De reis om de wereld in 80 dagen - deel 4b (hoofdstuk 11)
Die Reise um die Welt in 80 Tagen - Teil 4b (Kapitel 11)
Ο γύρος του κόσμου σε 80 ημέρες - μέρος 4β (κεφάλαιο 11)
The journey around the world in 80 days - part 4b (chapter 11)
La vuelta al mundo en 80 días - parte 4b (capítulo 11)
Le tour du monde en 80 jours - partie 4b (chapitre 11)
Il giro del mondo in 80 giorni - parte 4b (capitolo 11)
80日間世界一周の旅パート4b（第11章）
Podróż dookoła świata w 80 dni - część 4b (rozdział 11)
Кругосветное путешествие за 80 дней - часть 4b (глава 11)
Dünya etrafında 80 günde yolculuk - 4b bölümü (11. bölüm)
Elfde hoofdstuk.
Eleventh chapter.
Waarin Phileas Fogg voor een ongeloofelijken prijs zich eene reisgelegenheid aanschaft.
|||||||||travel opportunity|acquires
In which Phileas Fogg buys himself a place of travel at an unbelievable price.
De trein was op het uur vertrokken, dat door het reglement was bepaald.
The train had left at the time determined by the regulations.
Hij voerde een zeker aantal reizigers mede, eenige officieren, burgerlijke ambtenaren en kooplieden in opium en indigo, die zich om handelszaken naar het oostelijk gedeelte van het schiereiland begaven.
||||||||||||||||Indigo||||||||||||
||||||along with||||||merchants|||||||||||||||peninsula|
He took with him a certain number of travellers, some officers, civil servants, and merchants in opium and indigo, who went on business to the eastern part of the peninsula.
Passepartout was in dezelfde coupé gezeten als zijn meester.
Passepartout was seated in the same compartment as his master.
In een anderen hoek zat een derde reiziger.
In another corner sat a third traveler.
Deze was de brigade-generaal Francis Cromarty, een der whistspelers op de reis van Suez naar Bombay, die zich naar zijne troepen te Benarès begaf.
||||||Cromarty|||||||||||||||||Varanasi|
|||||Francis Cromarty|Francis Cromarty|||whist players||||||||||||||Benares|
This one was Brigadier General Francis Cromarty, one of the whistlers on the trip from Suez to Bombay, who made his way to his troops at Benarès.
De heer Francis Cromarty was een lang, blond man van vijftig jaar ongeveer, die zich bijzonder onderscheiden had tijdens den opstand der cipayers en voor een inboorling kon doorgaan.
||||||||||||||||||||||||||Ureinwohner||
||||||||||||||||||||||||||native inhabitant||
Mr. Francis Cromarty was a tall blond man of about fifty years of age, who had distinguished himself during the Rebellion of the Cipayers, and might pass for a native.
Van zijne vroegste jeugd af had hij in Indië geleefd en slechts zelden had hij zich in het moederland vertoond.
From his earliest childhood he had lived in the Indies, and only rarely had he shown himself in the motherland.
Hij was een zeer geleerd man, die volgaarne allerlei merkwaardige bijzonderheden zou hebben medegedeeld omtrent de gewoonten, de geschiedenis en het bestuur van Indië, indien Phileas Fogg de man ware geweest om hem die te vragen.
|||||||gerne|||||||||||||||||Indien|||||||||||
|||||||"with pleasure"|||||||about|||||||government|||if|||||||||||
He was a very learned man, who would gladly have given all sorts of curious details about the customs, history, and government of the Indies, had Phileas Fogg been the man to ask him.
Maar deze vroeg niets.
But this one asked nothing.
Fogg reisde niet, hij beschreef slechts een omtrek.
||||described|||circumference
Fogg didn't travel, he just described an outline.
Hij was een vast lichaam, een kring beschrijvende rondom den aardbol, volgens de wetten der werktuigkunde.
||||||Kreis||||Erdkugel|gemäß||||Maschinenlehre
|||||||describing|around||globe|||||mechanical engineering principles
He was a solid body, describing a circle around the globe, according to the laws of mechanics.
Op dit oogenblik berekende hij bij zichzelven hoeveel uren hij sedert zijn vertrek uit Londen had afgelegd en hij zou zich in de handen hebben gewreven, indien het in zijn aard gelegen had zulk eene nuttelooze beweging te maken.
||||||||||||||||||||||||||wenn||||||||||||
||||||||||since||||||spent traveling|||||||||rubbed his hands|||||nature||||||||
At this moment he was calculating to himself how many hours he had traveled since his departure from London, and he would have rubbed his hands if it had been in his nature to make such a futile move.
De heer Francis Cromarty had de zonderlingheid van zijn reisgezel zeer goed opgemerkt, al had hij hem slechts kunnen bestudeeren met de whistkaarten in de hand.
|||||||||traveling companion||||||||||||||||
Mr. Francis Cromarty had well noticed the eccentricity of his traveling companion, though he had only been able to study him with the whist cards in hand.
