TEDxAcademy - Stathis Kalyvas - Greek Perestroika TEDxAcademy - Stathis Kalyvas - Greek Perestroika TEDxAcademy - Stathis Kalyvas - La Perestroïka grecque TEDxAcademy - Stathis Kalyvas - Grecka pierestrojka

Καλησπέρα, είναι λίγο άχαρο να πρέπει να μιλήσει κανένας για την κρίση Good evening, it's a little awkward having to talk about the crisis

και γιατί είναι δυσάρεστο το θέμα και γιατί είναι το μόνο θέμα για το οποίο συζητάμε because it's both an unpleasant subject and it's the only topic of discussion

εδώ και δύο χρόνια και πάνω και επομένως είναι και πολύ δύσκολο να πει κανένας και κάτι καινούργιο for more than two years now, therefore it's difficult to talk about something new

δε θα σας πω πράγματα που δεν ξέρετε, πιστεύω όμως να το πω με έναν τρόπο που ίσως προβληματίσει διαφορετικά I won't tell you things you don't know already, but I believe I'll present them in a way that may trouble you.

Ελληνική Περεστρόϊκα λοιπόν, για όσους παλιότερους θυμούνται τι είναι η περεστρόϊκα So, Greek Perestroika, for the eldest that remember what perestroika is,

ήταν η διαδικασία των μεταρρυθμίσεων που ξεκίνησε στη Σοβιετική Ένωση στην αρχή και στις υπόλοιπες χώρες του υπαρκτού σοσιαλισμού it was the reform process that started first in Soviet Union and the other socialist countries

στα τέλη της δεκαετίας του '80, ακριβώς επειδή οι χώρες αυτές είχαν φτάσει σε ένα οικονομικό και πολιτικό αδιέξοδο at the end of the '80s, exactly because these countries had reached an economic and political dead end

και βέβαια η κρίση αυτή συμπαρέσυρε όλους αυτούς τους θεσμούς και τις and of course, that crisis dragged all institutions and

δομές οι οποίες υπήρχαν. structures established.

Για τους νεώτερους που δεν γνωρίζουνε τον όρο, δεν είναι μία υπο-επιτροπή της Τρόϊκα, η Περεστρόϊκα For the younger that don't know the term, it is not a sub-committee of troika, peres-troika

Παρότι ο όρος έχει ρωσικές καταβολές although the term has Russian roots.

Το πρόσωπο που ταυτίστηκε με την Περεστρόϊκα ήτανε βέβαιαο Μιχαήλ Γκορμπατσώφ The figure identified with Perestroika was of course, Mikhail Gorbachev

Ο οποίος ως Γραμματέας του Κομμουνιστικού Κόμματος as Secretary of the Communist Party

και ισχυρός άντρας που ανήλθε στην εξουσία μετά από μία σειρά πολύ ηλικιωμένων ηγετών της χώρας and powerful man that came into power after a series of elderly leaders,

επιχείρησε να φέρει μία αλλαγή, να αλλάξει τα πράγματα και βέβαια στην πορεία συμπαρέσηρε και τον εαυτό του στην καταστροφή and tried to make a change, to change things, although in the course of it, it dragged even himself into disaster

διότι είναι πάρα πολύ δύσκολο να αλλάξεις ένα σύστημα το οποίο σε έχει αναδείξει, μέσα στο οποίο έχεις αναπτυχθεί εσύ because it is very difficult to change a system that has nurtured you, within which you have been developed

και αυτό βέβαια είναι το πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε στην Ελλάδα and this is a problem we are facing in Greece

'Εχουμε, ουσιαστικά βρισκόμαστε σε μία κατάσταση στην οποία έχουμε να αλλάξουμε το σύστημα We have, basically, we are in a situation where we have to change the system

το οποίο ανέδειξε τους ίδιους τους ανθρώπους που προσπαθούν να το αλλάξουν that has promoted the same people that are trying to change it

και αυτό είναι η μεγάλη πρόκληση and this is a big challenge.

Η αναλογία με την περεστρόϊκα έχει μία εργαλειακή διάσταση. The analogy with perestroika has an operational dimension.

