Η γοητεία της τόλμης: Γιάννης Μπουτάρης at TEDxAcademy - YouTube The|charm||||||| Der Charme des Wagemuts: Yannis Boutaris bei TEDxAcademy - YouTube The charm of daring: Yannis Boutaris at TEDxAcademy - YouTube Le charme de l'audace : Yannis Boutaris à TEDxAcademy - YouTube Il fascino dell'audacia: Yannis Boutaris a TEDxAcademy - YouTube 大胆さの魅力：ヤニス・ブータリス、TEDxAcademyにて - YouTube

Μεταγραφή: Popi Revisiou Επιμέλεια: Chryssa R. Takahashi

Όταν με πήρε η Νίκη Συροπούλου για να μετέχω στο TEDx, ||||||||participate|| When Niki Syropoulou called me to participate in TEDx,

είπα, τι γυρεύω εγώ εδώ σ'αυτό. |what|looking for||| I said, what would I be thinking doing that,

Δεν ξέρω καν κομπιούτερ να χρησιμοποιώ, δεν χρησιμοποιώ κομπιούτερ, I don't even know how to use a computer, I don't use a computer,

δεν μπορώ, δεν ξέρω, μ'ενοχλεί, με στεναχωρεί η βραδύτητα, όλο... ||||it bothers me|me|||slowness| I can't, it worries me, it annoys me, the whole tardiness of it --

Εξακολουθώ και έχω το τεφτέρι μου. I still||||notebook| I still use a paper notebook.

Παρ'όλα αυτά όταν κάθησα και το σκέφτηκα, Despite all|||I sat down||| However, having sat down and thought about it

πέρα από το τιμητικό, |||honorary over and beyond the honor,

και βέβαια είναι πάντοτε κολακευτικό όταν σε τιμάει κάποιος, ||||flattering||you|honors| and, of course, it's always flattering to be honored,

είπα, ναι, θα το κάνω και θα πω δυο πράγματα από τη ζωή μου I agreed to do it and tell you a couple of things about my life

τα οποία μπορεί να είναι βοηθητικά. the|which|may|||helpful which you might find of interest to yourselves.

Θα σας μιλήσω για το φόβο. I will||||| I'm going to talk to you about fear.

Ο φόβος είναι ένα συναίσθημα όπως όλοι ξέρουμε. |||one|||| As we all know, fear is an emotion.

Ένα συναίσθημα πάρα πολύ βασικό και πολύ απλό. ||||||very| A very basic and very simple emotion.

Και όπως όλα τα απλά τα πράγματα, είναι πάρα πολύ πολύπλοκο. ||everything||||||||very complex And like all simple things it's very, very complicated.

Ο φόβος έχει δύο κόρες. Fear has two daughters.

Η μία η κόρη είναι η Απραξία. ||||||Apraxia The first is Inaction.

Η Απραξία έχει σαν αποτέλεσμα Inaction causes you

να σε παραλύει, να σε αποπροσανατολίζει, that||paralyze|that||disorients to be paralyzed, to be disorientated,

να σε πανικοβάλλει και τελικά να σε οδηγεί ίσως και στο θάνατο. to||panic||||||||| to panic, and finally, perhaps, leads to death.

Η άλλη η κόρη είναι η Δράση. ||||||Action (1) The other daughter is Boldness.

Αυτή η οποία σε κάνει να βγεις από κάποια αδιέξοδα. |||||||||dead ends The one that gets you out of a dicey corner.

Η Δράση βέβαια μπορεί να σε οδηγήσει Boldness, of course, can lead to you

να πέσεις και με το κεφάλι πάνω στον τοίχο. to|fall|||the|head|||wall hitting your head against a wall.

Αλλά αυτό εντάξει, περπατάει. But that's OK.

Είμαι Σαββατογεννημένος. (Γέλια) |Saturday born| I was born lucky. (Laughter)

Και είμαι πάρα πολύ τυχερός άνθρωπος. And I am a very lucky man.

Γεννήθηκα σε μία μεγαλοαστική, με οικονομική άνεση οικογένεια. |in||upper-middle-class|||comfort| I was born into a financially comfortable bourgeois family.

Eίχα πάρα πολύ καλούς γονιούς. I had very good parents.

H μάνα μου ζει ακόμα. My mother is still alive.

Είναι 94 χρονών και με φωνάζει Γιαννάκη. |||||Johnny She is 94 years old and she calls me Johnny.

Και όταν της λέω «Δεν θα με φωνάζεις Γιαννάκη, When she does, I tell her, "Don't call me Johnny,

θα με φωνάζεις κύριε Δήμαρχε». (Γέλια) call me Mr. Mayor." (Laughter)

(Χειροκρότημα) (Applause)

Και έτσι, καλό σχολείο, And so, a good school,

με μία οικογενειακή επιχείρηση που κληρονόμησα από τον παππού μου, |||business||I inherited|||| a family business that I inherited from my grandfather

που έκανε πολύ καλά κρασιά, that|||| making very good wines,

αφοσιωμένη στην ποιότητα και λοιπά dedicated to quality|||| committed to quality, etc,

και είχα και την τύχη να έχω και έναν πάρα πολύ καλό αδερφό, and the good fortune of having a very good brother,

όπου για πάρα πολλά χρόνια λειτουργούσαμε σαν ένα πράμα. |||||we operated|||thing the two of us working in unison for many years.

Ηταν πως είναι ένα νόμισμα το οποίο έχει κορώνα - γράμμα, |||||||has|crown| Our unity was like a coin with its heads and tails,

είναι κίβδυλο, είναι φωτογραφία is|fake|| it's fake, it's just two-dimensional

όταν έχει μόνο τη μία όψη. |||||face when it just has one side.

