Kruistocht in Spijkerbroek by Beckman Thea, 21 De graftombe van Sint-Nicolaas

21 De graftombe van Sint-Nicolaas

De graftombe van Sint-Nicolaas

Ze trokken verder. Dat was het enige dat ze konden doen: eindeloos voortgaan. Terugkeren was even zinloos geworden als doorlopen, behalve dat terugkeren een nederlaag betekende. Zelfs nu waren er nog kinderen bij die droomden van de Witte Stad. Maar de meesten gingen verder uit gewoonte.

‘Als God de zee niet laat wijken omdat Nicolaas dood is, zal Hij dan schepen sturen om ons naar het Heilige Land te brengen?' vroeg de kleine Thiess aan Dom Thaddeus. Die kon alleen maar antwoorden: ‘Wat God ook over ons moge beslissen, het zal goed zijn.' Frieda, een aantal verplegertjes en alle zwaargewonden waren in de burcht van Trasimeno achtergebleven. Ze zouden later naar Perugia gaan, voorzover ze het leven er afbrachten. De stad had wel iets aan het kinderleger te danken, meende de bevelhebber. Hij was onder de indruk van de blonde, kordate Frieda en bood haar een plaats aan in zijn eigen huishouding. Hij had een zoon...

Trude nam Frieda's taak over, daarbij geholpen door Mariecke, die in de loop der maanden heel handig was geworden in het verzorgen van kwetsuren. Eindelijk bereikten de kinderen de kust van de Adriatische Zee. Niemand deed een poging de wateren te bezweren. Ze trokken gewoon verder naar het zuiden, over zandstranden, langs moerassen en door heuvels. De zee bevatte tonnen voedsel, maar dat moest gevangen worden. Ze kregen te kampen met een nieuwe plaag: malaria. Tienduizenden muggen belaagden de weerloze kinderen. De kleinen dachten dat de koortsen waardoor ze werden overvallen, veroorzaakt werden door giftige uitwasemingen van de moerassen. Alleen Dolf wist dat het de muggenplaag was die de ziekte verspreidde.

Hij liet elke avond grote, rokende vuren aanleggen om de insecten te verjagen. Verder liet hij de kinderen zoveel mogelijk in zee baden, waarbij hij hun verbood zich af te drogen.

‘Laat je drogen in de zon. Er zal een zoutlaagje op je huid achterblijven en dat zal de muggen afschrikken.' Hij was er niet helemaal zeker van of dit inderdaad zo was, maar in elk geval werden ze nadien niet meer zo vaak gestoken en het aantal malariapatiënten verminderde.

Op een dag gebeurde er iets merkwaardigs. Ze kampeerden aan de oever van een groot strandmeer waar het wemelde van de krabben, zodat het een avond van overvloed werd. Opeens werden ze in hun maaltijd gestoord door de alarmroep van de wachters: ‘Ruiter in zicht!' Eén maar? dacht Dolf verbaasd. Alleen een goed gewapend, zeer moedig man zou het aandurven om eenzaam langs de wegen te trekken. Nieuwsgierig rende hij naar de weg en keek naar de stofwolk die naderde. Spoedig zag hij dat het inderdaad een man was, die met de armen zwaaide en iets schreeuwde. Het schemerde al. Dolf greep onwillekeurig naar zijn mes. Kwam die man hen waarschuwen voor naderend gevaar? Of wilde hij hen wegjagen?

Niets van dit alles.

Het was Leonardo Fibonacci da Pisa.

Dolf herkende hem pas toen hij vlakbij was en zijn paard inhield. Het dier zweette, vlokken schuim kleefden aan de borst. Moe liet Leonardo zich uit het zadel glijden. Dolf ving hem op.

‘Hè, hè,' zuchtte de student. ‘Dat was me een reis...!' Dolf was zo blij dat hij niets kon zeggen. Ook Mariecke kwam aanrennen en stortte zich in Leonardo's armen. Frank stond er stil bij te glimlachen. De toegestroomde kinderen juichten.

‘Leonardo is er! Leonardo is teruggekomen!' ‘Ik heb honger,' zei de Pisaan nuchter. Daar wisten ze wel raad op. Terwijl Bertho zich over het vermoeide paard ontfermde, bracht Mariecke de student snel een nap vol gekookte mosselen, een kom soep van schaaldieren en twee gekookte krabben.

‘Zo te zien leven jullie er niet slecht van,' mompelde Leonardo met volle mond. ‘Maar ik zie dat jullie aantal danig is geslonken. Waar zijn ze allemaal gebleven?' Zijn stem klonk luchtig, maar zijn ogen zwierven onrustig over het kamp.

‘Onderweg verloren,' vertelde Dolf. ‘We kunnen geen stad passeren of er blijven er zeker vijftig achter. Een kruistocht kun je dit niet meer noemen. We zijn beroepszwervers geworden - op zoek naar een toekomst.' Leonardo knikte.

‘Waarom ben je ons nagereisd?' vroeg Peter nieuwsgierig.

‘Och, zomaar...,' antwoordde de student ontwijkend. ‘Pisa begon me al gauw te vervelen. Mijn vader had een vrouw voor me gezocht en ze beviel me niet. Bovendien is Pisa weer een oorlog aan het voorbereiden, dit keer tegen Florence. En je weet, dan worden alle weerbare mannen opgeroepen en komt er van studeren niets terecht. Ik had geen zin in trouwen en ook niet in vechten. Ik geloof dat ik me deze winter maar begeef naar het keizerlijke hof in Palermo. Keizer Frederik is een intelligent man en ik breng iets belangwekkends voor hem mee: de Arabische rekenkunde.' Hij keek glimlachend naar Mariecke. ‘Ik zie, lief kind, dat je nog altijd gezond en mooi bent. Maar toen ik je kuste, smaakte je zout.' ‘Dat is een maatregel tegen de koorts,' legde Dolf uit. ‘Zout op de huid vermindert de kans op muggenbeten. En die muggenbeten veroorzaken koorts, snap je?' ‘Hoe kom je daarbij.' ‘O, dat weet ik toevallig.' ‘Muggenbeten zijn niet giftig.' ‘De steken van deze muggen wel,' zei Dolf kort. ‘Ze brengen vergif in je bloed en daarvan word je ziek. We hebben er al tientallen kinderen door verloren. Ik zal blij zijn als we deze ongezonde streek achter ons hebben gelaten.' ‘Je moest maar meegaan naar Palermo,' meende Leonardo spottend. ‘Keizer Frederik schijnt verzot te zijn op hovelingen met gezond verstand.' Hij keek weer rond.

‘Is Carl er niet meer? En Frieda heb ik niet gezien.' ‘Carl is omgekomen bij het gevecht bij Trasimeno. Frieda is achtergebleven in Perugia.' ‘Ja, ik heb het een en ander gehoord over de veldslag bij Trasimeno,' knikte Leonardo, schijnbaar onverschillig. ‘Een vriend van mijn vader, een koopman uit Perugia, bracht ons een bezoek en vertelde het hele verschrikkelijke verhaal. Hij vertelde ons ook dat de leider van de Kinderkruistocht was vermoord.' ‘Ja, arme Nicolaas,' zuchtte Frank. ‘God hebbe zijn ziel.' Leonardo zei niets, nam weer een hap en keek over het vuur naar Dolf. Hij dacht dat ik het was, schoot het opeens door de jongen heen. Is hij ons daarom spoorslags achterna gereisd? Om... om... Mariecke?

‘Het wás verschrikkelijk,' vertelde Mariecke. ‘Bij de botsing op de landtong zag ik Rudolf onder de paardenhoeven terechtkomen en ik gilde, ik dacht dat hij dood was. Maar toen ik naar hem toe wilde, pakte Peter me op en droeg me uit het gedrang. Ik was woedend op hem en krabde zijn wang open, want ik wilde naar Rudolf. Maar hij bleef me meesleuren tot we in het bos waren, en nog verder...' Peter staarde in het vuur en zweeg.

‘Wees toch niet boos op hem, Mariecke,' zei Dolf snel. ‘Hij heeft je leven gered. Ik ben hem dankbaar.' ‘Ik wilde niet gered worden,' zei Mariecke fel, ‘ik wilde jou terugvinden. Ik had je zien vallen...' ‘Dat betekende niets,' zei Peter opeens stug. ‘Rudolf is onkwetsbaar. Hij struikelde, en dat is alles.' ‘En of ik onkwetsbaar ben - ik heb er nog de littekens van en ik was drie dagen lang zo stijf als een plank,' lachte Dolf. ‘Alles deed me pijn. Maar dat Peter Mariecke in veiligheid heeft gebracht, zal ik nooit vergeten.' ‘Jij haalde me uit de burcht van Scharnitz,' zei Peter stroef. ‘Nu staan we gelijk.' ‘In elk geval ben ik blij om jullie ongedeerd aan te treffen,' zei Leonardo ernstig. ‘Behalve Nicolaas dan,' Mariecke zuchtte verdrietig. ‘Berthold en Mathilde werden ook vermoord. En herinner je je Lena, dat meisje dat zo goed kon schieten? Ook gesneuveld. En Carl en Wigbold en Friedrich... allemaal dood.' ‘En kleine Thiess?' ‘Springlevend en nog altijd vol geestdrift. Hij praat over niets anders dan de Saracenen uit Jeruzalem jagen.' Waarom was Leonardo hen nagereisd om zich opnieuw bij het kinderleger te voegen? vroeg Dolf zich af. Hij begreep het niet goed. Weliswaar was hij dolblij zijn vriend weer bij zich te hebben, maar het leek hem ondenkbaar dat Leonardo zijn vrolijke leventje in Pisa opgaf om weer met de zwervertjes op pad te gaan. Was het omdat hij had gemeend dat Rudolf van Amstelveen dood was en dat Mariecke hulp nodig had? Mariecke was toch maar een gewoon meisje, een weeskind: lief, mooi, maar zonder enige ontwikkeling of beschaving. Wat kon een rijke koopmanszoon ertoe bewegen om ter wille van een verschoppelingetje honderden mijlen af te leggen?