Hij had dus recht te vragen of er een menschelijk hart klopte onder dit koude omhulsel, of Phileas Fogg een gemoed had, vatbaar voor de schoone en voor de zedelijke natuur.
||||||||||||||||||||Gemüt||empfänglich für||||||||
|||||||||||||||cold exterior|||||a heart||capable of|||||||moral nature|
He had, therefore, a right to inquire whether a human heart beat beneath this cold shell, whether Phileas Fogg had a mind susceptible to the beautiful and to the moral nature.
Voor hem was dit nog twijfelachtig.
For him, this was still questionable.
Van al de zonderlingen, die de generaal ontmoet had, was er geen een te vergelijken met dit voortbrengsel der wiskundige wetenschappen.
|||||||||||||||||product||mathematical|
Of all the eccentrics the general had encountered, none could compare with this product of the mathematical sciences.
Phileas Fogg had tegenover den heer Francis Cromarty geen geheim gemaakt van zijne reis om de wereld noch van de voorwaarden, waaronder hij die volbracht.
||||||||||||||||||||terms and conditions||||
Phileas Fogg had made no secret from Mr Francis Cromarty of his circumnavigation of the world, nor of the conditions under which he accomplished it.
De generaal zag in die weddenschap slechts eene buitensporigheid zonder nut, waaraan vooral ontbrak het ‘rondgaan goeddoende', dat elk rede lijk man moet bezielen Zoo als deze gentleman reisde, ging hij bepaald rond zonder iets te doen, voor zich zelven zoo min als voor anderen.
||||||||Exzessivität|||||fehlte||herumgehen|gutes Tun|||||||begeistern|||||||||||||||||||||
||||||||Extravagance|||||||||||||||"inspire"|||||||||||||||||||||
The general saw in that bet only a futile extravagance, which was especially lacking in the "going about doing good," which must inspire every reasonable man. As this gentleman traveled, he certainly went about doing nothing, for himself as little as for others.
Een uur nadat hij Bombay had verlaten, had de trein de viaducts gepasseerd, het eiland Salsette doorsneden en volgde hij den weg over het vasteland.
|||||||||||viaducts|||||cut through||||||||mainland
An hour after leaving Bombay, the train had passed the viaducts, intersected the island of Salsette and followed the road across the mainland.
Bij het station Callian liet hij rechts den tak liggen die over Kandallah en Pounah naar het zuidoosten van Indië loopt, en bereikte hij het station Pauwell.
|||Callian|||||Zweig||||Kandallah||Pounah||||||||||||Pauwell
|||Callian station|||||branch||||Kandallah||Pune|||southeast of India|||||||||Pauwell station
At Callian station, he left the branch on the right that runs across Kandallah and Pounah to the southeast of the Indies, and reached Pauwell station.
Daar drong hij het oostelijk Ghates-gebergte met zijne vele ketenen binnen, waarvan de onderste lagen van bazalt zijn gevormd en de kruinen met dennenbosschen zijn begroeid.
|||||Gebirge|||||Ketten|||||||Basalt|||||Kuppen||Kiefernwäldern||
|penetrated||||Ghats Mountains|mountain range||||chains of mountains|||||||basalt|||||tree tops||pine forests||
There he penetrated the eastern Ghates Mountains with its many shacks, the lower layers of which are formed of basalt and the tops of which are overgrown with pinewoods.
Van tijd tot tijd wisselden Phileas Fogg en Francis Cromarty een enkel woord.
From time to time Phileas Fogg and Francis Cromarty exchanged a single word.
Op dit punt vatte de generaal het gesprek weder op dat telkens afgebroken was en zeide: ‘Vóór eenige jaren, mijnheer Fogg, zoudt gij op deze plek een oponthoud hebben gevonden, dat uwe reis onmogelijk had gemaakt.'
|||||||||||jedes Mal||||||||||||||||||||||||
|||||||||||repeatedly||||||||||"would have"||||||delay||||||||
At this point the general resumed the conversation that had broken off, and said, "Before a few years, Mr. Fogg, you would have found a delay in this spot which would have made your journey impossible."
‘Waarom mijnheer Francis?'
"Why Mr. Francis?
‘Omdat de trein ophield aan den voet van dit gebergte, dat men in een palankijn of op een bergpaard had moeten oversteken tot het station Kandallah op de tegenoverliggende helling.'
||||||||||||||Tragstuhl|||||||||||||||
||||||||||||||palanquin|||||||||||||||slope
'Because the train stopped at the foot of this mountain range, which one should have crossed in a palanquin or on a mountain horse to the Kandallah station on the opposite slope.'
‘Dit oponthoud zou volstrekt geen beletsel zijn geweest voor het nakomen van het programma mijner reis,' antwoordde Fogg; ‘ik heb wel degelijk op eenige hinderpalen gerekend.'
|||||Hindernis||||||||||||||||ordentlich|||Hindernisse|
|||||obstacle||||||||||||||||indeed|||obstacles|
'This delay would not have hindered the fulfillment of the program of my journey in the least,' replied Fogg; 'I did count on some obstacles.'
‘Intusschen, mijnheer Fogg,' hervatte de generaal, ‘hebt gij toch gevaar geloopen u een groote moeielijkheid op den hals te halen door dat avontuur van uw bediende.'
