Οne lifetime; many lives | Maya Tsoclis | TEDxThessaloniki Ein Leben; viele Leben | Maya Tsoclis | TEDxThessaloniki One lifetime; many lives | Maya Tsoclis | TEDxThessaloniki Una vida, muchas vidas | Maya Tsoclis | TEDxThessaloniki Une vie, plusieurs vies | Maya Tsoclis | TEDxThessaloniki 一期一会｜マヤ・ツォクリス｜TEDxThessaloniki Uma vida; muitas vidas | Maya Tsoclis | TEDxThessaloniki Bir ömür; birçok hayat | Maya Tsoclis | TEDxThessaloniki

Μετάφραση: Andreas Tzekas Επιμέλεια: Mary Keramida

[Κάθε τέλος είναι μια αρχή] [Every end is a beginning]

[Παρουσιάζουμε στη σκηνή] [Introducing on stage]

[τη Μάγια Τσόκλη]

Ουπς.

Καλημέρα.

(Χειροκρότημα)

Χθες κάναμε την πρόβα, δεν ήταν τόσος κόσμος. Yesterday we did the rehearsal, there were not so many people. Μεγάλη μου τιμή που βρίσκομαι εδώ, σε μια κούκλα Θεσσαλονίκη, It is a great honour to be here, in a beautiful Thessaloniki,

θέλω να σας πω, πραγματικά. I want to tell you, really.

Έκανα αυτή τη βόλτα στην παραλία, είσαστε πάρα πολύ τυχεροί. I did this walk on the beach, you are very, very lucky.

Ευχαριστώ πάρα πολύ τους ανθρώπους Thank you very much to the people

που μου εμπιστεύτηκαν αυτήν την πρώτη παρουσίαση. for entrusting me with this first presentation.

Συνήθως όπως ξέρετε, παρουσιάζω τις ζωές άλλων. Usually, as you know, I present the lives of others.

Σήμερα θα σας παρουσιάσω τη δική μου τη ζωή. Today I am going to introduce you to my own life.

Αυτό, γιατί πιστεύω ότι εικονογραφεί με ενδιαφέρον την εφαρμογή στην πράξη, This is because I think it interestingly illustrates the application in practice,

του σημερινού θέματος του TEDxThessaloniki.

Θα ξεκινήσω από πολύ μικρή. I'll start very young.

Εδώ με βλέπετε με τη μαμά μου. Here you see me with my mom.

Είμαι πεντέμισι χρονών περίπου. I'm about five and a half years old.

Ζούμε στη Γαλλία.

Κάτι συνέβη και οι γονείς μου Something happened and my parents

με στέλνουν στην Αθήνα, στη θεία Ελένη. they send me to Athens, to Aunt Helen.

Μετά από δύο μήνες έρχεται ο πατέρας μου, After two months my father comes,

με παίρνει, πηγαίνουμε στο δωμάτιό μου, he picks me up, we go to my room,

ανεβαίνω πάνω στο κρεβάτι, για να έχω το ίδιο ύψος (με αυτόν), I get on the bed, so I can be the same height (as him),

για να με πάρει αγκαλιά,

και μου λέει: «Μάγια, η μαμά πέθανε». and he says to me: "Maya, Mama's dead."

Του λέω:

«Δεν είναι πλάκες, που κάνουν σε παιδιά, αυτά». "These are not jokes, what they do to children."

Μου λέει: «Δεν είναι πλάκα, η μαμά πέθανε».

Εγώ, μέσα σε πολύ λίγη ώρα, πηγαίνω στη θεία Ελένη I, in a very short time, go to Aunt Helen's

και της λέω πολύ σοβαρά: «Να σε λέω μαμά;» and I tell her very seriously: "Can I call you Mom?"

Τη θεία Ελένη

και τη γυναίκα που με μεγάλωσε, την Ελένη δεν την είπα ποτέ μαμά. and the woman who raised me, Helen, I never called her Mom.

Όμως νομίζω ότι η αντίδρασή μου ήταν πάρα πολύ υγιής

και καθόρισε, θα έλεγα, και τον μετέπειτα χαρακτήρα μου. and defined, I would say, my later character.