Δε σημαίνει ότι είμαστε σαν τις σοβιετικές χώρες, υπάρχουνε βέβαια πολλές ομοιότητες It doesn't mean that we are like those soviet countries, although there are many similarities

Η Ελλάδα μπορεί να θεωρηθεί ως ένα βαθμό ένα είδος σοβιετικού υποδείγματος με την έννοια του ότι πάντοτε υπήρξε Greece can be viewed to some point as a soviet model, meaning that has always been

ένα κλειστό περιβάλλον στο οποίο ανεπτύχθηκαν μία σειρά από δραστηριότητες και αξίες αρκετά κλειστές, εσωστρεφείς, a closed environment, in which a series of introvert activities and values were developed,

προστατευμένες που δεν ανταποκρίνονται στη σημερινή δομή του κόσμου, που χρειάζεται κανένας να είναι εξωστρεφής, ανταγωνιστικός protected, that do not correspond to the structure of the modern world, where one needs to be extrovert and competitive

να παλεύει στις διεθνείς αγορές, να εκμεταλλεύεται συγκριτικά πλεονεκτήματα, να είναι μπροστά στα πράγματα to fight in the international markets, and take advantage of competitive advantages, keep ahead of situations.

Βρισκόμαστε δηλαδή σε μία κατάσταση κάπως αντίστοιχη με αυτών των χωρών We are in a situation, similar to the one those countries faced

Από την άλλη όμως έχουμε και κάποιες πολύ σημαντικές διαφορές On the other hand we have some very important differences.

Είμαστε ένα δημοκρατικό καθεστώς, με όλα τα προβλήματα, αλλά είμαστε μία δημοκρατία We are a democracy, with all its problems, but we are a democracy.

Το βιωτικό επίπεδο είναι ψηλό, και το καταναλωτικό επίπεδο επίσης ψηλό The standard of living is high, so is consumerism

και συνδεόμαστε με την Ευρώπη and we are connected to Europe.

Αυτά έχουν και θετικά στοιχεία και αρνητικά στοιχεία, These have both positive and negative elements.

το αρνητικό φερ'ειπείν είναι ότι έχουμε ταυτίσει αυτό το παρωχημένο μοντέλο στο οποίο βρισκόμασταν The negative is that we have identified this obsolete model that we had

με την ευημερία και την ευμάρεια, ενώ στις σοβιετικές χώρες είχε ταυτιστεί με τη φτώχεια και άρα ήταν πολύ πιο εύκολο with well being and prosperity, while in the soviet countries has been identified with poverty and therefore was much easier

για τον κόσμο να παραδεχτεί ότι έπρεπε προχωρήσει στο επόμενο στάδιο for the people to accept the need to move to the next level

Η ουσία όμως της αναλογίας, και αυτό που θα ήθελα να τονίσω είναι ίσως βασικό μήνυμα στην παρουσίαση αυτή, είναι The essence of this analogy, and what I'd like to point as the main message in this presentation, is

ότι η κρίση που περνάει η χώρα σήμερα, δεν είναι μια απλή οικονομική κρίση. that the crisis the country is going through, is not a mere economic crisis.

Είναι μία βαθιά πολιτική, οικονομική και κοινωνική κρίση It is a deep political, economical and social crisis

που απαιτεί απο εμάς να ξεφύγουμε από ένα μοντέλο και να προχωρήσουμε σε άλλο. Να αλλάξουμε τελείως τα πρότυπα πάνω στα οποία βασιζόμαστε. that demands from us to move away from one model and move into an other. To change completely our basis standards

Και αυτό είναι η μεγάλη πρόκληση, και η μεγάλη αναλογία με την κατάσταση που επικρατούσε στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης τη δεκαετία του '80 And this is the a big challenge, and the analogy with the situation prevailing in the Eastern European countries in the 80s.

Βρισκόμαστε με άλλα λόγια σε μία κρίση μετάβασης, σε αυτό το ριζικά διαφορετικό οικονομικό και κοινωνικό μοντέλο We are, in other words, in a transition crisis, to this radically different economic and social model

και το ερώτημα που θέλω να θέσω σήμερα είναι τι μας διδάσκει η εμπειρία αυτών των χωρών που κάνανε αυτή τη μεγάλη μετάβαση and the question that I want to put out today is, what have we learned from the experience of these countries during their transition

σε μας τώρα, που ουσιαστικά, με τις διαφορές μας βέβαια προσπαθούμε να κάνουμε κάτι το αντίστοιχο that essentially, with our differences of course we are trying to do something similar

και θα χρησιμοποιήσω την εμπειρία αυτών των ανθρώπων. Η προσέγγιση μου δε, θα είναι συνειδητά επαρχιώτικη. Τι εννοώ, and I'll use the experience of these people. And my approach will be consciously provincial. What I mean,

με αυτόν τον όρο, εννοώ ότι θα επικεντρωθώ αποκλειστικά στην Ελλάδα, with this term, I mean that I'll focus exclusively on Greece,

θα θεωρήσω ότι η Ελλάδα δε συνδέεται με διεθνείς εξελίξεις για έναν πολύ απλό λόγο, and I'll make the assumption that Greece is not connected with the international developments for a very simple reason,

