İrade Nasıl Güçlendirilir?
videoya başlamadan önce seninle birlikte bir deney yapmak istiyorum.
bu deney kapsamında sana iki tane teklifim olacak
ilk teklifim şu:
sana şu anda farazi(varsayımsal) olarak yüz lira vermeyi teklif ediyor olsaydım
bu yüz lirayı mı almayı tercih ederdin
ya da ikinci teklifim olan
bir hafta bekleyip bu yüz lirayı almayıp
bir hafta bekleyip bir hafta sonrasında iki yüz lira almayı mı tercih ederdin?
şu anda videoyu durdurup hangi cevabı verirdin
hangi teklife olumlu yaklaşırdın?
yorumlar kısmında yazmanı istiyorum.
umarım şimdi anlatacaklarım seni verdiğin cevap konusunda pişman etmez
bu bahsettiğim minik deneyin aslında orijinali
Marshmallow Deneyi diye geçiyor
uzun yıllar önce yapılan bu deneyde
şöyle bir sistem şöyle bir deney ortamı hazırlanıyor
bir çocuk var bir odada ve araştırmacı var
çocuğun önüne bir marshmallow, marshmallowun ne olduğunu yanda göstereceğim
bir çeşit tatlı aslında
marshmallow konuluyor ve çocuğa deniliyor ki
şimdi ben odadan çıkacağım, yirmi dakika sonra tekrar geleceğim
bu yirmi dakika içinde önündeki marshmallowu yemezsen
sana bununla beraber bir tane daha marshmallow vereceğim
ve araştırmacı odadan çıkıyor
sonrasında kameralar çocukları çekmeye devam ediyor.
çocukların bir kısmı araştırmacı henüz odadan çıkar çıkmaz önündeki tatlıyı yerken
bir kısmı ise inatla zorla sabrediyor.
şimdi burda şöyle bir durum var;
önünde onun dikkatini çekecek bir uyaran hoşuna gidecek bir nesne bir yiyecek var
bazı çocuklar buna sabrederken
bazı çocuklar hazzını, o anki arzusunu ertelemeyip hemen önündeki marshmallowu yiyorlar
-ne yapacağız merak ediyorum.
-bunu yiyecek misin?'
-sadece bir parça almak istiyorum
iyi, sen hala iki tane alamaycaksın
ama eğer o geri dönene kadar beklersen o sana ikincisini verecek.
o hala sana ikit tane vermeyecek çünkü sen bunu yedin
ve ben tek bir ısırık bile yemedim.
yani onu gösterme tamam mı?
marshmallow deneyi burda sonlanmıyor
bundan sonra bu deney bittikten sonra çocuklar ikiye ayrılıyor.
sabredenler vesabredemeyenler olarak...
bu çocukları sonraki hayatlarında da araştırmacılar bir süre daha takip ediyorlar ve
çok enteresan sonuçlara varıyorlar
o an önündeki marshmallowu yemeyip sonrasında araştırmacıyı bekleyip
iki marshmallow elde eden çocuklar hayatta çok daha fazla başarılı oluyorlar.
strese karşı daha dayanıklı oluyorlar daha az madde kullanım seviyeleri var
daha yüksek akademik başarı seviyeleri var.
yani aslında o an için önündeki şeye, hazza, arzuya karşı koyan insanlar
karşı koyan çocuklar hayatta çok daha fazla başarılı oluyorlar
bu deneydeki sistem sana tanıdık geldi mi?
hayatın aslında her alanında bu sistemi, bu döngüyü görebilirsin.
irade de tam olarak böyle bir şey
irade, hazzı erteleme becerisidir.
canın televizyon izlemek ister ve o an o hazzı o zevki erteleyebilirsen
ödevini yaparsın daha fazla keyifle televizyon izlersin.
ya da canın internette telefonda sosyal medyada takılmak ister
ama kendini tutup ders çalışabilirsen, sonrasında üniversiteyi kazanır çok daha keyifli şeyler yapabilirsin
ya da iş hayatındaya da evlilik hayatında hazzı erteleyebilirsen başarı ve daha fazla keyif her zaman senin hakkındır
irade hazzı erteleme becerisidir dedik ama
bu beceri herkeste hazır paket olarak mı geliyor
yoksa bazıları daha iradeli bazıları doğuştan iradesiz mi
araştırmalar aslında iradenin bir kas gibi olduğunu söylüyor
kas gibi derken neyi kastediyorum?
şu an mesela bende hiç kas yok, bir şekilde ağırlık çalışmıyorum, kol çalışmıyorum
ama oturup düzenli bir şekilde çalışırsam kol kaslarımı çalıştırırsam
ya da vücudumun herhangi bir kasını çalıştırırsam
bir süre sonra adım adım yavaş yavaş o kaslar gelişmeye başlayacaktır
irade de aynen böyle
sakın ola kendine benim iradem zayıf ben beceremiyorum ben yapamıyorum gibi mazeret seçme
eğer böyle bir mazeret seçersen çok yanılıyorsun ve kendini kandırıyorsun demektir
irade bir kas gibidir dedim ama öncesinde bu kası geliştirmeyi anlatmadan önce
bu kası çok fazla yoran bir şeyden bahsetmek istiyorum snaa.