Το υπόλοιπο της παιδικής μου ηλικίας θα το περάσω ακολουθώντας The rest of my childhood will be spent following

τις επαγγελματικές δραστηριότητες του πατέρα μου, σε όλο τον κόσμο. my father's business activities around the world.

Θα ζήσω σε πολλές χώρες, σε πολλές πόλεις, σε πολλές γλώσσες, I will live in many countries, in many cities, in many languages,

θα πάω σε πολλά σχολεία, θα γνωρίσω πολλές δασκάλες,

θα κάνω και θα χάσω πολλούς φίλους. I'm gonna make and lose a lot of friends.

Έτσι θα εκπαιδευτώ στην προσαρμοστικότητα, So I will be trained in adaptability,

στους αποχαιρετισμούς και στην κοινωνικότητα.

Από τον πρόωρο θάνατο της μάνας μου και από τις πολλές μετακινήσεις, From my mother's untimely death and from moving around a lot,

παίρνω κάποια μαθήματα. I'm taking some classes.

Το πρώτο είναι ότι η ζωή είναι εξαιρετικά εύθραυστη

και μπορεί να αλλάξει εν μία νυκτί. and it can change overnight.

Το δεύτερο είναι ότι κάθε τέλος εμπεριέχει αλλά και συνεπάγεται μια αρχή. The second is that every end contains and implies a beginning.

Και το τρίτο είναι, ότι τελικά μια πλάκα είναι η ζωή And the third is that life is a joke after all

και για να κοροϊδέψεις τη μοίρα σου, and to mock your fate,

ίσως ο μόνος τρόπος είναι να κάνεις πολλές ζωές, maybe the only way is to have many lives,

να παίξεις πολλούς ρόλους. to play many roles.

Είχα και μια γιαγιά, φοβερή γιαγιά, τη γιαγιά Γλυκερία. I also had a grandmother, a great grandmother, Grandma Glykeria.

Την βλέπετε εδώ, δεύτερη από δεξιά. You can see it here, second from the right.

Η οποία γιαγιά Γλυκερία ήταν Πολίτισσα, Which grandmother Glykeria was a Politissa,

είχε ζήσει διωγμούς, ξεριζωμούς, had experienced persecution, uprooting,

ανταλλαγές πληθυσμών, αιφνίδιους θανάτους συγγενών, population exchanges, sudden deaths of relatives,

και έλεγε η γιαγιά Γλυκερία το γνωστό, το ξέρουμε όλοι μας: and Grandma Glykeria used to say the familiar, we all know it:

«Κάθε εμπόδιο για καλό, παιδί μου». "Every obstacle for good, my child."

Με το κάθε εμπόδιο για καλό, λοιπόν έτσι πορεύτηκα και εγώ. With every obstacle for good, so that's how I walked.

Στην εφηβεία μου, In my teens,

να λοιπόν,

αποφασίζω να ξεφύγω I decide to escape

από το «ασχολήσου με το πνεύμα σου» του πατέρα μου from my father's "deal with your spirit"

και να ασχοληθώ με τον πρωταθλητισμό. and get into sports.

Γίνομαι λοιπόν κολυμβήτρια. So I become a swimmer.

Γίνομαι σοβαρή κολυμβήτρια, κολυμπάω στον Παναθηναϊκό, I am becoming a serious swimmer, I swim for Panathinaikos,

κολυμπάω στην Εθνική ομάδα, έχω κάποιες επιτυχίες, I swim in the national team, I have some successes,

οι οποίες είναι προφανές ότι είχαν να κάνουν με την επιμονή μου. which obviously had to do with my persistence.

Διότι όπως βλέπετε στο 1,55 Because as you can see at 1.55

δεν είχα και τα προσόντα να πάω και πολύ ψηλά. I wasn't really qualified to go very high.