Ze trokken verder door Umbrië en kwamen in het koninkrijk Sicilië, dat bijna half Italië besloeg. Ze werden geteisterd door huiduitslag, zwermen muggen, zandvlooien, honger. De bevolking van de lage kuststreek was er nauwelijks beter aan toe, magere kobolden leken het, wantrouwig en vijandig. Menigmaal moesten de kinderen zich een doortocht vechten. De gezondheidstoestand van het kinderleger ging sterk achteruit. De kleren hingen in flarden om hun taaie lichamen. Eerst hadden ze te weinig zout binnengekregen, nu te veel. De malaria bleef hun gelederen uitdunnen. Nu was het vooral Leonardo die hen voortdreef: hoe eerder ze de heuvels in het zuiden bereikten, hoe beter.

En eindelijk, eindelijk kwamen ze bij de oude stad Bari. Bari werd voor Dolf een complete verrassing.

Zo ver zuidelijk was hij zelfs met zijn ouders nooit geweest en hij kende het Bari uit de twintigste eeuw dus niet. Hij had verwacht een gewone kleine havenstad aan te treffen, zoals er hier zo veel waren. Zo'n stadje waar de stank van rottend visafval alle andere geuren overtrof, waar de bevolking voor haar bestaan afhing van de grillen van de zee. Waar zelfs de wierook in de kerken de visstank nooit geheel kon overstemmen. Maar Bari was anders.

Dit was een echte zeehaven met een drukke handel op de Oriënt. Hier kreeg je het eerste voorproefje van het Oosten. Net als in Genua kwam je in Bari alle nationaliteiten tegen van de toen bekende wereld. Arabieren in lange witte gewaden. Turken met tulbanden, Griekse zeevaarders die iedereen trachtten te bedriegen, Perzische handelaars in tapijten en zijden stoffen. Wapensmederijen en scheepswerven, grote zeilmakerijen, kuiperijen en wolspinnerijen brachten leven en welvaart in de stad. Boven alles uit stak het geweldige Castello, een Romaanse burcht die er onneembaar en onverbiddelijk uitzag. En er waren veel kerken...

‘Nu kun je je vroomheid weer eens bewijzen, Rudolf. In Bari ligt het gebeente van de heilige Nicolaas begraven.' ‘De heilige Nicolaas?' stamelde Dolf, even denkend aan de vermoorde herdersjongen.

‘Ja, de bisschop van Myra. Patroon van zeevarenden en reizigers en van kinderen in moeilijkheden. Ruim honderd jaar geleden hebben vierentwintig zeevaarders zijn gebeente in Myra gestolen en naar Bari overgebracht. De stad is trots op die relikwieën en heeft er een kerk voor gebouwd waar het heilige skelet ligt opgebaard. Men zegt dat een bedevaart naar Bari aan de pelgrims gezondheid, bescherming tegen gevaren en een moedig hart schenkt. Allemaal zaken die wij ook kunnen gebruiken.' ‘Gezondheid,' prevelde Frank koortsig. ‘Moed ook?' vroeg Mariecke. ‘Die heb ik wel nodig...' ‘Bescherming hebben we nodig,' zei Peter. Ze hadden gelijk. De kinderen begonnen geleidelijk aan de moed te verliezen. Langzaam maar zeker begon de herfst hen in te halen. Nu waren ze weliswaar weer in het heuvelland gekomen, droog en mooi, een verademing. Maar wat kwam hierna? Waar moesten ze heen?

Dolf was meteen geestdriftig. Sint-Nicolaas lag hier begraven, de grote kindervriend, schutspatroon van de stad Amsterdam, beschermheilige van hulpeloze kinderen, zeelui en speelgoedfabrikanten! Maar wat zeiden de geleerden van de twintigste eeuw? Sint-Nicolaas is een legende, de goede man heeft nooit bestaan!

Bari was het kinderleger opvallend goed gezind - misschien door de invloed van de goedheiligman? De kinderen werden niet uit de stad geweerd, al verzochten de burgers hun om te kamperen buiten het bewoonde gebied, omdat de straten, kaden en huizen al vol genoeg waren. Maar wie wilde werken of wie wilde aanmonsteren op de schepen, wie godshuizen wilde bezoeken om kracht en moed te verzamelen, was welkom. De Duitse kinderen, die nu vrijwel allemaal een aardig mondje Italiaans spraken, trokken in kleine groepen door de nauwe straten, keken de ogen uit naar de drukte, en natuurlijk besloten velen om hier te blijven en er hun fortuin te maken.

Dom Thaddeus, Mariecke, Dolf, Leonardo, Peter en Frank brachten gezamenlijk een bezoek aan de basiliek van Sint-Nicolaas. De kleine middeleeuwers deden dat in hoofdzaak om te bidden voor het zielenheil van de gedode herdersjongen. Dolf om rond te kijken met de ogen van een vakantieganger die belangstelling heeft voor alles wat oud en merkwaardig is.

De kerk was prachtig, een van de mooiste Romaanse bouwwerken die hij tot nu toe had gezien. Ze daalden af naar de crypte en daar werd het gebeente van Sint-Nicolaas bewaard, in een gebeeldhouwde kist, overdekt met bloemen en kostbaarheden die door pelgrims waren neergelegd. Dolf was niet sentimenteel van aard en nog altijd de ongelovige, sceptische twintigste-eeuwer, maar dit deed hem toch iets.

Eens was er een bisschop geweest die Nicolaas heette en die zich had bekommerd om hulpeloze kinderen, om arme meisjes, om in moeilijkheden verkerende reizigers en zeelui. Een man die met gulle hand had gegéven aan allen die het nodig hadden. Een heer die brokjes geluk en levensvreugde had uitgestrooid (later gesymboliseerd door pepernoten), een man die vooral een beschermende hand had uitgestrekt over belaagde kinderen: scholieren, verarmde meisjes als Mariecke, die geen toekomst hadden. En die man zou nooit bestaan hebben? Maar hier lag het bewijs. Half tot stof vergane beenderen - en aan wie die botten ooit hadden toebehoord was niet te achterhalen. Maar Dolf twijfelde niet. Opeens kon hij geloven in déze heilige, en net als zijn vrienden knielde hij en bad vurig.

Als kleine jongen van een jaar of vier had hij thuis eerbiedig voor een namaaksinterklaas gestaan en een speelgoedbeertje in ontvangst genomen. Nu, ruim elf jaar later, kwam die herinnering weer boven. Opnieuw werd hij een kleuter in tegenwoordigheid van een goedaardige macht die kon géven. Moderne geleerden mochten beweren wat ze wilden, Dolf geloofde in het bestaan van de heilige. Had Sint-Nicolaas hem niet veilig door de Alpen gevoerd? Wie anders dan de goedheiligman had het kinderleger beschermd op de dorre Povlakte en terwijl ze door Italië zwierven? Wie anders dan Sint-Nicolaas had voorkomen dat ze in Genua verscheept werden als slaven?

En Dolf dankte hem uit de grond van zijn hart. Voor zijn gezondheid en kracht, voor de lieve Mariecke, voor de trouw en vriendschap van Leonardo, voor de goedheid van Dom Thaddeus, voor alle rampen en reddingen gedurende de afgelopen maanden. En vooral dankte hij de heilige voor het feit dat de hopeloos gestrande tijdreiziger nog mocht hopen op een toekomst. Ergens, in deze dertiende eeuw...

Buiten, voor de basiliek, lag op het plein een glanzend doosje te schitteren in de zon. Niemand zag het nog.

21 De graftombe van Sint-Nicolaas |Grabmal||| The|grave tomb|of|| 21 Das Grabmal des Heiligen Nikolaus 21 La tumba de San Nicolás 21 Le tombeau de Saint-Nicolas 21 Гробница Святого Николая 21 Aziz Nikolaos'un mezarı 21 The tomb of Saint Nicholas

De graftombe van Sint-Nicolaas The|grave tomb|of|| The tomb of Saint Nicholas

Ze trokken verder. They|moved|further They moved on. Dat was het enige dat ze konden doen: eindeloos voortgaan. |||||||||fortfahren That|was|the|only|that|they|could|do|endlessly|continue That was the only thing they could do: go on endlessly. Terugkeren was even zinloos geworden als doorlopen, behalve dat terugkeren een nederlaag betekende. ||||||durchlaufen|außer dass||||| Returning|was|even|pointless|had become|as|continuing|except|that|returning|a|defeat|meant Turning back had become as pointless as moving forward, except that turning back meant defeat. Zelfs nu waren er nog kinderen bij die droomden van de Witte Stad. Even|now|were|there|still|children|present|who|dreamed|of|the|White|City Even now, there were still children who dreamed of the White City. Maar de meesten gingen verder uit gewoonte. ||||||Gewohnheit But|the|most|went|further|out|habit But most continued out of habit.