Το νόμισμα πρέπει να έχει δύο όψεις για να λειτουργεί. ||||||sides||| A coin must have two sides to be real.

Και έτσι από πολύ νωρίς μεγαλωμένοι ||from|||raised And so very early on, we were brought up

μέσα σε μία ατμόσφαιρα επιχειρηματική θα έλεγα. |||business atmosphere||I would| in an atmosphere of entrepreneurship.

Η μια πλευρά της οικογένειας ήταν στα καπνά, ||||||in the tobacco|tobacco One side of the family was in tobacco,

η άλλη οικογένεια στα κρασιά. the other in wine.

Εμείς ακολουθήσαμε τον κλάδο των κρασιών. ||the||| We were on the wine industry side.

Η κατάσταση στον κλάδο τη δεκαετία του '60 ήταν... |||sector|||| The situation in the industry in the 60's was --

είχε 60-70 οινοποιεία στην Ελλάδα, ήταν μεγάλα, |wineries|||| there were 60 or 70 large wineries in Greece,

ήτανε κυρίως ποσοτικά οινοποιεία, ||quantitatively| mainly quantity-producing wineries,

δεν ήταν ποιοτικά οινοποιεία ||quality| not quality wineries,

και δεν είχανε σχέση με τους αμπελουργούς. ||||||vine growers which had no connection to the growers.

Οι αμπελουργοί δεν ήταν συμμέτοχοι στο να φτιάξουν το κρασί. |the grape growers|||participants||||| The growers were not participants in the wine-making.

Ήτανε απέναντι. Anything but.

Αγοράζαν τα σταφύλια στις πιο χαμηλές δυνατές τιμές They were buying||grapes|at the||low|| They bought grapes at the lowest possible prices

για να πουλήσουν χαμηλές τιμές στα κρασιά. in order to|||low||| in order to sell low-priced wines.

Συνειδητοποίησα κάποια στιγμή, I realized at some point,

βέβαια με κάποιες πολλές, έτσι, εξωτερικές παρουσίες, |||||external|appearances with many outside influences --

εδώ πρέπει να αναφέρω δύο ονόματα here I must mention two names,

δεν μπορώ να μην τ'αναφέρω: ||||I mention it I can't fail to mention them:

Ένα τον Κώστα τον Κεφαλά που ήταν χημικός, ||||Kefala|||chemist Kostas Kefalas, who was a chemist,

φίλος του μπαμπά μου, γυμνασιάρχης ||||high school principal a friend of my father and headmaster,

και μου'μαθε στην κυριολεξία γράμματα. |taught me||literally| who literally taught me to read and write.

Και η άλλη είναι η Σταυρούλα Κουράκου Δραγώνα, The other one is Stavroula Kourakou-Dragona,

είναι χημικός οινολόγος is||winemaker a chemist-enologist,

και αυτή πολλά χρόνια στο Ινστιτούτο Αμπέλου και Οίνου διευθύντρια, the director of the Greek Wine Institute for many years,

και αυτή ήταν ο μέντοράς μου αν θέλετε, στα κρασιά. ||||mentor||||| and you could say she was my wine mentor.

Τους οφείλω και τους δύο τεράστια ευγνωμοσύνη, ||||||gratitude I owe them both enormous gratitude,

γιατί δεν μου μάθανε μόνο κρασιά, because not only did they teach me about wines,

μου μάθανε να σκέφτομαι και αλλιώς κιόλας. ||to||||also they taught me to think differently too.

Να μη σας τα πολυλογώ, let me||||talk too much To make a long story short,

όταν κάποια στιγμή μπήκα στη δουλειά, when at some point I got into the business,

μπήκα πρώτα εγώ και μετά ο αδερφός μου, -- I got in first and then my brother --

και συνειδητοποίησα ότι το αμπέλι είναι αυτό που κάνει το κρασί |||the||||||| I realized that the vine makes the wine

και δεν είναι το εργοστάσιο. and not the factory.

Ξεκίνησα την πρώτη τρέλα I started||| So, I started my first madness,

να κάνω το πρώτο μεγάλο αμπέλι στη Νάουσα. |||||vine||Naousa creating the first big vineyard in Naoussa.

Το πρώτο είχε γίνει, το είχε κάνει ο Καρράς The first had already been created, Karras had created it

στη Χαλκιδική, πολύ μεγάλο αμπέλι. ||||vineyard in Chalkidiki, a very big vineyard.

Αλλά ο Καρράς δεν ήταν της δουλειάς, But it wasn't Karras's main business,

ο Καρράς ήταν εφοπλιστής. |||shipowner Karras was a shipowner.

Εμείς ξεκινήσαμε και κάναμε We started and we created

το πρώτο αμπέλι στη Νάουσα, με έναν τεράστιο φόβο. ||vineyard|||with||| the first vineyard in Naoussa with great fear.

Βρίζαν οι δικοί μου, They were cursing||| My folk were swearing,

«Που πας να μπλέξεις με τους χωριάτες μες στις λάσπες». where|you go||get involved|||villagers|||mud "What are you getting yourself into with the countryfolk in the mud?"

Σε όλες τις φάσεις αυτής όλης της ιστορίας του κρασιού, |||||||||wine At all the stages of this story of the wine,

υπήρχε πάντοτε ο φόβος γι'αυτό το καινούργιο there was always the fear about this new thing

που πηγαίναμε να κάνουμε. that we were going to do.

Περάσαμε πάρα πολλές καλές στιγμές στη δουλειά. We had some very good moments at work.

Και κάποια στιγμή, And at some point,

και αυτό εν τέλει φαίνεται ότι γίνεται πάντοτε, |this||in conclusion|seems||| and this seems to happen all the time,

με μία ασυμφωνία που έρχεται, ||disagreement|| rifts eventually emerge,

άρχισε να εμφανίζεται, χρηματιστήρια, began to appear|||stock markets begin to appear: stock markets,

οινοπνευματώδη, μεγάλες εταιρίες, διανομές, απίστευτα πράγματα. alcoholic beverages|large||distributions|incredible| spirits, big companies, distributions, unbelievable things.

