думаю, что да - преувеличенный, однако я понимаю тех людей,

którzy taką obawę mogą mieć. которые тревожатся.

Ona może jest też przesadna o tyle, że Эта тревога еще немного преувеличена, поскольку

pytanie zadaje dziecko. вопрос задает ребенок.

A dziecko właśnie po to zadaje pytanie, żeby poznać świat. А ребенок именно поэтому и задает вопрос, чтобы познать мир.

W przypadku dzieci nie przeszkadza mi to w ogóle, В случае с детьми мне это никоим образом не беспокоит,

może trochę bardziej mi przeszkadza, kiedy podchodzą может быть, немного беспокоит, когда ко мне подходят

do mnie właśnie osoby dorosłe именно взрослые люди

i nie znając mnie w ogóle zaczynają zadawać mi serię pytań. и, совсем меня не зная, начинают закидывать вопросами.

Wtedy bywa to rzeczywiście niekiedy kłopotliwe. В таком случае это действительно порой бывает неприятно.

I o co Cię pytają? А о чем они тебя спрашивают?

Pytają mnie o najróżniejsze rzeczy, Спрашивают меня о совершенно разных вещах,

począwszy od tego dlaczego nie widzę, czy mi jest ciężko, начиная от того, почему я не вижу, тяжело ли мне,

albo nieraz wypowiadają taką myśl: "Pani to musi być ciężko". или иногда выказывают такую мысль: "Вам, должно быть, тяжело".

Pytają czy się uczę, czy pracuję, czy mam chłopaka... Спрашивают, учусь ли я или работаю, есть ли у меня парень...

No naprawdę o najróżniejsze rzeczy pytają. Ну, о всяком спрашивают на самом деле.

I też w różnej formie. Jedni z ciekawością, życzliwością И в разной форме. Одни люди с любопытством,

wtedy te pytania nie denerwują mnie, тогда эти вопросы меня не раздражают,

a bywa i tak, że jest to taka litość. а бывает и так, что присутствует в словах людей какая-то жалость.

I wtedy to mi przeszkadza. И тогда меня это беспокоит.

Pytałem Cię o to jakie sytuacje życiowe bywają kłopotliwe, Я тебя уже спрашивал о том, какие жизненные ситуации приносят тебе больше всего хлопот,

to przemieszczanie się jest pewnie największym wyzwaniem. и самой большой проблемой является самостоятельное перемещение.

A takie może mniej oczywiste przykłady? А какие-нибудь менее очевидные примеры?

Myślę w tej chwili o dwóch rzeczach. В данный момент я думаю о двух вещах.

Pierwszą z nich jest znalezienie pracy. Первая из них - это работа.

Osoby niewidome mogą mieć predyspozycje do У людей незрячих могут быть предрасположенности

do wykonywania wielu zajęć, к выполнению многих занятий,

ale ze względu na niepełnosprawność nie wszystko mogą robić. но из-за ограниченных возможностей не все удается выполнять.

Na przykład być może mogłabym być dobrą sekretarką, Например, может быть, я могла бы быть хорошим секретарем,

ale trzeba wypełniać wiele dokumentów ręcznie, но нужно выполнять большое количество бумажной работы,

szybko czytać wzrokowo no i nie mogę być sekretarką. быстро читать глазами, ну, поэтому и не могу быть секретарем.

A jak wygląda Twoja sytuacja właśnie taka zawodowa? И как выглядит твоя профессиональная ситуация?

Czy Ty w tej chwili studiujesz, pracujesz? Учишься ли ты на данный момент, работаешь?

No ja właśnie rozwiązałam problem z pracą w ten sposób, Вопрос о трудоустройстве я решила следующим образом:

że założyłam własną działalność. начала свою собственную деятельность.

I moja działalność nazywa się Katarzyna Zawodnik - Niezawodny Transkryptor. И моя деятельность называется - Катажина Трудоголик - Надежный Транскриптор.