‘Als God de zee niet laat wijken omdat Nicolaas dood is, zal Hij dan schepen sturen om ons naar het Heilige Land te brengen?' If|God|the|sea|not|lets|recede|because|Nicholas|dead|is|will|He|then|ships|send|to|us|to|the|Holy|Land|to|bring ‘If God does not make the sea recede because Nicolaas is dead, will He send ships to take us to the Holy Land?' vroeg de kleine Thiess aan Dom Thaddeus. |the|little|Thiess|to|Dom|Thaddeus asked little Thiess of Dom Thaddeus. Die kon alleen maar antwoorden: ‘Wat God ook over ons moge beslissen, het zal goed zijn.' He|could|only|but|answer|What|God|also|about|us|may|decide|it|will|good|be He could only reply: ‘Whatever God may decide for us, it will be good.' Frieda, een aantal verplegertjes en alle zwaargewonden waren in de burcht van Trasimeno achtergebleven. ||||||Schwerverletzten||||||Trasimeno| Frieda|a|number|little nurses|and|all|seriously injured|were|in|the|castle|of|Trasimeno|remained behind Frieda, a number of nurses, and all the seriously injured had remained in the fortress of Trasimeno. Ze zouden later naar Perugia gaan, voorzover ze het leven er afbrachten. |||||||||||überlebten They|would|later|to|Perugia|go|as far as|they|the|life|there|managed Sie würden später nach Perugia gehen, sofern sie dort das Leben aushielten. They would go to Perugia later, as long as they managed to survive. De stad had wel iets aan het kinderleger te danken, meende de bevelhebber. The|city|had|indeed|something|to|the|child army|to|thank|believed|the|commander Die Stadt hatte wohl etwas dem Kinderheer zu verdanken, meinte der Befehlshaber. The city owed something to the child army, the commander believed. Hij was onder de indruk van de blonde, kordate Frieda en bood haar een plaats aan in zijn eigen huishouding. ||||||||entschlossene||||||||||| He|was|under|the|impression|of|the|blonde|decisive|Frieda|and|offered|her|a|place|in||his|own|household Er war von der blonden, zupackenden Frieda beeindruckt und bot ihr einen Platz in seinem eigenen Haushalt an. He was impressed by the blonde, decisive Frieda and offered her a place in his own household. Hij had een zoon... He|had|a|son He had a son...

Trude nam Frieda's taak over, daarbij geholpen door Mariecke, die in de loop der maanden heel handig was geworden in het verzorgen van kwetsuren. Trude|took|Frieda's|task|over|in doing so|helped|by|Mariecke|who|in|the|course|of|months|very|skilled|had|become|in|the|caring for|of|injuries Trude took over Frieda's task, assisted by Mariecke, who had become quite skilled in caring for injuries over the months. Eindelijk bereikten de kinderen de kust van de Adriatische Zee. ||||||||Adriatische| Finally|reached|the|children|the|coast|of|the|Adriatic|Sea Finally, the children reached the coast of the Adriatic Sea. Niemand deed een poging de wateren te bezweren. |||||||beschwören Nobody|made|a|attempt|the|waters|to|subdue No one made an attempt to calm the waters. Ze trokken gewoon verder naar het zuiden, over zandstranden, langs moerassen en door heuvels. ||||||||Sandstrände||||| They|traveled|just|further|to|the|south|over|sandy beaches|along|swamps|and|through|hills They simply continued south, over sandy beaches, past marshes, and through hills. De zee bevatte tonnen voedsel, maar dat moest gevangen worden. The|sea|contained|tons|food|but|that|had to|caught|be The sea contained tons of food, but it had to be caught. Ze kregen te kampen met een nieuwe plaag: malaria. |||||||Plage|Malaria They|received|to|struggle|with|a|new|plague|malaria They were faced with a new plague: malaria. Tienduizenden muggen belaagden de weerloze kinderen. Zehntausende||belagten||| Tens of thousands|mosquitoes|attacked|the|defenseless|children Tens of thousands of mosquitoes attacked the defenseless children. De kleinen dachten dat de koortsen waardoor ze werden overvallen, veroorzaakt werden door giftige uitwasemingen van de moerassen. ||||||||||||||Ausdünstungen||| The|children|thought|that|the|fevers|by which|they|were|attacked|caused|were|by|toxic|emanations|from|the|swamps The little ones thought that the fevers that overwhelmed them were caused by toxic fumes from the swamps. Alleen Dolf wist dat het de muggenplaag was die de ziekte verspreidde. ||||||Mückenplage||||| Only|Dolf|knew|that|it|the|mosquito plague|was|that|the|disease|spread Only Dolf knew that it was the mosquito plague that spread the disease.

Hij liet elke avond grote, rokende vuren aanleggen om de insecten te verjagen. |||||||anzünden||||| He|had|every|evening|large|smoking|fires|built|to|the|insects|to|drive away Er ließ jeden Abend große, rauchende Feuer machen, um die Insekten zu vertreiben. Every evening, he had large, smoking fires built to drive away the insects. Verder liet hij de kinderen zoveel mogelijk in zee baden, waarbij hij hun verbood zich af te drogen. weiter||||||||||||||||| Furthermore|let|he|the|children|as much|possible|in|sea|bathe|during which|he|them|forbade|themselves|off|to|dry Außerdem ließ er die Kinder so viel wie möglich im Meer baden, wobei er ihnen verbot, sich abzutrocknen. Furthermore, he let the children bathe in the sea as much as possible, forbidding them to dry off.

‘Laat je drogen in de zon. Let|you|dry|in|the|sun ‚Lass dich in der Sonne trocknen. ‘Let yourself dry in the sun. Er zal een zoutlaagje op je huid achterblijven en dat zal de muggen afschrikken.' |||Salzschicht||||||||||abschrecken There|will|a|salt layer|on|your|skin|remain|and|that|will|the|mosquitoes|deter A layer of salt will remain on your skin and that will deter the mosquitoes.' Hij was er niet helemaal zeker van of dit inderdaad zo was, maar in elk geval werden ze nadien niet meer zo vaak gestoken en het aantal malariapatiënten verminderde. ||||||||||||||||||danach|||||||||Malariapatienten| He|was|there|not|completely|sure|of|whether|this|indeed|so|was|but|in|any|case|were|they|afterwards|not|more|so|often|bitten|and|the|number|malaria patients|decreased He wasn't entirely sure if this was indeed the case, but in any case, they were not bitten as often afterwards and the number of malaria patients decreased.

Op een dag gebeurde er iets merkwaardigs. ||||||merkwürdiges On|a|day|happened|there|something|strange One day, something strange happened. Ze kampeerden aan de oever van een groot strandmeer waar het wemelde van de krabben, zodat het een avond van overvloed werd. ||||||||Strandsee||||||||||||| They|camped|at|the|shore|of|a|large|beach lake|where|it|swarmed|with|the|crabs|so that|it|an|evening|of|abundance|became They camped by the shore of a large beach lake where it was teeming with crabs, making it an evening of abundance. Opeens werden ze in hun maaltijd gestoord door de alarmroep van de wachters: ‘Ruiter in zicht!' |||||||||Alarmruf||||Reiter in Sicht|| Suddenly|were|they|in|their|meal|disturbed|by|the|alarm call|of|the|guards|Rider|in|sight Suddenly, they were interrupted in their meal by the alarm call of the guards: 'Rider in sight!' Eén maar? One|but Just one? dacht Dolf verbaasd. thought|Dolf|surprised thought Dolf in surprise. Alleen een goed gewapend, zeer moedig man zou het aandurven om eenzaam langs de wegen te trekken. |||||||||wagen||||||| Only|a|well|armed|very|brave|man|would|it|dare|to|alone|along|the|roads|to|travel Only a well-armed, very brave man would dare to travel alone along the roads. Nieuwsgierig rende hij naar de weg en keek naar de stofwolk die naderde. ||||||||||staubwolke|| Curious|ran|he|to|the|road|and|looked|at|the|dust cloud|that|was approaching Curious, he ran to the road and looked at the cloud of dust that was approaching. Spoedig zag hij dat het inderdaad een man was, die met de armen zwaaide en iets schreeuwde. Soon|saw|he|that|it|indeed|a|man|was|who|with|the|arms|waved|and|something|shouted Soon he saw that it was indeed a man, waving his arms and shouting something. Het schemerde al. It|was dusk|already It was already getting dark. Dolf greep onwillekeurig naar zijn mes. Dolf|grabbed|involuntarily|towards|his|knife Dolf instinctively reached for his knife. Kwam die man hen waarschuwen voor naderend gevaar? ||||||naheendem|Gefahr Did come|that|man|them|warn|for|approaching|danger Was that man warning them of impending danger? Of wilde hij hen wegjagen? Or|did want|he|them|to chase away Or did he want to drive them away?

