De onzichtbare coronadoden
Ze worden ook wel de 'onzichtbare' corona-doden genoemd.
Mensen die de afgelopen tijd zijn overleden...
...maar niet onder het kopje 'corona' in de boeken kwamen.
Omdat ze ongetest en buiten het ziekenhuis stierven...
Maar ze zijn er dus wel.
Vermoedelijk zijn er door het coronavirus in Nederland...
...twee keer zoveel mensen overleden. Vooral ouderen.
Die thuis of in verpleeghuizen achter gesloten deuren overlijden...
...met symptomen die wel verdacht veel lijken op corona.
Sanna ziet de ouderen die zij al jaren verzorgt één voor één doodgaan.
Nu overlijden ze en worden ze opgehaald. En dat was het.
Elke dag als je denkt: dit was het, dan komen er per dag weer twee bij.
Dus zeggen huisartsen...
...als we de totale impact van deze ziekte in kaart willen brengen, dan kunnen we niet anders dan...
...ook zicht hebben op de overleden patiënten die niet zijn getest.
Maar hoe doe je dat?
Het RIVM rapporteert alleen de doden die ook officieel, dus getest, aan corona zijn overleden.
En dat is onvolledig.
Daarom krijgen ze nu hulp van huisartsen én het Centraal Bureau voor de Statistiek.
Omdat zij met hun eigen ogen kunnen zien wat er met hun patiënten gebeurt...
...en zij zicht hebben op alle overlijdens in Nederland.
Dat leggen we uit.
We beginnen met de huisartsen.
De coronapatiënten die voor het ziekenhuis onzichtbaar blijven, zien zij wel.
De mensen die komen te overlijden, kunnen zij sinds deze week registreren...
...via het platform Zorgdomein.nl, waarop bijna alle huisartsen zijn aangesloten.
Op dat platform is namelijk een speciale covid-19-meldknop toegevoegd...
...voor de sterfgevallen van wie de huisarts vrijwel zeker weet dat het coronavirus in het spel is.
Huisarts Merijn heeft daar al gebruik van gemaakt.
Het was een wat oudere patiënt.
Hij had koorts, hij had een lage zuurstof in zijn bloed...
...we hoorden aan twee kanten een bilaterale longontsteking.
Ook dat is heel typisch voor corona, zeker als je dat een aantal keer hebt gezien...
...dat je met een hele grote mate van zekerheid ook de diagnose corona kunt stellen...
...zonder dat er sprake is van een bewezen corona-infectie.
Dan: alle overlijdens in Nederland.
Het CBS houdt dat aantal per week bij.
Zij weten dus precies hoeveel Nederlanders er in totaal doodgaan.
Maar wat zegt zo'n getal dan over de doodsoorzaak?
In principe niets.
Totdat je die getallen op een rijtje zet in een grafiek.
Oké....
...die gaan we even helemaal ontleden.
Als je goed kijkt dan zie je een golfbeweging in deze grafiek.
Die loopt gelijk met de seizoenen.
In de zomer gaan er namelijk minder mensen dood dan in de winter.
Dat heeft onder meer te maken met de griep.
Het seizoensgebonden influenzavirus dat elk jaar weer opdoemt.
In de winter van 2017 en 2018 heerste er een langdurige griepepidemie in Nederland.
De griepepidemie breidt zich verder uit. En de piek lijkt nog niet bereikt.
Van begin oktober tot eind mei werden er bijna 1 miljoen mensen ziek door een griepinfectie.
In die periode stierven er 9500 mensen meer dan normaal.
En dat zie je terug aan deze berg in de grafiek...
...die in tijd gelijk loopt aan die griepepidemie.
Het ging vooral ook toen om kwetsbare ouderen, voor wie de griep veel gevaarlijker is.
Het jaar daarop kreeg de griep veel minder vat op ons en hadden we een redelijk gemiddelde winter.
In de zomer van 2019 gebeurt er wel weer iets dat afwijkt.
Deze kleine piek.
Die hangt samen met de extreem warme zomer...
...toen een hittegolf relatief veel levens eiste.
Komen we bij 2020, dan zien we dat in de eerste tien weken gebeurt...
...wat je op basis van het gemiddelde zou mogen verwachten.
Normaal gesproken gaat daarna deze lijn in de lente, als het warmer wordt, weer omlaag.
Maar, nu niet.
Kijk wat er gebeurt sinds maart.
Je raadt het al...
...deze enorme piek is het coronavirus.
Tenminste, daar lijkt het verdacht veel op.
Toch? Tanja Traag van het CBS?
Zijn dat allemaal coronadoden? Dat weten we niet zeker.
Maar er is een aantal dingen die daar vertrouwen in geven...
...we zien bijvoorbeeld dat de sterfte onder ouderen aanzienlijk is toegenomen.
We zien ook dat in de provincies, waar ook door de GGD's aan het RIVM gemelde sterfgevallen...
...dat die eenzelfde patroon laten zien in onze cijfers.
Het begon in Brabant en Limburg en langzaam breidt het zich uit over Nederland.
Dat is geen toeval.
Maar om het nog zekerder te weten zijn ook de officiële doodsoorzaken nodig.
Die komen dus onder meer via huisartsen uiteindelijk bij het CBS terecht...
De totale balans kunnen we pas opmaken zodra alle cijfers...
...ook met terugwerkende kracht zijn verwerkt.
Maar met één hardnekkige mythe kan door deze cijfers nu al worden afgerekend.
We dachten even, of een aantal mensen dacht: 'het is maar een griepje'...
...en die ene epidemie was veel erger.
Maar als je de huidige cijfers daarmee vergelijkt zie je dat de sterfte veel harder oploopt...
...dan in die bewuste griepepidemie.
En die teller...
...loopt door.
Het heeft er alle schijn van dat we er nog niet zijn, nee.
Dus...
...dankzij hun registratie van de nu nog verborgen coronadoden...
...en hun cijfers van alle sterfgevallen in Nederland...
...krijgen we straks een veel completer beeld van de impact van het coronavirus.
En dat is niet alleen fijn voor ons overzicht.
Nabestaanden willen natuurlijk graag weten waaraan iemand komt te overlijden...
...dan is het belangrijk dat zo iemand wordt meegenomen in de statistieken.
Omdat het anders lijkt alsof iemands dood buiten het ziekenhuis minder telt...
...dan als iemand thuis komt te overlijden.
En daarom vinden we het belangrijk om die cijfers compleet te maken.
Dat ze dus niet langer onzichtbaar zijn.
En nog even dit.
De coronacrisis beheerst ons leven nu al ruim een maand.
Maar we merken dat er ook behoefte is aan andere verhalen.
Laat ons in de comments weten met wat voor vragen je zit.
Over corona, of iets anders.
Bedankt voor het kijken.
