Krzywo jeździ, dostał Nobla Krzywo||| Gauner, der einen Nobelpreis bekam Crooked rider gets Nobel Prize Crooked rider, ha ricevuto un premio Nobel Кривий вершник, отримав Нобелівську премію

Mój syn zrobił samochodzik z klocków lego. My son made a toy car from Lego blocks. Cztery koła, prosto jeździ, noga boli gdy się nadepnie na części zapasowe. ||||||||nadeln|||Ersatzteile Four wheels, straight rides, the leg hurts when you step on spare parts. A tymczasem Nobla dostał ktoś, kto zrobił podobny pojazd – tylko z krzywymi kołami. |||||||||||krummen|Rädern And in the meantime Nobel got someone who made a similar vehicle - only with crooked wheels. Dlaczego? Napęd na cztery koła kojarzy nam się zwykle z potężnymi terenówkami czy choćby SUVami. ||||||||||Geländewagen|||SUVs drive||||||||||||| The four-wheel drive is usually associated with powerful SUVs or SUVs. Tymczasem pięć lat temu sporą sensację w świecie wywołał nanosamochód, który samodzielnie przejechał kilka nanometrów pod czujnym okiem mikroskopu. ||||||||verursachte|Nanosauto|||||Nanometern||wachsamem||Mikroskop Meanwhile, five years ago, a significant sensation in the world was caused by a nanosampler that independently passed a few nanometers under the watchful eye of a microscope. Nano – bo składa się z garści atomów i raczej nie zapakujemy do niego bambetli na wakacje. ||||||||||verpacken|||Sachen|| |||||||||not|||||| Nano - because it consists of a handful of atoms and we probably do not pack the bamboos for the holidays. Samochód – bo wygląda jak podwozie z podpiętymi do niego ósemkowymi kołami Samodzielnie – bo po raz pierwszy w historii nanosamochód nie był ciągnięty przez igłę skaningowego mikroskopu tunelowego (której czubek ma rozmiar jednego atomu), lecz potrafił sam obracać swoimi nieforemnymi kołami Koła nanosamochodu obracały się po otrzymaniu przez podłączone do nich nanosilniki ładunku elektrycznego i w efekcie ruch pojazdu. ||||Chassis||angeschlossenen|||Achtzoll|Rädern||||||||||||||skanierenden||Tunnel||Czubek||||Atom||||drehen||nicht normförmigen|Rädern||Nanosamochod|obracały|||Erhalt|||||Nanosilniki|||||||Fahrzeug Miniaturowy pojazd to nie było odkrycie typu kąpiel i Eureka. Miniatur-|Fahrzeug|||||||| Pierwszy krok wykonano 33 lata temu, kiedy udało się opracować technikę splatania okrągłych cząstek. ||||||||||verweben||Teilchen The first step was made 33 years ago, when we were able to develop a technique for braiding round particles. Udało się przeciągnąć cząstkę w kształcie półkola przez okrągłą – a następnie półkole połączyć z drugim, identycznym. ||ziehen|Teil|||Halbkreis||runden|||Halbkreis||||identischen We managed to drag the semicircle shaped particle through a circular - and then connect the semicircle with the second, identical one. W efekcie można było stworzyć “łańcuch” okrągłych cząstek. |||||Kette|runden|Teilchen Kolejnych kilka lat zajęło opracowanie sposobu nałożenia okrągłej cząstki na cząstkę podłużną i zbudowanie czegoś w rodzaju nano-windy czy też nano-mięśnia. |||||||runden|Partikel||Teilchen|länglichen|||||||||||muskel Dopiero pod koniec lat 90. wymyślono, w jaki sposób zbudować cząstkę, która obróci się o 180 stopni po otrzymaniu impulsu świetlnego, i – o kolejnych 180 stopni – po otrzymaniu kolejnej dawki energii. |||||||||Teilchen||sich dreht|||||Erhalt||Licht||||||Erhalt||| It was only at the end of the 1990s that it was thought about how to build a particle that would rotate 180 degrees after receiving a light pulse, and - by a further 180 degrees - after receiving the next dose of energy. Krótko mówiąc – zbudowano silnik tysiąckrotnie