Όταν αυτή η ασυμφωνία έφτασε σε ένα σημείο, Then the whole disagreement reached a point

όπου ξυπνούσα το πρωί και αντί να χαμογελάω where I would wake up in the morning and, instead of smiling,

έλεγα: «Ωχ πάλι σήμερα». I would say, "Not again today."

Και το πάλι σήμερα, And the "again today"

ήταν το ότι είχαμε μόνιμους καυγάδες με τον αδερφό μου. |||we had|permanent|fights|||| was the constant fights with my brother.

Και είπα κάποια στιγμή, δεν γίνεται αυτό το πράγμα, And at some point I said that this couldn't go on,

κάτι πρέπει να κάνω. I have to do something.

Ήταν χρόνια αυτή η απραξία, ήταν χρόνια αυτή η απραξία. This inaction went on for years.

Και θα καταλάβετε μετά And you will understand later

και πως λειτουργούσε αυτή η απραξία. ||functioned||| the effect of this inaction.

Ώσπου είπα κάποια στιγμή ότι δεν γίνεται άλλο At some point I said that this couldn't continue,

και αυτό έγινε το '96. and it happened in '96.

Δεν γίνεται άλλο, πρέπει να σταματήσω αυτή τη μιζέρια. It couldn't go on, I had to end the misery.

Και σταμάτησε αυτή η μιζέρια, με χωρισμό. |||||with|separation And the misery ended -- with separation.

Και έτσι πήρα το αμπέλι που είχα φυτέψει εγώ ||||||I had|planted| So, I took the vineyard that I had planted

και χωρίσαμε. and we separated.

Και έκανα μία άλλη εταιρεία. And I started another company.

Εν συνεχεία, μετά από δύο χρόνια ήρθαν και τα δύο μου τα παιδιά, ο Στέλιος και ο Μιχάλης ||||||||||my two||||||| Two years later my two children, Stelios and Michalis, joined.

Αλλά όταν έγινε ο χωρισμός, το θυμάμαι σαν και τώρα, But when the separation took place, I remember it as if it were today,

σας το λέω και ανατριχιάζω, ήμουνα μόνος επάνω στο κτήμα ||||shiver||||| I'm telling you this and I shudder, I was alone on the estate,

και ήταν και σούρωπο και καθόμουν σε ένα πεζούλι. |||twilight||I was sitting|||curb it was dusk and I was sitting on a terrace.

Είχαν υπογραφεί όλες οι διαδικασίες του χωρισμού had||||procedures||divorce All the separation procedures had been signed,

και είπα : «Τι έκανες τώρα; and I said, "What have you done now?

Που έμπλεξες; Τι σε περιμένει τώρα;» What have you got yourself into? What are you in for now?"

Με έλουζε κρύος ιδρώτας απ'το φόβο. With|washed|||from the| I was bathed in cold sweat out of fear.

Και βέβαια, ακολούθησα τη μικρή κόρη του Φόβου, And, of course, I followed fear's lesser daughter,

ακολούθησα την Τόλμη. I followed Boldness.

Είπα ναι, εντάξει και μετά, μόνος είμαι, I said, yes, OK, so I'm alone from now on,

μόνο είναι και το αμπέλι, and so is the vineyard,

μαζί θα πάμε και θα κάνουμε ότι είναι να κάνουμε. we'll go on and do together whatever needs to be done.

Και όταν ήρθαν τα παιδιά, And when the children came

δεν χρησιμοποίησα το όνομά μου. I didn't use my name.

Το θεώρησα ανήθικο να χρησιμοποιήσω το όνομά μου σε ανταγωνισμό I||unethical||||||in a| I considered it unethical to use my name in competition

με την εταιρεία την οποία ήταν του παππού. with the company that belonged to my grandfather.

Δεν ήταν μόνο δικιά μου. It wasn't mine alone.

Αυτή προχώρησε και ήταν και των μετόχων, |||||the| It moved on and it also belonged to the shareholders,

ήταν στο χρηματιστήριο η εταιρεία. was||stock market|| the company was on the stock market.

Όπου εγώ είπα: At that point, I said,

«Αποφάσισες να χωρίσεις, εντάξει, ξεκίνα, κάνε αυτή τη δουλειά, ξέρεις», ||separate||start||||| "You decided to separate, fine, start doing the job that you know."

δεν μπορούσα να κάνω άλλη δουλειά. I couldn't do any other job.

Και όταν ήρθαν και τα παιδιά, And when the children came in with us

αποφασίσαμε και βγάλαμε τα προιόντα του κτήματος ||we took out||products||estate we decided to bring the estate products out

με άλλο όνομα. with a different name.

Και έτσι προχώρησε, And so it moved on

και αυτή τη στιγμή η εταιρεία πάει μια χαρά, and at this moment, the company is doing fine

και είμαστε όλοι ευχαριστημένοι. and we are all pleased.

Και έτσι έκλεισε αυτό το είδος, And so that's all about this type [of fear],

που λέγεται ο φόβος ο επαγγελματικός. it's called professional fear.

Η περίοδος αυτή ήτανε πραγματικά εξαιρετικά δημιουργική. That period was really exceptionally productive.

Την ευχαριστήθηκα. I|I enjoyed her I enjoyed it.