'Meanwhile, Mr. Fogg,' resumed the general, 'you have run the risk of incurring a great difficulty in your servant's adventure.'
Passepartout, die zijn voeten onder zijn reisdeken had verborgen, sliep gerust en dacht er niet aan dat het gesprek hem gold.
||||||||||||||||||||concerned him
Passepartout, who had hidden his feet under his travel blanket, slept soundly, not thinking that the conversation was his.
‘Het Engelsch gouvernement,' ging sir Francis voort, ‘is zeer streng, en terecht, ten opzichte van zulke overtredingen.
|||||||||||||in Bezug auf|||
|||||||||||rightly so||with regard to|||violations
'The English government,' Sir Francis continued, 'is very strict, and rightly so, regarding such offenses.
Het stelt er boven alles prijs op, dat men de zeden en den godsdienst der Hindoes eerbiedigt en als men uw bediende gevangen had genomen....' ‘Welnu, als hij gevangen was genomen,' antwoordde Fogg, ‘zou hij veroordeeld zijn en zijn straf hebben ondergaan en daarna weder rustig naar Europa zijn teruggekeerd.
||||||||||Sitten|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
||||||||||morals and customs|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
It is above all a price to respect the customs and religion of the Hindus, and if your servant had been taken captive..." "Well, if he had been taken," replied Fogg, "he would have been condemned served his sentence and then peacefully returned to Europe.
Ik zie volstrekt niet in, in welk opzicht dit de reis van zijn meester had kunnen vertragen.'
||||||||||||||||verzögern
||||||||||||||||delay
I do not at all see in what respect this could have delayed his master's journey.
Toen hield het gesprek weder op.
Then the conversation again stopped.
Gedurende den nacht trok men het Ghates-gebergte door en kwam men te Nassik aan.
|||||||||||||Nashik|
|||||||||||||Nashik|
During the night they crossed the Ghates Mountains and arrived at Nassik.
Den volgenden morgen, 21 October, doorsneed men een betrekkelijk vlak land, door het grondgebied van Khandeish gevormd.
||||||||||||||Khandeish|
||||"cross"|||relatively|relatively flat land||||||Khandesh region|
The next morning, October 21, a relatively flat country formed by the territory of Khandeish was intersected.
De welbebouwde streek was bezaaid met dorpen, waarboven de minaret der pagode de plaats innam van den kerktoren in Europa.
|||||||||Minarett||||||||||
||||dotted with|||||||pagoda tower||||||||
The well-developed region was dotted with villages, above which the minaret of the pagoda took the place of the church tower in Europe.
Tallooze beken, voor het meerendeel uitloopende in de Godavery, besproeiden deze vruchtbare vlakte.
Tallooze|Bäche|||meiste Teil||||Godavery||||
|Streams|||majority of||||Godavari River|irrigated||fertile|
Countless streams, most of them flowing into the Godavery, watered this fertile plain.
Toen Passepartout ontwaakte en om zich heen zag, kon hij zich niet voorstellen dat hij in een trein van den Great-Peninsular-Railway het land der Hindoes dwars doorsneed.
||wachte auf||||||||||||||||||||||||||
||woke up||||||||||imagine|||||||||||||||straight across|cut through
When Passepartout awoke and looked around, he could not imagine that he was cutting across the land of Hindus in a train of the Great-Peninsular-Railway.
Het scheen hem ondenkbaar toe en toch was het maar al te waar.
It seemed unthinkable to him, and yet it was all too true.
De locomotief door een Britschen machinist bestuurd en gestookt met Engelsche steenkolen stootte hare rookwolken uit, die langzaam nedersloegen op de katoen-, tabaks-, muskaat-, kruidnagel- en peper-plantages Zij slingerden zij spiraalsgewijze, om de groepen palmboomen, waartusschen men de schilderachtige bungalows ontwaarde, alsmede eenige viharis, eene soort van verlaten kloosters en prachtige tempels, bedekt met de rijke ornamenten der Indische bouwkunst.
|||||||||||||||||||||Baumwolle|||Nelkenplantagen|||||||||||||||||entdeckte|sowie||Viharas||||||||||||||||
||||||operated by|||||coal|puffed out||Smoke clouds|||||||cotton plantations|tobacco plantations|nutmeg|Clove|||||||spirally||||||||||made out|as well as||monastic rest houses||||||||||||||||
The locomotive, driven by a British engine driver and fired with English coal, emitted clouds of smoke that slowly descended on the cotton, tobacco, nutmeg, clove and pepper plantations. They spiraled around the groups of palm trees, among which one could see the picturesque bungalows and some viharis, a kind of abandoned monasteries and beautiful temples covered with the rich ornaments of Indian architecture.
Dan weder waren het vlakten die zich tot den horizon uitstrekten, begroeide moerassen waarin slangen en tijgers huisden, welke verschrikt de vlucht namen voor het dreunen van den trein en eindelijk bosschen die door den spoorweg waren doorsneden, en waarin de olifanten met peinzenden blik de wagens gadesloegen, welke in toomelooze vaart voorbij snelden.