Zajmuję się transkrypcją nagrań, czyli przepisywaniem Я занимаюсь транскрипцией звукозаписей, то есть переводом

nagrań na tekst. записей в текст.

Czyli np. mógłbyś mi zlecić

żebym spisała do Worda odcinki 7. metrów pod ziemią, чтобы я записала в Word выпуски 7 метров под землей,

no i Ty mógłbyś to potem wydać jako książkę. ну, и ты мог бы потом выдать их как книгу.

Okej, czyli jeżeli ktoś chciałby Ci dorzucić pracy, Окей, значит, если кто-то хочет подкинуть тебе работу,

to rozumiem, że może wysyłać tego rodzaju zlecenia. то, как я понимаю, может выслать тебе задания такого типа.

Jak najbardziej. Еще бы!

Zastanawiam się jeszcze nad jednymi takimi Я еще задумываюсь над теми

prozaicznymi czynnościami, które dla osób widzących обыденными активностями, которые для людей зрячих

są proste, banalne a dla Ciebie mogą być wyzwaniem. не доставляют никакого труда, а для тебя могут стать большой проблемой.

Co np. z gotowaniem, przygotowaniem posiłków? Что, например, с готовкой, приготовлением еды?

Czy to jest dla Ciebie wyzwanie, problem, Является ли для тебя это проблемой,

czy masz to opanowane? или у тебя все под контролем?

Akurat gotowanie posiłków nie jest problemem. Именно приготовление еды для меня несложно.

Wiele, jeżeli nawet nie wszystkie rzeczy można wykonać samodzielnie. Множество действий, если даже не все, можно выполнить самостоятельно.

To nie jest trudne. Mam swoją kuchnię, Это нетрудно. У меня есть своя кухня,

ogarniętą przestrzeń, wiem gdzie co się znajduje. изведанное пространство, я знаю, где что находится.

Myślę, że możesz tu mieć na myśli np. rzeczy gorące, Думаю, ты имеешь в виду какие-то горячие вещи,

ale nie ma obawy o to, że dotknę gorącej kuchenki, но я не боюсь дотронуться до горячей плиты,

bo ona paruje i jeżeli ja nie pamiętam na którym palniku потому что она выпускает пар, и, если я забыла на какой конфорке

zostawiłam garnek to wyciągam rękę nad kuchenką i po prostu оставила кастрюлю, то просто вытягиваю вперед руку над плитой

czuję gdzie jest para i w ten sposób wiem, gdzie się znajduje palnik. и чувствую, откуда исходит пар и таким образом узнаю, где горит огонь.

Także nie, to nie jest problem. Поэтому нет - это не проблема.

A nóż? А нож?

Niee, nóż to nie jest trudność, jakoś to jest takie no...

-Masz to opanowane. -Mam to opanowane. - Ты справляешься. - Я справляюсь.

Myślę, co by mogło być takie trudne Я вот думаю, что могло бы быть таким трудным

no np. ja miałam duży problem z nauczeniem się obierania ziemniaków. ну, например, у меня была большая проблема, когда я училась чистить картошку.

To jest jednak taka drobna, manualna praca i z tym miałam problem, Ведь это такая утонченная, ручная работа и вот с этим была проблема,

ale to był raczej mój problem, a nie że każdy niewidomy go ma. но это была скорее моя проблема, не каждый незрячий с ней сталкивается.

To jest też bardzo indywidualne. Это тоже очень индивидуально.

Jedni lubią jakąś rzecz, drudzy sobie radzą lepiej z czymś innym. Одни любят что-то, иные справляются лучше с чем-то другим.

Raczej wygląda to w ten sposób, że gotowanie Скорее, все это выглядит именно так, что готовка для меня -

nie jest problemem. не проблема.

A co w takim razie z zakupami? А что в таком случае с покупками?