Εν πάσει περιπτώσει, το έζησα πολύ έντονα Anyway, I experienced it very intensely

με 5 ώρες προπόνηση την ημέρα, βάρη, γυμναστικές, with 5 hours of training a day, weights, gymnastics,

γίνομαι κάτι σε Καρπόζηλο, μπορείτε να με φανταστείτε. I'm turning into something in Carpozolo, you can imagine me.

Το θετικό όλης αυτής της ιστορίας είναι ότι μαθαίνω κάτι πάρα πολύ σημαντικό, The positive side of this whole story is that I am learning something very, very important,

την έννοια της υπέρβασης, the concept of transgression,

την οποία τη μαθαίνουν μόνο όσοι κάνουν πρωταθλητισμό. which is only learned by those who are in the championship game.

Εκεί δηλαδή που νομίζεις ότι έχεις πεθάνει, δεν έχεις καμία δύναμη, That is, when you think you are dead, you have no power,

κάτι συμβαίνει και μια καινούργια ορμή ξυπνάει μέσα σου, something happens and a new urge awakens in you,

και ξαναγεννιέσαι και μπορείς συνεχίζεις και ενδυναμώνεσαι. and you are reborn and you can go on and you are empowered.

Αυτό μόνο όσοι κάνουν πρωταθλητισμό μπορούν να το βιώσουν βέβαια, Only those who are championship athletes can experience this, of course,

γιατί ένας φυσιολογικός άνθρωπος που κάνει αθλητισμό κουράζεται, because a normal person doing sports gets tired,

σταματάει, ξαποσταίνει και ξεκινάει πάλι. stops, rests and starts again.

Περνάνε 4-5 χρόνια από έτσι πολύ γερή δουλειά 4-5 years pass by so very solid work

και κάποια στιγμή πηγαίνω στην προπόνησή μου, την κάνω and at some point I go to my workout, I'm out of here.

και βγαίνω από το νερό και λέω στον προπονητή μου: and I get out of the water and I say to my coach: «Νομίζω ότι αυτά μπορούσα να κάνω». "I think that's what I could do."

Είχα πάει σε δύο Βαλκανιάδες, είχα πάει και κάπου στην Ευρώπη, I had been to two Balkan Games, I had been somewhere in Europe, και του είπα ότι θα σταματήσω, and I told him I'd stop,

δεν μπορώ άλλο, τελειώνω. I can't take it anymore, I'm coming.

Έβαλε τα γέλια γιατί το άκουγε κάθε μέρα He laughed because he heard it every day

και δεν ξαναπάτησα ποτέ στο κολυμβητήριο. and I never went to the pool again.

Μετά πάλι σε μια προσπάθεια να ξεφύγω από την τέχνη, Then again in an attempt to get away from art, καταλαβαίνετε ότι με είχε μαρκάρει από μικρή. you can see that she had me marked from a very young age.

Αντί να με πηγαίνουν στην παιδική χαρά, Instead of taking me to the playground,

με πηγαίναν σε γκαλερί και σε μουσεία, είχα απηυδήσει πλέον. I was taken to galleries and museums, I was fed up.

Αποφάσισα να ασχοληθώ, με τις θετικές επιστήμες. I decided to go into the sciences.

Έτσι βρίσκομαι στο Παρίσι και αποφασίζω να κάνω ιατρική. So I'm in Paris and I decide to do medicine. Ξεκινάω λοιπόν, μαθαίνω ενδελεχώς -να το βρήκα χθες- So I start, I learn thoroughly - I found it yesterday -

την ανατομία του ποδιού, the anatomy of the foot,

πηγαίνω σε εργαστήρια ανατομίας, I go to anatomy labs,

με αποτέλεσμα να τελειώσω κοινωνιολογία και να ασχοληθώ με την μόδα. so I got a degree in sociology and went into fashion.

(Γέλια)

Τώρα, τι να σας πω - ναι. Now, what can I tell you - yes.

Ξεκινάω λοιπόν τη σχέση μου με αυτόν τον χώρο, So I begin my relationship with this space,

με τον Γιάννη Τσεκλένη. with Yannis Tseklenis.

Καλά να είναι, με βοήθησε πάρα πολύ. Well be it, it helped me a lot.