Niets van dit alles. Nothing|of|this|all None of this.

Dolf herkende hem pas toen hij vlakbij was en zijn paard inhield. |||||||||||anhielt Dolf|recognized|him|only|when|he|nearby|was|and|his|horse|slowed down Dolf only recognized him when he was close by and slowed his horse. Het dier zweette, vlokken schuim kleefden aan de borst. |||Flocken Schaum|Schaum|||| The|animal|sweated|flakes|foam|stuck|to|the|chest Das Tier schwitzte, Schaumflocken hafteten an der Brust. The animal was sweating, flakes of foam clung to its chest. Moe liet Leonardo zich uit het zadel glijden. Moe|let|Leonardo|himself|out|the|saddle|slide Müde ließ Leonardo sich aus dem Sattel gleiten. Weary, Leonardo let himself slide out of the saddle. Dolf ving hem op. Dolf|caught|him|up Dolf fing ihn auf. Dolf caught him.

‘Hè, hè,' zuchtte de student. hey|hey|sighed|the|student ‘Oh, finally,' sighed the student. ‘Dat was me een reis...!' That|was|to me|a|journey ‘What a journey...!' Dolf was zo blij dat hij niets kon zeggen. Dolf|was|so|happy|that|he|nothing|could|say Dolf was so happy that he couldn't say anything. Ook Mariecke kwam aanrennen en stortte zich in Leonardo's armen. Also|Mariecke|came|running|and|threw herself|herself|into|Leonardo's|arms Mariecke also came running and threw herself into Leonardo's arms. Frank stond er stil bij te glimlachen. ||||||lächeln Frank|stood|there|still|at|to|smile Frank stood there smiling. De toegestroomde kinderen juichten. |strömenden|| The|influx of|children|cheered The gathered children cheered.

‘Leonardo is er! Leonardo|is|there ‘Leonardo is here! Leonardo is teruggekomen!' Leonardo|is|back Leonardo has come back!' ‘Ik heb honger,' zei de Pisaan nuchter. |||||Pisaner| I|have|hunger|said|the|Pisan|sober 'I'm hungry,' said the Pisan soberly. Daar wisten ze wel raad op. There|knew|they|well|advice|for They knew how to handle that. Terwijl Bertho zich over het vermoeide paard ontfermde, bracht Mariecke de student snel een nap vol gekookte mosselen, een kom soep van schaaldieren en twee gekookte krabben. ||||||||||||||Napf|||Muscheln||||||||| While|Bertho|himself|over|the|tired|horse|took care of|brought|Mariecke|the|student|quickly|a|bowl|full|cooked|mussels|a|bowl|soup|of|shellfish|and|two|cooked|crabs While Bertho took care of the tired horse, Mariecke quickly brought the student a bowl full of cooked mussels, a bowl of shellfish soup, and two boiled crabs.

‘Zo te zien leven jullie er niet slecht van,' mompelde Leonardo met volle mond. So|to|see|live|you|there|not|badly|from|mumbled|Leonardo|with|full|mouth 'It seems you are not doing too badly,' mumbled Leonardo with a full mouth. ‘Maar ik zie dat jullie aantal danig is geslonken. ||||||erheblich|| But|I|see|that|your|number|significantly|is|decreased 'But I see that your numbers have significantly dwindled.' Waar zijn ze allemaal gebleven?' Where|are|they|all|gone Where have they all gone? Zijn stem klonk luchtig, maar zijn ogen zwierven onrustig over het kamp. ||klang||||||||| His|voice|sounded|light|but|his|eyes|wandered|restlessly|over|the|camp His voice sounded light, but his eyes wandered restlessly over the camp.

‘Onderweg verloren,' vertelde Dolf. On the way|lost|told|Dolf 'Lost along the way,' Dolf said. ‘We kunnen geen stad passeren of er blijven er zeker vijftig achter. We|can|no|city|pass|or|there|remain|there|surely|fifty|behind 'We can't pass a city without leaving at least fifty behind. Een kruistocht kun je dit niet meer noemen. A|crusade|can|you|this|not|anymore|call You can't call this a crusade anymore. We zijn beroepszwervers geworden - op zoek naar een toekomst.' ||Berufsnomaden|||||| We|have become|professional wanderers|become|in|search|for|a|future Wir sind Berufswanderer geworden - auf der Suche nach einer Zukunft. We have become professional wanderers - in search of a future. Leonardo knikte. Leonardo|nodded Leonardo nickte. Leonardo nodded.

‘Waarom ben je ons nagereisd?' ||||nachgereist Why|are|you|us|followed ‘Warum bist du uns nachgereist?' ‘Why did you follow us?' vroeg Peter nieuwsgierig. |Peter|curiously Peter asked curiously.

‘Och, zomaar...,' antwoordde de student ontwijkend. |einfach|||| Oh|just|answered|the|student|evasively ‚Och, einfach so...,' antwortete der Student ausweichend. ‘Oh, just because...,' the student replied evasively. ‘Pisa begon me al gauw te vervelen. Pisa|began|me|already||to|bore ‚Pisa begann mich bald zu langweilen. 'Pisa soon started to bore me. Mijn vader had een vrouw voor me gezocht en ze beviel me niet. My|father|had|a|woman|for|me|sought|and|she|pleased|me|not Mein Vater hatte eine Frau für mich gesucht und sie gefiel mir nicht. My father had found a woman for me and I didn't like her. Bovendien is Pisa weer een oorlog aan het voorbereiden, dit keer tegen Florence. Moreover|is|Pisa|again|a|war|against|the|preparing|this|time|against|Florence Moreover, Pisa is preparing for war again, this time against Florence. En je weet, dan worden alle weerbare mannen opgeroepen en komt er van studeren niets terecht. ||||||wehrhafte||gerufen|||||studieren|| And|you|know|then|are|all|able-bodied|men|called up|and|comes|there|from|studying|nothing|achieved Und du weißt, dann werden alle wehrhaften Männer gerufen und es bleibt nichts mehr übrig mit dem Studieren. And you know, then all able-bodied men are called up and studying goes out the window. Ik had geen zin in trouwen en ook niet in vechten. |||||heiraten||||| I|had|no|desire|in|marriage|and|also|not|in|fighting Ich hatte keine Lust zu heiraten und auch nicht zu kämpfen. I wasn't in the mood for marriage and not for fighting either. Ik geloof dat ik me deze winter maar begeef naar het keizerlijke hof in Palermo. ||||||||begebe||||||Palermo I|believe|that|I|myself|this|winter|only|will go|to|the|imperial|court|in|Palermo Ich glaube, dass ich mich diesen Winter zum kaiserlichen Hof in Palermo begebe. I believe that this winter I will go to the imperial court in Palermo. Keizer Frederik is een intelligent man en ik breng iets belangwekkends voor hem mee: de Arabische rekenkunde.' ||||||||||etwas Bedeutendes||||||Rechenkunst Emperor|Frederick|is|an|intelligent|man|and|I|bring|something|important|for|him|along|the|Arabic|mathematics Emperor Frederick is an intelligent man and I bring something important for him: Arabic arithmetic. Hij keek glimlachend naar Mariecke. He|looked|smiling|at|Mariecke He looked at Mariecke with a smile. ‘Ik zie, lief kind, dat je nog altijd gezond en mooi bent. I|see|dear|child|that|you|still|always|healthy|and|beautiful|are ‘I see, dear child, that you are still healthy and beautiful. Maar toen ik je kuste, smaakte je zout.' But|when|I|you|kissed|tasted|you|salty Aber als ich dich küsste, schmecktest du salzig. But when I kissed you, you tasted salty.' ‘Dat is een maatregel tegen de koorts,' legde Dolf uit. |||Maßnahme|||||| That|is|a|measure|against|the|fever|explained|Dolf|out „Das ist eine Maßnahme gegen dasFieber“, erklärte Dolf. 'That is a measure against the fever,' Dolf explained. ‘Zout op de huid vermindert de kans op muggenbeten. ||||||||Mückenstiche Salt|on|the|skin|reduces|the|chance|of|mosquito bites „Salz auf der Haut verringert die Wahrscheinlichkeit von Mückenstichen. 'Salt on the skin reduces the chance of mosquito bites. En die muggenbeten veroorzaken koorts, snap je?' And|those|mosquito bites|cause|fever|understand|you And those mosquito bites cause fever, you see?' ‘Hoe kom je daarbij.' How|do|you|to that conclusion 'How do you come up with that?' ‘O, dat weet ik toevallig.' Oh|that|know|I|by chance 'Oh, I just happen to know.' ‘Muggenbeten zijn niet giftig.' |||giftig Mosquito bites|are|not|poisonous ‘Mosquito bites are not poisonous.' ‘De steken van deze muggen wel,' zei Dolf kort. The|bites|of|these|mosquitoes|indeed|said|Dolf|shortly ‘The bites of these mosquitoes are,' Dolf said briefly. ‘Ze brengen vergif in je bloed en daarvan word je ziek. ||Gift|||||||| They|bring|poison|in|your|blood|and|from that|become|you|sick ‘They inject poison into your blood and that makes you sick. We hebben er al tientallen kinderen door verloren. We|have|there|already|dozens of|children|through|lost We have already lost dozens of children because of it. Ik zal blij zijn als we deze ongezonde streek achter ons hebben gelaten.' |||||||ungesunde||||| I|will|happy|be|when|we|this|unhealthy|area|behind|us|have|left I will be glad when we have left this unhealthy area behind.' ‘Je moest maar meegaan naar Palermo,' meende Leonardo spottend. You|should|just|come along|to|Palermo|thought|Leonardo|mockingly ‘You should just go to Palermo,' Leonardo thought mockingly. ‘Keizer Frederik schijnt verzot te zijn op hovelingen met gezond verstand.' |||||||Hofleute||| Emperor|Frederick|seems|infatuated|to|be|on|courtiers|with|sound|mind ‘Emperor Frederick seems to be fond of courtiers with common sense.' Hij keek weer rond. He|looked|again|around He looked around again.