Czy jesteś w stanie samodzielnie pójść do sklepu, Способна ли ты самостоятельно пойти в магазин,

zrobić zakupy, zapłacić za nie? осуществить покупку, заплатить за нее?

Jak rozpoznajesz banknoty? Как ты отличаешь банкноты?

Jeżeli chodzi o rozpoznawanie banknotów, tak zacznę od końca Что касается отличия банкнот,

to jest taka tzw. banknotówka. мне помогает особый кошелек.

I to jest taki kartonik, który ma wycięcia, Это такое своеобразное портмоне, в которой есть небольшие вырезы.

jest jakby prostokątem, który Оно имеет прямоугольную форму,

jeżeli postawisz go na dłuższym boku и если его поставить на длинную сторону,

to on coraz niższy, ma takie ząbki то появляются такие зубчики,

i przykłada się do niego banknot. к которым прикрепляются банкноты.

I banknot do któregoś z tych wycięć dosięga И в каждом вырезе находится определенная банкнота,

i to oznacza, że np. jest dziesiątką, czy dwudziestką, czy pięćdziesiątką. таким образом я и нахожу, например, десять, двадцать или пятьдесят злотых.

Banknoty są coraz szersze. А банкноты различаются еще шириной.

A monety? А монеты?

Monety są bardzo łatwe do rozpoznania, Монеты очень просто распознавать,

bo różnią się i wielkością i brzegami. потому что они отличаются и размером, и ребрами.

Na przykład dwa złote ma gładki brzeg, Например, у двух злотых гладкая поверхность ребра,

złotówka jest na przemian gładka i ma ząbki, один злотый отличается тем, что у него шероховатость поочередно сменяется гладкой поверхностью,

a pięć złotych jest całe z ząbkami. а ребра монеты в пять злотых полностью шероховатые.

Podobnie grosiki też wyglądają. Почти так же обстоит ситуация и с мелкими монетами.

A co z zakupami? А что с покупками?

Powiedzieliśmy o tym, że jesteś w stanie rozpoznać Мы уже узнали, что ты можешь различать

banknoty, monety. банкноты и монеты.

A jesteś w stanie samodzielnie pójść do sklepu i zrobić zakupy? А можешь ли ты самостоятельно пойти в магазин и купить что-нибудь?

Jeżeli robię zakupy to proszę kogoś z obsługi Если мне нужно что-то купить, то я прошу помочь кого-то из персонала

lub zamawiam przez internet. либо заказываю через интернет.

A jeżeli są to zakupy związane z wyglądem, А уж если это покупки, связанные с моим внешним видом,

czyli odzieżowe najczęściej, то есть чаще всего одежда,

to wtedy biorę zaufaną osobę, тогда беру с собой близкого человека,

głównie robię zakupy z mamą. в основном закупаюсь с мамой.

I chodzimy, szukamy, oglądamy ubrania. И мы ходим, ищем, высматриваем одежду.

Ja wybierając ubrania sugeruję się gustem głównie Выбирая одежду, я в основном руководствуюсь вкусом

innych osób tak naprawdę. других людей, по правде говоря.

A jeżeli już coś sobie kupię to potem zbieram opinie na temat tego. А если я уже что-то куплю себе самостоятельно, то потом собираю мнения людей насчет моего приобретения.

Sama mam jakiś tam gust, У меня все равно есть какой-то вкус,

i są pewne rzeczy, których nie założę, choćby mnie и существуют определенные вещи, которые я никогда не надену, даже если

namawiano i zachęcano меня будут уговаривать и говорить, что какая-то вещь мне идет.

Na przykład? Например?

Na przykład nie założę spodni z dziurami na kolanach Например, не буду носить штаны с дырками на коленях

i wystrzępionymi nogawkami, bo mi się to po prostu nie podoba. или с какими-то потертостями, потому что мне это просто не нравится.