Μετά από λίγο καιρό απογαλακτίζομαι και δηλώνω σχεδιάστρια μόδας. After a while I weaned myself and declared myself a fashion designer.

Είναι η δεκαετία του ΄80, πάρτι, φωτογράφοι, μοντέλα, It's the '80s, parties, photographers, models,

πάρα πολύ ωραία, στην Αθήνα. very, very nice, in Athens.

Η εποχή, να σας θυμίσω, της βάτας, των μαλλιών, The time, let me remind you, of the bush, of the hair, Flashdance, Τζέιν Φόντα κι όλα αυτά. Flashdance, Jane Fonda and all that.

Αλλά έχουμε και τους Ιάπωνες εκείνη την εποχή, But we also have the Japanese at that time, που προτείνουν μια αποδόμηση του ρούχου και μονοχρωμίες. that suggest a deconstruction of the garment and monochromes.

Ίσως να τα θυμόσαστε. You may remember them.

Εμένα βέβαια η έμπνευσή μου έρχεται, από την Ύδρα των παιδικών μου χρόνων Of course, my inspiration comes from the Hydra of my childhood.

γιατί εκεί πηγαίναμε κάθε καλοκαίρι, όπου με έχουν μαρκάρει οι εικόνες because that's where we used to go every summer, where I'm marked by the images των ορθόδοξων παπάδων με τα μαύρα ράσσα να κυκλοφορούν μέσα στα στενά, of orthodox priests in black rags walking through the alleys,

με φόντο αυτούς τους ασπρισμένους τοίχους. against the background of these whitewashed walls.

Δεν ξέρω γιατί, αλλά αυτή η ανάμνηση του υφάσματος που φεύγει, I don't know why, but that memory of the fabric leaving,

με συγκινεί πάρα πολύ.

Έτσι ξεκινάω και εγώ την πορεία μου σαν σχεδιάστρια,

δουλεύοντας αυτό, working this,

αυτή τη σχέση του υφάσματος με το σώμα, με τις διαφάνειες, this relationship of the fabric to the body, to the slides,

και οφείλω να ομολογήσω ότι αποκτώ ένα όνομα, ένα επώνυμο, and I must confess that I am acquiring a name, a surname,

και τελικά μια επιτυχία. and finally a success.

Να τονίσω βέβαια ότι δεν ήταν το θρησκευτικό κομμάτι I must stress, of course, that it was not the religious part που με ενδιέφερε στους παπάδες, αλλά το αισθητικό. that interested me in priests, but the aesthetic.

Δειλά δειλά, στις αρχές του ΄90, Slowly, in the early '90s,

επειδή με καλούν συχνά στην τηλεόραση να μιλήσω για τα ρούχα μου

και κάτι κοστούμια που έφτιαχνα για το θέατρο, and some costumes I was making for the theater, μου δίνεται μια ευκαιρία να μπω στον χώρο της τηλεόρασης,

από την εκπομπή της ΕΤ2 το «Συν και Πλην». from the ET2 programme "Plus and Minus".

Είναι η πρώτη φορά που έρχομαι σε επαφή με την τηλεόραση It's the first time I've been in contact with television

και πραγματικά μαγεύομαι. and I'm truly enchanted.

Φώτα, κάμερες, στούντιο, Lights, cameras, studios,

και φυσικά μαγεύομαι και από τη δύναμη του μέσου, and of course I am also fascinated by the power of the medium, την οποία συνειδητοποιώ. which I realize.

Έτσι αποφασίζω να κλείσω το κεφάλαιο ρούχα - οφείλω να πω ότι με είχε απογοητεύσει λίγο η κατάσταση στην Ελλάδα, I have to say that I was a little disappointed with the situation in Greece,

ένας νεοπλουτισμός που υπήρχε. a neo-pluralism that existed.

Γενικά ένιωθα ενδόμυχα μια περιφρόνηση για την καθημερινότητα των πελατών μου. I generally felt an innate contempt for the daily lives of my clients.

