Księga trzecia, Rozdział II

Rozdział II

O tym, co się przytrafiło Don Kichotowi w gospodzie, która mu się zamkiem wydała. ||||сталося||||гостинці|||||

Gospodarz nader się zdziwił, ujrzawszy człowieka jadącego na ośle, tyłem do uszu zwierzęcia, i zapytał Sancha, co mu dolega. |дуже|||побачивши||||||||тварини||||||долає Sancho odpowiedział, że to mała rzecz, małe wstrząśnięcie w całym ciele, spowodowane upadkiem z góry. |||||||тремтіння|||||падінням|| Żona gospodarza, niewiasta miłosierna, co się rzadko zdarza w tym rzemiośle, zaledwo ujrzała Don Kichota, natychmiast postanowiła przynieść mu ulgę i wzięła do pomocy młodą córkę swoją, dzieweczkę wcale niczego. ||жінка|милосердна|||||||||увиділа||||вирішила|||полегшення||||||||дівчинку|| Służyła w tej gospodzie także młoda Asturyjka, twarzy nieco za szerokiej, nosa zaklęsłego, trochę zezowata na jedno oko, na drugie prawie ślepa, ale gibka a wysmukła kibić szczodrze wynagradzała brak innych wdzięków. |||гостинці|||Астурійка||||||з запалим носом||косоока|||||||сліпа||гнучка||струнка|талія|щедро|винагороджувала|||привабливостей Wzrostu miała trzy stopy, a barki tak jej obciążały ciało, że z trudnością spoglądała do góry. зросту|||||плечі|||обтяжували||||||| Przyjemna ta służąca, pomogła córce gospodarza do opatrzenia Don Kichota i urządziły mu obydwie wcale nieszczególne łóżko w jakimś kącie, co według wszelkiego prawdopodobieństwa, był dotychczas składem słomy. ||служниця||дочці|||оправлення||||влаштували||||недосить хороше||||куточку||||ймовірності||досі|| W tymże samym miejscu, opodal od Don Kichota, mulnik jakiś usłał sobie łoże z der, którymi przykrywał muły i w każdym razie lepiej mu było niż naszemu bohaterowi, którego łoże stanowiły dwie nierówne ławy, na tych trzy czy cztery źle spojone tarcice, a na nich materac twardy jak deska i prześcieradło, które raczej wziąć można było za skórę niż za płótno. ||||поруч||||||уславив||ліжко||дерев'яних дошок|||мулів||||||||||||ліжко||||лави|||||||сполучені|дошки||||матрац|||дошки||простирадло|||||||||| Skoro tylko położono Don Kichota w to niegodziwe łoże, gospodyni z córką oblepiły go plastrami od stóp do głów, przy świetle lampy, którą trzymała w nadobnej dłoni Maritornes, tak było na imię przyjemnej Asturyjce. ||поклали|||||негідне|ліжко||||||пластирями||||голови|||||||гарній||Марітурнес||||||Астурійці Gospodyni, widząc go w tylu miejscach poturbowanego, zawołała: ||||||потурбованого|

— Przebóg! Боже! — toćże to raczej podobne do uderzeń niż do upadku. адже|||||ударів|||падіння

— A jednak to nie są razy — rzekł Sancho — tylko skała była bardzo kończata i każda jej spiczastość pozostawiła siniak. |||||удари|||||||кінчата||||колючість|залишила| Zresztą prosiłbym pani o zachowanie kilku gałganków, dadzą się wkrótce użyć, bo mnie także w krzyżu nieco dolega. ||||||лоскутів|||||||||хребті||болить

— Więc także spadłeś? — zagadnęła gospodyni. запитала|

— Nie spadłem — odrzekł Sancho — ale przestraszony upadkiem pana mojego, poczułem coś tak dziwnego w ciele, że mi się zdaje, jakby mi tysiąc kijów wsypano. |||||переляканий|падінням|||||||||||||||||влили