Τώρα πια που δεν είμαι στη δουλειά, Now that I'm no longer at work,

πηγαίνω στο κτήμα I go to the estate

ίσα - ίσα για να ευχαριστηθώ λιγάκι την ατμόσφαιρα, το αυτό, just||||I enjoy||||| just to enjoy the atmosphere a bit,

για να βρω κανα κουσούρι, γιατί πάντα βρίσκεις κουσούρια, ||||flaw||||flaw find a problem or two, because you always find problems,

και αισθάνομαι πάρα πολύ καλά που ξεπέρασα αυτούς τους φόβους, ||||||overcame||| and I feel really good about having overcome those fears,

τους επαγγελματικούς, |professional the professional ones,

αυτό που λένε το επαγγελματικό, επιχειρηματικό ρίσκο. |||||business| what they call professional, business risk.

Δυό πράγματα για την οικογένεια, A few things about family,

τη δικιά μου πια οικογένεια. my family, now.

Ερωτεύτηκα στα 14 δεκατέσσερα, I fell in love|| I fell in love when I was 14,

συνήθως σ'αυτή την ηλικία ερωτεύονται, usually that's the age one falls in love,

παρ'όλο που εκείνη τη περίοδο, τη δεκαετία του 80', despite||||||| though [what I just talked about] was in the 80's,

εγώ το 56 ήμουνα 14, I was 14 in 1956,

ήτανε μία περίοδος it was a period

όπου τα αγοράκια με τα κοριτσάκια δεν βλεπόντουσαν. |||||||were not seen when boys and girls weren't seen together.

Ήτανε και τα σχολεία, δεν ήτανε μεικτά όπως είναι σήμερα. ||||||coeducational||| The schools weren't coed, as they are today.

Τα κοριτσάκια τα βλέπαμε σε καμιά παρέλαση, ||||at||parade We would see the girls in parades,

σε κανένα πάρτυ και αυτό αν επιτρεπότανε κι από τους γονείς. ||||||was allowed|||| at parties, but only if parents allowed it.

Εν συνεχεία, πολιόρκησα την δεσποινίδα τότε με ραβασάκια, με μηνύματα, με με με με. ||besieged||Miss||with|love notes|||with||| Later on, I besieged the young lady with love letters, messages, etc etc.

Απίστευτα ωραίες τρέλες. Ήταν η πολιορκία της Τροίας. ||craziness|||siege|| Incredible high jinks. It was the siege of Troy.

Και μετά από δύο χρόνια έγινε ότι ήταν να γίνει, And two years later, what was meant to happen, happened;

δηλαδή τα φτιάξαμε. (Γέλια) that is we got together. (Laughter)

Ζήσαμε πολλά χρόνια μαζί, παντρευτήκαμε το '64, κάναμε 3 παιδιά. ||||we got married||| We lived together for many years, got married in 1964, and had 3 children.

Στο δρόμο όμως, αλλάξαμε πορείες. |||we changed| Along the way, however, we changed tack.

Εγώ ήμουνα με τα μούτρα πεσμένος στη δουλειά. ||with||face|face down|| I was totally devoted to work.

Σας είπα, να φυτεύεις αμπέλια σ'όλη την Ελλάδα, ||to|plant|vines||| I told you, I was planting vineyards all over Greece,

δεν είναι η πιο εύκολη ιστορία. it's not the easiest thing.

Η Αθηνά ήτανε με τα παιδιά, Athena was with the kids,

είχε τα τρία τα παιδιά τα δικά μας και άλλα 15 των φιλενάδων της. |||||||||||girlfriends| she had our three kids and 15 more of her friends'.

Είχε μια τρομερή αγάπη για τα παιδιά. She had an incredible love for children.

Και εν πάση περιπτώσει κάποια στιγμή συνειδητοποιήσαμε Anyway, at some point we realized

ότι είχαμε απομακρυνθεί τελείως ο ένας απ'τον άλλον. that|we had|had moved away||||| that we had totally grown apart from each other.

Και αντί να περνάμε καλά, δεν περνούσαμε καλά. And instead of having fun, we weren't having fun.

Και αυτό μας έφερε στο δίλλημα. Τι κάνουμε τώρα; |||||dilemma||| So, that created a dilemma. What do we do now?

Θα συνεχίσουμε έτσι σ'αυτή τη μιζέρια και τη γκρίνια Will we go on in this misery, with this nagging,

και θα απομακρυνόμαστε |will| while moving apart

όσο πάει περισσότερο ο ένας απ'τον άλλον ||||||other as much as possible from one another

μέχρις ότου βρεθεί κάποιος άλλος. until|until||| until someone else comes along?

Γιατί αναγκαστικά θα βρισκόταν κάποιος άλλος. |necessarily|||| Because surely someone else would come along.

Δεν υπήρχε περίπτωση να μη βρεθεί άλλος There was no way that someone else wouldn't come along,

οπότε θα χαλούσε και ο έρωτας. ||would ruin||| when our love would be destroyed too.

Θα χαλούσε αυτή η εικόνα που είχαμε χτίσει. The aura we had created would be ruined.

Και αποφασίσαμε να χωρίσουμε. |we decided|| So, we decided to separate.

Φόβος, όχι φόβος, τρόμος. |||terror Fear, not fear, terror.

Απ'τη μια μεριά διότι πια έμενε ο καθένας μόνος. For one thing, because now, we would both be living alone.

Τι θα αντιμετωπίζαμε; What||we would face What were we going to face?

Τι θα ήταν αυτό το καινούργιο που θα αντιμετωπίζαμε. What was that new thing we were going to face?

Και από την άλλη μεριά, For another,

η απόφαση ότι δεν πρέπει να χαλάσουμε κάτι που είχαμε. ||that||||||| the sense that we shouldn't ruin what we had.

Και ο μόνος τρόπος να μη χαλάσουμε κάτι που είχαμε And the only way not to ruin what we had

ήταν αυτός, να μείνουμε μόνοι. was to live apart.