Αυτοί που μπορούσαν να αγοράσουν ρούχα μου, Those who could buy my clothes,

ήταν άνθρωποι, που δεν μου ταίριαζαν πολύ.

Οπότε το κλείνω. So I'm shutting it down.

Άλλο κεφάλαιο. Another chapter.

Κλείνω το μαγαζί, το ατελιέ μου κλείνω τα βιβλία μου

και στα 36 μου, στα 37 μου, and at 36, at 37,

είμαι μια νεόκοπη δημοσιογράφος. I'm a fledgling journalist.

Ξεκινάω λοιπόν πάλι από την αρχή. So I start again from the beginning.

Είναι ενδιαφέρον αυτό, γιατί ποτέ δεν είναι αργά It's interesting, because it's never too late

για να ξεκινήσει κάτι κανένας. for anyone to start something.

Με τον τότε σύζυγό μου, τον Χρόνη Πεχλιβανίδη With my then husband, Chronis Pechlivanidis ξεκινάμε το «Ταξιδεύοντας στην Ελλάδα», μπορεί να το θυμόσαστε. we start "Travelling in Greece", you may remember it.

Αυτή είναι η Αστυπάλαια - άσχετο, αλλά ήθελα να βάλω μια φωτογραφία This is Astypalaea - unrelated, but I wanted to put a picture που να βρίσκομαι κάπου στην Ελλάδα. where I am somewhere in Greece.

Εκεί ξεκινάει και σπάει μια γυάλα που αισθανόμουν ότι είχα γύρω μου. That's where it starts and breaks a glass ceiling that I felt I had around me.

Έρχομαι σε επαφή με τον πραγματικό κόσμο. I get in touch with the real world.

Γυρνάμε με ένα τζιπ που είχαμε, όλη την επικράτεια. We drive around in a jeep we had, all over the country.

Από τα χρωματιστά Ιόνια, πάμε στα πέτρινα Τζουμέρκα, From the colorful Ionian Sea, we go to the stone Tzoumerka,

ανεβαίνουμε στον Όλυμπο, we are climbing Mount Olympus,

σαλαγάμε πρόβατα στη Σαμαρίνα, we're saddling sheep in Samarina,

χωνόμαστε στα σπήλαια της Αλιστράτης, we are digging in the caves of Alistrati,

μιλάμε με τους Πεχλιβάνιδες τους λαδωμένους, της Θράκης. we are talking to the oily Pahlavians of Thrace.

Ένας καινούργιος κόσμος ανοίγεται στα μάτια μου A new world opens up in my eyes

και αισθάνομαι ότι αποκτώ έναν λόγο ύπαρξης. and I feel like I'm getting a reason to exist.

Η φωνή μου αρχίζει να ακούγεται στην Ελλάδα My voice is beginning to be heard in Greece

και θέλω να πιστεύω ότι μέσα από την τηλεόραση, and I like to think that through television,

τα περιοδικά, τις εφημερίδες, την παρουσία μου,

κάπως και εγώ συμβάλω σε αυτήν την πρόταση somehow I also contribute to this proposal

μιας βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης στη χώρα. sustainable tourism development in the country.

Τελειώνει το «Ταξιδεύοντας στην Ελλάδα» "Travelling in Greece" ends

και ξεκινάνε «Τα Ταξίδια στον Κόσμο». and they start "Journeys in the World".

Τότε πραγματικά και πάλι ο κόσμος μου αλλάζει. Then really again my world changes.

Καταρρέουν οι συντεταγμένες μου My coordinates are collapsing

και γνωρίζω πραγματικά έναν άλλο κόσμο. and I really get to know another world.

Τον κόσμο που ξέρετε και έχετε δει στην τηλεόραση. The people you know and have seen on TV.

[Μουσική]

[Ταξιδεύοντας]

[με τη Μάγια Τσόκλη]

Αυτό πάντα έχει το ίδιο εφέ. That always has the same effect.

Μέσα σε δέκα χρόνια, ταξιδεύω σε 60 χώρες

και πραγματικά αλλάζει η κοσμοθεωρία μου. and it really changes my worldview.