‘Is Carl er niet meer? Is|Carl|there|not|anymore ‘Is Carl not here anymore? En Frieda heb ik niet gezien.' And|Frieda|have|I|not|seen And I haven't seen Frieda.' ‘Carl is omgekomen bij het gevecht bij Trasimeno. Carl|is|killed|in|the|battle|at|Trasimeno ‘Carl has died in the battle at Trasimeno. Frieda is achtergebleven in Perugia.' Frieda|is|left behind|in|Perugia Frieda has stayed behind in Perugia.' ‘Ja, ik heb het een en ander gehoord over de veldslag bij Trasimeno,' knikte Leonardo, schijnbaar onverschillig. Yes|I|have|it|one|and|other|heard|about|the|battle|at|Trasimeno|nodded|Leonardo|apparently|indifferent ‘Ja, ich habe das eine oder andere über die Schlacht bei Trasimeno gehört,' nickte Leonardo, scheinbar gleichgültig. ‘Yes, I have heard a thing or two about the battle at Trasimeno,' nodded Leonardo, seemingly indifferent. ‘Een vriend van mijn vader, een koopman uit Perugia, bracht ons een bezoek en vertelde het hele verschrikkelijke verhaal. |||||||||||||||||schreckliche| A|friend|of|my|father|a|merchant|from|Perugia|brought|us|a|visit|and|told|the|whole|terrible|story ‘Ein Freund meines Vaters, ein Kaufmann aus Perugia, hat uns besucht und die ganze schreckliche Geschichte erzählt. ‘A friend of my father's, a merchant from Perugia, paid us a visit and told us the whole terrible story. Hij vertelde ons ook dat de leider van de Kinderkruistocht was vermoord.' He|told|us|also|that|the|leader|of|the|Children's Crusade|was|murdered Er erzählte uns auch, dass der Anführer des Kinderkreuzzugs ermordet worden war.' He also told us that the leader of the Children's Crusade had been murdered.' ‘Ja, arme Nicolaas,' zuchtte Frank. Yes|poor|Nicolaas|sighed|Frank 'Yes, poor Nicolaas,' sighed Frank. ‘God hebbe zijn ziel.' |habe|| God|have|his|soul 'God rest his soul.' Leonardo zei niets, nam weer een hap en keek over het vuur naar Dolf. Leonardo|said|nothing|took|again|a|bite|and|looked|over|the|fire|at|Dolf Leonardo said nothing, took another bite, and looked over the fire at Dolf. Hij dacht dat ik het was, schoot het opeens door de jongen heen. He|thought|that|I|it|was|shot|it|suddenly|through|the|boy|him He thought it was me, suddenly shot through the boy's mind. Is hij ons daarom spoorslags achterna gereisd? ||||auf der Stelle|nachgereist| Is|he|us|therefore|immediately|after|traveled Is that why he hurriedly traveled after us? Om... om... Mariecke? um||Mariecke Um... um... Mariecke?

‘Het wás verschrikkelijk,' vertelde Mariecke. It|was|terrible|told|Mariecke ‘It was terrible,' Mariecke said. ‘Bij de botsing op de landtong zag ik Rudolf onder de paardenhoeven terechtkomen en ik gilde, ik dacht dat hij dood was. ||Zusammenstoß||||||||||||||||||| At|the|collision|on|the|peninsula|saw|I|Rudolf|under|the|horse hooves|come|and|I|screamed|I|thought|that|he|dead|was ‘During the collision on the peninsula, I saw Rudolf get caught under the horse's hooves and I screamed, I thought he was dead. Maar toen ik naar hem toe wilde, pakte Peter me op en droeg me uit het gedrang. ||||||||||||||||Gedränge But|when|I|to|him|towards|wanted|picked||me|up|and|carried|me|out|the|crowd But when I wanted to go to him, Peter picked me up and carried me out of the crowd. Ik was woedend op hem en krabde zijn wang open, want ik wilde naar Rudolf. ||||||||Wange|||||| I|was|furious|at|him|and|scratched|his|cheek|open|because|I|wanted|to|Rudolf I was furious with him and scratched his cheek open, because I wanted to go to Rudolf. Maar hij bleef me meesleuren tot we in het bos waren, en nog verder...' But|he|kept|me|dragging|until|we|in|the|forest|were|and|even|further But he kept dragging me until we were in the woods, and even further...' Peter staarde in het vuur en zweeg. Peter|stared|into|the|fire|and|was silent Peter stared into the fire and remained silent.

‘Wees toch niet boos op hem, Mariecke,' zei Dolf snel. Be|just|not|angry|at|him|Mariecke|said|Dolf|quickly ‘Please don't be angry with him, Mariecke,' Dolf said quickly. ‘Hij heeft je leven gered. He|has|your|life|saved ‘He saved your life. Ik ben hem dankbaar.' I|am|him|grateful I am grateful to him.' ‘Ik wilde niet gered worden,' zei Mariecke fel, ‘ik wilde jou terugvinden. I|wanted|not|saved|to be|said|Mariecke|fiercely|I|wanted|you|to find again 'I didn't want to be saved,' Mariecke said fiercely, 'I wanted to find you back. Ik had je zien vallen...' I|had|you|see|fall I saw you fall...' ‘Dat betekende niets,' zei Peter opeens stug. That|meant|nothing|said|Peter|suddenly|stiffly 'That meant nothing,' Peter suddenly said stiffly. ‘Rudolf is onkwetsbaar. ||unverwundbar Rudolf|is|invulnerable 'Rudolf is invulnerable. Hij struikelde, en dat is alles.' He|stumbled|and|that|is|everything He stumbled, and that's all.' ‘En of ik onkwetsbaar ben - ik heb er nog de littekens van en ik was drie dagen lang zo stijf als een plank,' lachte Dolf. And|whether|I|invulnerable|am|I|have|there|still|the|scars|from|and|I|was|three|days|long|so|stiff|as|a|plank|laughed|Dolf ‘And yes, I am invulnerable - I still have the scars from it and I was as stiff as a board for three days,' laughed Dolf. ‘Alles deed me pijn. Everything|did|me|pain ‘Everything hurt me. Maar dat Peter Mariecke in veiligheid heeft gebracht, zal ik nooit vergeten.' But|that|Peter|Mariecke|in|safety|has|brought|will|I|never|forget But I will never forget that Peter brought Mariecke to safety.' ‘Jij haalde me uit de burcht van Scharnitz,' zei Peter stroef. ||||||||||kühl You|pulled|me|out of|the|fortress|of|Scharnitz|said|Peter|stiffly ‘You got me out of the castle of Scharnitz,' Peter said stiffly. ‘Nu staan we gelijk.' Now|are|we|equal ‘Now we're even.' ‘In elk geval ben ik blij om jullie ongedeerd aan te treffen,' zei Leonardo ernstig. ||||||||unversehrt|||||| In|every|case|am|I|happy|to|you (plural)|unharmed|at|to|find|said|Leonardo|seriously ‘In any case, I am glad to find you unharmed,' Leonardo said seriously. ‘Behalve Nicolaas dan,' Mariecke zuchtte verdrietig. Except for|Nicolaas|then|Mariecke|sighed|sadly ‘Except for Nicolaas then,' Mariecke sighed sadly. ‘Berthold en Mathilde werden ook vermoord. Berthold|and|Mathilde|were|also|murdered ‘Berthold and Mathilde were also murdered. En herinner je je Lena, dat meisje dat zo goed kon schieten? ||||Lena||||||| And|remember|you|your|Lena|that|girl|that|so|well|could|shoot And do you remember Lena, that girl who could shoot so well? Ook gesneuveld. |Auch gefallen. Also|fallen She also fell. En Carl en Wigbold en Friedrich... allemaal dood.' |||Wigbold||Friedrich|| And|Carl|and|Wigbold|and|Friedrich|all|dead And Carl and Wigbold and Friedrich... all dead. ‘En kleine Thiess?' And|little|Thiess ‘And little Thiess?' ‘Springlevend en nog altijd vol geestdrift. Full of life|and|still|always|full|enthusiasm ‘Very much alive and still full of enthusiasm. Hij praat over niets anders dan de Saracenen uit Jeruzalem jagen.' He|talks|about|nothing|else|than|the|Saracens|from|Jerusalem|hunting He talks about nothing else but chasing the Saracens out of Jerusalem.' Waarom was Leonardo hen nagereisd om zich opnieuw bij het kinderleger te voegen? ||||||||||||anschließen Why|was|Leonardo|them|followed|to|himself|again|to|the|child army|to|join Why had Leonardo followed them to rejoin the children's army? vroeg Dolf zich af. asked|Dolf|himself|wondered Dolf wondered. Hij begreep het niet goed. He|understood|it|not|well He didn't understand it well. Weliswaar was hij dolblij zijn vriend weer bij zich te hebben, maar het leek hem ondenkbaar dat Leonardo zijn vrolijke leventje in Pisa opgaf om weer met de zwervertjes op pad te gaan. ||||||||||||||||||||Leben|||aufgab|||||Streunergruppen|||| Indeed|was|he|overjoyed|his|friend|again|with|himself|to|have|but|it|seemed|him|unthinkable|that|Leonardo|his|happy|little life|in|Pisa|gave up|to|again|with|the|little wanderers|on|the road|to|go Although he was very happy to have his friend back, it seemed unimaginable to him that Leonardo would give up his cheerful life in Pisa to go back on the road with the homeless. Was het omdat hij had gemeend dat Rudolf van Amstelveen dood was en dat Mariecke hulp nodig had? Was|it|because|he|had|believed|that|Rudolf|from|Amstelveen|dead|was|and|that|Mariecke|help|needed|had Was it because he had thought that Rudolf from Amstelveen was dead and that Mariecke needed help? Mariecke was toch maar een gewoon meisje, een weeskind: lief, mooi, maar zonder enige ontwikkeling of beschaving. ||||||||||||||Entwicklung||Kultur Mariecke|was|nevertheless|just|a|ordinary|girl|a|orphan|sweet|beautiful|but|without|any|development|or|civilization Mariecke war doch nur ein ganz normales Mädchen, ein Waisenkind: lieb, schön, aber ohne jegliche Entwicklung oder Bildung. Mariecke was just an ordinary girl, an orphan: sweet, beautiful, but without any development or refinement. Wat kon een rijke koopmanszoon ertoe bewegen om ter wille van een verschoppelingetje honderden mijlen af te leggen? ||||||||||||Ausgestoßenen-Kind||||| What|could|a|rich|merchant's son|to it|move|to|for|sake|of|a|little outcast|hundreds|miles|away|to|travel Was konnte einen reichen Kaufmannssohn dazu bewegen, um eines Ausgestoßenen willen Hunderte von Meilen zurückzulegen? What could a rich merchant's son do to travel hundreds of miles for the sake of a little outcast?