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||nachdenklichem|||||||unbändige Geschwindigkeit|||
||||||||||||swampy areas||snakes|||||frightened||||||||||||||||||cut through||||||contemplative||||observed|||unrestrained speed|||
Then there were plains stretching to the horizon, overgrown marshes inhabited by snakes and tigers, which fled terrified by the thumping of the train, and finally forests cut by the railroad, in which elephants watched with pensive eyes the wagons which passed by at breakneck speed.
Na het station Mallegaum te hebben aangedaan, passeerden de reizigers die noodlottige streek wier bodem zoo vaak gedrenkt was met het bloed, door de volgelingen der godin Kali vergoten.
|||Mallegaum Bahnhof||||||||verhängnisvolle|||||||||||||||Göttin||
|||Mallegaum station||||||||fatal||whose|||||||||||followers|||goddess Kali|shed by
After stopping at the Mallegaum station, the travelers passed through that fateful region whose soil was so often drenched with the blood shed by the followers of the goddess Kali.
Niet ver van daar verhieven zich Ellora en zijne bewonderenswaardige pagoden en verder het beroemde Aurengabad, de hoofdplaats van den wreeden Aurengzeba dat thans de onbeduidende hoofdplaats is van een der afgelegen provinciën van het rijk Nizam.
||||||Ellora|||||||||Aurangabad|||||grausamen|Aurangzeb||jetzt||unbedeutende|||||||||||Nizam
||||rose up||Ellora caves|||||||||Aurangabad||||||Aurangzeb||||insignificant|||||||||||Nizam's kingdom
Not far from there rose Ellora and its admirable pagodas and further the famous Aurengabad, the capital of the cruel Aurengzeba which is now the insignificant capital of one of the remote provinces of the empire of Nizam.
Hier was het, dat Feringhea, het hoofd der Thugs, de koning der worgers zijne heerschappij uitoefende.
||||Feringhea||||Thugs||||Würger||Herrschaft|
||||Feringhea||||stranglers||||stranglers|||
Here it was that Feringhea, the chief of the Thugs, the king of the worgers, exercised his dominion.
Die moordenaars vormden eene geheime vereeniging, welke ter eere van de godin van den Dood, haar menschen van elken leeftijd offerden zonder bloed te vergieten en er was een tijd, dat men geen plek vond, waaronder niet een lijk was begraven.
Those murderers formed a secret society which, in honor of the goddess of Death, sacrificed her people of every age without shedding blood, and there was a time when no place was found under which not a corpse was buried.
Het Britsche Gouvernement heeft deze moorden wel in aanzienlijke mate kunnen beteugelen, maar het genootschap bestaat toch nog en heeft niet opgehouden te werken.
|||||||||||in den Griff bekommen||||||||||||
The British Government has been able to curb these murders to a considerable extent, but the society still exists and has not ceased to work.
Ten half een hield de trein stil aan het station van Burhampore: daar kon zich Passepartout tegen zeer hoogen prijs een paar schoenen koopen, bezet met valsche paarlen, die hij met onverholen gevoel van ijdelheid aantrok.
|||||||||||||||||||||||||||||||offenem Stolz||||
At half past one the train stopped at the station of Burhampore, where Passepartout could buy himself at a very high price a pair of shoes studded with fake pearls, which he put on with an unconcealed sense of vanity.
De reizigers ontbeten in allerijl en zetten de reis voort naar het station van Assurghur, na eerst een poos lang den oever te hebben gevolgd van de Tapy, eene kleine rivier, welke zich in de golf van Cambaye stort, in de nabijheid van Surate.
||||||||||||||Assurghur|||||||||||||Tapy||||||||||Kambai|stürzt|||||Surat
The travelers hastily had breakfast and continued their journey to Assurghur station, after having followed for a while the bank of the Tapy, a small river which plunges into the Gulf of Cambaye, near Surate.
Het is hier de geschikte plaats om mede te deelen wat er in den geest van Passepartout omging.
This is the proper place to tell what was going on in Passepartout's mind.
Tot aan zijne komst te Bombay had hij geloofd en had hij kunnen gelooven, dat daarmede de zaak zou zijn afgeloopen.
Until his arrival in Bombay, he had believed and could have believed that that would be the end of the matter.
Maar sedert hij in volle vaart Indië doorkliefde, had er eene omkeering in zijn geest plaats gehad.
|||||||durchsegelt|||||||||
But since he swept through the Indies at full speed, there had been a change in his mind.
Zijn natuurlijke aanleg was weder geheel bovengekomen.
His natural disposition had fully reappeared.
De phantastische denkbeelden zijner jeugd herleefden in hem en hij geloofde in ernst aan de plannen van zijn meester; hij geloofde aan het wezenlijk bestaan van de weddenschap en dus ook aan die reis om de wereld en aan het maximum van tijd dat niet mocht worden overschreden.
The fantastic ideas of his youth were revived in him, and he believed earnestly in his master's plans; he believed in the essential existence of the bet and therefore also in that journey around the world and in the maximum of time that should not be exceeded.
Reeds begon hij zich ongerust te maken over een mogelijk oponthoud, aan ongelukken die hun onderweg konden overkomen.
Already he was beginning to worry about a possible delay, about accidents that might happen to them on the way.
