1.6 Ο Τομπάιας Γκρέγκσον μας δείχνει τι είναι ικανός να επιτύχει (1)
Οι εφημερίδες την επόμενη ημέρα ξεχείλιζαν από το «Μυστήριο του Μπρίξτον» όπως το αποκάλεσαν. Καθεμία είχε μια εκτενή αναφορά της υπόθεσης, και ορισμένες είχαν φύλλα σχετικά με το θέμα επιπλέον. Εντός τους υπήρχαν ορισμένες πληροφορίες οι οποίες μου ήταν καινούργιες. Διατηρώ ακόμη εντός του λευκώματος πολυάριθμα αποκόμματα και αποσπάσματα τα οποία αφορούν την υπόθεση. Εδώ παραθέτω μια σύνοψη ορισμένων εξ αυτών:—
Η Daily Telegraph παρατήρησε πως στην ιστορία του εγκλήματος σπανίως υπήρξε κάποια τραγωδία η οποία να εμφανίζει τόσο παράξενα χαρακτηριστικά. Το Γερμανικό όνομα του θύματος, η απουσία κάθε άλλου κίνητρου, και η ζοφερή επιγραφή στο τοίχο, όλα υποδείκνυαν στην διάπραξη του από πολιτικούς πρόσφυγες και επαναστάτες. Οι Σοσιαλιστές είχαν αρκετά παρακλάδια στην Αμερική, και ο αποβιώσας είχε, δίχως αμφιβολία, παραβεί τους άγραφους νόμους τους, και είχε εντοπιστεί από εκείνους. Έχοντας προβεί σε σύντομες αναφορές σε Vehmgericht, aqua tofana, Καρμπονάρους, στους Marchioness de Brinvilliers, στην θεωρία του Δαρβίνου, τις αρχές του Μάλθους, και τα εγκλήματα της Δημοσιάς Ράτκλιφ, το άρθρο κατέληγε επιπλήττοντας την κυβέρνηση και υποστηρίζοντας μια στενότερη παρακολούθηση των αλλοδαπών στην Αγγλία.
Η Standard σχολίαζε σχετικά με το γεγονός πως ασύδοτα αίσχη αυτού του είδους συνέβαιναν υπό μια φιλελεύθερη Διακυβέρνηση. Εγείρονταν από την ανησυχία στα μυαλά των μαζών, και την απορρέουσα αποδυνάμωση κάθε εξουσίας. Ο αποβιώσας ήταν ένας Αμερικάνος κύριος ο οποίος είχε μείνει για μερικές εβδομάδες στη Μητρόπολη. Είχε μείνει στην πανσιόν (Boarding house) της Μαντάμ Σαρπεντιέ στο ύψωμα Τορκάι, στο Κάμπεργουελ. Συνοδευόταν στα ταξίδια του από τον προσωπικό του γραμματέα, Κο Τζόζεφ Στάνγκερσον. Οι δυο τους αποχαιρέτισαν την σπιτονοικοκυρά τους την Τρίτη, στις 4 (τρέχων), και αναχώρησαν από τον Σταθμό Γιούστον με την αμετάκλητη πρόθεση να προλάβουν την ταχεία του Λίβερπουλ. Είχαν εθεάθη αργότερα μαζί επί της πλατφόρμας. Τίποτα περισσότερο δεν έγινε γνωστό σχετικά έως ότου το σώμα του Κου Ντρέμπερ, όπως καταγράφηκε, ανακαλύφθηκε σε κενή οικία επί της Οδού Μπρίξτον, πολλά χιλιόμετρα από το Γιούστον. Πως βρέθηκε εκεί, είτε πως συνάντησε τη μοίρα του, αποτελούν ζητήματα τα οποία είναι ακόμη τυλιγμένα σε μυστήριο. Τίποτα δεν είναι γνωστό σχετικά με το που βρίσκεται ο Στάνγκερσον. Είμαστε ευτυχείς που μαθαίνουμε πως ο Κος Λεστρέιντ και ο Κος Γκρέγκσον, της Σκότλαντ Γιάρντ, έχουν αναλάβει από κοινού την υπόθεση, και είναι αναμενόμενο μετά βεβαιότητας πως οι δυο επιφανείς αξιωματικοί θα ρίξουν ταχέως φως επί του ζητήματος.