Εάν το διεθνές οικονομικό σύστημα καταρεεύσει αυτό θα μας συμπαρασύρει και μας εννοείται, και άρα If the global economic system collapses, it'll drag us into it as well and

δε χρειάζεται να προβληματιστούμε γι'αυτό το ενδεχόμενο, εάν όμως τα πράγματα πάνε καλά, δε θα έχουμε καμία δικαιολογία να σκεφτούμε we won't have to think it over if it happens, but if things go well, then, we won't have any excuse to think

ότι για κάποιους εξωτερικούς ή εξωγενείς λόγους δε κάναμε, δε πήραμε τις σωστές αποφάσεις εκείνες που μπορούνε να μας οδηγήσουν έξω από το αδιέξοδο that for some external or external driven reasons we couldn't, didn't take the right decisions that could lead us away from this dead end.

Γι' αυτό θέλω να σκεφτούμε με βάση τα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, τα Ελληνικά, χωρίς να θέλω να πω ότι δε συνδέονται με γενικότερες τάσεις That's why I want us to think based on specific characteristics, the Greek ones, without wanting to say that are not connected with specific trends

και τις γενικότερες κατευθύνσεις, αλλά έχουμε τη δυνατότητα να κάνουμε τις αλλαγές εδώ στη χώρα μας and general directions, but we have the chance to make changes right here in our country

και να την προωθήσουμε σε μια διαφορετική κατεύθυνση. and to move it forward in a different direction.

Υπάρχουνε δύο στοιχεία που θα ήθελα να τονίσω, There are two points that I'd like to stress out,

ένα είναι γνωστό, η μετάβαση αυτή θα είναι επώδυνη, και η προσπάθεια που έγινε τα τελευταία χρόνια να αποφύγουμε αυτή την πραγματικότητα, να θεωρήσουμε It is known, that this transition will be painful, and the effort that took place the last years to avoid reality, to expect

ότι με κάποιο τρόπο να ξεφύγουμε, τα πράγματα να είναι εύκολα και σύντομα, κάποιοι θα μας σώσουν απ' έξω that we'd escape from it, that things would be easy and short, and some people abroad would come and save us

Πιστεύω, αυτό το πράγμα έχει ξεπεραστεί και έχουμε πλέον, όλοι βρισκόμαστε στην αντίληψη ότι τα πράγματα θα είναι δύσκολα I believe that we have overcome this belief and all have come to realize that things will be difficult

αυτό είναι γνωστό και δεδομένο, και όσο περνάει ο καιρός θα γίνεται ακόμη πιο δεδομένο this is known and given, and as time passes by it's getting more established.

Το άγνωστο είναι ποιά θα είναι η έκβαση αυτής της δοκιμασίας The unknown is, what will be the outcome of this test.

Γιατί βέβαια το να περάσεις μια αρρώστια, δε σ'εξασφαλίζει ότι θα ξεφύγεις απ'αυτήν, Because, getting over an illness does not guarantee that you're of the hook

μπορεί να περιπέσεις σε μία χειρότερη κατάσταση, και το ερώτημα είναι εδώ πέρα, you may fall into a worse situation, and the question here is,

εάν η έκβαση αυτής της εξόδου από την κρίση what will be the outcome from exiting this crisis

θα είναι, ας πούμε, κάτι αντίστοιχο με την Τσεχία, will it be, for example something similar to Czech Republic

μια χώρα που μετά την περεστρόϊκα κατόρθωσε να σταθεί στα πόδια της, ν' αναπτυχθεί a country where after perestroika, managed to stand on its feet, embraced development

να δράσει ως μέρος της Ευρωπαϊκής πραγματικότητας με αποτελεσματικό τρόπο and acted as part of the European reality in an effective way

ή αν θα γίνει κάτι σαν την Γεωργία, μια παρακμιακή, περιθωριποιημένη χώρα χωρίς περιθώρια περαιτέρω ανάπτυξης, or it'll be something like Georgia, a decadent, marginalized country with no opportunities for further development

εάν θα προχωρήσουμε δηλαδή προς τον πρώτο κόσμο τον ανεπτυγμένο ή αν θα πάμε πίσω στον 3ο κόσμο Shall we move towards the 1st world, the developed, or we'll go back to the 3rd world?

Το ερώτημα δε της έκβασης της κρίσης μπορεί να φαίνεται λίγο υπερβολικό The question on the outcome of the crisis might seem exaggerating

γιατί να πρέπει να προβληματιστούμε τώρα, γι'αυτό το θέμα της έκβασης; why should we think about it now?