Πολύ σημαντική είναι η επαφή με την Ινδία.

Μην με φαντάζεστε ότι πήγα σε κάποιο Άσραμ - καμία σχέση. Don't imagine that I went to an Ashram - nothing of the sort.

Εκεί συνειδητοποιώ ότι τον χρόνο, There I realize that time,

μπορείς να τον διαβάσεις διαφορετικά. you can read him differently.

Δεν είναι απαραιτήτως γραμμικός, όπως τον ξέρουμε. It is not necessarily linear as we know it.

Θα μπορούσε να ήτανε επαναλαμβανόμενοι κύκλοι στη ζωή. It could have been repeated cycles in life.

Αυτό με βοηθάει πάρα πολύ. That helps me a lot.

Βρίσκω λοιπόν το ταξίδι σαν την ιδανική συνταγή So I find the journey to be the perfect recipe

για να ξεγελάσω τη μοίρα μου, δηλαδή να κάνω πολλές ζωές. to cheat my fate, that is, to make many lives.

Αυτό, αν το σκεφτείτε, That, if you think about it,

το ταξίδι επιμηκύνει τον όγκο των αναμνήσεων που έχετε μέσα σας. the journey lengthens the volume of memories you have inside you.

Θυμηθείτε ένα σαββατοκύριακο που πήγατε κάπου Remember a weekend you went somewhere

και δύο μήνες που είστε στη Θεσσαλονίκη. and two months that you have been in Thessaloniki.

Έχει πολύ μεγαλύτερο χώρο μέσα σας αυτό το σαββατοκύριακο, αν ήτανε καλό. It has a lot more room in you this weekend if it was good.

Έτσι το 2009 αποφασίζω και πάλι να αλλάξω τη ζωή μου

και υιοθετώ τον Νικόλα. and I adopt Nicola.

Μόνη μου. Alone.

Μονογονεϊκή υιοθεσία, που προτείνω στις κυρίες που το θέλουνε. Single-parent adoption, which I suggest to ladies who want it.

Αυτός είναι ο Νικόλας. This is Nicholas.

Είναι ένας πολύ συμπαθής τύπος. He's a very nice guy.

Κάνω και αυτήν τη ζωή λοιπόν. So I do this life too.

Τη ζωή της μητέρας.

Ξέρετε, τα παιδικά πάρτι, τα «ξύπνα, παιδί μου» το πρωί, You know, the children's parties, the "wake up, child" in the morning,

το λεωφορείο, το «φάε διότι στην Αφρική πεινάνε». the bus, the "eat because in Africa they are hungry".

Αυτό το λέω συνέχεια, αλλά συνειδητοποιώ ότι δεν πείθω καθόλου. I keep saying that, but I realize I'm not convincing at all.

Μετά ακριβώς από αυτήν την απόφαση, After this very decision,

η οποία είναι μια δύσκολη απόφαση, which is a difficult decision,

παίρνω και μια άλλη, I'm getting another one,

να δεχθώ να γίνω βουλευτής επικρατείας. to accept the nomination for state assemblyman.

Να μπλεχτώ με την πολιτική. Getting involved in politics.

Δεν έχω καμία σχέση μέχρι τότε, με τον κομματικό μηχανισμό.

Αυτό που θέλω είναι να είμαι χρήσιμη στη χώρα μου, What I want is to be useful to my country,

στους μοναδικούς τομείς που θεωρώ ότι έχω μια γνώση. in the only areas I consider myself to have a knowledge of.

Δηλαδή στον τουρισμό και τον πολιτισμό. That is tourism and culture.

Έτσι γίνομαι βουλευτής στην πιο άγρια εποχή της μεταπολίτευσης. That's how I became a member of parliament in the wildest era of the post-independence period.

Η πρώτη μου πολιτική θέση, στάση, κίνηση, για την οποία είμαι περήφανη, My first political position, stance, action, of which I am proud,

είναι ότι δεν κάνω τον σταυρό μου στην ορκωμοσία. is that I'm not crossing myself at the swearing in. Διότι θεωρώ ότι είναι διαφορετικό να ορκιστείς στο Σύνταγμα Because I think it's one thing to swear on the Constitution

και διαφορετικό στο Ευαγγέλιο. and different in the Gospel.