Ze trokken verder door Umbrië en kwamen in het koninkrijk Sicilië, dat bijna half Italië besloeg. ||||||||||Sizilien||||| They|traveled|further|through|Umbria|and|arrived|in|the|kingdom|Sicily|that|almost|half|Italy|covered Sie zogen weiter durch Umbrien und kamen ins Königreich Sizilien, das fast die gesamte Hälfte Italiens einnahm. They continued further through Umbria and entered the kingdom of Sicily, which covered almost half of Italy. Ze werden geteisterd door huiduitslag, zwermen muggen, zandvlooien, honger. ||||Hautausschlag|||Sandflöhe| They|were|plagued|by|skin rash|swarms|mosquitoes|sand fleas|hunger They were plagued by rashes, swarms of mosquitoes, sand fleas, and hunger. De bevolking van de lage kuststreek was er nauwelijks beter aan toe, magere kobolden leken het, wantrouwig en vijandig. |||||||||||||Kobolde||||| The|population|of|the|low|coastal area|was|there|hardly|better|off|doing|skinny|goblins|seemed|it|suspicious|and|hostile The population of the low coastal area was hardly better off, skinny goblins seemed to be, distrustful and hostile. Menigmaal moesten de kinderen zich een doortocht vechten. Oftmals||||||| Many times|had to|the|children|themselves|a|passage|fight Many times the children had to fight their way through. De gezondheidstoestand van het kinderleger ging sterk achteruit. |Gesundheitszustand|||||| The|health condition|of|the|children's army|went|strongly|downhill The health condition of the child army deteriorated sharply. De kleren hingen in flarden om hun taaie lichamen. ||||Fetzen|||| The|clothes|hung|in|tatters|around|their|tough|bodies The clothes hung in tatters around their gaunt bodies. Eerst hadden ze te weinig zout binnengekregen, nu te veel. ||||||bekommen||| First|they had|they|too|little|salt|received|now|too|much At first, they had ingested too little salt, now too much. De malaria bleef hun gelederen uitdunnen. ||||Reihen, Truppen, Mannschaft|ausdünnen The|malaria|kept|their|ranks|thinning out The malaria continued to thin their ranks. Nu was het vooral Leonardo die hen voortdreef: hoe eerder ze de heuvels in het zuiden bereikten, hoe beter. Now|was|it|especially|Leonardo|who|them|drove forward|the sooner|earlier|they|the|hills|in|the|south|reached|the better|better Now it was especially Leonardo who drove them forward: the sooner they reached the hills in the south, the better.

En eindelijk, eindelijk kwamen ze bij de oude stad Bari. |||||||||Bari And|finally|finally|arrived|they|at|the|old|city|Bari And finally, finally they arrived at the old city of Bari. Bari werd voor Dolf een complete verrassing. |||||komplette|Überraschung Bari|was|for|Dolf|a|complete|surprise Bari was a complete surprise for Dolf.

Zo ver zuidelijk was hij zelfs met zijn ouders nooit geweest en hij kende het Bari uit de twintigste eeuw dus niet. ||südlich||||||||||||||||||| So|far|south|was|he|even|with|his|parents|never|been|and|he|knew|it|Bari|from|the|twentieth|century|so|not He had never been this far south even with his parents, and he did not know Bari from the twentieth century. Hij had verwacht een gewone kleine havenstad aan te treffen, zoals er hier zo veel waren. ||||||Hafenstadt||||||||| He|had|expected|a|ordinary|small|port city|to|to|encounter|as|there|here|so|many|were He had expected to find an ordinary small port town, like so many others here. Zo'n stadje waar de stank van rottend visafval alle andere geuren overtrof, waar de bevolking voor haar bestaan afhing van de grillen van de zee. ||||||||||Gerüche|||||||||||Launen||| Such|little town|where|the|stench|of|rotting|fish waste|all|other|smells|surpassed|where|the|population|for|its|existence|depended|on|the|whims|of|the|sea A town where the stench of rotting fish waste overwhelmed all other smells, where the population depended for its existence on the whims of the sea. Waar zelfs de wierook in de kerken de visstank nooit geheel kon overstemmen. |||Weihrauch|||||||ganz||übertönen Where|even|the|incense|in|the|churches|the|fish smell|never|completely|could|overpower Where even the incense in the churches could never completely drown out the smell of fish. Maar Bari was anders. But|Bari|was|different But Bari was different.

Dit was een echte zeehaven met een drukke handel op de Oriënt. ||||||||Handel|||Orient This|was|a|real|seaport|with|a|busy|trade|in|the|Orient This was a real seaport with busy trade in the Orient. Hier kreeg je het eerste voorproefje van het Oosten. |||||Vorgeschmack||| Here|received|you|the|first|preview|of|the|East Here you got the first taste of the East. Net als in Genua kwam je in Bari alle nationaliteiten tegen van de toen bekende wereld. |||||||||Nationalitäten|||||| Just|like|in|Genoa|encountered|you|in|Bari|all|nationalities|against|of|the|then|known|world Just like in Genoa, you encountered all nationalities of the then-known world in Bari. Arabieren in lange witte gewaden. ||||Gewändern Arabs|in|long|white|robes Arabs in long white robes. Turken met tulbanden, Griekse zeevaarders die iedereen trachtten te bedriegen, Perzische handelaars in tapijten en zijden stoffen. Türken||Tulbanden|griechische|Seefahrer||jeden|||betrügen|persische|Händler||Teppichen||Seiden|Stoffe Turks|with|turbans|Greek|sailors|who|everyone|tried|to|deceive|Persian|merchants|in|carpets|and|silk|fabrics Turks with turbans, Greek sailors trying to deceive everyone, Persian merchants in carpets and silk fabrics. Wapensmederijen en scheepswerven, grote zeilmakerijen, kuiperijen en wolspinnerijen brachten leven en welvaart in de stad. Waffenschmieden||Schiffswerften||Segelmachereien|Böttchereien||Wollspinnereien||||||| Armories|and|Shipyards|large|sailmaking shops|cooperages|and|wool spinning mills|brought|life|and|prosperity|to|the|city Weapon smithies and shipyards, large sail-making shops, cooperages, and wool spinning mills brought life and prosperity to the city. Boven alles uit stak het geweldige Castello, een Romaanse burcht die er onneembaar en onverbiddelijk uitzag. ||||||Castello||||||||| Above|everything|out|stood|the|magnificent|Castello|a|Romanesque|castle|that|there|unconquerable|and|relentless|looked Above all stood the magnificent Castello, a Romanesque fortress that looked impregnable and relentless. En er waren veel kerken... And|there|were|many|churches And there were many churches...