— Nie dziwię się temu — wtrąciła córka — często mi się śni, że spadam z wieży na dół, a nie mogę nigdy upaść na ziemię. ||||втрутила|||||||||вежі||||||||| Skoro się obudzę, tak znużona i zbita się czuję, jakbym naprawdę spadła. ||||втомлена||збита|||||

— Otóż to właśnie — dodał Sancho — to prawie to samo, cała tylko różnica w tym, że mi się nie śniło i że będąc na jawie jak teraz, czuję się poturbowanym nie mniej od pana swojego. отже|||||||||||||||||||||||наяву||||||||||

— Jak się nazywa wasz pan? — zagadnęła Maritornes. загадала|

— Don Kichot z Manchy — odrzekł Sancho — błędny rycerz, jeden z najdzielniejszych, jakich kiedykolwiek widziano. ||||||||||найдужчих|||бачили

— Błędny rycerz! — zapytała Asturyjka. — Co to znaczy?

— Niedawno widać jesteś na świecie — odparł Sancho. — Dowiedz się, kochana siostro, że błędny rycerz jest to rzecz, która zawsze ma nadzieję zostać cesarzem lub też dostać kije; dziś najnieszczęśliwszy z ludzi, obdarza nazajutrz giermka swojego trzema lub czterema królestwami. |||||||||||||||імператором||||палиці||найнещасніший|||обдарує|||||||королівствами

— Skądże, będąc giermkiem tak wielkiego pana — wtrąciła gospodyni — nie masz przynajmniej hrabstwa jakiego, bo z miny nie patrzysz na to. ||дворянином||||втрутила|||||графства||||||дивишся||

— Nie od razu miasto się buduje — rzekł Sancho — nie ma miesiąca, jak szukamy przygód i jeszcze ich nie znaleźliśmy, chyba takie, co to często szuka się czego innego, a znajduje się co innego. Ale mówiąc prawdę, skoro się jaśnie pan Don Kichot wyleczy z ran swoich, a ja od moich nie zostanę kaleką, nie pomieniałbym nadziei moich za najlepsze hrabstwo w Hiszpanii. |||||||||||||||||||||поміняв би|||||графство||

Don Kichot, który uważnie słuchał tej rozmowy, uważał za właściwe wmieszać się do niej; podnosząc się więc, jak mógł najlepiej, ujął wdzięcznie rękę gospodyni i rzekł do niej: |||||||||правильним|||||піднімаючись||||||взяв|||||||

— Wierzaj mi, piękna damo, nie jesteś nieszczęśliwą, że miałaś sposobność przyjąć mnie w zamku swoim. вірь мені||||||нещасливою|||||||| Więcej pani nie powiem, bo nie wypada nigdy chwalić samego siebie, ale wierny mój giermek objaśni ci, kim jestem. ||||||пристойно||хвалити|||||||пояснить||| Dodam tylko, że zachowam pamięć łaskawości pani aż do końca życia i nie uronię żadnej sposobności, w której bym wdzięczność moją mógł ci okazać. |||збережу||||||||||уроню|||||||||| Gdyby się nie było podobało niebu — dodał, miłosiernie przyglądając się Asturyjce — że miłość mnie do praw swoich przykuła i gdyby oczy lubej niewdzięcznicy nie były odniosły tryumfu nad moją wolnością, chętnie bym ją poświęcił u stóp tej pięknej panny. ||||||||приплющуючи||||||||||||||невдячниці|||відносили||||||||по́святив|||||

Gospodyni, córka jej i Maritornes, zdziwione i nie rozumiejąc się na takim sposobie mówienia, domyślały się jednak, że to były komplementy i ofiary grzeczności, przyglądały się więc milcząc i sobie, i Don Kichotowi, jak człowiekowi w dziwnym jakimś rodzaju. |||||здивовані|||||||||додумувалися|||||||||ввічливості|приглядалися|||мовчки||||||||||| Podziękowały mu jednak za te grzeczności, jak w karczmie mogły umieć najlepiej, i pokornie skłoniwszy się, odeszły. Подякували|||||ввічливості|||корчмі||||||схиливши|| Maritornes zabrała się do opatrzenia Sancha, który tego nie mniej od pana swojego potrzebował. ||||опікування|||||||||