çok fazla karar veriyor olmak.
şimdi hepinizin hayatında çok fazla alternatif var
sabah kalktığımız zaman bugün ne yiyeceğim bugün ne giyeceğim
akşam acaba kaçta televizyon izlesem kaçta ders çalışsam
maillerimi sabah mı cevaplasam öğlen mi cevaplasam
her daim her konuya yeniden karar vermek zorunda olunca
bu insanın irade kasını çok fazla yormaya başlıyor
ve öyle bir şey ki bu kadar detay şeyi düşündüğün zaman asıl senin için önemli olan
asıl irade gerektiren ve birazcık zor olan konularda çok fazla dirayet gösteremiyorsun
peki ne yapacaksın
bu karar yorgunluğunu irade yorgunluğunu aşabilmek için
belirli ritüeller oluşturacaksın
sabah ne yiyeceğin belli olsun bunun için ekstradan düşünme
sabah ne giyeceğin belli olsun. mesela bende günlük hayattaki giydiğim kıyafet sayısını
azaltmaya verdiğim karar sayısını azaltmaya çalışıyorum
böyle olunca asıl mevzuya odaklanmam daha fazla artıyor
şimdi baktığın zaman ibadet gibi olması lazım çalışma sistemin
ibadetlerde her şey en ince ayrıntılarıyla belirlenmiştir.
sabah kaçta başlar kaçta biter kaç rekat kılacaksın nerde ne zaman ne yapacaksın
her şey detaylı olarak belirlenmiştir
düşünmezsin tekrar bugün kaç rekat kılsam acaba diye
bugün acaba akşam namazını sabah mı kılsam diye düşünmezsin
her şey önceden net bir şekilde belirlenmiştir
senin çalışma sistemin senin günlük hayattaki verimli olmanın anahtarı da aslında
bir ibadet şeklinde her şey ince ince önceden bir rutin ritüel oluşturarak belirlenmiş olması
böyle olunca bu karar verme gücü bu irade gücü sana sadece senin için önemli olan konularda
kullanmak üzere hazır olarak bekleyecektir
bir konuda karar ve bir adım atmak istiyorsun irade göstermek istiyorsun
o verdiğin kararı senin için önemli olan şeyi sabah kalktığın zaman ilk olarak onu yapmak zorundasın
senin için en önemli olan şeyi ilk olarak yapmalısın
sabah kalktın kahvaltını yaptın o an dikkatin yorulmamış odaklanman yerinde
gücün zihnin tam anlamıyla ful seviyede
böyle bir anda senin için önemli olan şeyi yaparsan
gün içinde çok daha fazla rahat edersin
ve o an o ilk an çok fazla yorulmadığın için çok da zorlanmazsın
ama sona bırakırsan gün sonuna bırakırsan sabahtan itibaren çok fazla yorulduğun için
asıl önemli mevzuyu yapmakta çok fazla zorlanırsın
eğer ki irade gücünü birazcık geliştirmek istiyorsan en önemli şeyi ilk olarak yapmalısın
ritüeller konusunda söylemek istediğim bir şey daha var
sadece gün içinde yapacaklarının kararını vermek değil hafta içinde günleri de belirlemek lazım
mesela ben pazar günümü her zaman aileme ayırıyorum
mümkün mertebe çok ekstrem bir olay olmadığı müddetçe ailemle beraber bir şeyler yapmaya çalışıyorum
perşembe günleri çalışmıyorum kendime ait bir zaman dilimim var
mümkün mertebe bugün ne yapıyorum kitap okuyorum bir şeyler yazmaya çalışıyorum
öğlen arasında kendime bir saat ayırıyorum yemekten sonra yirmi dakika kesinlikle her öğlen
bir müzik dinleyip kafamı sakinleştirmeye çalışıyorum
bunlar benim ritüellerim
ve perşembe günü ne yapacağım ben bugün diye düşünmediğim için
her perşembe günü benim için çok fazla verimli geçiyor.
sen de haftanın günlerinde her günün bir anlamı olsun her günün bir görevi olsun
ve tekrar düşünme
böyle olunca bir bakacaksın ki perşembeleri ya daçarşambaları senin için o iş için ayırdığın gün olacak
ve tıkır tıkır işlemeye devam edecek
irade gücünü geliştirirken irade kasını geliştirirken bazı karşılaşacağın tuzaklardan birisi var
düz bir çizgi halinde gidiyorsun kendince bir sitemdüzen kurmuşsun
hayatın akışı içerisinde ister istemez bazı günler aksamalar yaşayacaksın
bu aksmalar olduuğu zaman mesela bir gün ders çalışamadın
bir gün mesela yapmak istediğin işi görevi yapamadın
ne oluyor insan ya da diyeti bozdun ya da bir gün spora gidemedin
insanın içinden bir ses konuşmaya başlıyor
diyor ki ya bozdun artık sen bu işi bırak ya Beyhan
bak yapamıyorsun işte gibi
ama irade gücü burda devreye girmesi lazım
şunu demek lazım ne kadar esnek olursan ne kadar böyle eksikliklere uyumlu olabilirsen bunları telafi edebilirsen
aslında yapmak istediğin şeyi ortaya koymak istediğin şeyi
çok daha başarılı bir şekilde ortaya koyabilirsin
bu sebeple bir gün mü ara verdin bir gün mü aksadı
ya da ay içinde iki üç sefer mi aksadı çok normal insansın...