Η μοναξιά είναι δύσκολο πράγμα. |loneliness||| Living alone is a difficult thing.

Δεν λέω για τη μοναχικότητα. ||||solitude I'm not talking about loneliness.

Η μοναχικότητα είναι... πολλές φορές είναι και καλή, |loneliness|||||| Loneliness is -- sometimes it's good,

αλλά η μοναξιά είναι δύσκολο πράγμα. but being alone is a difficult thing.

Μετά το χωρισμό, εγώ είχα μπει ήδη σε φάση αλκοολισμού. After|||||||a phase of||of alcoholism After the separation, I had already gotten into a phase of alcoholism.

Μετά το χωρισμό κάποια στιγμή After the separation, at some point,

στα τέλη της δεκαετίας του 80' at the end of the 80's,

πήγα και της είπα, «Δεν μπορώ να κάνω χωρίς εσένα, I went and I told her, "I can't manage without you,

πρέπει να ξανασμίξουμε». ||reunite we have to get back together."

(Γέλια) (Χειροκροτήματα) (Laughter) (Applause)

Και ξανασμίξαμε |we met again And we got back together

και με βοήθησε πάρα πολύ στο θέμα του αλκοολισμού, and she helped me a lot with my alcoholism,

έκανε και αυτή πρόγραμμα συνεξαρτημένων, did||||co-dependent individuals she did the program for co-addicts as well,

προχωρήσαμε μαζί αυτό το κομμάτι της ζωή μας and we were together during this part of our life

και βέβαια η δεύτερη, η δεύτερη and, of course, the second one, the second one,

- και αυτό είχε πάρα πολύ μεγάλο φόβο - -- and that one held a lot of fear --

αυτή η προσέγγιση, this||approach this notion,

«Δεν μπορώ να κάνω χωρίς εσένα, έλα πάλι να ζήσουμε μαζί». "I can't manage without you, come back and let's live together."

Συζούσε με άλλον η άλλη, was living|||| She was living with another guy,

ήταν εξαιρετικά τολμηρό να πας να της πεις it was extremely bold to go and tell her,

«Παράτα τον άλλον που είσαι τρία χρόνια μαζί leave||||||| "Dump the guy you've been with for three years

και έλα πάλι με μένα που είμαι πεταμμένος αλκοολικός». |||||||a thrown away|alcoholic and come back to me, a wasted alcoholic."

Γιατί αυτό ήμουνα, πεταμμένος αλκοολικός. Because that's what I was, a wasted alcoholic.

Αλλά φαίνεται ότι η πρώτη απόφαση But it seems that the first decision,

που ήταν να χωρίσουμε to separate,

χωρίς να χαλάσουμε την αγάπη without ruining our love,

φαίνεται ότι έπαιξε ρόλο. seems to have played a role,

Εν πάση περιπτώσει δεν παίζει πάρα πολύ μεγάλο ρόλο. if not a very great role.

Η ουσία είναι ότι ξανασμίξαμε The point is that we got back together,

και περάσαμε τα επόμενα χρόνια and we spent the next years

από το '90 ξέρω γω, απ΄ το '91 που πήγα στο πρόγραμμα from 1990 I think, 1991 that I got into the program,

μέχρι το 2007 που πέθανε περάσαμε πραγματικά τα ωραιότερα χρόνια. |||||||most beautiful| until 2007, when she died, we really spent the most beautiful years together.

Και ήτανε πολύ ωραία χρόνια And they were really beautiful years

γιατί πια ήταν επιλογή να είμαστε μαζί. because we were choosing to be together.

Δεν ήτανε ο τυχαίος ο έρωτας, Love was not accidental,

που έγινε αυτό μπαμ - μπουμ, παντρευτήκαμε everything wham-bam, we got married,

κάναμε παιδιά και τώρα τι κάνουμε. we had kids and now what do we do.

Ήτανε πραγματική επιλογή It was a true choice

να περάσουμε τα υπόλοιπα χρόνια μαζί. to spend the remainder of our years together.

Και αυτό ήτανε η ανταμοιβή του τολμηρού πράγματος ||||reward||of the brave|act And that was the reward for the venture,

ότι παράτα τον άλλον και έλα μαζί. |leave||||| dumping the other guy and coming back to me.

(Χειροκρότημα) (Applause)

Μετά ήρθε η αρρώστια. Then came the illness.

Η Αθηνά αρρώστησε το 2002 από καρκίνο και πέθανε το 2007. Athena contracted cancer in 2002, and died in 2007.

Αυτά τα πέντε χρόνια, During those five years,

όταν ζεις με μία ημερομηνία λήξης, ||with||| living with her limited life expectancy,

αποφάσισα ένα πράγμα, I decided one thing,

ότι πρέπει αυτά τα χρόνια, πρέπει να είναι πολύ ωραία. that those five years had to be really good.

Έβγαινε από χημειοθεραπείες και πηγαίναμε στο ΙΚΕΑ να ψωνίσει, she was coming out||chemotherapy sessions||||||shop She would come out of chemo and we would go to shop at IKEA,

μπούρδες, σαχλαμάρες, ό,τι έβρισκε. nonsense|nonsense|| stupid, nonsense stuff, whatever she found.

Αγοράζαμε περούκες χρωματιστές και τις φορούσε σαν καπέλα. we were buying|wigs|colored|||||hats We would buy colored wigs and she would wear them like hats.

Διασκεδάζαμε αυτή την ημερομηνία λήξης. we were having fun|||| We would enjoy this limited time.

Την κοροϊδεύαμε, την ημερομηνία λήξης. |we were mocking||date| We made fun of the inevitable end.

Αυτή ήτανε η αντίδραση, η αντίδραση, |||reaction|| This was the reaction, the reaction,

η δράση δηλαδή, εν τέλει, the action, where, ultimately,

τολμάς να κοροϊδεύεις το θάνατο. dare||mock|| you dare to mock death.