Mulnik, o którym wspomniałem, i Asturyjka ułożyli sobie, że się w nocy obaczą, ona mu przyrzekła, że skoro tylko goście odejdą, a pan i pani usną, przyjdzie go odwiedzić. ||||||влаштували||||||побачать|||пообіцяла|||||підуть|||||||| Mówią, że dziewczyna ta słowna zawsze była w tych razach, choćby nawet dała słowo bez świadków w piwnicy; to też miała się słusznie za coś lepszego i mniemała, że nie ubliżyła sobie, zostawszy służącą w karczmie, gdyż (jak zawsze mówiła) zubożenie jej rodziców doprowadziło ją do stanu tego. |||||||||справах||||||||||||||||||думала|||образила||залишившись|||карчмі|||||убожіння|||допровадило|||| W dziwnym apartamencie owym stało naprzód niegodziwe i biedne łóżko Don Kichota, a Sancho posłał sobie obok na wiązce sitowia, przykrył się kołdrą, która wyglądała jakby była z kanwy, nie z wełny. |||тим||уперед|негідне||||||||||||снопі|осоки|накрився||ковдрою||||||полотна|||вовни Trochę naprzód wysunięte było legowisko mulnika, złożone, jak już powiedziałem, z juk i der dwóch mułów, a miał ich dwunastu wszystkich, spasłych, tęgich, bo to był jeden z bogatych owych mulników z Arevalo, jak twierdzi autor tej historii, który o nim, jako o dobrym znajomym, szczegółową robi wzmiankę, bo mówią podobno, że byli krewniacy. ||висунуте||ліжко|||||||||||||||||поголів'я|товстих||||||багатих||мулників||Аревало|||||||||||||||згадку|||мовляв|||мулників Bądź co bądź, Cyd Hamed Benengeli był dokładnym historykiem, ponieważ przytacza nawet takie szczegóły, co na pozór nie zdają się mieć ważności i od niego to właśnie historycy (powieściopisarze) powinni by się nauczyć nie zaniedbywać niczego i szczegółowiej pisać, zamiast pobudzania ciekawości czytelnika, tak, że często to, o czym by się najwięcej chciało wiedzieć, zawiśnie na końcu ich pióra przez złośliwość lub niewiadomość! |||||||точним|||наводить|||деталі|||||здаються|||важливості|||||||романістів||||||зневажати|||докладніше|||підбурювання||читача||||||||||||завісити||||||злість||невідомість Bądź po tysiąckroć sławion autorze *Tablanta Ricamonta* i ty, co napisałeś Czyny Hrabiego Tomillas; wyście nie zapomnieli o najdrobniejszej okoliczności. ||тисячу разів|славлений||Табланта|Рікамонта||||||Графа|Томіллас|ви||||найдрібнішій|

