Γλώσσα | Ν,ν μάθημα νυχτώνει | Α' Δημοτικού Επ. 1
Καλημέρα, παιδάκια!
Είμαι η κυρία Ράνια, Ράνια Κουκλή, και μαζί θα μάθουμε ένα καινούργιο γράμμα.
Πρωτάκια μου, ακούτε;
Πάμε να ξεκινήσουμε!
Αλλά έχω μία ιδέα!
Γιατί να μη δούμε τώρα,
τι έχουμε μάθει μέχρι να φτάσουμε σε αυτό το καινούργιο γράμμα,
το γράμμα της νύχτας;
Θα σας θυμίσω...
ότι συναντήσαμε τον Άρη,
που έπαιζε ταμπούρλο,
σε ένα τενεκεδάκι που βρήκε στην παραλία,
και χτυπούσε ρυθμικά τα χέρια του σε αυτό.
Ποιός ήχος έβγαινε;
Ποιά παρεούλα;
Ναι! Νομίζω καλά θυμάσαι!
Τα τα τα,
μας έλεγε ο Άρης!
Τ και α, Τα.
Τ μεγάλο, α μικρό, τ μικρό, α, τ, α.
Παρεούλα: Τα τα τα.
Στη συνέχεια συναντήσαμε μία μαμά πάπια που έβγαζε μία φωνούλα...
για να φωνάξει το παπάκι της.
Και η φωνούλα αυτή ήταν;
Το: Πα πα πα.
Για να της απαντήσει το παπάκι...
έβγαζε κι εκείνο φωνούλα.
Ποια παρεούλα έλεγε το παπάκι;
Επειδή είναι πολύ μικρό και δεν μπορεί να πει...
"Πααα" και να ανοίξει τόσο πολύ το στόμα του,
έκανε έναν πιο μικρό ήχο.
Πι πι πι,
μας έλεγε το παπί!
Και προχωρώντας, για να θυμηθώ, γιατί είμαι λίγο ξεχασιάρα,
πήγε και τρύπωσε πάνω σε μια πατάτα.
Να μία από τις πρώτες λεξούλες,
που δουλέψαμε παρέα.
Πατάτα.
Έξι γραμματάκια.
Τρεις παρεούλες.
Πα-, πρώτη,
-τα-, δεύτερη,
-τα, τρίτη.
Μετά την πατάτα...
ξεκινήσαμε να τραγουδάμε. Το θυμάσαι;
Λα λα λα.
Και το ένα παιδάκι έλεγε στο άλλο,
"Έλα",
"Ελάτε".
Δεν ξεχνώ να βάζω τον τόνο,
για να ξέρω πού θα σηκώσω την φωνούλα μου.
Μετά το "Ελάτε" συναντήσαμε μία κότα.
Ποιά ήταν αυτή;
Ήταν η κότα...
Τιτίνα.
Φυσικά και έχει όνομα. Όλα μας τα ζωάκια έχουν!
Μετά την Τιτίνα γνωρίσαμε μία λέξη...
που μάθαμε να τη διαβάζουμε όλη μαζί.
"Έχει", πολύ σημαντική λέξη και τη χρησιμοποιούμε πολύ πολύ συχνά,
Και πήγαμε στο σαλιγκάρι...
που είχε το όνομα; Τάσο!
Ο Τάσος λοιπόν το σαλιγκάρι.
Και έναν κύριο με ένα πολύ όμορφο καπέλο.
Αυτά είναι μερικά από όσα έχουμε κάνει μέχρι τώρα.
Πάμε να τα ξεχωρίσουμε σε αυτά που φωνάζουν πολύ...
και σε αυτά που δεν φωνάζουν τόσο.
Από την αρχή θα τα πάρουμε.
Τα τα τα.
Για να χωρίσουμε τα γράμματα.
Τ, α. Ποιο φωνάζει;
Το τ ή το α;
Όπως βλέπεις έχω ανοίξει το στόμα μου,
άρα μιλώ δυνατά.