Δεν με νοιάζει αν θα πεθάνω. not||||| I don't care if I'm going to die,

Θέλω μέχρι να πεθάνω να περάσω καλά. I'm going to have fun until then.

Αυτό ήτανε ένα στοιχείο το οποίο χαρακτήρισε πολύ αυτή τη περίοδο. ||a|||||||| That was an element that characterized this period a lot,

και αυτό βέβαια βασίστηκε στην προσευχή που έχουμε οι αλκοολικοί: |||||prayer||||alcoholics and that was based on the prayer we, alcoholics have:

ότι «Θεέ μου δώσε μου τη δύναμη, δώσε μου το κουράγιο, τη γαλήνη ||||||||||||peace "Lord, give me the strength, the courage, the serenity

να δέχομαι πράγματα που δεν μπορώ να αλλάξω, to accept things that I cannot change,

τη δύναμη να αλλάξω τα πράγματα που μπορώ, the power to change the things that I can,

και τη σοφία να αναγνωρίζω τη διαφορά». and the wisdom to recognize the difference."

Και εν συνεχεία μετά το θάνατο, ένας απίστευτος φόβος. |||||||incredible| And later on, after her death, an incredible fear.

Ο φόβος της μοναξιάς. Δεν είχα γνωρίσει μοναξιά. |||of loneliness|||| The fear of living alone. I had never experienced life alone.

Μοναχικότητα, επαναλαμβάνω, την ήξερα. Loneliness, I repeat, I knew.

Τη ζούσα. Μ'άρεσε. ||I liked I lived with it. I liked it.

Αλλά μοναξιά και όταν χάνεις ένα σύντροφο ζωής... But life alone and when you lose a life partner --

50 χρόνια ήμασταν μαζί. we had been together for 50 years.

Η μοναξιά σε τρομάζει. Living alone scares you.

Και όταν γυρνάς στο σπίτι το βράδυ And when you go back home in the evening

κι εσύ ανάβεις τα φώτα, δεν έχει φως, ||turn on||||| and you switch on the lights, it's not light,

αυτό είναι δύσκολο πράγμα. and that's the hard part.

Και σε τρομάζει, σε φοβίζει. It scares you, it frightens you.

Πώς θα πάει παρακάτω. How's it going to go on?

Μετά από δύο χρόνια πένθους, After two years of mourning,

είπα, δεν γίνεται άλλο, I said, it can't go on like this,

πρέπει ν'αναζητήσω άλλο σύντροφο. |I must seek|| I have to search for another partner.

Και φυσικά φοβόμουνα. And, of course, I was afraid.

Τι φοβόμουνα; What was I afraid of?

Φοβόμουνα κατ'αρχήν την όποια απόρριψη. I was afraid|at first||| For starters, I was afraid of any kind of rejection.

Ήμουνα γέρος. I was old.

Στα 70 σου δεν βρίσκεις εύκολα σύντροφο. You don't find a partner easily in your 70's.

Και επειδή πλέον δεν είχα παραιτηθεί από την ερωτική διάθεση... |||||resigned|||| And since I still hadn't resigned my erotic mood --

(Χειροκρότημα) (Applause)

...έπεισα τον εαυτό μου I convinced||| -- I convinced myself

το ότι δεν πρέπει να ψάξω αντικατάσταση. |||||search|replacement that I didn't have to find a replacement.

Ένας σύντροφος δεν είναι ένα ζευγάρι παπούτσια που χάλασε, A partner isn't a pair of shoes that's worn out,

το πετάς, πας στο μαγαζί και παίρνεις καινούργιο και είσαι μια χαρά. to be thrown away, before you go to the store, get a new pair and you're fine.

Ο σύντροφος είναι η οικειότητα, A partner is intimacy,

είναι η θαλπωρή, είναι η τρυφερότητα, είναι ο έρωτας, is warmth, is tenderness, is love,

είναι όλα μαζί. is everything together.

Επομένως είναι άλλο το πρότυπο, άλλο το μοντέλο που πρέπει να ψάξω να βρω τώρα. So, it's a new paradigm, a new model that I must look for.

Αγωνία, φόβος, αναζήτηση, απογοητεύσεις τερατώδεις. |fear||disappointments|monstrous Agony, fear, pursuit, tremendous disappointments.

Ώσπου τελικά, και είναι στην αίθουσα αυτή Until finally, and she is in this room

και την ευχαριστώ που είναι, and I thank her for being here,

βρήκα την καινούργια σύντοφό μου. I found||new|car| I found my new partner.

Και έτσι χαμογελάω πάλι και έχω την εντύπωση And so I'm smiling again and I have the impression certainly

σίγουρα ότι και η Αθηνά χαμογελάει και η άλλη χαμογελάει. |||||smiles|||| that both Athena and my new found one are smiling.

(Χειροκρότημα) (Applause)

Εγώ γεννήθηκα μεσα στο αλκοόλ. I was born into a world of drink,

Ποτέ όμως δεν έπινα. but never drank.

Δοκίμαζα. Tο ούζο το σιχαινόμουνα. I was trying|the|ouzo||hated it I tried it. Ouzo was disgusting.

Αλλά ποτέ δεν έπινα, έτσι να πω ότι θα κάτσω να πιω ας πούμε. But I never drank, that is to say, sat down and drank.

Είχα μεθύσει μερικές φορές |drunk|| I got drunk a couple of times

έτσι στο σχολείο, σ'εκδρομές, σε τέτοια, όπως όλοι. |||on trips|||| at school, on field trips, that kind of stuff, like everyone.