Wracamy do mulnika. Mulnik więc, dawszy sieczki mułom, rozciągnął się na derach, oczekując niecierpliwie punktualnej Maritornes. |||січки|мулом|розтягнувся|||дерев'ях|очікуючи||пунктуальної| Sanchowi, mimo szczerej chęci do snu, ból boków sen odejmował, Don Kichot także z bólu oczy miał jak zając otwarte. ||щирої|бажання||||||віднімав|||||||||заяць| Cicho było w karczmie, a światło błyszczało tylko z latarni wiszącej w bramie. ||||||блищало|||ліхтаря||| Spokojność ta i natłok szumnych myśli, których rycerzowi naszemu dostarczały ciągle rozliczne wypadki przez niego czytane, wyrodziły mu w głowie najdziwaczniejsze z przypuszczeń. |||натиск|гучних|||||доставляли|постійно||||||вивели||||найдивніші|| Uroił sobie, że znajduje się w sławnym jakimś zamku (nie było karczmy której by nie robił tego zaszczytu), i że córka gospodarza, to jest władcy zamku, ujęta dobrą jego miną i składnością, obiecała mu, zręcznie wydostawszy się z komnat swoich, parę chwil z nim przepędzić. Уроїв|||||||||||||||||честі|||||||||вражена|||||добрими манерами|||вміло|вибравшись|||кімнат||||||прогнати Urojenie to dręczyło go jakby rzeczywistość i nabawiało niepokojem o szwank, na jaki wierność jego narażoną być może. Уявлення||докучало|||реальність||наражало|тривогою||збої|||||під загрозою|| Przyrzekł sobie nareszcie w sercu nie popełnić żadnej niewierności kochanej Dulcynei, chociażby sama królowa Ginewra z wierną swą Kintaujoną błagać go o to miały. пообіцяв||||||вчинити||невірності||||||Гінева||||Кінтауйона||||| Gdy tak błądził w marzeniach, słowna Asturyjka właśnie dotrzymywała obietnicy i boso, w koszuli, z rozczochranymi włosami, wchodzi, stąpając powoli i szukając łóżka mulnika. ||блукав||мріях|||||||босоніж||||розпатланим|||||||| Don Kichot, mając słuch natężony, usłyszał jej wejście, czy też zgadł, że ktoś wszedł, i podnosząc się na łóżku, mimo plastrów i bólu boków, wyciągnął ramiona do mniemanej panny. ||||прислухаючись|||вхід|||вгадав||||||||||пластирів|||||руки||вважаємої| Asturyjka szła powoli, żeby nie zrobić hałasu, i macała rękoma wokoło, żeby się o co nie potknąć; mimo jednak całej ostrożności, wpadła w objęcia Don Kichota, który, uchwyciwszy ją za rękę i przyciągając do siebie, posadził na łóżku. ||||||||доторкалася||||||||спіткнутися|||||впала||||||вхопивши|||||||||| Zgrzebna koszula jej nie wyprowadziła z błędu rycerza. Груба|сорочка|||вивела||помилки| Szklane bransoletki, które miała na ręku, wziął za drogie kamienie; włosy jej, bardzo podobne do włosia, wydawały się mu jedwabnymi splotami, a biorąc oddech jej, w którym czuć było starą sałatę i zimne mięsiwo, za przyjemną mieszaninę najdelikatniejszych woni, wyobraził sobie nadobną tę nimfę zupełnie taką, jak to malują w książkach, które czytał, piękne panny, odwiedzające cichaczem chorych lub rannych kochanków. |браслети||||||||||||||волосся|здавалися|||шовковими|косами|||дихання||||||стару|салат|||м'ясо|||мікс||вона|уявив||надобну||нимфу|||||малюють||||||||тихцем|||| Słowem, upór biednego szlachcica tak był mocny, że nieczuły na mnóstwo szczegółów, od których by mdłości jednego chyba tylko mulnika nie porwały, mniemał trzymać w objęciu boginię piękności. |упертість|||||||недосяжний||безліч|||||нудота||||||порвали|мав|||обіймах|богиню| Zachwycony tylu wdziękami i ściskając nieporównaną Maritornes, jakby ją chciał udusić, świetny rycerz szepnął jej cichutko miłosnym głosem: „Czego bym nie dał za to, ach! Захоплений||принадами|||неспівмірну||||||чудовий||||тихенько||||||||| czego bym nie dał, piękna księżniczko, gdybym widział się w stanie ocenienia łaski, jaką mi wyświadczasz, i mógł oczyścić się przed panią z zarzutu niecnej niewdzięczności. |||||принцесо||||||оцінювання|благодіти|||виявляєш|||очистити|||||звинувачення|підлої| Umieram wprawdzie ze wstydu, ale poprzysiągłem stałą miłość moją nieporównanej Dulcynei z Tobozo; ona jest jedyną panią serca mego i najtajniejszych myśli moich; nie mogę więc krzywoprzysięstwem okupić tego niebiańskiego szczęścia”. |||||поприсягнув|постійну|||незрівнянній|||Тобозо||||||||найтаємніших||||||кривоприсягою|||небесного|