Δεν έχει καμία θέση το Ευαγγέλιο στη Βουλή.

(Χειροκρότημα)

Με όλο τον σεβασμό κάνω τον σταυρό μου στην εκκλησία όταν πηγαίνω. I respectfully cross myself in church when I go.

Όπως θυμόσαστε, As you remember,

η θητεία αυτής της κυβέρνησης ξεκινάει με μεγάλο ενθουσιασμό,

και ολοκληρώνεται με εκβιαστικά διλήμματα απέναντι στους κυβερνητικούς βουλευτές. and ends with blackmailing dilemmas against the government deputies.

Την ίδια στιγμή που εμείς είμαστε νέοι, άφθαρτοι και με καινούργιες ιδέες, At the same time we are young, indestructible and with new ideas,

έξω από τη Βουλή γίνεται ο κακός χαμός -όπως θα θυμάστε- πόλεμος κανονικός.

Με κροτίδες και άλλα πολλά,

χιλιάδες κόσμου να βρίζει εμάς που είμαστε μέσα

και εμείς οι νέοι να εκπροσωπούμε όλα τα δεινά της πολιτικής ζωής

αυτής της χώρας.

Τα ιστορικά δεινά.

Καταλαβαίνετε ότι είναι μια πολύ άγρια περίοδος,

η οποία με αφήνει κυριολεκτικά τραυματισμένη.

Τραυματισμένη και επαγγελματικά,

αλλά τραυματισμένη και σωματικά.

Εκεί που όλα είναι καλά και προσπαθώ να πάρω μια αναπνοή,

από εκεί που είσαι μια χαρά

-ξυπνάς το πρωί και θεωρείς πως όλα πάνε καλά-

μαθαίνεις ότι δεν είσαι καλά.

Περνάς στο κομμάτι των ασθενών.

Σου λένε ότι βγήκε η βιοψία, ότι υπάρχει μια κακοήθεια στον μαστό,

ότι χρειάζεται να κάνεις μιας επέμβαση και κάθεσαι και σκέφτεσαι,

αυτό το «κάθε εμπόδιο για καλό» της γιαγιάς πού μπορώ να το χώσω τώρα;

Τι καλό μπορεί να βγει από αυτήν την ιστορία;

Αυτό νομίζω ότι το βρήκα μιλώντας για την υπόθεση του καρκίνου του μαστού,

προσπαθώντας να ευαισθητοποιήσω τον κόσμο, όσο γίνεται.

Μην πολυλογώ (έκανα) εγχειρίσεις, εξετάσεις, χημειοθεραπείες.

Ένα πολύ μοναχικό μονοπάτι.

Πολλοί φίλοι, καλοί γιατροί, αγαπημένο σύντροφο, αγαπημένη οικογένεια,

αλλά ένα πολύ μοναχικό μονοπάτι,

και ένα μονοπάτι, που καλώς ή κακώς οδηγεί σε έναν απολογισμό.

Σκέφτομαι ότι εκείνη την εποχή αισθανόμουν σαν μέσα μου να είχα

ένα τεράστιο ξύλινο κουτί το οποίο μέσα είχε όλες τις στιγμές της ζωής μου,

το οποίο ταρακουνούσε ο καρκίνος και μου πέταγε μπροστά μου

τις στιγμές και τις εμπειρίες μου

και όλα αυτά πέρνανε μια άλλη σειρά.

Πράγματα στα οποία δεν έδινα σημασία,

το αεράκι, ένα νόστιμο πορτοκάλι, το άγγιγμα του Αλέξανδρου,

το δοντάκι του Νικόλα,

πήρανε ένα άλλο νόημα.

Έτσι το πρόσωπο που είναι όπως το βλέπετε,

καταβεβλημένο, κουρασμένο, προσπαθεί να μοιάσει φυσιολογική,

μια καινούργια δύναμη, αυτή η δύναμη που γνώρισα ως κολυμβήτρια,

με σπρώχνει ξανά.

