×

LingQをより快適にするためCookieを使用しています。サイトの訪問により同意したと見なされます クッキーポリシー.


image

Philosophy - Βιβλιοεμβριθής, Η δυστυχία της επιτυχίας - Freud

Η δυστυχία της επιτυχίας - Freud

Ύστερα από πολλά χρόνια δουλειάς με νευρωτικούς ασθενείς, ο Φρόυντ είχε καταλάβει πως η προσωπική ζωή των ανθρώπων συχνά καταρρέει και διαλύεται όχι μετά από μια αποτυχία αλλά, παραδόξως, μετά από έναν θρίαμβο. Σε ένα κλασικό δοκίμιό του ο Φρόυντ προσπάθησε να εξηγήσει τους κινδύνους της επιτυχίας:

Η ψυχαναλυτική εργασία μας διδάσκει ότι οι άνθρωποι υποφέρουν από νεύρωση εξαιτίας της ικανοποίησης των λιβιδινικών επιθυμιών τους, και θα χρειαστούν μεγάλες παρεκβάσεις προκειμένου να την κατανοήσουμε. Διότι η εκδήλωση της νεύρωσης προϋποθέτει την ύπαρξη μιας σύγκρουσης ανάμεσα στις λιβιδινικές επιθυμίες ενός ανθρώπου και στο κομμάτι εκείνο της ύπαρξης του ονομάζουμε Εγώ και το οποίο αποτελεί έκφραση των ενορμήσεων της αυτοσυντήρησης του ιδίου, ενώ συγχρόνως περιλαμβάνει και τα ιδεώδη που προσδιορίζουν την προσωπικότητα του. Μια τέτοιου είδους παθογόνα σύγκρουση δεν εκδηλώνεται παρά μόνο όταν η λίμπιντο επιχειρεί να ακολουθήσει δρόμους και να θέσει στόχους τους οποίους το Εγώ έχει προ πολλού προσπεράσει και αποκηρύξει, με αποτέλεσμα να τους θεωρεί απαγορευμένους για το μέλλον. Κάτι τέτοιο η λίμπιντο δεν το αποπειράται παρά μόνο όταν τις έχει αφαιρεθεί η δυνατότητα μιας ιδανικής ικανοποίησης εναρμονισμένης με το Εγώ. Κατ' αυτόν τον τρόπο, η υστέρηση, η ματαίωση μιας πραγματικής ικανοποίησης αποτελεί τον πρωταρχικό, αν και ουδόλως τον μοναδικό, όρο για την εκδήλωση της νεύρωσης.

Επομένως, η έκπληξη, αν όχι η σύγχυση, ενός γιατρού είναι ακόμα μεγαλύτερη όταν ο ίδιος ανακαλύπτει ότι, μερικές φορές ορισμένοι άνθρωποι αρρωσταίνουν όταν έχει εκπληρωθεί μια βαθιά ριζωμένη και μακροχρόνια επιθυμία τους, δημιουργώντας την εντύπωση ότι δεν αντέχουν να νιώθουν ευτυχισμένοι. […]

[«Ορισμένοι χαρακτήρες ιδωμένοι μέσα από την ψυχαναλυτική εργασία», 1916]

Είκοσι χρόνια αργότερα, το 1936, ο Φρόυντ επανήλθε στο θέμα με μια επιστολή στον Γάλλο συγγραφέα Ρομαιν Ρολλάν, όπου περιέγραφε την αίσθηση της απώλειας της πραγματικότητας όταν, όντας μεσήλικας, είχε σταθεί μαζί με τον αδελφό του πάνω στην Ακρόπολη, στην Αθήνα, έκπληκτος και δύσπιστος, και παραδόξως ενοχλημένος με την εμπειρία, καθώς ανακαλύπτει ότι η Ακρόπολη όντως υπάρχει:

Κατά κανόνα αρρωσταίνει κανείς από ματαίωση, από μη εκπλήρωση μιας ζωτικής ανάγκης ή επιθυμίας. Όμως, με αυτά τα πρόσωπα συμβαίνει το αντίθετο. Αρρωσταίνουν και κυριολεκτικά δεινοπαθούν διότι μια ευχή τους, ιδιαίτερα έντονη, πραγματοποιήθηκε. Εντούτοις, η αντίθεση μεταξύ των δύο αυτών καταστάσεων δεν είναι τόσο μεγάλη όσο εμφανίζεται αρχικά. Στη συγκεκριμένη παράδοξη περίπτωση μια εσωτερική ματαίωση επιτάσσει την προσκόλληση στην εξωτερική. Όμως γιατί; Διότι η απάντηση που δίνει από μια σειρά περιπτώσεων είναι ότι δεν μπορεί να προσμένει κανείς τίποτε καλό από τη μοίρα. Και πάλι, λοιπόν, το «too good to be true», εκδήλωση απαισιοδοξίας, της οποίας ένα μεγάλο μέρος πολλοί από μας φαίνεται να φιλοξενούν μέσα τους. Σε άλλες περιπτώσεις, όπως ακριβώς σε όσους αποτυγχάνουν τη στιγμή της επιτυχίας. Πρόκειται για ένα αίσθημα ενοχής ή κατωτερότητας, που μπορεί να μεταφραστεί ως εξής: «Δεν είμαι άξιος για μια τέτοια ευτυχία, δεν τη δικαιούμαι». […]

Όμως, ακριβώς η εμπειρία μου πάνω στην Ακρόπολη, που καταλήγει σε μια διαταραχή της μνήμης, σε μια παραποίηση του παρελθόντος, μας βοηθά να δείξουμε το προφανές αυτής της επιρροής. […] Είχα προ πολλού αντιληφθεί ότι ένα μεγάλο μέρος του πόθου μου να ταξιδέψω αποτελούσε εκπλήρωση της παλαιάς αυτής ευχής, που ήταν ριζωμένη στη δυσαρέσκεια που μου προξενεί το σπίτι και οικογένεια. Όταν κάποιος βλέπει για πρώτη φορά τη θάλασσα, διασχίζει τον ωκεανό και έχει την εμπειρία της πραγματικότητας των πόλεων και των χωρών, που για τόσο μεγάλο διάστημα αποτελούσαν ένα μακρινό απρόσιτο όνειρο γι' αυτόν, αισθάνεται τον εαυτό του σαν ήρωα που έχει επιτελέσει απίθανα σπουδαίους άθλους. […]

Και ακόμα αν μας επιτρέπεται να συγκρίνουμε ένα τόσο μικρό συμβάν με κάποιο άλλο, πολύ μεγαλύτερο, μήπως ο Ναπολέων ο 1ος δε στράφηκε, στη διάρκεια της στέψης του στη Notre Dame, σε έναν από τους αδελφούς του […] και είπε: «Τι θα έλεγε ο πατέρας μας αν μπορούσε να βρίσκεται εδώ αυτή τη στιγμή;»

Και τώρα προσεγγίζουμε πλέον στη λύση του μικρού προβλήματος. […] Αυτό πρέπει να οφείλεται σε ένα αίσθημα ενοχής, που ήταν συνδεδεμένο με την ικανοποίηση ότι πήγαμε τόσο μακριά∙ εδώ υπάρχει κάτι το άδικο, κάτι που από παλιά ήταν απαγορευμένο. Κι αυτό είχε σχέση με την εκ μέρους του παιδιού κριτική στον πατέρα του, με την περιφρόνηση που αντικατάστησε την υπερεκτίμηση που είχε γι' αυτόν στην πρώτη παιδική του ηλικία. Μοιάζει σαν η ουσία της επιτυχίας να ήταν να πάει κανείς πιο μακριά από τον πατέρα, και … ήταν πάντοτε αθέμιτο να θέλουμε να ξεπεράσουμε τον πατέρα. […]

[«Μια διαταραχή της μνήμης πάνω στην Ακρόπολη», 1936]

Ο Φρόυντ κατάλαβε πως όταν θριαμβεύουμε επί των γονιών μας, ή νομίζουμε πως αυτό έχουμε κάνει, […] βιώνουμε το επώδυνο αίσθημα ενοχής πως έχουμε πληγώσει ή ατιμάσει τους γονείς μας […] Ο Φρόυντ εισήγαγε μια νέα ιδέα στην ψυχολογία, ότι δηλαδή όλοι μας ενδέχεται να ενοχληθούμε όταν οι επιθυμίες μας πραγματωθούν, όχι όμως επειδή πασχίζουμε να μάθουμε τι πρέπει να κάνουμε με την κοινωνική θέση ή τον πλούτο που μόλις αποκτήσαμε, αλλά μάλλον επειδή φοβόμαστε πως έχουμε κάπως πληγώσει τους γονείς μας. […]