Αλλά κάποια στιγμή συνειδητοποίησα But at some point, I realized,

όταν άλλαξε και λίγο και ο τρόπος ζωής, it changed a little as did my lifestyle,

εμφανιστήκανε τα μπαράκια, τα ουίσκια ήταν όλο και πιο πολύ επιθετικά appeared||||whiskeys|||||| bars appeared, whiskey was consumed

στην κατανάλωση, οι νέοι τρόποι ζωής, |consumption|||| more aggressively, the new ways of life,

αγοράκια κοριτσάκια όλοι μαζί, φλερτ boys and girls all together, flirting,

και κυρίως αυτή τη περίοδο που ήμουνα χωρισμένος, το '80 και μετά |||||||separated||| and especially during the time I was separated, from the 80's and on,

και κάποια στιγμή συνειδητοποίησα ότι ήμουνα λίγο διαφορετικός στο ποτό |||||||different|| and at some point, I realized that I was drinking a bit differently

απ'ότι ήτανε ο διπλανός μου. |was||neighbor| to the next guy.

Έπινα λίγο παραπάνω. I was drinking a little bit more.

Έπινα και κρυφά, έπινα στο σπίτι κρυφά. I was drinking secretively, I was drinking secretively at home.

Πριν βγω δηλαδή έπαιρνα κανά δυο έτσι για να στρώσω δήθεν. |||||||||prepare myself|supposedly Before going out, I would drink a couple just to get it together, supposedly.

Και κατάλαβα κάποια στιγμή ότι το αλκοόλ, And I realized at some point that alcohol,

το πιοτό αυτό ήτανε ένα καταφύγιο των φόβων μου, |drink||||refuge||| that drinking, was a shelter from my fears,

που φοβόμουνα να μιλήσω στο διπλανό μου. |||||neighboring person| that I was afraid to talk to the person next to me.

Φοβόμουνα να φλερτάρω την κυρία τάδε. ||flirt with||| I was afraid to flirt with ladies.

Φοβόμουνα να πω τη γνώμη μου I was afraid to give my opinion

σε κάποια κατάσταση. in certain situations.

Με το αλκοόλ όμως τα ξεχνάς όλα. But with alcohol, you forget everything.

Το αλκοόλ λειτουργεί σαν καταφύγιο. Alcohol functions like a shelter.

Γι'αυτό είναι και μαγική η ιδιότητα του αλκοόλ, η ύπαρξη του αλκοόλ. |||||||||existence|| That's the magical property of alcohol, the presence of alcohol.

Γιατί είναι και καλό και κακό, από κάποια σημείο και μετά Because it's both good and bad, after a certain point,

και ειδικά για τα κρασιά έχουμε αυτή τη λογική. a notion we hold especially for wines.

Τότε υπήρχε και ένα πρόγραμμα μεγάλο ευρωπαϊκό, There was a program at that time, a big European one,

το «Wine in moderation» γιατί και πότε το κρασί, "Wine in moderation", why and when wine,

που εντελεί είναι ένα γεωργικό προϊόν με αλκοόλ, |ultimately|||agricultural||| which ultimately is an agricultural product with alcohol,

γιατί και πότε το κρασί αντί να είναι ευχάριστο είναι δυσάρεστο. ||||||||||unpleasant why and when wine, instead of being pleasing, becomes unpleasant.

Αυτή λοιπόν η ιστορία όλη, το ότι το αλκοόλ είναι καταφύγιο για τους φόβους, Well, this whole story, about alcohol being a shelter for fear,

όταν το συνειδητοποίησα, μετά από χρόνια πολλά, by the time I realized it, after many years,

είχα φτάσει στο σημείο και έπινα μπύρα για πρωϊνό, I had reached a point where I drank beer for breakfast,

δεν έπινα καφέ το πρωί, not coffee in the morning,

γιατί έπρεπε να έχω ένα ποσό αλκοόλ στον οργανισμό μου because I needed alcohol in my body

για να μπορέσω να λειτουργήσω, ||||function to be able to function,

να αντιμετωπίσω τα πράγματα. to deal with things.

Φοβόμουνα. I was afraid.

Και τόλμησα τότε, And I dared, then,

μέσα σε όλη αυτή τη γκλαμουριά που μου έδινε, |||||glamour||| among all the glamour I had gained --

πετυχημένος επιχειρηματίας, είχα κάνει τον ΑΡΚΤΟΥΡΟ, a successful businessman, I had created Arcturus,

περιβαλλοντική οργάνωση, το Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, |||Macedonian||| the environmental organization, the Macedonian Museum of Contemporary Art,

ενώσεις πολιτών, δεν μπορείτε να φανταστείτε τι δραστηριότητα, associations of citizens||||||| citizens' associations, you can't imagine how active I was --

και είπα εγώ, θα πάω και θα κάνω πρόγραμμα απεξάρτησης. |||||||||rehabilitation and said, I'm going to go into a rehab program.

Και εν συνεχεία ομολόγησα δημοσία αυτά που σας λέω τώρα, |||I confessed|in public||||| And later on, I confessed publicly what I'm telling you right now,

ότι «Ναι, είμαι αλκοολικός». that: Yes, I'm an alcoholic.

Αυτό είναι το δωδέκατο βήμα των αλκοολικών. ||||||alcoholics This is step twelve for alcoholics.

Είναι η ομολογία, και βάσει αυτής της ομολογίας, |||||||confession It's the homology, and considered with this homology is

η δυνατότητα να παρέχεις βοήθεια |||provide| the ability to offer help

στον όποιον συνάνθρωπό σου έχει τέτοιου τύπου πρόβλημα, to any of your fellow men who have such problems:

ότι μπορεί να γίνει, κοίτα εμένα, έγινα. it can happen, look at me, I became one.

Έχω 23 χρόνια να πιω. I have||| I haven't drunk for 23 years.