Leonardo, die wist hoe Dolf in elke Italiaanse stad onmiddellijk op zoek ging naar kathedralen en basilieken (want dan viel hij opeens weer terug in de gewoonten van een twintigste-eeuwse toerist), vertelde de jongen dat hij in Bari zijn hart zou kunnen ophalen. ||||||||||||||||||||||||||Gewohnheiten|||||Tourist||||||||er||||sich erfreuen an Leonardo|who|knew|how|Dolf|in|every|Italian|city|immediately|on|search|went|for|cathedrals|and|basilicas|because|then|fell|he|suddenly|again|back|into|the|habits|of|a|||tourist|told|the|boy|that|he|in|Bari|his|heart|would|could|indulge Leonardo, der wusste, wie Dolf in jeder italienischen Stadt sofort nach Kathedralen und Basiliken suchte (denn dann fiel er plötzlich wieder in die Gewohnheiten eines Touristen des zwanzigsten Jahrhunderts zurück), sagte dem Jungen, dass er in Bari sein Herz wiederfinden könnte. Leonardo, who knew how Dolf immediately searched for cathedrals and basilicas in every Italian city (because then he suddenly fell back into the habits of a twentieth-century tourist), told the boy that he could find his heart's desire in Bari.

‘Nu kun je je vroomheid weer eens bewijzen, Rudolf. Now|can|you|your|piety|again|once|prove|Rudolf ‘Jetzt kannst du deine Frömmigkeit mal wieder beweisen, Rudolf. ‘Now you can prove your piety again, Rudolf. In Bari ligt het gebeente van de heilige Nicolaas begraven.' ||||die Gebeine||||| In|Bari|lies|the|remains|of|the|holy|Nicholas|buried In Bari liegt die Gebeine des heiligen Nikolaus begraben.' In Bari lies the remains of Saint Nicholas buried.' ‘De heilige Nicolaas?' The|holy|Nicholas ‘Saint Nicholas?' stamelde Dolf, even denkend aan de vermoorde herdersjongen. ||||||verlorenen| stammered|Dolf|briefly||of|the|murdered|shepherd boy stammered Dolf, briefly thinking of the murdered shepherd boy.

‘Ja, de bisschop van Myra. ||||Myra Yes|the|bishop|of|Myra 'Yes, the bishop of Myra. Patroon van zeevarenden en reizigers en van kinderen in moeilijkheden. Patron||Seefahrer||Reisende||||| Patron|of|sailors|and|travelers|and|of|children|in|difficulties Patron of sailors and travelers and of children in distress. Ruim honderd jaar geleden hebben vierentwintig zeevaarders zijn gebeente in Myra gestolen en naar Bari overgebracht. Over|hundred|years|ago|have|twenty-four|sailors|his|remains|in|Myra|stolen|and|to|Bari|brought More than a hundred years ago, twenty-four sailors stole his remains in Myra and brought them to Bari. De stad is trots op die relikwieën en heeft er een kerk voor gebouwd waar het heilige skelet ligt opgebaard. |||||||||||||||||Skelett||aufgebahrt liegt The|city|is|proud|of|those|relics|and|has|there|a|church|for|built|where|the|holy|skeleton|lies|laid out The city is proud of those relics and has built a church for them where the holy skeleton lies in state. Men zegt dat een bedevaart naar Bari aan de pelgrims gezondheid, bescherming tegen gevaren en een moedig hart schenkt. ||||||||||||||||||schenkt One|says|that|a|pilgrimage|to|Bari|to|the|pilgrims|health|protection|against|dangers|and|a|brave|heart|grants It is said that a pilgrimage to Bari grants pilgrims health, protection from dangers, and a brave heart. Allemaal zaken die wij ook kunnen gebruiken.' All|things|that|we|also|can|use All things that we can also use. ‘Gezondheid,' prevelde Frank koortsig. |||fiebrig Health|muttered|Frank|feverishly 'Health,' Frank murmured feverishly. ‘Moed ook?' Courage|also 'Courage too?' vroeg Mariecke. asked|Mariecke Mariecke asked. ‘Die heb ik wel nodig...' That|have|I|really|need 'I do need that...' ‘Bescherming hebben we nodig,' zei Peter. Protection|we need|we|need|said|Peter 'We need protection,' said Peter. Ze hadden gelijk. They|had|right They were right. De kinderen begonnen geleidelijk aan de moed te verliezen. |||Allmählich||||| The|children|began|gradually|to|the|courage|to|lose The children gradually began to lose hope. Langzaam maar zeker begon de herfst hen in te halen. |||||Herbst|||| Slowly|but|surely|began|the|autumn|them|in|to|catch up Slowly but surely, autumn started to catch up with them. Nu waren ze weliswaar weer in het heuvelland gekomen, droog en mooi, een verademing. Now|were|they|admittedly|again|in|the|hilly area|arrived|dry|and|beautiful|a|breath of fresh air Now they had indeed returned to the hills, dry and beautiful, a relief. Maar wat kwam hierna? |||danach But|what|came|after this But what came next? Waar moesten ze heen? Where|had to|they|to Where were they supposed to go?

Dolf was meteen geestdriftig. Dolf|was|immediately|enthusiastic Dolf was immediately enthusiastic. Sint-Nicolaas lag hier begraven, de grote kindervriend, schutspatroon van de stad Amsterdam, beschermheilige van hulpeloze kinderen, zeelui en speelgoedfabrikanten! ||||||||||||Amsterdam||||||| ||lay|here|buried|the|great|friend of children|patron saint|of|the|city|Amsterdam|protector saint|of|helpless|children|sailors|and|toy manufacturers Saint Nicholas was buried here, the great friend of children, patron saint of the city of Amsterdam, protector of helpless children, sailors, and toy manufacturers! Maar wat zeiden de geleerden van de twintigste eeuw? But|what|did say|the|scholars|of|the|twentieth|century But what did the scholars of the twentieth century say? Sint-Nicolaas is een legende, de goede man heeft nooit bestaan! ||is|a|legend|the|good|man|has|never|existed Saint Nicholas is a legend, the good man never existed!

Bari was het kinderleger opvallend goed gezind - misschien door de invloed van de goedheiligman? |||||||||||||der Heilige Nikolaus Bari|was|the|children's army|remarkably|well|disposed|perhaps|by|the|influence|of|the|good holy man Bari war dem Kinderlager auffallend gut gesinnt - vielleicht durch den Einfluss des heiligen Mannes? Bari was in a remarkably good mood for the children's army - perhaps due to the influence of the good saint? De kinderen werden niet uit de stad geweerd, al verzochten de burgers hun om te kamperen buiten het bewoonde gebied, omdat de straten, kaden en huizen al vol genoeg waren. |Kinder||||||verbannt|||||||||außerhalb||bewohnte|||||Ufer|||||| The|children|were|not|from|the|city|excluded|although|requested|the|citizens|them|to||camp|outside|the|inhabited|area|because|the|streets|quays|and|houses|already|full|enough|were Die Kinder wurden nicht aus der Stadt ausgeschlossen, obwohl die Bürger sie baten, außerhalb des bewohnten Gebiets zu campieren, da die Straßen, Ufer und Häuser bereits voll genug waren. The children were not barred from the city, although the citizens asked them to camp outside the inhabited area, as the streets, quays, and houses were already full enough. Maar wie wilde werken of wie wilde aanmonsteren op de schepen, wie godshuizen wilde bezoeken om kracht en moed te verzamelen, was welkom. |||||||anheuern|||||Gotteshäuser||||Kraft|||||| But|who|wanted|to work|or|who|wanted|to embark|on|the|ships|who|houses of God|wanted|to visit|to|strength|and|courage|to|gather|was|welcome Aber wer arbeiten wollte oder wer sich auf den Schiffen anheuern wollte, wer Gotteshäuser besuchen wollte, um Kraft und Mut zu sammeln, war willkommen. But anyone who wanted to work or who wanted to sign on to the ships, anyone who wanted to visit places of worship to gather strength and courage, was welcome. De Duitse kinderen, die nu vrijwel allemaal een aardig mondje Italiaans spraken, trokken in kleine groepen door de nauwe straten, keken de ogen uit naar de drukte, en natuurlijk besloten velen om hier te blijven en er hun fortuin te maken. |||||||||Mündchen|||||||||engen||||||||Hektik||||||||||||Fortune|| The|German|children|who|now|almost|all|a|decent|little bit|Italian|spoke|walked|in|small|groups|through|the|narrow|streets|looked|the|eyes|out|at|the|hustle and bustle|and|of course|decided|many|to|here|to|stay|and|there|their|fortune|to|make The German children, who now all spoke a fair bit of Italian, wandered in small groups through the narrow streets, wide-eyed at the hustle and bustle, and of course many decided to stay here and make their fortune.