_

~ Μπρετ Καρ, Μαθήματα ζωής από τον Φρόυντ

https://antikleidi.com/2018/10/23/i-distixia-tis-epitixias-freud/ https://www.youtube.com/watch?v=SdY_bZress0

Η δυστυχία της επιτυχίας - Freud Das Elend des Erfolgs - Freud The misery of success - Freud La miseria del éxito - Freud A miséria do sucesso - Freud

Ύστερα από πολλά χρόνια δουλειάς με νευρωτικούς ασθενείς, ο Φρόυντ είχε καταλάβει πως η προσωπική ζωή των ανθρώπων συχνά καταρρέει και διαλύεται όχι μετά από μια αποτυχία αλλά, παραδόξως, μετά από έναν θρίαμβο. After many years of working with neurotic patients, Freud realized that people's personal lives often crumble and disintegrate not after a failure but, paradoxically, after a triumph. Después de muchos años de trabajar con pacientes neuróticos, Freud se dio cuenta de que la vida personal de las personas a menudo se desmorona y se desintegra no después de un fracaso sino, paradójicamente, después de un triunfo. Σε ένα κλασικό δοκίμιό του ο Φρόυντ προσπάθησε να εξηγήσει τους κινδύνους της επιτυχίας: In a classic essay, Freud tried to explain the dangers of success: En un ensayo clásico, Freud intentó explicar los peligros del éxito:

Η ψυχαναλυτική εργασία μας διδάσκει ότι οι άνθρωποι υποφέρουν από νεύρωση εξαιτίας της ικανοποίησης των λιβιδινικών επιθυμιών τους, και θα χρειαστούν μεγάλες παρεκβάσεις προκειμένου να την κατανοήσουμε. Psychoanalytic work teaches us that people suffer from nervousness due to the satisfaction of their libidinal desires, and it will take great deviations in order to understand it. El trabajo psicoanalítico nos enseña que las personas sufren de nerviosismo por la satisfacción de sus deseos libidinales, y serán necesarios grandes desvíos para comprenderlo. Διότι η εκδήλωση της νεύρωσης προϋποθέτει την ύπαρξη μιας σύγκρουσης ανάμεσα στις λιβιδινικές επιθυμίες ενός ανθρώπου και στο κομμάτι εκείνο της ύπαρξης του ονομάζουμε Εγώ και το οποίο αποτελεί έκφραση των ενορμήσεων της αυτοσυντήρησης του ιδίου, ενώ συγχρόνως περιλαμβάνει και τα ιδεώδη που προσδιορίζουν την προσωπικότητα του. Because the manifestation of neurosis presupposes the existence of a conflict between the libidinal desires of a person and that part of his existence we call Ego, which is an expression of the impulses of self-preservation, while at the same time includes the ideals that define his personality. Porque la manifestación de la neurosis presupone la existencia de un conflicto entre los deseos libidinales de una persona y esa parte de su existencia que llamamos Ego, que es una expresión de los impulsos de autoconservación, al tiempo que incluye los ideales que definen su personalidad. Μια τέτοιου είδους παθογόνα σύγκρουση δεν εκδηλώνεται παρά μόνο όταν η λίμπιντο επιχειρεί να ακολουθήσει δρόμους και να θέσει στόχους τους οποίους το Εγώ έχει προ πολλού προσπεράσει και αποκηρύξει, με αποτέλεσμα να τους θεωρεί απαγορευμένους για το μέλλον. Such a pathogenic conflict manifests itself only when the libido tries to follow paths and set goals which the Ego has long since passed and renounced, as a result of which it considers them forbidden for the future. Tal conflicto patógeno se manifiesta solo cuando la libido intenta seguir caminos y establecer metas a las que el Ego hace tiempo que ha superado y renunciado, por lo que las considera prohibidas para el futuro. Κάτι τέτοιο η λίμπιντο δεν το αποπειράται παρά μόνο όταν τις έχει αφαιρεθεί η δυνατότητα μιας ιδανικής ικανοποίησης εναρμονισμένης με το Εγώ. The libido does not attempt such a thing until the possibility of an ideal satisfaction harmonized with the Ego has been taken away from them. Κατ' αυτόν τον τρόπο, η υστέρηση, η ματαίωση μιας πραγματικής ικανοποίησης αποτελεί τον πρωταρχικό, αν και ουδόλως τον μοναδικό, όρο για την εκδήλωση της νεύρωσης. In this way, the lag, the cancellation of a real satisfaction is the primary, though by no means the only, condition for the manifestation of the nerve.