Podczas tej przemowy Maritornes najokropniej się przelękła, przekonawszy się, że jest w objęciach Don Kichota i robiła, co mogła, żeby się z nich wydostać, nie słuchając tego, co jej prawił. ||||найжахливіше||перелякалася|||||||||||||||||вибратися||||||пояснював Uczciwy mulnik znów, któremu niecierpliwość spać nie dozwalała, przeczuł i poczuł swą nimfę skoro tylko weszła, a nadstawiwszy ucha i uchwyciwszy coś z przemowy rycerza naszego, posądził niewinną Asturyjkę, że mu nie dotrzymała słowa, dlatego chyba, iż nie tylko jemu dać je musiała. Чесний||||нетерпіння|||дозволяла|передчувствував|||||||||підставивши||||||промови|||підозрював|невинну|Асту||||дотримала|||||||||| Nie poprzestając na tym, podżegany zazdrością, zbliżył się po cichu do łóżka Don Kichota i zaczął się pilnie przysłuchiwać. |припиняючи|||підбурюваний||||||||||||||прислухатися Przekonawszy się, że wierną jego Maritornes gwałtem przytrzymał, myślał tylko jak się zemścić za niegodny ten postępek; podniósł rękę i mierząc ku licu niefortunnego rycerza, tak pięścią dziarsko zdzielił go po szczękach, że krew buchnęła natychmiast, a Benegeli nawet zaręcza, że wskoczył na niego i szerokimi łapami w podkutych trzewikach przebiegł mu kilka razy po ciele od stóp do głów. ||||||силою||||||виплатити||||вчинок||||прицілюючись||обличчю||||кулаком|сміливо|здивив|||щелепах|||бухнула|||Бенегелі||запевняє|||||||||подкованих|черевиках||||рази|||||| Łóżko, którego fundamenty nie były w najlepszym stanie, nie wytrzymało tego obciążenia runęło pod ciężarem mulnika. ||фундаменту|||||||||вантажу|||вагою| — Hałas obudził gospodarza, który domyślił się, że to musi być jakiś figiel Maritornesy, bo wołał na nią na całe gardło kilka razy, a nie odezwała się ani razu. |||||||||||жарт|Маріторнеси|||||||||разів|||||| Zapalił więc latarnie, żeby się udać tam, gdzie słyszał hałas — Asturyjka słysząc, że idzie, a znając go dobrze skryła się w łóżko Sancha, który spał, i w kłębek się przy nim zwinęła. ||ліхтарі|||||||||||||||||||||||||клубок||||згорнулася Gospodarz wszedł, klnąc po karczemnemu. ||лаючи||карчемному

— Gdzie jesteś, klempo? ||клямпо — zawołał — bo to z pewnością twoje sztuki, bazarnico! ||||||речі|базарнице