hayatın akışı içinde böyle aksamalar olabilir
bırakmıyoruz ne olursa olsun arkasını bırakmıyoruz
eğer ki sen bunu bırakırsan nasıl olsa olmadı dersen
olmayacak zaten burda kendini gerçekleştiren bir kehanet ortaya çıkmış olacak
irade kasını geliştimek için yapacağın şeylerden bir tanesi de yapmazsam yapamazsam yaparım tekniği
bu tekniğe göre şöyle bir şey sabah ya da öğlen çözmen gereken elli soru var
bir şekilde atladın ya da o an kendi içinde bir tembellik geldi
ya da öğlen yemeğinde yememen gereken bir şeyi yedin
ne yapıyorsun o zaman
yapmazsam yaparım tekniğinde elli soru çözememişsen
akşam bunu ekstra seksen soru ile telafi etmelisin
ya da yememen gereken bir şeyi yedin ya
akşam ya da ertesi gün bunu birazcık fazlasıyla telafi etmen gerekiyor
böyle olunca hem bir şekilde kendini bir sonraki aksama için bir sonraki tembellik için uyarmış oluyorsun
hem de o aksamayı o eksikliği telafi etmiş oluyorsun
irade gücünü geliştirirken en büyük düşmanlarımızdan birisi gaza gelmek
bizim insanımızın en büyük özellikleri biliyorsunuz aslında çok güzel gaza geliriz ama
sonrasında çok güzel de tökezleriz
gaza gelmeyeceksin arkadaş
çok küçük adımlarla başlayacaksın, minicik adımlarla
o an mesela içine yapabilirim gibi bir his gelecek ama onu orada tutacağız
küçük adımlarla başlayacağız gaza gelince ne oluyor biliyor musun
kocaman adımlar atıyorsun çok çabuk yoruluyorsun
ve sonrasında sadece o işi başaramamakla kalsa keşke işler
bu sefer içinde öğrenilmişlik çaresizlik ortaya çıkıyor
nedir öğrenilmiş çaresizlik?
ben bu işi artık yapamıyorum ben bu işi beceremiyorum benden bir yol olmaz
ve en tehlikelisi en dramatiği bu öğrenilmiş çaresizlik
bu sebeple gaza gelmiyoruz, adım adım sistemli bir şekilde çalışmaya başlıyoruz
ve bizim için en önemli şey düz bir çizgi halinde istikrar
şimdi önünde demirden çok büyük ve çok ağır bir küre olduğunu hayal et
ve bu küreyi iteklemek istiyorsun
bu küre hiç hareket etmiyor o anda
onu ne kadar iteklemeye çalışırsan çalış hareket ettirmek çok zor olacaktır
ama bu küre eğerki biraz olsun hareket ediyor olsaydı onu iteklemen onu hareket ettirmen daha kolay olacaktır
şimdi bu aslında senin davranışlarını harekete geçirme kendini harekete geçirmek konusunda da
bu uygulayacağın yönteme çok benziyor.
şimdi düşün ki eğer hiç hareket etmiyorsun oturuyorsun bir yerde
ve kendi hayatında büyük değişiklikler yapmak istiyorsun
büyük hayallerin var büyük hedeflerin var
ama o büyük hayallere ulaşmak için o hareketi etmeyen koca küreyi iteklerken yaşadığın zorluk gibi
çok zorlanırsın. Peki ne yapacaksın?
en azından kendimizi minik minik harekete geçirdiğimiz zaman ne yapıyorsun mesela
küçük işlerle başla
düşün ki mesela ders mi çalışman gerekiyor, tezini mi başlaman gerekiyor ya da kpss ye mi hazırlanman gerekiyor
ve böyle olunca o kocaman bir küre halini alır ve onu yerinden oynatmak çok zor olur
peki bu hayalini bu hedefini bu çalışma sürecinin en küçük parçası ne ?
iki dakika ile başla, üç dakika ile başla
bir şekilde o işin içine girdiğin zaman bir şekilde minicik bir harekete sahip olduğun zaman
sonra büyük adımlar atman çok daha kolay olacaktır
şimdi senden tekrar düşünmeni istiyorum
önünde yüz lira var şu anda o yüz lirayı alabilirsin ama
birazcık beklediğin zaman, birazcık kendini zorladığın zaman,
içindeki o arzuyu o heyecanı birazcık engelleyebildiğin zaman
hayat sana ne iki yüz lirası binlerce kat belki fazlasını verecek.
bu sebeple birazcık beklemekte, birazcık hazzı ertelemekte, birazcık kendimizi zorlamakta
hiçbir beis(engel) görmüyorum ben.
beni dinlediğin için çok teşekkür ediyorum güzel insan
kendine çok iyi davran, görüşmek üzere...