Αυτό λοιπόν το γραμματάκι...
είναι από τα γραμματάκια που φωνάζουμε, σηκώνουμε την φωνούλα.
Και μάλιστα παίρνει αυτό το γραμματάκι, το α,
πολύ συχνά και τόνο.
Για να τα γράψουμε από εδώ.
Α μεγάλο, α μικρό.
Ή αλλιώς Α κεφαλαίο και α πεζό, μικρούλι.
Είναι απ' τα γραμματάκια που φωνάζουν.
Πάμε να δούμε μερικά ακόμη.
Πα πα πα.
Πάλι το α φωνάζει.
Πι πι πι.
Νάτο!
Ι.
Ι μεγάλο - μία ίσια γραμμούλα, ναι - και ι μικρό,
ένα μπαστουνάκι αναποδογυρισμένο ή το χερουλάκι της ομπρέλας.
Πατάτα.
Πάλι το α στην παρέα.
Λα λα λα.
Ελάτε.
Εε και μικρό και μεγάλο.
Για να δούμε, θα βρούμε άλλο;
Η κότα.
Να ένα που φωνάζει και δείχνει ότι είναι κορίτσι η κότα.
Ποια; Η Τιτίνα.
Οο, μπαλίτσες.
Ηη, για τα κορίτσια μας!
Και... να, εντόπισα και άλλο ένα,
στον Τάσο και στο καπέλο.
Οο και εδώ.
Τα πράσινα λοιπόν είναι τα γράμματα που φωνάζουν...
και τα λέμε φωνήεντα.
Τα υπόλοιπα...
δεν φωνάζουν τόσο πολύ. Για πάμε να τα δούμε.
Ττ
Ππ
Λλ
Ττ ξανά.
Σσ
Δεν άνοιξα το στόμα μου να πω πολλά.
Ήταν κλειστό.
Σύμφωνα...
ονομάζονται τα γράμματα που δεν φωνάζουν,
άρα δεν παίρνουν τόνο, άρα η φωνή μας μένει σε χαμηλά επίπεδα.
Και μερικά από αυτά που έχουμε μάθει...
είναι το Ττ, είναι το Ππ,
μεγάλο και μικρό,
είναι το Σσς,
μεγάλο, μικρό και τελικό,
μπαίνει στο τέλος των λέξεων...
όπως στο όνομα Τάσος.
Όλα αυτά τα γνωρίσαμε με τον Άρη,
τη Μαρίνα και τον Ορφέα.
Αλλά δεν σας τα 'πα!
Έχουν κι άλλο φίλο!
Μία κοπέλα που τη λένε...
Νένα.
Πάω να σβήσω αυτά για να φέρω τη Νένα στην παρέα.
Αφού σβήσαμε τον πίνακα πάμε να φέρουμε στην παρέα τη φίλη μας τη...
Νένα!
Νένα, η φίλη μας.
Και πάμε να δούμε τα γράμματα που φτιάχνουν το όνομά της.
Αναγνωρίζουμε το ε, είναι στα γράμματα που φωνάζουν,
και αναγνωρίζουμε και το α,
που είναι από τα πρώτα γραμματάκια που μάθαμε,
οπότε το ξέρουμε και αυτό.
Ποιο δεν ξέρουμε;
Ποιο έρχεται πρώτη φορά στην παρέα;
Το γράμμα Νν.
Για πες το μαζί μου!
Νν.
Νιώθεις τη δόνηση στο στόμα σου;
Το νιώθεις σα να τρίζει;
Βάζεις τη γλωσσίτσα ψηλά;
Να ακουμπάει το πάνω μέρος του στόματος, που το λέμε ουρανίσκο.
Είναι το γράμμα Νν.
Από αυτό ξεκινάει το όνομα της Νένας,
της νύχτας.
Η λέξη "νύχτα" έχει το γράμμα ν στην αρχή της.
Και πάμε να το γράψουμε όμορφα και σωστά...