Κατά κάποιο τρόπο το βλέπουμε σαν κάτι το πολύ μακρινό, το πολύ αφηρημένο In a way we see it as something abstract and very far away

ΠΙστεύω όμως, ότι χρειάζεται, να σκεφτούμε πολύ σοβαρά, But I believe, that we need to think is seriously,

όχι μόνο την κρίση όπως συμβαίνει σε καθημερινή βάση, not only the crisis as it materialized on an everyday basis

με βάση τις οικονομικές εξελίξεις, του τι θα γίνει αύριο τι θα γίνει μεθαύριο,αλλά να σκεφτούμε και την μακροχρόνια έκβαση. based on the economic development of what will happen tomorrow, or the day after tomorrow, but to think the long term outcome

Εϊναι φυσικό να μην το πολυσκεφτόμαστε. It's natural no to think it too much

Γιατί όταν είσαι μέσα στην καταιγίδα δε σκέφτεσαι που θα καταλήξεις, σε ποιό λιμάνι θ'αράξεις, σκέφτεσαι μόνο πως θα γλυτώσεις από τους αέρηδες Because when you are in the storm, you don't think where you'll end up, which port, you just think how you'll manage to get away from the winds

από τις δυσκολίες που αντιμετωπίζεις εκείνη τη στιγμή from the difficulties you are dealing that moment

Όμως πιστεύω, ότι και το μήνυμα που χρειάζεται και η πραγματική τραγωδία However I believe, that the message that it's needed, and the real tragedy

δεν είναι τόσο η κρίση και οι δυσκολίεας που περνάμε και θα περάσουμε, όσο η έξοδος από την κρίση σε λάθος κατεύθυνση. it's not the crisis and the hard times we're going through and will go through, but exiting from the crisis with the wrong direction

Δηλαδή εάν περάσουμε όλη αυτή τη διαδικμασία και στο τέλος δεν έχουμε καταφέρει να στήσουμε τη χώρα σε διαφορετικές βάσεις I mean, if we go through all this process and at the end we don't manage to set the country on different bases

θα είναι μία πραγματική καταστροφή πιστεύω that would be a real disaster

Όλες οι κρίσεις τελειώνουν, έχουμε την τάση να το ξεχνάμε All crises have an end, although we tend to forget that

όταν είμαστε στη μέση μιας κρίσης θεωρούμε ότι δεν υπάρχει τέλος ότι αυτή είναι η πραγματικότητα που καλούμαστε να ζούμε για πάντα when we are in the middle of the crisis we think that there is no end and that this reality we're living will be forever

Εκείνο όμως που έχει τη σημασία του είναι ότι οι κρίσεις έχουνε μακροχρόνιες συνέπειες What matters though, is that crises have long term consequences

ότι ιστορικά οι βαθύτερες αλλαγές δρομολούνται στη διάρκεια κρίσεων, historically, the deepest changes are routed a midst crises

αν κοιτάξει κανένας την ιστορική εμπειρία θα δει πόλεμοι, οικονομικές κρίσεις είναι οι περίοδοι εκείνοι if you look at history, wars and economic crises are those periods

στις οποίες οι αποφάσεις που παίρνονται έχουν τη δυνατότηττα να καθορίσουν το μέλλον πολλών γενεών where the decisions taken have the potential to define the future of many generations

και ουσιαστικά ζούμε σήμερα στον κόσμο που διαμορφώθηκε από την κρίση των αρχών της δεκαετίας του '70 essentially we live now the world that has been defined by the crisis of the early 70s

τη χούντα και την πτώση της χούντας αυτό που λέμε μεταπολίτευση the junta and its fall, what we call the polity (metapolitefsi)

Το πραγματικό λοιπόν δίλημμα που αντιμετωπίζουμε είναι εάν θα συνδυάσουμε την κρίση με μία So, the real dilemma we are faced with, is, if we combine the crisis with a

παρακμιακή διαδικασία, ή αν θα συνδυάσουμε την κρίση, η οποία είναι πραγματικότητα, με μία επανακίνηση. decadent process, or if we combine the crisis, which is the reality, with a restart

και στο υπόλοιπο της παρουσίασης, θα ήθελα να τονίσω τα στοιχεία που μπορούν να μας οδηγήσουν προς τη δεύτερη κατεύθυνση και όχι προς την πρώτη and for the rest of this presentation, I'd like to pinpoint the elements that can lead us towards the second direction and not the first one.