Ale nie jest tak, że każde ubranie potrafię ocenić. Но это правда, что не каждый предмет гардероба могу оценить.

Bez pomocy widzącej osoby Без помощи видящего человека,

przynajmniej przy wybieraniu i dopasowywaniu ubrań по крайней мере, в выборе и сочетании одежды

nie byłabym w stanie ubierać się w pełni я не была бы в состоянии одеваться

gustownie i ładnie, a i tak czasem czuję się красиво и со вкусом. А так иногда чувствую себя

z tym bardzo zagubiona, kiedy jedna osoba, na której polegam в этом вопросе очень потерянной, когда, например, один человек, на мнение которого я полагаюсь,

powie mi, że wyglądam w czymś dobrze, скажет мне, что я выгляжу в чем-то хорошо,

a druga powie, że jej zdaniem to nie wygląda najlepiej. а другой человек скажет, что, по его мнению, мне эта вещь совершенно не идет.

No właśnie, komu ufać w takim razie? Ну конечно, кому в таком случае доверять?

Skąd wiesz kto ma dobry, a kto zły gust? Откуда ты знаешь, у кого хороший, а у кого плохой вкус?

Na pewno ufam mamie, bo po prostu przez lata Определенно верю маме, ведь за все эти годы

razem nauczyłyśmy się robić te zakupy, мы вместе научились покупать вещи,

a jeżeli poznaję inne osoby to z czasem też а если знакомлюсь с новым человеком, то спустя некоторое время

dowiaduję się np. czy często te osoby słyszą komplementy интересуюсь у него, часто он или она слышит комплименты

na temat swojego wyglądu, по поводу своего внешнего вида,

albo czy zwyczajnie same wydają się znać na tym temacie, либо чувствует ли этот человек себя как рыба в воде в сфере моды,

swobodnie w nim poruszać, czy są pewne siebie уверен ли он в себе

i swojego wyglądu. и в своем внешнем виде.

I to też jest dla mnie jakaś zachęta do tego żeby Это тоже немаловажно для того,

im zaufać. чтобы полагаться на них.

Zawsze jednak jest to kwestia zaufania, nigdy stuprocentowej pewności. Однако зачастую это всего лишь вопрос доверия, а не стопроцентной уверенности.

W języku polskim jest wiele sformułowań, które zakładają, że В польском языке есть множество устойчивых выражений, которые подразумевают, что

wszyscy widzą. видят все.

Na przykład do widzenia, do zobaczenia. Например, "увидимся", "словимся" или "свидимся"

Mówię o tym, bo zastanawiam się, czy Я считаю нужным это упомянуть, так как задумываюсь: когда

kiedy będę się dzisiaj z Tobą żegnał, буду сегодня с тобой прощаться,

czy ja mogę powiedzieć "do zobaczenia"? могу ли я сказать "увидимся"?

Czy może jednak powinienem się wysilić na coś innego Или я все же должен сказать что-то другое

typu "do następnego", "do usłyszenia"? типа "на связи", "до следующей встречи"?

Jak się zachowywać w takich sytuacjach? Как себя вести в таких ситуациях?

No mam nadzieję, że mi powiesz "do zobaczenia". Ну, надеюсь, что все-таки не скажешь мне "увидимся".

Tak, można używać, to nie jest żaden problem. Да, можно так говорить, это не проблема.

To tak jak z tym odpowiadaniem dzieciom na pytania, Это почти то же самое, что и отвечать детям на вопросы,

nie możemy programować świata pod nas, мы не можем программировать мир под нас,

to świat jest jaki jest i trzeba w tym świecie żyć. потому что мир есть такой, какой есть, и в нем нужно уметь жить.

Jak najbardziej zwroty "do zobaczenia", "czy widziałaś film?" Такие обороты, как "увидимся", "смотрела ли ты этот фильм?",

"obejrzyj sobie tę rzecz", "zobacz jak to wygląda" "глянь-ка", "посмотри, как это выглядит"

są jak najbardziej w porządku i na miejscu. не вызывают у меня негодование.