Het was of hij zelf belang had in die weddenschap en hij sidderde bij de gedachte, dat hij zelf de verwezenlijking in gevaar had kunnen brengen door zijne onvergeeflijke nieuwsgierigheid Hij was dan ook veel onrustiger dan Fogg, wiens flegmatiek karakter hem niet ten deel was gevallen.
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||phlegmatische|||||||
It was as if he himself had an interest in the bet, and he shuddered at the thought that he himself might have jeopardized its realization by his unforgivable curiosity. He was, therefore, much more restless than Fogg, whose phlegmatic disposition had not befell him.
Hij telde en telde nogmaals de dagen, die waren verloopen, verwenschte de halten van den trein, die hij van traagheid beschuldigde, terwijl hij er in zijn binnenste Fogg, een verwijt van maakte, dat deze geene premie aan den machinist had uitgeloofd.
|||||||||||||||||||Langsamkeit||||||||||reproach|||||||||||
He counted and counted again the days that had elapsed, cursed the stops of the train, which he accused of slowness, while in his innermost mind he reproached Fogg, who had not offered a premium to the driver.
De goede man wist niet, dat wat mogelijk is op eene mailboot, niet mogelijk is op een spoortrein, waarvan de snelheid door het reglement wordt bepaald.
The good man did not know that what is possible on a mail boat is not possible on a railway train, the speed of which is determined by the regulations.
Tegen den avond kwam men in de engte van het Sutpore gebergte dat het grondgebied van Khandeish scheidt van dat van Bundelkund.
||||||||||Sutpore-Gebirge|||||||trennt||||
Toward evening they entered the narrows of the Sutpore Mountains separating the territory of Khandeish from that of Bundelkund.
Den anderen morgen, 22 October, toen de heer Francis Cromarty vroeg hoe laat het was, raadpleegde Passepartout zijn horloge en antwoordde, dat het drie uren in den morgen was.
||||||||||||||konsultierte|||||||||||||
The other morning, October 22, when Mr. Francis Cromarty asked what time it was, Passepartout consulted his watch and replied, that it was three o'clock in the morning.
Dat beroemde horloge, nog altijd geregeld naar den meridiaan over Greenwich, dat zeven en zestig graden westelijker ligt, liep vier uren achter en moest ook vier uren achterloopen.
That famous watch, still regular to the meridian over Greenwich, which is sixty-seven degrees west, was four hours behind and had to be four hours behind.
Sir Francis herleidde dus het uur door Passepartout opgegeven tot den werkelijken tijd en maakte hem dezelfde opmerking als reeds vroeger Fix had gemaakt.
Sir Francis thus reduced the hour given by Passepartout to the actual time and made him the same remark as already Fix had made before.
Hij trachtte hem aan het verstand te brengen, dat hij zijn uurwerk regelen moest naar elken nieuwen meridiaan, en dat, wanneer hij altijd oostelijk voorttrok, dus met de zon mede, de dagen zooveel maal vier minuten korter waren als men graden doorliep.
He tried to make him understand that he had to adjust his clock to each new meridian, and that when he always traveled east, i.e. with the sun, the days were four times shorter as one moved through degrees.
Maar het baatte niet Of de koppige knecht den generaal al of niet begreep, zeker is het, dat hij er bij volhardde om zijn horloge niet vooruit te zetten en het onveranderlijk op den Londenschen tijd hield.
||nutzte nichts||||sture|||||||||||||||beharrte|||||||||||||London||
But to no avail Whether or not the stubborn servant understood the general, what is certain is that he insisted on not setting his watch ahead and kept it invariably on London time.
Het was trouwens een onschuldige manie, waarbij niemand schade kon hebben.
It was a harmless mania, by the way, where no one could be harmed.
Des morgens ten acht uren op vijftien mijlen van Rothal, hield de trein stil te midden van een groot bosch, omringd door eenige bungalows en hutten voor arbeiders.
At eight o'clock in the morning, fifteen miles from Rothal, the train stopped in the midst of a large forest, surrounded by a few bungalows and huts for workers.
De conducteur liep den trein langs en riep den reizigers toe: ‘Uitstappen heeren!'
The conductor passed the train and called to the passengers, "Get out, gentlemen!"
Phileas Fogg zag den heer Francis Cromarty aan, die niets scheen te begrijpen van deze halt in een bosch van tamarinde en khajoers.
||||||||||||||||||||||Khajur-Bäume
Phileas Fogg looked at Mr. Francis Cromarty, who seemed to understand nothing about this halt in a forest of tamarind and khajoers.
Passepartout was niet minder verbaasd; hij sprong den waggon uit en keerde bijna even spoedig terug met de woorden: ‘Mijnheer, daar is geen spoorweg meer.'
Passepartout was no less surprised; he sprang out of the carriage and returned almost as quickly, saying, "Sir, there is no more railway there."
‘Wat meent ge?'
"What do you think?
vroeg Francis Cromarty.
Francis Cromarty asked.
‘Ik meen, dat de weg niet doorloopt.'
||||||führt weiter
'I mean, the road doesn't go on.'
De brigade-generaal verliet nu ook den waggon.
The brigadier general now also left the wagon.