Υπάρχει όμως μία δυσκολία, εδώ, και η δυσκολία είναι ότι το βραχυπρόθεσμο κόστος της δεύτερης επιλογής But there is a difficulty here, and the difficulty is that the short term cost of the second choice

όπου όχι μόνο προσπαθείς να ξεφύγεις από την πραγματικότητα της κρίσης, αλλά να φτιάξεις κάποια πράγματα είναι ενδεχομένως μεγαλύτερο where you're not only trying to exit from the reality of the crisis but to also built on things that is possibly bigger

Αυτό οι πολιτικοί επιστήμονες που μελετούν τη διαδικασία των αλλαγών αυτών ονομάζουν την κοιλάδα της μετάβασης The political scientists that study the change processes call it the transition valley

ή και την κοιλάδα των δακρύων, η βασική ιδέα είναι ότι προτού καλυτερεύσουν τα πράγματα θα πρέπει να χειροτερεύσουν or the valley of tears, the main idea is that before things get better, they must get worse

και βέβαια υπάρχει μια αναλογία στο πόσο θα καλυτερεύσουν με το πόσο θα δυσκολεύσουν βραχυπρόθεσμα and of course there is an analogy between the amount of improvement and the amount of short-term hard times

Η κατάρρευση δεν είναι λύση. Ακούω πολύ κόσμο να λέει ότι δεν μπορούμε πια αυτό το μαρτύριο τη σταγόνας Collapsing is not a solution. I hear from many that we can no longer suffer the this drop torture

κάθε μέρα, είναι χειρότερα δεν ξέρουμε που πατάμε, ας χρεοκοπήσουμε, ας καταρρεύσουμε να τελειώνουμε every day, it's worst not knowing where we are going, let's declare bankruptcy, let's collapse to get over with it

Το δικό μου αντικείμενο έρευνας δεν είναι οι οικονομικές κρίσεις είναι οι εμφύλιοι πόλεμοι My area of study is not economic crises but civil wars

και ένα πολύ χαρακτηριστικό στοιχείο θα μπορούσα να το δώσω από πολλές χώρες, στη Βοσνία φερ' ειπείν, όταν ξεκίνησε ο εμφύλιος πόλεμος and a very typical example I could give you from many countries, let's say Bosnia, where, when the civil war broke out

στη Γιουγκοσλαβία από την Κροατία, για ένα χρόνο σχεδόν οι Βόσνιοι ζούσαν σε αυτήν την κατάσταση, του ότι δεν ξέρανε που θα ξημερώσει in Yugoslavia starting in Croatia, for almost over a year, Bosnians lived in such a situation, not knowing what tomorrow will bring

το αύριο, πώς θα πάνε τα πράγματα. Πολλοί άρχισαν να λένε, ε, ας γίνει ένας πόλεμος να τελειώνουμε how things will go. Many started saying, well let's have the war to get over with it

Όταν ξεκίνησε ο πόλεμος άλλαξαν αμέσως γνώμη. And when the war started, everybody changed its mind.

Το μετάνοιωσαν τελείως. Η κατάρρευση δεν είναι λύση γιατί θα καταστρέψει δομές που είναι απαραίτητες για να ξεφύγουμε απο αυτήν τη δύσκολη κατάσταση They regret it completely. Collapsing is not a solution because it'll destroy structures that are necessary to move away from this difficult situation

Εϊναι λοιπόν εφικτός αυτός ο δεύτερος δρόμος της κρίσης, με την επανεκίννηση, ποιές είναι οι προϋποθέσεις του So is it possible to move towards the second option of the crisis, with a restart, what are the prerequisites

Η οικονομική συνταγή είναι γνωστή, είναι η ανταγωνιστικότητα την έχουν αναφέρει και άλλη ομιλητές, είναι σίγουρη ότι θα την αναφέρουν και οι επόμενοι, The economic recipe is known, it's competitiveness, it was mentioned by previous speakers and will be mentioned later also

Εγώ θέλω να δώσω μία έμφαση, ακολουθώντας και τον Ηλία τον Παπαϊωάννου στην κοινωνική και πολιτική διάσταση, I'd like to emphasize, following the lead of Elias Papaioannou on the social and political dimension

χρησιμοποιώντας ένα πολύ απλό σχήμα σε τρία επίπεδα using a very simple scheme in three levels

Φανταστείτε ότι είναι οργανωμένη η διαδικασία μιας μετάβασης σε τρία στάδια. Στο πρώτο έχουμε τη Μακρά διάρκεια Imagine that the transition process is organized in three levels. On the first one we have the Long Term

που χαρακτηρίζει το πολιτισμικό υπόβαθρο μιας κοινωνίας, τις αξίες της, τις νοοτροπίες της characterizing society's cultural sub-structure, its values, its mentality

Έχουμε τη Μέση διάρκεια, τους θεσμούς και τους κανόνες, και το Κράτος We have Mid-term, the institutions, the rules and the State

και έχουμε και τη Βραχεία διάρκεια, τις ηγετικές αποφάσεις και την πολιτική σφαίρα. and the Short-term, the leaders' decisions and the political sphere