Zdarzają Ci się sytuacje, kiedy ktoś mówi np. Случаются ли такие ситуации, когда кто-то говорит тебе:

"obejrzyj sobie ten film", a za chwilę łapie się na tym, że "посмотри этот фильм", а спустя мгновение спохватывается и переживает о том,

być może nie użył właściwego słowa, próbuje się poprawić что использовал некорректное слово, пытается себя исправить

i właściwie wychodzi jakaś taka kłopotliwa sytuacja? и по итогу происходит такая неловкая ситуация?

Tak, zdarzają się takie sytuacje i wtedy staram się Да, такое тоже происходит. В таком случае я стараюсь

właśnie uspokoić tę osobę, że nic nietaktownego nie zrobiła. успокоить такого человека, убедить его в том, что ничего нетактичного не произошло.

Ludzie się potem dosyć szybko przyzwyczajają. Люди, кстати говоря, после этого довольно быстро привыкают и стараются говорить правильно.

A zabawne sytuacje także Ci się przytrafiają? А случаются ли также забавные ситуации?

Tak, zabawne sytuacje się zdarzają. Да, забавные ситуации тоже случаются.

Najczęściej to są moje pomyłki. Чаще всего это мои ошибки.

Mogę przytoczyć taką sytuację kiedy po napisaniu Могу привести такой пример: когда я писала

przeze mnie pracy magisterskiej zostałam zaproszona магистерскую работу, меня пригласили

na takie spotkanie, które promowało czasopismo, на встречу, которая презентовала журнал,

w którym opublikowałam artykuł streszczający wnioski z tej mojej pracy. в котором я опубликовала статью - сокращенный вариант моей работы.

No i moje założenie było takie, że przyjdę, Ну, и в моих планах было прийти,

zasiądę wśród studenterii i jeszcze raz sobie przypomnę jak to było, сесть среди молодежи, еще раз себе напомнить, как все это было,

poklaszczę w wyznaczonych momentach, intelektualne spa i do domu. поаплодирую в определенных моментах, устрою себе интеллектуальное спа и пойду домой.

Po czym podchodzi moderator dyskusji Потом ко мне подходит модератор дискуссии

i pyta czy chcemy usłyszeć pytania kierowane и спрашивает, хотим ли мы ответить на вопросы, адресованные

bezpośrednio do siebie, czy to mają być pytania ogólne. непосредственно к нам, или пускай это будут вопросы общего типа.

Wtedy na mnie pada strach blady, Boże, jakie pytania? Тогда на меня напал такой страх: "боже мой, какие вопросы?"

Jestem nieprzygotowana, ja w ogóle za bardzo Я совсем не готова, вообще практически

tam nie przeczytałam innych artykułów. не прочитала другие статьи.

Jak mnie o coś zapytają to co ja powiem? Если меня о чем-то спросят, то что я отвечу?

No więc już tu samo zaskoczenie, że ja mam brać udział Ну, и в принципе присутствовало волнение от того, что я буду

w tej dyskusji. участвовать в дискуссии.

I wtedy przysiada się jakiś gość i mówi "cześć". И тогда подсаживается ко мне какой-то гость и говорит "привет".

Jak już się możesz domyślić, to "cześć" nie było Как ты уже можешь догадаться, это "привет" было

wcale do mnie, tylko do kogoś z kim on nawiązał совсем не для меня, а для какой-то другой персоны,

kontakt wzrokowy, ale że się przysiada, mówi "cześć" с которой у него был зрительный контакт. Но так как он уже подсел, сказал "привет",

to ja mówię "cześć, czy my się znamy?". то и я говорю "привет, а мы знакомы?"

"Nie, nie znamy się" i przedstawia mi się, ja też mu się przedstawiam. "Нет, не знакомы" и он мне представился, я тоже ему представилась.