Η Daily News παρατήρησε πως δεν υπήρχε ουδεμία αμφιβολία πως επρόκειτο περί πολιτικού εγκλήματος. Ο δεσποτισμός και το μίσος του Φιλελευθερισμού ο οποίος κινητοποιούσε και εμψύχωνε την Ηπειρωτική Κυβέρνηση είχε ως αποτέλεσμα να οδηγήσει στις ακτές μας έναν μεγάλο αριθμό ατόμων που ίσως να είχαν αποτελέσει πρώτης τάξεως πολίτες αν δεν ήταν πικραμένοι από την ανάμνηση όλων όσων είχαν υπομείνει. Μεταξύ εκείνων των ατόμων υπήρχε ένα αυστηρός κώδικας τιμής, κάθε παραβίαση του οποίου τιμωρούταν με θάνατο. Κάθε προσπάθεια θα καταβαλλόταν για να ανακαλυφθεί ο γραμματέας, ο Στάνγκερσον, και να διαπιστωθούν ορισμένες λεπτομέρειες των συνηθειών του αποθανόντος. Ένα σημαντικό βήμα είχε πραγματοποιηθεί από την ανακάλυψη της διεύθυνσης της οικίας την οποία ενοικίαζε —μια έκβαση η οποία οφειλόταν αποκλειστικά στην οξύνοια και την ενεργητικότητα του Κου Γκρέγκσον της Σκότλαντ Γιάρντ.
Ο Σέρλοκ Χολμς και εγώ διαβάσαμε τις αναφορές εκείνες παρέα στο πρόγευμα, και φάνηκαν να του προξενούν εξαιρετική θυμηδία.
«Σου ανέφερα πως, οτιδήποτε συνέβαινε, ο Λεστρέιντ και ο Γκρέγκσον θα έπαιρναν τα εύσημα.»
«Εξαρτάται από το πώς θα εξελιχθεί.»
«Μπα, σε καλό σου, δεν έχει την παραμικρή σημασία. Αν ο άνθρωπος συλληφθεί, θα έχει επιτευχθεί χάρη στις προσπάθειες τους· αν διαφύγει, θα έχει συμβεί παρά τις προσπάθειες τους. Πρόκειται για κορώνα κερδίζω και γράμματα χάνεις. Ότι και να κάνουν, θα έχουν οπαδούς. ‘Un sot trouve toujours un plus sot qui l'admire. (Ένας ανόητος θα βρει έναν ακόμη περισσότερο ανόητο να θαυμάζει. )»
«Τι στο καλό είναι αυτό;» φώναξα, γιατί την στιγμή εκείνη ακούστηκε το ποδοβολητό από πολλά πόδια στην είσοδο και πάνω στις σκάλες, συνοδευόμενα από έντονες διαμαρτυρίες εκ μέρους της σπιτονοικοκυράς μας.
«Είναι το παράρτημα του αστυνομικού σώματος της Οδού Μπέϊκερ», είπε ο σύντροφος μου με σοβαρότητα· και καθώς το είπε όρμησαν μες το δωμάτιο μισή ντουζίνα από τα πιο βρώμικα και πιο κουρελιάρικα χαμίνια (Arabs of the street) που είχαν δει ποτέ τα μάτια μου.
«Προσ'χή!» φώναξε ο Χολμς, με έναν απότομο τόνο, και οι έξι νεαροί μπαγαπόντηδες στήθηκαν στην σειρά όπως τόσο πολλές κακόφημες μορφές. «Στο μέλλον θα στέλνετε πάνω τον Γουίγκινς μονάχο του να αναφέρει, και οι υπόλοιποι θα περιμένετε στον δρόμο. Το βρήκες, Γουίγκινς;»
«Όχι, κύριε, δεν το βρήκαμε», είπε ένας από τους νεαρούς.