Το κλασσικό σχήμα, αυτό που μας ανέπτυξε ο Ηλίας είναι ότι αλλάζει μια κοινωνία ίσως λόγω τεχνολογικών αλλαγών, ιστορικών διαδικασιών The classic scheme, the one explained by Elias is that a society changes because of technological changes, historical processes

σιγά σιγά αλλάζουν οι αξίες, μέσα από τις αξίες αναδύονται νέοι θεσμοί που αντικατοπτρίζουν τις αξίες αυτές and slowly the values change, through the values new institutions reflect the new values

ένα νέο Κράτος, και από το κράτος αυτό ξεπηδά μία πολιτική ηγεσία που ανταποκρίνεται και στα δύο προηγούμενα στάδια. and the new State, and from this state, a new political leadership arises, corresponding to the two previous stages.

Το πρόβλημα με αυτό το σχήμα δεν είναι βέβαια ότι είναι λάθος, είναι σωστό, αλλά δεν έχουμε την πολυτέλεια να ακολουθήσουμε μια διαδικασία The problem with this scheme is not that it's wrong, it's correct, but we don't have the luxury to follow such a process

που παίρνει ολόκληρες γενεές, ουσιαστικά αλλάζοντας την παιδεία και τις νοοτροπίες επόμενων γενεών. that needs generations to achieve, changing essentially the education and the mentality of future generations

Πρέπει δηλαδή να σκεφτούμε διαφορετικά, και το θέμα πάνω στο οποίο θέλω να δώσω έμφαση είναι ότι οι κανόνες ρυθμίζουν τη συμπεριφορά We have to think differently, the subject I'd like to stress out is that the rules regulated the behavior

πολλές φορές, χωρίς να χρειαστεί ν' αλλάξουν οι νοοτροπίες. many times without having to change mentalities

Το παράδειγμα που πάντοτε δίνω γι'αυτό είναι, το μετρό της Αθήνας, όπου δημιουργήθηκε υπόγεια στην Αθήνα ένα περιβάλλον The example I always give is the Athens Metro, where underneath Athens an environment was created

που δεν έχει τις δυσλειτουργίες της υπέργειας πραγματικότητας that doesn't have the disfunctionality of the overland reality

Μέσα στο μετρό οι άνθρωποι με τις ίδιες νοοτροπίες, τις ίδιες κακές συνήθειες, συμπεριφέροταν με τελείως διαφορετικό τρόπο People using the metro, with the same mentalities, and the same bad habits, act on a totally different way γιατί ακριβώς βρίσκονται μέσα σε ένα τελείως διαφορετικό πλαίσιο που λειτουργούν άλλοι κανόνες. because they are in a totally different framework where different rules apply.

Αν λοιπόν μπορέσουμε να αλλάξουμε τους κανόνες, θα αλλάξουμε και τη συμπεριφορά των ανθρώπων χωρίς να χρειαστεί να περιμένουμε So, if we can change the rules, we'll change people's behavior without having to wait

να την αλλάξουν ενδογενώς, και αυτό είναι και το αντίστροφο σχήμα. Αλλά για να γίνει αυτό το πράγμα, χρειάζεται πρώτα ν'αλλάξει η πολιτική. to get changed internally, and this is the reversed scheme. But to make this happen, politics need to change first

Διότι η πολιτική είναι εκείνη που έχει τη δυνατότητα να μεταρρυθμίσει τους κρατικούς θεσμούς, Because politics are those with the ability to reform state institutions

και ενδεχομένως να αλλάξει και τις νοοτροπίες της κοινωνίας and possibly change society's mentality

Η δυναμική του αντίστροφου σχήματος, μπορεί να πετύχει χωρίς αυτή την άμεση αλλαγή στις νοοτροπίες, που δεν είναι εύκολη, The dynamic of the reversed scheme, can succeed without this direct change on mentality, which is not easy,

αλλά χρειάζονται δύο βασικές προϋποθέσεις. Όπως είπα η πρώτη είναι η μεταρρύθμιση του Κράτους, μεγάλη ιστορία but we need two main prerequisites. As I said, the first onel is the reform of the State, long story αλλά όχι τόσο μεγάλη όσο η αλλαγή των νοοτροπιών, και η δεύτερη είναι η πολιτική αλλαγή βέβαια but not as long as changing mentality, and the second one is the political change

και θα μιλήσω κλείνοντας εδώ, και θ' αναφερθώ στην πολιτική αλλαγή και στις συνθήκες αποτελεσματικής διαχείρισης της κρίσης που κατά τη γνώμη μου and I'll wrap up here, by discussing on the political change and the conditions of effective crisis management that, to my opinion,

χρειάζονται για να μπορέσει να σταθεί και να στηριχθεί ένα πρόγραμμα μεταρρύθμισης του κράτους. are necessary in order to built and sustain a reform program for the state.