Επομένως, η έκπληξη, αν όχι η σύγχυση, ενός γιατρού είναι ακόμα μεγαλύτερη όταν ο ίδιος ανακαλύπτει ότι, μερικές φορές ορισμένοι άνθρωποι αρρωσταίνουν όταν έχει εκπληρωθεί μια βαθιά ριζωμένη και μακροχρόνια επιθυμία τους, δημιουργώντας την εντύπωση ότι δεν αντέχουν να νιώθουν ευτυχισμένοι. Therefore, the surprise, if not the confusion, of a doctor is even greater when he discovers that sometimes some people become ill when a deep-rooted and long-standing desire has been fulfilled, creating the impression that they cannot bear to feel happy. […]

[«Ορισμένοι χαρακτήρες ιδωμένοι μέσα από την ψυχαναλυτική εργασία», 1916]

Είκοσι χρόνια αργότερα, το 1936, ο Φρόυντ επανήλθε στο θέμα με μια επιστολή στον Γάλλο συγγραφέα Ρομαιν Ρολλάν, όπου περιέγραφε την αίσθηση της απώλειας της πραγματικότητας όταν, όντας μεσήλικας, είχε σταθεί μαζί με τον αδελφό του πάνω στην Ακρόπολη, στην Αθήνα, έκπληκτος και δύσπιστος, και παραδόξως ενοχλημένος με την εμπειρία, καθώς ανακαλύπτει ότι η Ακρόπολη όντως υπάρχει: Twenty years later, in 1936, Freud returned to the subject with a letter to the French author Romain Rolland, in which he described the sense of loss of reality when, as a middle-aged man, he stood with his brother on the Acropolis in Athens, surprised and skeptical, and strangely annoyed with the experience, as he discovers that the Acropolis does exist:

Κατά κανόνα αρρωσταίνει κανείς από ματαίωση, από μη εκπλήρωση μιας ζωτικής ανάγκης ή επιθυμίας. As a rule, one gets sick from frustration, from not fulfilling a vital need or desire. Όμως, με αυτά τα πρόσωπα συμβαίνει το αντίθετο. But with these people the opposite happens. Αρρωσταίνουν και κυριολεκτικά δεινοπαθούν διότι μια ευχή τους, ιδιαίτερα έντονη, πραγματοποιήθηκε. They get sick and literally suffer because one of their wishes, particularly intense, came true. Εντούτοις, η αντίθεση μεταξύ των δύο αυτών καταστάσεων δεν είναι τόσο μεγάλη όσο εμφανίζεται αρχικά. However, the contrast between these two situations is not as great as it first appears. Στη συγκεκριμένη παράδοξη περίπτωση μια εσωτερική ματαίωση επιτάσσει την προσκόλληση στην εξωτερική. In this paradoxical case an internal cancellation requires attachment to the external. Όμως γιατί; Διότι η απάντηση που δίνει από μια σειρά περιπτώσεων είναι ότι δεν μπορεί να προσμένει κανείς τίποτε καλό από τη μοίρα. But why? Because the answer he gives from a series of cases is that one can not expect anything good from fate. Και πάλι, λοιπόν, το «too good to be true», εκδήλωση απαισιοδοξίας, της οποίας ένα μεγάλο μέρος πολλοί από μας φαίνεται να φιλοξενούν μέσα τους. So again, "too good to be true", a manifestation of pessimism, which many of us seem to host within ourselves. Σε άλλες περιπτώσεις, όπως ακριβώς σε όσους αποτυγχάνουν τη στιγμή της επιτυχίας. In other cases, just like those who fail at the moment of success. Πρόκειται για ένα αίσθημα ενοχής ή κατωτερότητας, που μπορεί να μεταφραστεί ως εξής: «Δεν είμαι άξιος για μια τέτοια ευτυχία, δεν τη δικαιούμαι». […]