Dom Thaddeus, Mariecke, Dolf, Leonardo, Peter en Frank brachten gezamenlijk een bezoek aan de basiliek van Sint-Nicolaas. |||||||||gemeinsam|||||||| Father|Thaddeus|Mariecke|Dolf|Leonardo|Peter|and|Frank|brought|together|a|visit|to|the|basilica|of|| Dom Thaddeus, Mariecke, Dolf, Leonardo, Peter, and Frank collectively visited the basilica of Saint Nicholas. De kleine middeleeuwers deden dat in hoofdzaak om te bidden voor het zielenheil van de gedode herdersjongen. ||||||||||||Seelenheil|||| The|little|medieval people|did|that|in|main thing|to|to|pray|for|the|salvation of the soul|of|the|killed|shepherd boy The little medievalers did this mainly to pray for the soul of the slain shepherd boy. Dolf om rond te kijken met de ogen van een vakantieganger die belangstelling heeft voor alles wat oud en merkwaardig is. Dolf|to|around|to|look|with|the|eyes|of|a|tourist|who|interest|has|for|everything|that|old|and|peculiar|is Dolf did it to look around with the eyes of a vacationer who is interested in everything that is old and remarkable.

De kerk was prachtig, een van de mooiste Romaanse bouwwerken die hij tot nu toe had gezien. |||||||||Bauwerke||||||| The|church|was|beautiful|one|of|the|most beautiful|Romanesque|buildings|that|he|until|now|so far|had|seen The church was beautiful, one of the most stunning Romanesque buildings he had seen so far. Ze daalden af naar de crypte en daar werd het gebeente van Sint-Nicolaas bewaard, in een gebeeldhouwde kist, overdekt met bloemen en kostbaarheden die door pelgrims waren neergelegd. |||||Krypta|||||||||bewahrt|||gemeißelten||||||Schatzgegenstände||||| They|descended|down|to|the|crypt|and|there|was|the|remains|of|||preserved|in|a|carved|chest|covered|with|flowers|and|treasures|that|by|pilgrims|were|laid down They descended to the crypt where the bones of Saint Nicholas were kept, in a sculpted coffin, covered with flowers and treasures left by pilgrims. Dolf was niet sentimenteel van aard en nog altijd de ongelovige, sceptische twintigste-eeuwer, maar dit deed hem toch iets. |||sentimental|||||||Ungläubige||||||||| Dolf|was|not|sentimental|of|nature|and|still|always|the|unbeliever|skeptical|||but|this|did|him|nevertheless|something Dolf was not sentimental by nature and still the unbelieving, skeptical twentieth-century man, but this did touch him.

Eens was er een bisschop geweest die Nicolaas heette en die zich had bekommerd om hulpeloze kinderen, om arme meisjes, om in moeilijkheden verkerende reizigers en zeelui. |||||||||||||||||||||||verkerende|||Seeleute Once|was|there|a|bishop|been|who|Nicholas|was named|and|who|himself|had|concerned|for|helpless|children|for|poor|girls|for|in|difficulties|situated|travelers|and|sailors Once there was a bishop named Nicholas who cared for helpless children, for poor girls, for travelers and sailors in distress. Een man die met gulle hand had gegéven aan allen die het nodig hadden. ||||freigebig|||gegeben|||||| A|man|who|with|generous|hand|had|given|to|all|who|it|needed|had A man who had given generously to all who needed it. Een heer die brokjes geluk en levensvreugde had uitgestrooid (later gesymboliseerd door pepernoten), een man die vooral een beschermende hand had uitgestrekt over belaagde kinderen: scholieren, verarmde meisjes als Mariecke, die geen toekomst hadden. |||Bröckchen|||||ausgestreut||||Pfeffernüsse|||||||||ausgestreckt||bedrohte||Schülerinnen und Schüler|||||||| A|gentleman|who|bits|happiness|and|joy of life|had|scattered|later|symbolized|by|ginger nuts|a|man|who|especially|a|protective|hand|had|extended|over|besieged|children|students|impoverished|girls|like|Mariecke|who|no|future|had A gentleman who had scattered bits of happiness and joy of life (later symbolized by ginger nuts), a man who especially had extended a protective hand over besieged children: schoolchildren, impoverished girls like Mariecke, who had no future. En die man zou nooit bestaan hebben? And|that|man|would|never|exist|have And that man would never have existed? Maar hier lag het bewijs. But|here|lay|the|evidence But here lay the evidence. Half tot stof vergane beenderen - en aan wie die botten ooit hadden toebehoord was niet te achterhalen. ||Staub|vergangene|Knochen|||||Knochen|||gehört hatten||||herauszufinden Half|to|dust|perished|bones|and|to|who|those|bones|ever|had|belonged|was|not|to|traceable Half-decayed bones - and it was impossible to determine to whom those bones once belonged. Maar Dolf twijfelde niet. But|Dolf|did not doubt|not But Dolf did not doubt. Opeens kon hij geloven in déze heilige, en net als zijn vrienden knielde hij en bad vurig. Suddenly|could|he|believe|in|this|saint|and|just|like|his|friends|knelt|he|and|prayed|fervently Suddenly he could believe in this saint, and like his friends, he knelt and prayed fervently.

Als kleine jongen van een jaar of vier had hij thuis eerbiedig voor een namaaksinterklaas gestaan en een speelgoedbeertje in ontvangst genomen. |||||||||||ehrerbietig|||falscher Nikolaus||||Spielzeugbärchen||Empfang| As|little|boy|of|a|year|about|four|had|he|at home|respectfully|for|a|fake Sinterklaas|stood|and|a|toy bear|in|receipt|taken As a small boy of about four, he had stood at home reverently before a fake Saint Nicholas and received a toy bear. Nu, ruim elf jaar later, kwam die herinnering weer boven. Now|over|eleven|years|later|came|that|memory|again|to the surface Now, more than eleven years later, that memory resurfaced. Opnieuw werd hij een kleuter in tegenwoordigheid van een goedaardige macht die kon géven. ||||Kleinkind||Gegenwart|||gütigen||||geben Again|became|he|a|toddler|in|presence|of|a|benevolent|power|that|could|give Once again, he became a toddler in the presence of a benevolent power that could give. Moderne geleerden mochten beweren wat ze wilden, Dolf geloofde in het bestaan van de heilige. Modern|scholars|were allowed to|claim|what|they|wanted|Dolf|believed|in|the|existence|of|the|saint Modern scholars could claim what they wanted, Dolf believed in the existence of the saint. Had Sint-Nicolaas hem niet veilig door de Alpen gevoerd? Had|||him|not|safely|through|the|Alps|led Had Saint Nicholas not safely led him through the Alps? Wie anders dan de goedheiligman had het kinderleger beschermd op de dorre Povlakte en terwijl ze door Italië zwierven? ||||Der Heilige|||||||||||||| Who|else|than|the|good holy man|had|the|child army|protected|on|the|barren|Povlakte|and|while|they|through|Italy|wandered Who else but the good saint had protected the children's army on the barren Po Plain while they wandered through Italy? Wie anders dan Sint-Nicolaas had voorkomen dat ze in Genua verscheept werden als slaven? Who|else|than|||had|prevented|that|they|in|Genoa|shipped|were|as|slaves Who else but Saint Nicholas had prevented them from being shipped to Genoa as slaves?

En Dolf dankte hem uit de grond van zijn hart. ||dankte||||||| And|Dolf|thanked|him|from|the|ground|of|his|heart And Dolf thanked him from the bottom of his heart. Voor zijn gezondheid en kracht, voor de lieve Mariecke, voor de trouw en vriendschap van Leonardo, voor de goedheid van Dom Thaddeus, voor alle rampen en reddingen gedurende de afgelopen maanden. ||||||||||||||||||||||||||Rettungen|während der||| For|his|health|and|strength|for|the|dear|Mariecke|for|the|loyalty|and|friendship|of|Leonardo|for|the|kindness|of|Dom|Thaddeus|for|all|disasters|and|rescues|during|the|past|months For his health and strength, for the dear Mariecke, for the loyalty and friendship of Leonardo, for the kindness of Dom Thaddeus, for all the disasters and rescues over the past months. En vooral dankte hij de heilige voor het feit dat de hopeloos gestrande tijdreiziger nog mocht hopen op een toekomst. And|especially|thanked|he|the|saint|for|the|fact|that|the|hopelessly|stranded|time traveler|still|could|hope|for|a|future And above all, he thanked the saint for the fact that the hopelessly stranded time traveler could still hope for a future. Ergens, in deze dertiende eeuw... Somewhere|in|this||century Somewhere, in this thirteenth century...

Buiten, voor de basiliek, lag op het plein een glanzend doosje te schitteren in de zon. ||||||||||Schächtelchen||funkeln||| Outside|in front of|the|basilica|lay|on|the|square|a|shiny|little box|to|shine|in|the|sun Outside, in front of the basilica, a shiny little box was sparkling in the sun. Niemand zag het nog. |sah|| Nobody|saw|it|yet No one had seen it yet.

SENT_CWT:AFkKFwvL=8.23 PAR_TRANS:gpt-4o-mini=3.18 en:AFkKFwvL openai.2025-01-22 ai_request(all=267 err=0.00%) translation(all=222 err=0.00%) cwt(all=2498 err=1.20%)