Θεωρώ ότι υπάρχουν τρία αναγκαία συστατικά για να γίνει αυτό το πράγμα. Το πρώτο χρειάζεται μία πολιτική ηγεσία I consider that there are three necessary components to materialize this. The first one needed is a political leadership

που να έχει τη δυνατότητα να αναλαμβάνει πρωτοβουλίες. that has the possibility to take initiatives

Αυτό δυστυχώς που ζούμε το τελευταίο διάστημα στην Ελλάδα, και όχι μόνο το τελευταίο, But unfortunately, what we're living this time period in Greece, and not only the recently

αλλά και σε μεγαλύτερο χρονικό βάθος, είναι πολιτικές ηγεσίες που παρακολουθούν τις εξελίξεις με μεγάλη καθυστέρηση is that the political leadership has watch the developments with great delay

με μεγάλη ανασφάλεια, και πολλές φορές δεν έχουνε καν τη δυνατότητα τη δημιουργική, να αναπτύξουνε τις στρατηγικές εκείνες που χρειάζεται and great insecurity, and many times does not have even the creative capability to develop the necessary strategies

όχι μόνο για να αναποκριθούν στις αλλαγές αυτές, αλλά και για να τις προλάβουν, αυτό χρειάζεται ν'αλλάξει not only to respond to theses changes, but also to prevent them, and this need to change.

Το δεύτερο που χρειάζεται ν'αλλάξει, είναι ένα όραμα για το μέλλον. The second one that it's needed, is a vision for the future

Αυτή τη στιγμή όπως είπε και Πάσχος ο Μανδραβέλης, τέτοιο όραμα δεν υφίσταται Currently, as Pasxos Mandravelis said, such vision does not exist

Αλλά χωρίς όραμα, είναι πολύ δύσκολο να ζητήσεις από τους ανθρώπους να μπουν σε μια διαδικασία μεγάλων θυσιών But without vision it's very difficult to ask the people to get into a process of great sacrifices Ιδιαίτερα εάν δεν τους δώσεις την αίσθηση ότι υπάρχει ένα διέξοδο, ότι αυτό το διέξοδο αξίζει τον κόπο, κυρίως μάλιστα, Specially when you don't give them the feeling that their is a way out, and most important that this way out, it's worth it

όταν σε όλες τις κοινωνίες οι άνθρωποι είναι διατεθιμένοι να κάνουν θυσίες για τα παιδιά τους και τις επόμενες γενιές when in all societies, people are willing to make sacrifices for their children and the next generations

και βέβαια η Ελλάδα είναι μία κοινωνία που σ' αυτόν τον τομέα υπερακοντίζει άλλες κοινωνίες, and Greece is a society that outweighs other societies in this area

οι άνθρωποι είναι πολλές φορές ως γονείς, έχουν αυτή την έφεση και τη δυνατότητα να κάνουν αυτές τις θυσίες these people, most of the times, are acting as parents and have the capabitlity to make sacrifices

οπότε το όραμα είναι το δεύτερο στοιχείο so the vision is the second component

Το τρίτο στοιχείο που θέλω να τονίσω, είναι η ανάγκη ενός νέου κοινωνικού συμβολαίου. and the third one I want to emphasize, is the need of a new social contract.

Το οποίο θα αντικαταστήσει το σημερινό, πελατειακό κοινωνικό συμβόλαιο, That will replace the current one, the clientele type social contract

την εξαγορά, την εναλλαγή ψήφων, με διάφορες εκδουλεύσεις ή θέσεις εργασίας the buy-out, the exchange of votes with a job or project promise

με ένα συμβόλαιο το οποίο θα βασίζεται στην αμοιβαία λογοδοσία with a contract that will be based on mutual accountability

Στη λογοδοσία των ηγετών, αλλά και στη λογοδοσία των απλών πολιτών On the accountability of leaders but also on the accountability of simple citizens

Την απόφαση δηλαδή όλης της κοινωνίας, να βλέπει, να μάθει ότι υπάρχει μια άμεση συνάρτηση ανάμεσα σε πράξεις και σε αποτελέσματα Society's decision to view, to learn that there is a direct correspondence between actions and results

και επιπτώσεις των πράξεων, την οποία ατομικά αναλαμβάνει κανένας ως ευθύνη. and actions' consequences, that individually each one takes on as a responsibility

Αυτά είναι λοιπόν τα τρία στοιχεία που χρειάζεται να μπορέσει να προσωρήσει το σύστημα το πολιτκό στη διαδικασία αυτής της μεγάλης μεταρύθμισης These are the three components that are needed in order for the political system to move on with the process of great reform

Το μεγάλο ερώτημα: Πόσο εφικτό είναι αυτό το πράγμα The big question, Is it possible?