Phileas Fogg volgde hem, zonder zich te haasten Beiden richtten zich tot den conducteur.
Phileas Fogg followed him, without hurrying Both turned to the conductor.
‘Houden wij hier stil?'
'Do we stop here?'
‘Zeer zeker.
'Definitely.
De spoorweg is niet voltooid.'
The railway is not completed.'
‘Hoe!
'How!
Niet voltooid?'
|abgeschlossen
Not completed?
‘Neen, er is nog een eind weg, ongeveer vijftig mijlen, tusschen dit punt en Allahabad, waar de weg weder begint.'
||||||||||||||Allahabad|||||
"No, there is still some distance, about fifty miles, between this point and Allahabad, where the road begins again."
‘Maar de dagbladen hebben toch de opening van de lijn medegedeeld.'
'But the newspapers have announced the opening of the line anyway.'
‘Wat zal ik u zeggen, generaal?
'What shall I tell you, General?
de dagbladen hebben zich vergist' ‘En gij geeft plaatskaartjes van Bombay naar Calcutta,' hernam de heer Francis Cromarty, die zich begon boos te maken.
||||geirrt|||||||||||||||||||
the newspapers have erred" "And ye give place tickets from Bombay to Calcutta," rejoined Mr. Francis Cromarty, who was beginning to get angry.
‘Zeker; maar de reizigers weten wel, dat zij op eigen gelegenheid van Kholby naar Allahabad moeten reizen.'
||||||||||||Kholby||Allahabad||
'Secure; but the travelers know well that they must travel on their own from Kholby to Allahabad.'
De heer Francis Cromarty was woedend.
Mr. Francis Cromarty was furious.
Passepartout had den conducteur wel willen doodslaan, ofschoon het diens schuld niet was, en durfde zijn meester niet aanzien.
Passepartout would have liked to kill the conductor, although it was not his fault, and did not dare look at his master.
‘Sir Francis,' zeide de heer Fogg eenvoudig ‘als gij het goed vindt, zullen wij naar een middel omzien om naar Allahabad te komen.'
"Sir Francis," said Mr. Fogg simply, "if it pleases you, we will look for a means of getting to Allahabad."
‘Mijnheer Fogg, dit is een oponthoud dat stellig allernadeeligst moet werken op uw plan.'
|||||||sicherlich|äußerst nachteilig|||||
"Mr. Fogg, this is a delay which must surely be most detrimental to your plan."
‘Neen, Sir Francis, het was voorzien.'
'Nay, Sir Francis, it was foreseen.'
‘Hoe!
'How!
wist ge dan dat de weg....' ‘Volstrekt niet, maar ik wist, dat vroeg of laat eene hinderpaal voor mijne reis zich zou voordoen.
||||||||||||||||Hindernis||||||
did you know then that the road....' 'Not at all, but I knew that sooner or later some obstacle to my journey would arise.
Niets is echter verloren.
However, nothing is lost.
Ik ben nog twee dagen vooruit en die kan ik er aan geven.
I'm still two days ahead and I can give that to it.
De stoomboot van Calcutta naar Hongkong vertrekt den 25sten des middags.
The steamer from Calcutta to Hong Kong leaves on the 25th in the afternoon.
Wij hebben van daag den 22sten en wij zullen bijtijds te Calcutta zijn.'
We have to-day the 22nd and we'll be in Calcutta in time.'
Tegen dit antwoord met het grootste vertrouwen uitgesproken was niets aan te voeren.
There was nothing to argue against this answer expressed with the utmost confidence.
Het was maar al te waar, dat de spoorweg op dit punt ophield.
It was all too true that the railroad stopped at this point.
De dagbladen zijn als sommige horloges, die altijd vooruit loopen en zij hadden te voorbarig de voltooiing van de lijn aan het publiek medegedeeld.
The newspapers are like some watches, always running ahead, and they had communicated the completion of the line to the public too prematurely.
Den meesten reizigers was het bekend, dat de spoorweg hier eindigde en zij hadden zich meester gemaakt van alle vervoermiddelen, welke in het dorp te bekomen waren, palkigharis op vier wielen, karretjes door reboe's, ossen met bulten, getrokken, reiswagens die op de beweegbare pagodes geleken, palankijns, paarden enz.
|||||||||||||||meister||||||||||||Palankins||||||Reboes|||Beulen|||||||||Tragwagen||
Most travelers knew that the railroad ended here and they had taken possession of all means of transportation available in the village, four-wheeled palkigharis, carts pulled by rebu's, oxen with humps, travel carts resembling the movable pagodas, palankins, horses, etc.
De heeren Fogg en Francis Cromarty, na het geheele gehucht te hebben afgeloopen, kwamen terug, zonder iets te hebben gevonden.
|||||||||Weiler||||||||||
Messrs. Fogg and Francis Cromarty, after walking the entire hamlet, returned, having found nothing.
‘Ik ga te voet,' zeide Phileas Fogg.
"I'm going on foot," said Phileas Fogg.
Op dat oogenblik kwam Passepartout bij zijn meester terug en met een veelbeteekenenden grijns zag hij naar zijn prachtige, maar zeer onvoldoende muilen.
|||||||||||||||||||||unzureichend|Schuhe
At that moment Passepartout returned to his master, and with a knowing grin he looked at his beautiful, but very inadequate, maws.