Nazwisko powinno mi coś powiedzieć, ale w życiu Его фамилия, наверное, должна была мне о чем-то говорить, но в жизни

nie jest zawsze tak jak powinno, więc myślę sobie не всегда все происходит так, как должно, поэтому я и подумала:

"tak, to jest na pewno jakiś inny student i on "ага, вероятно, это какой-то другой студент, и он

tutaj też jest taki zagubiony jak ja, bo tak generalnie тоже чувствует здесь себя не в своей тарелке, ведь тут в основном

to sami profesorowie". только одни профессоры".

Więc mówię do niego "wiesz co, tak się kurczę boję, bo Вот я ему и говорю: "знаешь что, я так сильно боюсь, черт возьми, я

ja jestem nieprzygotowana, nie wiedziałam, że to совсем неподготовленна, даже подумать не могла, что

ma być jakaś dyskusja, chciałabym, żeby mnie nie zapytali". будет какая-то дискуссия, просто надеюсь, что меня ни о чем не спросят".

On na to: "no ja też bym nie chciał być zapytany". А он мне это: "ну, я тоже не хотел бы, чтобы меня спрашивали".

"A to co, Ty się tu doktoryzujesz?" - pytam. "А ты что, пишешь тут докторскую работу?" - я спрашиваю.

"Nie, ja tu jestem habilitowanym." "Нет, я доктор наук".

Czyli to był wykładowca? То есть это был преподаватель?

To był wykładowca, który się na szczęście nie obraził, Это был преподаватель, который, к счастью, не обиделся,

rzeczywiście bardzo z humorem do tej sytuacji podszedł. а подошел к этой неловкой ситуации с юмором.

Ale zdarzają się właśnie takie sytuacje. Но вот такие случаи иногда происходят.

Albo pomyłki co do płci i powiedzenie do kobiety "proszę pana". Или ошибки в определении пола и обращение к женщине как "пожалуйста, молодой человек".

Trudno jest pomylić płeć po głosie, ale zdarzają się Сложно ошибиться в поле по голосу, но иногда попадаются

takie głosy, które naprawdę są mylące. такие голоса, которые действительно сложно спутать.

Bardzo rzadko, ale bywają. Крайне редко, но бывают.

Ale ludzie Ci wybaczają te pomyłki. Но люди тебя прощают.

Taak, ludzie są bardzo wyrozumiali i śmieją się Дааа, люди очень терпимо это воспринимают и начинают смеяться

razem ze mną z tego, tak, tak. над этим вместе со мной, да-да.

Jak wspomniałem na początku, masz 27 lat, Вначале я упоминал, что тебе 27 лет,

przed Tobą całe życie, a jak wiemy, medycyna idzie do przodu. перед тобой целая жизнь, а, насколько мы знаем, медицина не стоит на месте.

Gdyby za jakiś czas pojawił się ktoś, kto Если бы через некоторое время появился кто-то, кто

byłby w stanie włączyć Twój wzrok choćby na kilkanaście minut, смог бы "включить" твое зрение хотя бы на несколько минут,

co, bądź kogo chciałabyś w tym czasie zobaczyć? что или кого ты хотела бы в это мгновение увидеть?

Jak chciałabyś wykorzystać ten czas? Как бы ты хотела воспользоваться этим временем?

Przede wszystkim chciałabym, bardzo chciałabym Прежде всего я бы очень хотела

zobaczyć swoją twarz w lustrze. увидеть свое лицо в зеркале.

Swoje odbicie. Свое отражение.

Jeżeli chodzi o wygląd moich włosów, o moją sylwetkę, Если речь идет о том, как выглядят мои волосы, фигура,

to jestem w stanie porównać z innymi osobami, то я могу сравнить себя с другими людьми,

ale najmniejsze pojęcie mam o swojej własnej twarzy. однако меньше всего я знаю именно о своем лице.