«Ούτε και περίμενα να το καταφέρετε. Να συνεχίσετε μέχρι να το επιτύχετε. Ορίστε η αμοιβή σας. Έδωσε στον καθένα τους από ένα σελίνι. «Τώρα, δρόμο, και ελάτε πίσω με μια καλύτερη αναφορά την επόμενη φορά.»
Κούνησε το χέρι του, και εκείνοι πιλάλησαν προς τις σκάλες όπως τα ποντίκια, και ακούσαμε τις στριγκές φωνές τους την επόμενη στιγμή από τον δρόμο.
«Περισσότερη δουλειά μπορεί να βγει από αυτά τα χαμίνια από όση μια ντουζίνα του σώματος μπορεί να καταφέρει», σχολίασε ο Χολμς. «Απλά και μόνο η θέα ενός αστυνομικού αρκεί για να σφαλίσει τα χείλη του κόσμου. Τα πιτσιρίκια αυτά, ωστόσο, πηγαίνουν παντού και ακούνε τα πάντα. Είναι τσακάλια, επίσης· το μόνο που χρειάζονται είναι οργάνωση.»
«Για την υπόθεση του Μπρίξτον τους απασχολείς;» ρώτησα.
«Ναι· υπάρχει ένα ζήτημα το οποίο προσπαθώ να εξακριβώσω. Είναι απλά θέμα χρόνου. Κοίτα να δεις! Θα μάθουμε αρκετά και με το παραπάνω. Έρχεται ο Γκρέγκσον από κάτω με την ικανοποίηση να διαγράφεται σε κάθε χαρακτηριστικό του προσώπου του. Έχει βάλει πλώρη για μας, το ξέρω. Ναι, σταματά. Νατος!»
Ακούστηκε ένα δυνατό κουδούνισμα, και σε μερικές στιγμές, ο ξανθομάλλης ντετέκτιβ ανέβηκε τις σκάλες, τρία- τρία τα σκαλιά, και όρμησε μέσα στο καθιστικό μας.
«Αγαπητέ μου συνάδελφε», φώναξε, σφίγγοντας το απαθές χέρι του Χολμς, «δώσε μου συγχαρητήρια! Ξεδιάλυνα πλήρως την υπόθεση φέρνοντας τα πάντα στο φως.»
«Μια υποψία ανησυχίας φάνηκε να διαπερνά το εκφραστικό πρόσωπο του συντρόφου μου.
«Εννοείς πως βρίσκεσαι στον σωστό δρόμο;» ρώτησε.
«Στον σωστό δρόμο! Μα, κύριε, μπαγλαρώσαμε τον άνθρωπο μας.»
«Και το όνομα του είναι;»
«Άρθουρ Σαρπεντιέ, ανθυποπλοίαρχος του ναυτικού της Αυτού Μεγαλειότητας», φώναξε ο Γκρέγκσον, με στόμφο, τρίβοντας τα παχιά του χέρια και φουσκώνοντας το στήθος του.
Ο Σέρλοκ Χολμς άφησε έναν αναστεναγμό ανακούφισης, και χαλάρωσε με ένα χαμόγελο.
«Πάρε μια καρέκλα, και δοκίμασε ένα από αυτά τα πούρα», είπε. «Ανυπομονούμε να μάθουμε πως τα κατόρθωσες. Θέλεις ουίσκι και νερό;»
«Καλό θα μου κάνει», ο ντετέκτιβ απάντησε. «Οι φοβερές προσπάθειες τις οποίες κατέβαλα κατά την διάρκεια των τελευταίων δυο ημερών με εξουθένωσαν. Όχι τόσο πολύ η σωματική προσπάθεια, όπως καταλαβαίνεις, όσο η ένταση του μυαλού. Θα το αντιλαμβάνεσαι αυτό, Κε Σέρλοκ Χολμς, γιατί και οι δυο μας δουλεύουμε με το μυαλό μας.»
«Με τιμάς αφάνταστα με τα λόγια σου», είπε ο Χολμς, με σοβαρότητα. «Πες μας πως κατέληξες σε αυτό το τόσο ικανοποιητικό αποτέλεσμα.»