Υπάρχει μια αναγέννηση.

Αυτό γιατί κάνω ειρήνη,

όπως κάθε άνθρωπος που περνάει από αυτή την ιστορία,

με το τέλος.

Το πραγματικό τέλος, τον θάνατο,

και ξαναπιάνεις τη ζωή από τα κέρατα.

Αυτή είναι η πραγματικότητα. Δεν έχεις κι άλλο δρόμο.

(Χειροκρότημα)

Ξεκινάω πάλι τις εκπομπές.

Τελευταία εκπομπή πριν αρρωστήσω και πρώτη μετά είναι η Κέρκυρα.

Δεν είναι δυνατόν να κλείσει έτσι ο κύκλος και ανοίγω καινούργιο.

Έτρεχα με χημιοθεραπείες και βρογχοσπασμούς στην Κερκίνη,

να κάνω εκπομπή από την αρχή.

Να ανοίξω έναν καινούργιο κύκλο,

γιατί πραγματικά αυτό ήτανε που με απασχολούσε.

Ακριβώς μετά, όταν παίρνουμε μια ανάσα,

ξεκινάμε μια άλλη ιστορία με τον σύντροφό μου, Αλέξανδρο Κουρή,

μια μικροζυθοποιία στην Τήνο, γιατί είμαστε τρελοί.

Γιατί θέλουμε να βάλουμε σε πράξη όλες μας τις ιδέες.

Αυτή η μπύρα που έχουμε φτιάξει στο νησί, κυκλοφορεί τώρα στις Κυκλάδες,

τη Θεσσαλονίκη, την Αγγλία και την Αυστραλία.

Είναι μια πάρα πολύ μεγάλη συγκίνηση

και πολύ μεγάλη χαρά, πρωτόγνωρη,

να δημιουργείς ένα προϊόν από το τίποτα και να δημιουργείς αξία.

Θα σας έλεγα ότι λίγο-πολύ αυτή είναι η ζωή μου.

Ποτέ δεν θέλησα να πω τι επάγγελμα κάνω.

Λέω ότι η ζωή μου είμαι εγώ.

Είναι οι δρόμοι που πήρα, κάθε τέλος και αρχή που έχω αποφασίσει.

Εξάλλου ποιος ξέρει τι θα κάνω αύριο.

Θα έλεγα λοιπόν ότι είναι μια ζωή γεμάτη κεφάλαια, γεμάτη ρόλους,

γεμάτη καταστάσεις, που πιστεύω ότι θα μπορούσε να είναι

μια εναλλακτική συνταγή για τη ζωή μας,

σε αυτήν την εποχή της κάθετης εξειδίκευσης.

Εγώ προτίμησα να ζήσω αναγεννησιακά,

πλατιά, να κάνω πάρα πολλά πράγματα.

Και νομίζω ότι πραγματικά πέτυχα να ξεγελάσω τη μοίρα μου.

Έζησα μια πλούσια ζωή, που έχει διαρκέσει πολύ.

Χτυπάω ξύλο βέβαια, αλλά λέω να πάω και πιο πέρα.

Το συμπέρασμα από όλη αυτήν την ιστορία θα ήτανε,

ότι τελικά κάθε τέλος είναι ένα θείο δώρο.

Το κακό είναι ότι συνήθως μας επιβάλλεται εξωγενώς,

ενώ θα έπρεπε το τέλος να το επιλέγουμε εμείς.

Γιατί αυτό θα σημαίνει ότι θα επιλέξουμε και την καινούργια αρχή.

Γιατί αν το σκεφτούμε, η επιλογή του τέλους μας,

είναι από τα ελάχιστα όπλα που τελικά έχουμε για να αντισταθούμε στη μοίρα μας

και να ζήσουμε με χαμόγελο, δημιουργικά,

μέχρι τελικά να κλείσουμε τα μάτια μας.

Σας ευχαριστώ πάρα πολύ.

(Χειροκρότημα)