στις γραμμούλες,
που είναι θεόστραβες, νομίζω,
αλλά θα με συγχωρέσεις για αυτό!
Πάμε λοιπόν να κάνουμε το κεφαλαίο γράμμα Ν.
Επειδή είναι κεφαλαίο, άρα μεγάλο,
θα πιάνει όλη τη γραμμή.
Τοποθετώ το δάχτυλό μου με το μολυβάκι,
στο κάτω μέρος της γραμμής...
και σηκώνω ένα κοντάρι ψηλά επάνω.
Νάτο! Τόσο απλό!
Από εκεί που σταμάτησα, χωρίς κανονικά να σηκώσω το χεράκι μου,
κατεβαίνω κάτω με μία στραβή αλλά ευθεία γραμμή...
και πάλι χωρίς να σηκώσω το χέρι μου,
και τώρα θα μου πεις "Τι κάνεις, κυρία, αφού εσύ το σηκώνεις;".
Ε, εσύ δεν θέλω να το σηκώσεις!
Ξανασηκώνομαι ψηλά.
Ποια είναι η κίνηση του Ν λοιπόν;
Από χαμηλά ανεβαίνω ψηλά,
μέχρι να φτάσω το πάνω μέρος της γραμμής,
κατεβαίνω ξανά κάτω, μέχρι να συναντήσω την κάτω γραμμούλα, και ξανανεβαίνω.
Άρα οι κινήσεις που κάνει το χεράκι σου είναι:
Γραμμή πάνω, πρώτη κίνηση.
Γραμμή προς τα κάτω, δεύτερη κίνηση και λίγο πλαγιαστή.
Και ξανά επάνω η τρίτη μας κίνηση.
Και μόλις φτιάξαμε το κεφαλαίο, το μεγάλο Ν,
από το οποίο ξεκινάει το όνομα της Νένας.
Και πάμε για το μικρούλι!
Ε, αφού είναι μικρούλι, δεν θα ξεκινήσω από ψηλά...
αλλά περίπου από τη μέση της γραμμής και θα κατέβω στραβά μέχρι κάτω.
Και θα ξανασηκωθώ ψηλά.
Είναι σαν να κάνεις τα χεράκια σου...
έτσι, για να στηρίξεις πάνω το κεφαλάκι σου.
Όταν λοιπόν τα χεράκια μου ενωθούν και κοιτάξουν τον ουρανό,
έχουν φτιάξει το γράμμα ν.
Για το μικρό ν τώρα:
Κατεβαίνω στραβά κάτω, πρώτη κίνηση,
και ξανασηκώνομαι πάνω, δεύτερη.
Και μόλις φτιάξαμε παρέα το γράμμα μας!
Πάμε να δούμε τις παρεούλες...
που ΄χουν μπει εδώ μέσα για να φτιάξουν το όνομα της Νένας,
αλλά και τα γράμματα που φτιάχνουν το όνομα της Νένας.
Πρώτο γράμμα: Ν.
Δεύτερο γράμμα: ε.
Τρίτο γράμμα: ν.
Τέταρτο γράμμα, τέταρτη φωνούλα: α.
Νένα.
Και πάμε να το χωρίσουμε σε παρεάκια.
Πώς θα το χώριζες;
Πάμε μαζί με παλαμάκια.
Νέ -
- να.
Μία παρέα: Νε.
Δεύτερη παρέα: να.
Νέ - να.
Ας βάλω και παυλίτσα ανάμεσά τους,
για να ξεχωρίζει καλύτερα.
Τι κάναμε λοιπόν σήμερα παρέα;
Γράψαμε το γράμμα Νν, αφού κάναμε μία επανάληψη στα προηγούμενα,
είπαμε τον τρόπο που θα το γράψουμε...
και φέραμε στην παρέα τη νέα φίλη των παιδιών, τη Νένα.
Από το γράμμα ν ξεκινάει και ένα πολύ αγαπημένο σου πρόσωπο.