Ο ντετέκτιβ κάθισε στην πολυθρόνα, και ρούφηξε αυτάρεσκα το πούρο του. Τότε άξαφνα χτύπησε την παλάμη του πάνω στο μηρό του σε ένα παροξυσμό ικανοποίησης.
«Το αστείο είναι», φώναξε, «πως αυτός ο ανόητος ο Λεστρέιντ, ο οποίος περνιέται για έξυπνος, έχει πάρει έναν εντελώς λάθος δρόμο. Ψάχνει τον γραμματέα Στάνγκερσον, ο οποίος είχε λιγότερα να κάνει με το φόνο από όσο ένα αγέννητο μωρό. Δεν αμφιβάλλω πως θα τον έχει πλέον πιάσει.»
Η ιδέα ενθουσίασε τον Γκρέγκσον τόσο πολύ που γέλασε μέχρι που έμεινε από ανάσα.
«Και πως ανακάλυψες τα στοιχεία σου;»
«Μην ανησυχείτε, θα σας τα πω όλα. Φυσικά, Δόκτωρ Γουώτσον, όσα θα ειπωθούν θα μείνουν αυστηρώς μεταξύ μας. Η πρώτη δυσκολία που είχαμε να αντιμετωπίσουμε ήταν η ανακάλυψη των προηγουμένων κινήσεων του Αμερικανού. Κάποιοι θα περίμεναν μέχρι να απαντηθούν οι αγγελίες τους, ή μέχρι πολιτικές οργανώσεις να εμφανισθούν και να προσφέρουν πληροφορίες. Δεν είναι αυτός ο τρόπος εργασίας του Τομπάϊας Γκρέγκσον. Θυμάστε το καπέλο πλάι στον νεκρό;»
«Ναι», είπε ο Χολμς, «από τον Τζων Άντεργουντ και Υιοί, του 129, επί της Οδού Κάμπεργουελ.»
Ο Γκρέγκσον έδειξε να πέφτει από τα σύννεφα.
«Δεν είχα ιδέα πως το είχες προσέξει», είπε. «Πέρασες από εκεί;»
«Όχι.»
«Αχά!» είπε ο Γκρέγκσον, με ανακουφισμένη φωνή· «ποτέ μην αφήνεις μια ευκαιρία να πάει χαμένη, όσο ασήμαντη και να φαίνεται.»
«Για ένα σπουδαίο μυαλό, τίποτα δεν είναι ασήμαντο», σχολίασε ο Χολμς, βαρύγδουπα.
«Λοιπόν, πήγα στον Άντεργουντ, και τον ρώτησα αν είχε πουλήσει ένα καπέλο αυτού του μεγέθους και της εμφάνισης. Κοίταξε στα βιβλία του, και το πέτυχε αμέσως. Είχε στείλει το καπέλο σε κάποιον Κο Ντρέμπερ, ο οποίος διέμενε στην Πανσιόν Σαρπεντιέ, στο Ύψωμα Τόρκεϋ. Έτσι βρήκα την διεύθυνση του.»
«Έξυπνο —εξαιρετικά έξυπνο», μουρμούρισε ο Σέρλοκ Χολμς.
«Κατόπιν επισκέφτηκα τη Μαντάμ Σαρπεντιέ», συνέχισε ο ντετέκτιβ. «Την βρήκα κατάχλομη και συντετριμμένη. Στο δωμάτιο βρισκόταν μαζί και η κόρη της— και πρόκειται για ένα ασυνήθιστα φίνο κορίτσι, μάλιστα· τα μάτια της ήταν κατακόκκινα και τα χείλη της έτρεμαν καθώς της μίλησα. Αυτό δεν διέφυγε της προσοχής μου. Κάτι άρχισε να μου βρωμάει. Ξέρεις τώρα την αίσθηση, Κε Σέρλοκ Χολμς, όταν βρίσκεσαι στον σωστό δρόμο —ένα είδος νευρικής έντασης. ‘Ακούσατε για τον μυστηριώδη θάνατο του πρώην ενοικιαστή σας Κου Ένοκ Τζ. Ντρέμπερ, από το Κλήβελαντ;» ρώτησα.