Gelukkig was hij zelf ook op ontdekking uit geweest en met zekere aarzeling, zeide hij: ‘Mijnheer, ik geloof, dat ik een middel van vervoer heb gevonden.'
||||||||||||Zögern|||||||||||||
Happily, he had been out exploring himself, and with a certain hesitation said, "Sir, I believe I have found a means of transportation."
‘En welk?'
"And which one?
‘Een olifant, Een olifant, die toebehoord aan een Indiër op honderd schreden van hier.'
|||||||||||Schritte||
'An elephant, An elephant, belonging to an Indian a hundred paces from here.'
‘Laat ons den olifant gaan zien,' antwoordde Fogg.
'Let's go see the elephant,' Fogg replied.
Vijf minuten later kwamen Phileas Fogg, sir Francis Cromarty en Passepartout in eene hut, waarachter een perk was, dat door hooge palissaden was afgesloten.
|||||||||||||Hütte|||Gartenbereich|||||||
Five minutes later Phileas Fogg, Sir Francis Cromarty, and Passepartout came to a hut, beyond which was a bed closed by high palisades.
In de hut was een inlander, in het perk een olifant.
|||||Ureinwohner|||Gehege||
In the hut was a native, in the flowerbed an elephant.
Op hun verzoek bracht de inlander den heer Fogg en zijne twee metgezellen in het perk.
|||||||||||||||Gartenbereich
At their request, the native put Mr. Fogg and his two companions in line.
Daar bevonden zij zich in tegenwoordigheid van een half getemden olifant, dien zijn meester africhtte niet om er een lastdier van te maken, maar om in den oorlog te dienen.
||||||||||||||ausbildete|||||||||||||||
There they were in the presence of a half-tamed elephant, which his master trained not to make a beast of burden, but to serve in war.
Met dat doel had hij het aangeboren zachtaardig karakter van het dier gewijzigd; zoodat men het nu geleidelijk tot den hoogsten graad van woede, in het indoesch mutsh genoemd, kon aanhitsen.
||||||||||||verändert|||||allmählich||||||||||Wut|||
To that end he had modified the innately gentle nature of the animal; so that one could now gradually stir it up to the highest degree of anger, called mutsh in the Indian language.
Tot dat doel had hij hem drie maanden met suiker en boter gevoerd.
|||||||||||Butter|
To that end, he had fed him sugar and butter for three months.
Die voeding moge minder doelmatig voor dit doel schijnen, het wordt er nochtans met den besten uitslag toe aangewend.
||möge||||||||||dennoch||||Ergebnis||
That food may seem less effective for this purpose, yet it is most effectively employed for it.
Zeer gelukkig voor Fogg was de olifant in quaestie nog slechts sedert korten tijd aan deze methode onderworpen en had de mutsh zich nog niet geopenbaard.
Very fortunately for Fogg, the elephant in question had only recently been subjected to this method, and the mutsh had not yet revealed itself.
Kiouni - zoo heette het dier - kon even als alle olifanten langen tijd hard loopen en daar Fogg geen ander vervoermiddel bekomen kon, besloot hij dit te bezigen.
Kiouni||||||||||||||||||||||||||
Kiouni--that was the name of the animal--like all elephants could run for a long time, and as Fogg could obtain no other means of transport, he decided to use this.
Maar de olifanten zijn duur in Indië en zij begonnen er schaarsch te worden.
|||||||||||knapp||
But the elephants are expensive in India and they are getting scarce there.
De mannetjes, de eenigen die in den circus gebruikt kunnen worden, zijn zeer gezocht.
The males, the only ones who can be used in the circus, are much sought after.
Deze dieren telen slechts weinig voort, wanneer zij tam zijn gemaakt, zoodat men ze slechts krijgen kan door er jacht op te maken Zij worden dan ook met zeer veel zorg verpleegd en toen Fogg aan den inlander vroeg of hij zijn dier wilde verhuren, weigerde deze kortaf.
||züchten||wenig||||||||||nur, lediglich|||||||||||||||||||||||||||||||||kurz
These animals breed very little when domesticated, so that they can only be obtained by hunting. They are therefore nursed with great care, and when Fogg asked the native if he would hire his animal, he refused. curtly.
Fogg hield aan en bood een buitengewoon hoogen prijs, 10 pond sterling per uur.
Fogg persisted and offered an extraordinarily high price, £10 an hour.
Dit werd geweigerd.
This was denied.
20 pond.
20 lbs.
Ook dit werd niet aangenomen.
This, too, was not accepted.
40 pond.
40 lbs.
Evenmin.
Nor.
Passepartout stampvoette van woede bij elke weigering.
Passepartout stampeded with anger at each refusal.
Maar de inlander bood weerstand aan de verzoeking.
But the native resisted the temptation.
Nochtans, het was eene goede som.
Dennoch|||||
However, it was a good sum.
Aannemende, dat de olifant vijftien uren noodig had om naar Allahabad te komen, zou hij zijn eigenaar 600 pond of f 7200 opbrengen.
|||||||||||||||||||f|
Assuming it took the elephant fifteen hours to get to Allahabad, it would fetch its owner 600 pounds or 7,200 guilders.