Όμως, ακριβώς η εμπειρία μου πάνω στην Ακρόπολη, που καταλήγει σε μια διαταραχή της μνήμης, σε μια παραποίηση του παρελθόντος, μας βοηθά να δείξουμε το προφανές αυτής της επιρροής. But it is my experience on the Acropolis, which results in a memory disorder, a falsification of the past, that helps us to show the obviousness of this influence. […] Είχα προ πολλού αντιληφθεί ότι ένα μεγάλο μέρος του πόθου μου να ταξιδέψω αποτελούσε εκπλήρωση της παλαιάς αυτής ευχής, που ήταν ριζωμένη στη δυσαρέσκεια που μου προξενεί το σπίτι και οικογένεια. […] I had long ago realized that a large part of my desire to travel was the fulfillment of this old wish, which was rooted in the dissatisfaction that my home and family cause me. Όταν κάποιος βλέπει για πρώτη φορά τη θάλασσα, διασχίζει τον ωκεανό και έχει την εμπειρία της πραγματικότητας των πόλεων και των χωρών, που για τόσο μεγάλο διάστημα αποτελούσαν ένα μακρινό απρόσιτο όνειρο γι' αυτόν, αισθάνεται τον εαυτό του σαν ήρωα που έχει επιτελέσει απίθανα σπουδαίους άθλους. When one sees the sea for the first time, crosses the ocean and has the experience of the reality of cities and countries, which for so long were a distant inaccessible dream for him, he feels like a hero who has performed incredibly great feats. . […]

Και ακόμα αν μας επιτρέπεται να συγκρίνουμε ένα τόσο μικρό συμβάν με κάποιο άλλο, πολύ μεγαλύτερο, μήπως ο Ναπολέων ο 1ος δε στράφηκε, στη διάρκεια της στέψης του στη Notre Dame, σε έναν από τους αδελφούς του […] και είπε: «Τι θα έλεγε ο πατέρας μας αν μπορούσε να βρίσκεται εδώ αυτή τη στιγμή;» And even if we are allowed to compare such a small event with another, much larger one, perhaps Napoleon I did not turn, during his coronation at Notre Dame, to one of his brothers […] and said: "What will "Did our father say he could be here right now?"

Και τώρα προσεγγίζουμε πλέον στη λύση του μικρού προβλήματος. And now we are approaching the solution of the small problem. […] Αυτό πρέπει να οφείλεται σε ένα αίσθημα ενοχής, που ήταν συνδεδεμένο με την ικανοποίηση ότι πήγαμε τόσο μακριά∙ εδώ υπάρχει κάτι το άδικο, κάτι που από παλιά ήταν απαγορευμένο. Κι αυτό είχε σχέση με την εκ μέρους του παιδιού κριτική στον πατέρα του, με την περιφρόνηση που αντικατάστησε την υπερεκτίμηση που είχε γι' αυτόν στην πρώτη παιδική του ηλικία. And this had to do with the child's criticism of his father, with the contempt that replaced the overestimation he had for him in his early childhood. Μοιάζει σαν η ουσία της επιτυχίας να ήταν να πάει κανείς πιο μακριά από τον πατέρα, και … ήταν πάντοτε αθέμιτο να θέλουμε να ξεπεράσουμε τον πατέρα. It seems that the essence of success was to go further than the father, and… it was always unfair to want to surpass the father. […]

[«Μια διαταραχή της μνήμης πάνω στην Ακρόπολη», 1936]

Ο Φρόυντ κατάλαβε πως όταν θριαμβεύουμε επί των γονιών μας, ή νομίζουμε πως αυτό έχουμε κάνει, […] βιώνουμε το επώδυνο αίσθημα ενοχής πως έχουμε πληγώσει ή ατιμάσει τους γονείς μας […] Ο Φρόυντ εισήγαγε μια νέα ιδέα στην ψυχολογία, ότι δηλαδή όλοι μας ενδέχεται να ενοχληθούμε όταν οι επιθυμίες μας πραγματωθούν, όχι όμως επειδή πασχίζουμε να μάθουμε τι πρέπει να κάνουμε με την κοινωνική θέση ή τον πλούτο που μόλις αποκτήσαμε, αλλά μάλλον επειδή φοβόμαστε πως έχουμε κάπως πληγώσει τους γονείς μας. Freud realized that when we triumph over our parents, or think we have done so, […] we experience the painful feeling of guilt that we have hurt or dishonored our parents […] Freud introduced a new idea into psychology, that is, all of us We may be annoyed when our wishes come true, but not because we are struggling to learn what to do with the social status or wealth we have just acquired, but rather because we are afraid that we have hurt our parents somewhat. […]

_______________________

~ Μπρετ Καρ, Μαθήματα ζωής από τον Φρόυντ

https://antikleidi.com/2018/10/23/i-distixia-tis-epitixias-freud/ https://www.youtube.com/watch?v=SdY_bZress0