Διώχνω Νένα.
Και θα φέρουμε...
την κυρία που είναι πολύ καλή φίλη...
του μπαμπά και της μαμάς...
και σε έχει βαφτίσει.
Ποια είναι;
Δεν άκουσα!
Ναι! Είναι η νονά σου.
Νονά.
Πάμε να δούμε πώς γράφεται η λέξη νονά,
για να της κάνεις μία κάρτα που θα λέει "Νονά, σε αγαπώ" και να την τρελάνεις!
Γραμματάκια.
Νονά.
Και πάμε να φτιάξουμε παρεΐτσες.
Νο-, η πρώτη παρέα.
-να, η δεύτερη.
Κάνε εξάσκηση και ετοιμάσου με χαρτοκοπτική...
να της φτιάξεις καρτούλα. Θα την τρελάνεις ...
και θα της κάνεις έκπληξη, να είσαι σίγουρος, να είσαι σίγουρη!
Και τώρα θα φέρουμε λεξούλες στην παρέα,
που ίσως, ίσως και όχι,
θα ΄χουν μέσα τους το γράμμα ν.
Ετοιμάσου! Ακόνισε τα μάτια, ακόνισε το μυαλό σου,
για να το εντοπίσεις. Πάμε!
Πριν κάνουμε ασκησούλα, να βάλουμε το ν στην παρέα των φωνηέντων ή των συμφώνων.
Πού ταιριάζει λες;
Φωνάζει; Ανεβάζεις την φωνή σου για να το πεις;
Ή την κρατάς σε χαμηλά επίπεδα;
Πάμε να το πούμε παρέα.
Νννν.
Δεν φωνάζει πολύ.
Άρα θα μπει στη μαύρη παρεΐτσα,
στα σύμφωνα.
Και τώρα που τα τοποθετήσαμε όλα όμορφα και σωστά,
πάμε να δούμε τις μαγευτικές ζωγραφιές μου.
Μπορείς να γελάσεις όσο θέλεις! Δεν είμαι καλή στη ζωγραφική.
Όμως νομίζω ότι μπορείς να καταλάβεις ποιό είναι αυτό το αγόρι...
με την τεράστια μακρουλή μυτούλα,
η οποία μεγάλωνε όταν έλεγε ψέματα.
Ναι! Είναι ο - γιατί είναι αγόρι -
Πινόκιο.
Έχει μέσα στη λέξη Πινόκιο πουθενά το ν;
Για πάμε να την πούμε μαζί.
Πι - νό - κι - ο.
Α! Ναι! Πινόκιο.
Κάπου το 'χει, για να το παρατηρήσουμε καλά.
Ποιό είναι;
Π, το ξέρουμε αυτό.
ι,ν - να το!
Ένα μικρό ν μέσα στον Πινόκιο.
Θέλω να παρατηρήσεις ότι μπαίνει μπροστά του το Ο,
γιατί είναι αγόρι, όπως λέμε ο μπαμπάς.
Ενώ από κάτω έχουμε φεγγαράκι, τρόπον τινά.
Η μαμά, η νύχτα.
Είναι κορίτσια, παίρνουν μπροστά το η.
Το η του ήλιου.
Αυτό με το οποίο ξεκινάει ο ήλιος.
Η νύχτα.
Παρεούλες;
Νύ - χτα.
Νάτο το γράμμα μας!
Είναι εδώ.
Και για να μετακινηθούμε δίπλα,
που 'χω έτσι έναν αγιοβασιλιάτικο,
κατακόκκινο σκούφο.
Ο κόκκινος σκούφος.
Περισσότερες λεξούλες στην παρέα.
Για να δούμε. Είναι αγόρι.
Ο - τι χρώμα έχει; Είναι κόκκινος.
Και τι πράγμα είναι; Ένας σκούφος.
Ο κόκκινος σκούφος.
Γράμμα ν.
Είπαμε, αγόρι, μπροστά το Ο.
Κόκκινος.
-νος. Νάτο!