Phileas Fogg maakte zich geen oogenblik driftig.
||||||irritable
Phileas Fogg did not for a moment's temper.
Hij sloeg den inlander voor diens olifant te verkoopen en bood hem 1000 pond sterling.
He beat the native for selling his elephant and offered him 1000 pounds sterling.
De eigenaar wilde niet toeslaan.
The owner didn't want to strike.
Misschien begreep hij, dat hij nog betere zaken kon maken.
Perhaps he understood that he could make even better business.
Sir Francis Cromarty trok Fogg ter zijde en raadde hem aan niet verder te gaan en eerst eens te overwegen.
|||||||||||||||||||nachdenken
Sir Francis Cromarty pulled Fogg aside and advised him not to go any further and to consider it first.
Phileas Fogg antwoordde, dat hij niet gewoon was, iets te doen zonder vooraf na te denken, maar dat het eene weddenschap gold van 20,000 pond; dat die olifant onmisbaar voor hem was en dat hij het dier dus hebben moest, al zou hij er twintig maal den prijs voor betalen.
Phileas Fogg replied, that he was not in the habit of doing something without thinking beforehand, but that it was a bet of 20,000 pounds; that that elephant was indispensable to him, and that he must therefore have the animal, even if he were to pay twenty times the price for it.
Fogg keerde daarop tot den inlander terug, wiens kleine oogen, die glinsterden van hebzucht, genoeg bewezen dat het slechts eene quaestie van geld was.
Fogg then turned back to the native, whose small eyes, shining with greed, proved enough that it was only a matter of money.
Achtereenvolgens bood Fogg hem 1200, 1500, 1800, eindelijk 2000 pond.
Der Reihe nach|||||
Successively Fogg offered him 1,200, 1,500, 1,800, finally 2,000 pounds.
Passepartout, gewoonlijk vuurrood, werd bleek van ontroering.
||||||Rührung
Passepartout, usually fire-red, turned pale with emotion.
Voor 2000 pond stond de inlander zijn olifant af.
For 2,000 pounds, the native relinquished his elephant.
‘Bij mijn muilen!'
||maulen
"By my maws!
riep Passepartout, ‘dat is een hooge prijs voor olifantenvleesch.'
cried Passepartout, "that's a high price for elephant flesh.
Toen de koop gesloten was, kwam het er slechts op aan een gids te vinden.
||||||||||||Führer||
When the sale was closed, it only came down to finding a guide.
Dit was gemakkelijker.
This was easier.
Een jeugdige Parsi, met een verstandig uiterlijk, bood zijne diensten aan.
||Parsi||||||seine||
A youthful Parsi, with a sensible appearance, offered his services.
De heer Fogg nam hem aan en beloofde hem eene rijke belooning, wat het plichtgevoel van dezen gids in hooge mate ontwikkelde.
Mr. Fogg accepted him and promised him a rich reward, which highly developed this guide's sense of duty.
De olifant werd terstond voorgebracht en getuigd.
||||||bezeugt
The elephant was immediately brought forward and rigged.
De Parsi kende uitstekend het vak van makout of cornac.
|||||||Maharadscha||Elefantenführer
The Parsi knew excellently the craft of makout or cornac.
Hij legde een soort van kleed over het dier en hing aan béide zijden manden, die echter niet zeer gemakkelijk waren ingericht.
||||||||||||||Körbe|||||||
He put a sort of rug over the animal and hung silk baskets on béither, which, however, were not very conveniently arranged.
Phileas Fogg betaalde den inlander met banknoten, die hij uit zijn reiszak haalde.
Phileas Fogg paid the native with banknotes, which he took from his travel bag.
Het was Passepartout of hij ze uit zijne ingewanden voelde scheuren.
|||oder|||||Eingeweide||
It was Passepartout whether he felt them tearing from his guts.
Daarop bood de heer Fogg sir Francis aan, hem naar het station van Allahabad te brengen.
Thereupon Mr. Fogg offered Sir Francis to take him to Allahabad station.
De generaal nam dit aan.
The general accepted this.
Een reiziger meer zou het reusachtige dier niet eens voelen.
One more traveler would not even feel the giant animal.
Daarop kocht men te Khalty eenige levensmiddelen.
||||Khalty||
Thereupon they bought some foodstuffs at Khalty.
Sir Francis Cromarty nam plaats in een van de manden.
Sir Francis Cromarty took a seat in one of the baskets.
Phileas Fogg in de andere.
Phileas Fogg in the other.
Passepartout zette zich schrijlings op het kleed tusschen zijn meester en den generaal.
|||quer sitzen|||||||||
Passepartout straddled the rug between his master and the general.
De Parsi heesch zich op den nek van den olifant en ten negen ure verliet deze het gehucht en bereikte langs den kortsten weg het dichte gedeelte van het palmbosch.
|||||||||||||||||Dorf||||||||||||Palmenwald
The Parsi hoisted himself on the elephant's neck and at nine o'clock the elephant left the hamlet and reached the dense part of the palm grove by the shortest route.