Θεωρώ ότι είναι πολύ δύσκολο, είμαι σίγουρος ότι μοιράζεστε κι εσείς αυτοί την αίσθηση, αλλά από την άλλη, θεωρώ ότι δεν είναι αδύνατο. I think that it is difficult, and I'm sure that you share too this feeling, but on the other side I don't think it's impossible

Και θα τονίσω δύο στοιχεία που αξίζει κανένας να προσέξει, που ενισχύουν την τάση αυτή, ενδεχομένως, της λειτουργίας των αλλαγών αυτών ως μοχλοί. And I'll focus on two elements worth noticing that reinforce this trend and possibly operate as leverage

Ο πρώτος είναι η ανεπάρκεια και η απαξίωση του πολιτικού προσωπικού. Η αίσθηση δηλαδή που έχει αποκομίσει ο κόσμος ότι η χώρα, The first one is the insufficiency and the depreciation of the political world. The feeling the people have, is that the country,

έχει πολιτικούς οι οποίοι είναι κατώτεροι των περιστάσεων, λειτουργούν με ερασιτεχνισμό, με έλλειψη επαγγελματισμού, με ανεπάρκεια has politicians which are inferior to the circumstance and function with amateurism, with lack of professionalism and inadequacy

Αυτό δημιουργεί ενδεχομένως, σε ένα περιβάλλον που και η πολιτική λειτουργεί ως αγορά, την αίσθηση ότι υπάρχει χώρος να μπουν καινούργιοι άνθρωποι This creates possibly, in an environment where politics function as a market, the feeling that there is space for new people

να λειτουργήσουν με διαφορετικό τρόπο, και η δική μας εκεί συμβολή είναι να τους αναγνωρίσουμε to operate differently, and our contribution is to identify them

ή να προσπαθήσουμε να κινηθούμε προς την κατεύθυνση της επιβράβευσης και της ενίσχυσης των ανθρώπων εκείνων που έχουν κάποιο διαφορετικό λόγο or to attempt to move towards the direction of approval and re-enforcement of those people with a different political word

και κάτι διαφορετικό να πουν. Το δεύτερο είναι η εξωτερική πίεση. Το μεγάλος μας πλεονέκτημα, έστω και αν δεν μας αρέσει να το αναγνωρίζουμε and something different to say. The second one is the external pressure. The size of this advantage, even if we don't like to recognize ite

είναι το γεγονός ότι βρισκόμαστε στον Ευρωπαϊκό χώρο, η κρίση μας συνδέεται με μια γενικότερη Ευρωπαϊκή κρίση is the fact that we are in the European area, the crisis is connected with a general European crisis

και άρα έχουμε τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσουμε ως μοχλό των αλλαγών αυτών, την εξωτερική παρουσία. and so we have the potential to use the external presence as change leverage

Που για λόγους πολλές φορές, είτε ιδιοτελείς είτε γενικότερους μπορεί να κινείται στην κατεύθυνση των μεταρρυθμίσεων Which, for many either selfish or in general reasons, can move towards the direction of reforms.

Αυτό είναι κάτι το οποίο πρέπει να το εκμεταλευτούμε όσο μπορούμε, και είναι κάτι που διαφοροποιεί την εμπειρία της Ελλάδος This is something we have to take advantage as much as we can, and it differentiates the Greek experience

από την εμπειρία των Ανατολικών χωρών, που πέρασαν ουσιαστικά χωρίς καμία είδους υποστήριξη σε αυτή την μεγάλη αλλαγή from the one of Eastern countries, that went it through without any kind of support to this big change

με αποτελέσματα πολλές φορές που ήτανε εξαιρετικά επώδυνα. with extremely painful results some times

Συνοψίζοντας λοιπόν, τέσσερα στοιχεία, βρισκόμαστε σε μία κρίσιμη μετάβασης, όχι μια απλή οικονομική κρίση Summing up, we have four elements, we are in a transition crisis, not a simply economic crisis

η έκβασή της θα καθορίσει τις ευκαιρίες και το βιωτικό επίπεδο των επόμενων γενιών the outcome of which will define the opportunities and the standard of living for the next generations

οι σημερινές επιλογές που θα κάνουμε σήμερα, θα καθορίσουνε αυτήν την έκβαση, και η πολιτική αλλαγή είναι αναγκαία προϋπόθεση Today's choices will define the outcome, and the political change is a prerequisite

μίας επιτυχούς έκβασης αυτής της κρίσης. for a successful outcome of this crisis

Σας ευχαριστώ πολύ. Thank you very much