Σκού - φος.
Για να το ξαναπώ: σκού - φος.
Ακούς κανένα ν;
Όχι! Η λέξη σκούφος δεν έχει ν μέσα της.
Και τελειώνουμε...
Μπορείς να το πεις σύννεφο,
εγώ το ζωγράφισα ωστόσο για λίμνη.
Είναι κορίτσι, έχει "η" μπροστά της.
Ποια; Λί - μνη.
Λί - μνη.
Το τσακώσαμε και αυτό!
Πάμε να ξαναδιαβάσουμε τις λέξεις.
Ο Πινόκιο.
Μικρό ν.
Η νύχτα.
Ο κόκκινος σκούφος.
Η λίμνη.
Ννν ξανά.
Α, νομίζω ότι αν ανοίξεις το βιβλίο μας,
εκεί στη σελίδα 36,
τρία και έξι, τρία και επτά, 37,
θα δεις πολύ πιο ωραίες εικόνες, παρόμοιες όμως με αυτές που ζωγράφισα εγώ.
Τελευταίο κομμάτι της δουλειάς μας...
είναι η ανάγνωση του μαθήματος...
που μας συστήνει το γράμμα ν,
και θα πάμε ευθύς να την κάνουμε παρέα.
Και νομίζω ότι αν έχεις ανοίξει το βιβλίο στη σελίδα που σου είπα,
θα έχεις παρατηρήσει ομοιότητες στον πίνακά μας...
και σε αυτό που βλέπεις μπροστά σου στο βιβλίο.
Για πάμε να διαβάσουμε ό,τι έχεις με χρώμα...
γαλάζιο - καλά θυμάμαι -
και εγώ τα έχω γράψει στον πίνακα.
(Η δασκάλα διαβάζει τον πίνακα)
Τρία "σ".
(Η δασκάλα διαβάζει τον πίνακα)
Αυτή είναι μία λέξη που θα μάθουμε να διαβάζουμε ολικά,
δηλαδή, όλη μαζί.
Μόλις την εντοπίσουμε - τη γράφω κι εδώ με μεγάλα γράμματα -
θα διαβάσουμε τη λέξη "είναι".
Είναι πολύ σημαντική λέξη, τη χρησιμοποιούμε ολημερίς,
και σήμερα θα μάθουμε να τη διαβάζουμε μόλις εντοπίζουμε τα γράμματά της.
(Η δασκάλα διαβάζει τον πίνακα)
Όλο μαζί.
(Η δασκάλα διαβάζει τον πίνακα)
Δεύτερη φορά.
(Η δασκάλα διαβάζει τον πίνακα)
Πάμε άλλη μία.
(Η δασκάλα διαβάζει τον πίνακα)
Η Τιτίνα λες να είναι; Μμμ, μπορεί.
(Η δασκάλα διαβάζει τον πίνακα)
Σήμερα λοιπόν, μικρά ζουζούνια,
μάθαμε το γράμμα Νν,
το μεγάλο και το μικρό,
και κάναμε μαζί του αναγνωσούλα από το βιβλίο μας.
Κάνε εξάσκηση μαζί με τη μαμά και τον μπαμπά...
και τη δασκάλα σου μέσω κάμερας,
και διάβαζε το καινούργιο μας γράμμα,
μαζί με τις φωνούλες που έχουμε ήδη μάθει:
ν και α, να.
ν και ε, νε.
ν και ι, νι.
ν και ο, νο.
Και μόλις τις ξεμπερδέψεις καλά - καλά...
και τις αναγνωρίζεις με την πρώτη που θα τις δεις,
είσαι έτοιμος, είσαι έτοιμη,
έχεις κάνει καλή δουλειά και έχεις μάθει το καινούργιο μας γράμμα.
Αυτά για σήμερα!
Ελπίζω να το διασκέδασες όσο εγώ.
Είμαι η Ράνια και θα τα πούμε την επόμενη φορά.
Να είστε καλά! Γεια σας!