mniejszy niż średnica ludzkiego włosa. ||||tausendmal|||der Durchmesser|| In short - engine was built thousands of times smaller than the diameter of a human hair. Niedługo później osiągał on prędkość 12 tysięcy obrotów na sekundę. ||er erreichte||||Umdrehungen|| Soon after, it reached 12,000 revolutions per second. I w końcu, z tych wszystkich elementów, zbudowano nanopojazd z napędem na cztery koła. ||||||||Nanofahrzeug||Antrieb||| And finally, of all these elements, a nanowire with four-wheel drive was built. Po co? By odkryć, jak zmusić pojazdy składające się z pojedynczych cząstek do kontrolowanego ruchu. |||||die aus||||Teilchen||kontrollierten| Choć stojący za projektem Ben Feringa powiedział, że na razie jego projekt nie ma zastosowań praktycznych, to jednak jest to spory krok naprzód na drodze do stworzenia nanorobotów, które będą mogły naprawiać mechanizmy, urządzenia lub… ludzi. |||||Feringa|||||||||||||||großer|||||||Nanoroboter|||||||| Although Ben Fering, who stood behind the project, said that his project has no practical applications so far, it is a big step forward on the path to creating nanorobots that will be able to repair mechanisms, devices or ... people. Bo w sumie czy nie byłoby super, gdyby można było sobie wstrzyknąć garść nanorobotów, które będą krążyły po naszym organizmie, wyczuwały chore, uszkodzone lub obce komórki i likwidowały je, nim choroba ogarnie cały organizm? |||||||||||injektionieren|eine Handvoll|Nanoroboter|||kräsen|||||||||||liquidieren|||||| |||||||||||inject|||||||||||||||||||||| Because, in total, would not it be great if you could inject a handful of nanobots that will circulate around our body, sense sick, damaged or foreign cells and liquidate them before the disease overcomes the entire body? Kłopot polega na tym, że wciąż jesteśmy na samym początku drogi. The trouble is that we're still at the very beginning of the road. Mamy jeżdżący szkielet pojazdu, ale… Po pierwsze – musimy jakoś dostarczać mu energii. |||Fahrzeug||||||liefern|| We have a driving skeleton of a vehicle, but ... First of all - we have to somehow give him energy. Po drugie, nanosamochód Feringi porusza się w dość nieprzyjaznym dla człowieka środowisku: w temperaturze -266 stopni Celcjusza (7 Kelvinów). |||Feringi|||||ungünstigen||||||||Kelvin Secondly, the Feringi nanosurge moves in a relatively unfriendly environment: at -266 degrees Celsius (7 Kelvin). Po trzecie, na razie potrafimy zakręcić kołem, ale musimy wymyślić, co to koło ma przewozić i jak to coś ma wchodzić w interakcję z otoczeniem. |||||drehen|Rad||||||||transportieren||||||||||der Umgebung Thirdly, for now we can spin the wheel, but we have to figure out what the wheel is supposed to transport and how it is to interact with the environment. Źródła: Skaningowy mikroskop tunelowy – STM (Wikipedia) popularno-naukowy artykuł o opisywanym nanosamochodzie World’s smallest gadgets bag Nobel chemistry prize – pełniejszy materiał w Science Electrically driven directional motion of a four-wheeled molecule on a metal surface – praca naukowa opublikowana w Nature (paywall) |Skaningowy|Mikroskop|tunnel|STM||populär||||||von der Welt|kleinsten|Geräte|||Chemie|Preis|||||Elektrisch|getrieben|Richtung|Bewegung||||wheeled|Molekül||||Oberfläche|||||| |||||||||||||||||||||||||||||||||||surface|||||| Sources: Scanning tunnel microscope - STM (Wikipedia) A popular science article about the described nanosampler World's smallest gadgets bag The Nobel chemistry prize - a more complete material in the Science Electricity-driven directional motion of a four-wheeled molecule paywall)