Jednocześnie Sancho na wpół obudziwszy się i czując na sobie cały ten ciężar, który go dusił, myślał, że to sen jaki dręczy go jeszcze i zaczął walić pięściami na wszystkie strony. ||||обудившись|||||||||||душив||||||досі||||||кулаками||| Razy te spadały na Maritornes po większej części — ta, straciwszy nareszcie cierpliwość i nie bacząc już na miejsce, gdzie się znajdowała, myślała tylko o wywzajemnieniu, palnęła Sancha tyle razy w żywot i w twarz twardą pięścią, że obudził się nareszcie zupełnie. ||падали||||||||||||не звертаючи уваги||||||||||взаємності|вдарила|||||житті|||||п fists||||| Nie wiedząc, za co go tak tuzowano, podniósł się na łóżku i uchwyciwszy silnie Maritornes, rozpoczął z nią najpocieszniejszą walkę. ||||||tuzowano||||||||||||найпотішнішу| Mulnik, zobaczywszy przy świetle straszne położenie drogiej swojej Maritornes, puścił Don Kichota, a pobiegł jej na pomoc; gospodarz znów, obeznawszy się już z miejscowością, pobiegł także, ale w celu skarcenia Asturyjki, którą uważał za główną sprężynę całego tego nieporządku. ||||||дорогій|||||||||||||ознайомившись||||||||||скарження|Астурійки|||||пружину|||непорядку Mulnik walił Sancha, Sancho młócił Maritornes, Maritornes prała Sancha, a gospodarz tłukł Maritornes — a wszystko to szło tak żwawo i gracko, jakby się obawiali, żeby im czasu nie zabrakło, nareszcie latarnia zgasła, a ciemność powiększyła jeszcze zażartość bójki — żaden z walczących nie uniósł ani całej koszuli, ani której bądź części ciała nieobrażonej. |бив|||молотив|||прала||||бив|||||||пружно||весело|||||||||||згасла|||поправила||жваво||||борців||підняв|||||||||неображеної — Przypadkiem znajdował się w gospodzie pachołek rządowy, z tych, co to ich nazywają starą konfraternią toledańską. ||||гостині|пахолок|||||||||конфратрією|толедською Obudziwszy się na hałas walki, wpadł z prętem w ręku i z pudełkiem blaszanym, gdzie oznaka godności jego, ale nic a nic nie dojrzawszy w ciemności, zawołał: „Milczeć wszyscy w imię sprawiedliwości i świętej Hermandady”. |||||впав||паличкою|||||коробкою|металевим||ознака|гідності|||||||дослухавшись||||Мовчати|||||||Германди Przypadkiem natrafił ręką na nieszczęsnego Don Kichota, który leżał rozciągnięty na zwaliskach łóżka, bez przytomności, z głową zwieszoną. |натрапив||||||||простягнутим||руїнах||||||опущеною Ująwszy go za brodę, nie przestawał krzyczeć: „Na pomoc władzy!” Ale nie dostrzegając żadnej oznaki życia w tym, którego trzymał, nie wątpił, że to musi być trup człowieka, którego inni przytomni zamordowali — zaczął więc krzyczeć jeszcze głośniej: „Zamykajcie drzwi gospody, zważać, żeby mi nikt nie wyszedł, tu człowieka zabito!” Głos ten przeraził walczących i prócz tego, co każdy już dostał, sprawa pozostała w zawieszeniu i w tym stanie, w jakim ją zszedł pachołek. Взявши|||бороду||переставав||||влади|||помічаючи||ознаки|||||||сумнівався||||||||||||||||Закривайте||господи|важити|||||||||||перелякав||||||||||||висить||||||||зійшов| Gospodarz z wolna zemknął do stancji, mulnik na legowisko, a podrapana Maritornes wlazła w brudne łóżko swoje. ||вільно|зайшов||станції|||||подряпана||влізла|||| Co zaś do Don Kichota i Sancha, ci, którzy nie mogli się poruszyć, pozostali na miejscu, a pachołek puścił brodę rycerza naszego i poszedł po światło, żeby ująć winnych. ||||||||||||порушитися|||||||||||||||взяти| Gospodarz jednak odchodząc, naumyślnie zagasił latarnię w bramie — pachołek więc zmuszony był rozdmuchać ogień w kominie, ale tak go tam było niewiele, że dmuchał przez godzinę, nim zdołał zapalić latarnie. ||відходячи|навіть|загасив|ліхтар|||||||роздмухати|||||||||||дмухав|||||запалити|ліхтарню