Więc moim wielkim marzeniem byłoby tę twarz zobaczyć, Поэтому моим заветным желанием было бы увидеть свое лицо,

też jest tak, że my niewidomi nie wiem, czy nie jesteśmy потому что незрячих людей, даже не знаю,

nauczeni rozpoznawania cech charakterystycznych twarzy, не учат распознавать характерные черты лица,

czy może nie da się tego nauczyć, trudno mi powiedzieć, или этому просто невозможно научиться, сложно ответить однозначно,

ale wiem na pewno, że moja twarz jest но я знаю наверняка, что мое лицо -

najmniej mi znana jeśli chodzi o moje ciało. наименее известная для меня часть собственного тела.

I tego jestem bardzo ciekawa. И поэтому мне очень интересно.

Chciałabym zobaczyć np. jak się uśmiecham, Я хотела бы увидеть, как, например, я смеюсь,

albo jakie robię miny. или как выражаю эмоции.

Bardzo chciałabym to zobaczyć. Очень хотела бы это увидеть.

A bliscy, miejsca, przedmioty? А близкие люди, места, предметы?

No na pewno bardzo chętnie zobaczyłabym Ну, скорее всего, с удовольствием посмотрела бы

moją bratanicę i chrześnicę. на мою племянницу и крестницу.

Ogólnie chciałabym zobaczyć wszystkich moich bliskich. В общем хотела бы увидеть всех своих близких.

Jeżeli chodzi o miejsca, hm... Если говорить о местах, хм...

Może nie tyle miejsca, chciałabym zobaczyć kolory. Может быть, не столько места, сколько цвета хотела бы увидеть.

Chciałabym wreszcie zrozumieć, co to znaczy "kolor". Хотела бы наконец-то понять, что значит "цвет".

No tak, w tej chwili one nie istnieją. Ну да, сейчас их не существует.

Nie istnieją nawet w żadnej szczątkowej formie. Не существуют даже в частичной форме.

W ogóle nie widzę tak jak już wspomniałam В принципе не вижу, как я уже говорила,

choćby minimalnie, choćby odcieni. Nie widzę kolorów. хотя бы минимально, хотя бы оттенки. Не вижу цветов.

A czy z medycznego punktu widzenia istnieje А существует ли с медицинской точки зрения

jakaś szansa, że te rzeczy, o których rozmawiamy какой-то шанс, что те вещи, о которых мы сейчас говорим,

kiedyś staną się rzeczywistością? когда-нибудь станут действительностью?

Na razie nie. Пока что нет.

Swego czasu myślałam o komórkach macierzystych, В свое время я думала о стволовых клетках,

ale szybko okazało się, że one mi nie pomogą. но вскоре оказалось, что они мне не помогут.

Więc nie, teraz to jeszcze jest niemożliwe Поэтому нет, пока что это еще невозможно

i ja też nie myślę o tym, nie poświęcam temu и я даже не думаю об этом, не посвящаю этому

zbyt wiele uwagi. уйму своего времени.

Nie szukam nawet za bardzo takich metod. Я даже особо и не ищу эти способы.

Ja staram się po prostu dobrze żyć tu i teraz Я просто стараюсь хорошо жить здесь и сейчас

i układać swoje życie tak jak jest, и организовывать свою жизнь так, как могу,

jak jestem niewidoma. как незрячая.

Żeby było jak najlepsze. Чтобы было как можно лучше.

Nie zastanawiając się nad formami jakiejś pomocy. Не задумываясь о каких-то методах излечения.

Kasia, bardzo uprzejmie dziękuję za niezwykle ciekawą rozmowę. Кася, благодарю тебя за невероятно интересную беседу.

Jeśli pozwolisz, z przyjemnością uścisnę Twoją dłoń. Если позволишь, я с удовольствием пожму твою руку.

Ja też bardzo Ci dziękuję. Я тоже тебе благодарна.