«Η μητέρα ένευσε. Δεν φαινόταν να είναι σε θέση να πει μια λέξη. Η κόρη ξέσπασε σε κλάματα. Ένοιωσα εντονότερα πως γνώριζαν κάτι σχετικά με το ζήτημα.
«'Τι ώρα αναχώρησε ο Κος Ντρέμπερ από το σπίτι σας για το τραίνο;' ρώτησα.
«'Στις οκτώ η ώρα,' είπε εκείνη, ξεροκαταπίνοντας για να κατευνάσει τον εκνευρισμό της. ‘Ο γραμματέας του, ο Κος Στάνγκερσον, είπε πως υπήρχαν δυο τραίνα —ένα στις 9.15 και ένα στις 11. Εκείνος έπρεπε να προλάβει το πρώτο.
«'Και ήταν η τελευταία φορά που τον είδατε;'
«Μια τρομερή αλλαγή επήλθε στο πρόσωπο της γυναίκας καθώς έκανα την ερώτηση. Τα χαρακτηριστικά της χλόμιασαν εντελώς. Πέρασαν μερικές στιγμές πριν καταφέρει να αρθρώσει τη μοναδική λέξη ‘Ναι' —και όταν το έκανε μίλησε με έναν υπόκωφο αφύσικο τόνο.
«Υπήρξε σιωπή προς στιγμής, και κατόπιν η κόρη μίλησε με ήρεμη καθάρια φωνή.
«'Κανένα καλό δεν θα βγει από τα ψέματα, μητέρα,' είπε. ‘Ας είμαστε ειλικρινείς με τον κύριο. Είδαμε τον Κο Ντρέμπερ ξανά.'
«'Ο Θεός να σε συγχωρήσει! Αναφώνησε η Μαντάμ Σαρπεντιέ, τινάζοντας πάνω τα χέρια της και βυθιζόμενη στην καρέκλα της. ‘Δολοφόνησες τον αδελφό σου.'
«'Ο Άρθουρ θα ήθελε να πούμε την αλήθεια,' απάντησε ανυποχώρητα η κοπέλα.
«'Καλύτερα να μου τα πείτε όλα αυτή τη στιγμή», είπα. ‘Οι αποσπασματικές εκμυστηρεύσεις είναι χειρότερες από το τίποτα. Επιπλέον, δεν γνωρίζετε πόσα ξέρουμε σχετικά.'
«'Το φταίξιμο δικό σου, Άλις!» αναφώνησε η μητέρα· και κατόπιν στρεφόμενη σε εμένα, ‘Θα σας τα πω όλα, κύριε. Μην φαντασθείτε πως ο εκνευρισμός μου σχετικά με τον γιο μου προέρχεται από κάποιο φόβο πως είχε κάποια ανάμειξη με όλη αυτή την φριχτή υπόθεση. Είναι απολύτως αθώος. Ο φόβος μου είναι, εντούτοις, πως στα μάτια σας και τα μάτια των άλλων ίσως να φανεί πως συνδέονται. Ωστόσο είναι απολύτως αδύνατον. Ο άμεμπτος χαρακτήρας του, το επάγγελμα του, και η προηγούμενη ζωή του θα το απαγόρευαν.'
«'Ο καλύτερος τρόπος είναι να ομολογήσετε τα γεγονότα,' απάντησα. ‘Βάση αυτών, αν ο γιος σας είναι αθώος δεν θα χειροτερέψει η θέση του.'
«‘Ίσως, Άλις, καλύτερα να μας αφήσεις μόνους,' είπε, και η κόρη της αποσύρθηκε. ‘Λοιπόν, κύριε,' συνέχισε εκείνη, ‘δεν είχα καμία πρόθεση να σας τα πω όλα αυτά, αλλά αφού η άμοιρη η κόρη μου τα αποκάλυψε δεν μου μένει άλλη εναλλακτική. Αφού λοιπόν αποφάσισα να μιλήσω, θα σας τα πω όλα δίχως να παραλείψω το παραμικρό.'
«Αποτελεί την ορθότερη επιλογή,' είπα εγώ.