23 χρόνια να βάλω αλκοόλ στο στόμα μου. I've not put alcohol in my mouth for 23 years.

(Χειροκρότημα) (Applause)

Και κλείνω με το αλκοόλ, And I'll end about alcohol,

όπου ήταν μία... ειδικά αυτή η απόφαση, which was a -- emphasizing this decision,

το που είχα φτάσει στον πάτο και είπα |||||bottom|| where I had reached bottom and recounted,

με φοβερό φόβο τι θα πει ο άλλος δίπλα, ας πούμε, with tremendous fear, what the next guy might think,

με φόβο τον αντίκτυπο που θα έχει όλη αυτή η ομολογία μου στη δουλειά. |||impact|||||||||| with the fear of what the impact of my confession would have on my job.

Μιλάμε για το ΄90. We're talking about the 90's.

Ήταν στον ουρανό τα πράγματα. Everything was up in the air.

Και όμως παρ'όλα αυτά τον ξεπέρασα αυτό το φόβο And yet nevertheless, I overcame fear

διότι κάτι έπρεπε να κάνω. because I had to do something.

Δεν μ'ένοιαζε η δουλειά. Δεν μ'ένοιαζε τίποτα. |I cared about||||| I didn't care about work. I didn't care about anything.

Μ'ένοιαζε ο εαυτός μου που είχε φτάσει στον πάτο. worried about|||||||| I cared about myself, how I had reached the bottom.

Και με την πράξη αυτή, ξέφυγα. |||||I escaped And with this act, I got away.

Και φτάνουμε στο τελευταίο που [θα] σας τυραννήσω, είναι τα κοινά. |||||||will tyrannize|||common And the last thing I will torture you with is public affairs.

Στα κοινά η εμπλοκή μου, |||involvement| My involvement with public affairs,

το συνειδητοποίησα πολύ αργότερα, as I realized much later,

ξεκίνησε από το σχολείο. started in my schooldays.

Ήμουνα στο σχολείο με τα μαθητικά συμβούλια, με τα αυτά |at||||student|councils||| At school I was on student councils, all that stuff,

και συνειδητοποίησα πολύ αργότερα ότι τι είναι αυτό, τα κοινά, τα τα ... and I realized much later what it is, public affairs,

οι σχολικές επιτροπές στα σχολεία, |school|school committees|| school committees,

στο στρατό είμαστε όλοι μαζί, είμαστε ένα κοπάδι. |||||||flock in the army we're all together, we're a herd.

Και αυτό το κοπάδι είναι καταφύγιο για το φόβο μας, And this herd is shelter for our fear,

να μην βγω από το κοπάδι, we daren't leave the herd.

τι θα μείνει αν εγώ πω άλλα απ'τον άλλον. What will happen if I say something different to the next person?

Αυτό που έχουνε σήμερα στα σχολεία, What exists in our schools today,

και που στο Δήμο Θεσσαλονίκης προσπαθούμε να το αντιμετωπίσουμε and what we are trying to confront in Thessaloniki

με όποιους τρόπους γίνεται. Το bullying που είναι για τα παιδιά. in all possible ways is: bullying kids.

Τα παιδιά που μένουν έξω από την ομάδα Kids outside the group

και τα τυρρανάνε τα υπόλοιπα. ||tyranny|| who torture the rest.

Πώς αυτός ο φόβος να μη μείνω έξω από την ομάδα, This fear of straying from the herd,

αυτό είναι δύσκολο πράγμα. it's a strong thing.

Τόλμησα να βγω απ'αυτό το κοπάδι με την Ενωση Πολιτών, ||||||||Union of Citizens| I dared to stray from the herd with a cultural and environmental organization,

με εμπλοκή στα συμβούλια του κλάδου with involvement with boards of various nature,

με με με, με διάφορα τέτοια, with many different things,

ώσπου εν τέλει κατέληξα να με ενδιαφέρει πιο πολύ when I finally ended up being more interested

η τοπική αυτοδιοίκηση. |local|local government in local government.

Ποτέ δεν με ενδιέφερε η κεντρική πολιτική σκηνή. I was never interested in the central political scene.

Η τοπική αυτοδιοίκηση θεωρώ ότι είναι ο πυρήνας, το κύτταρο της κοινωνίας μας. |local||||||core||cell of society||| I consider local government to be the core, the basic unit, of society.

Κατέβηκα με την παράταξη τη δημοτική του ΚΚΕ. I went down|||party list||municipal|| I ran in the municipal elections with the KKE party, the communists.

Διότι κατ'αρχήν αυτός ήτανε πολύ φίλος μου. Because, in the first place, it matched my ideals.

Δεύτερον είχα μία πολύ μεγάλη εμπειρία επαγγελματική Secondly, I had considerable professional experience,

γιατί τα σωματεία στα πιο πολλά εργοστάσια ||unions||||factories since the unions at most of the production sites

που λειτουργούσα ήταν από το ΚΚΕ. I operated, were KKE affiliated.

Και είχα συνειδητοποιήσει ότι ήτανε And I had realized that

η καλύτερη επαγγελματική συνείδηση |||conscience the greatest professional consciousness

απ'τους εργαζόμενους που είναι βαθύτατα ΚΚΕ, ||||deeply| comes from workers who are deeply KKE --

δεν υπάρχει, σας το λέω με πολύ μεγάλη υπογραφή. ||||||||signature not to be believed, but I'm telling you.

Μετά, μετά λοιπόν απ' όλη αυτή την ιστορία After this whole story,

που το διασκέδασα πολύ ||I had fun| which I enjoyed a lot,

και δεν το λέω προεκλογικά ||||pre-election and I'm not saying this just before the elections,

για να χαϊδέψω τα μάτια, τ' αυτιά του ΚΚΕ ||pet|||||| to indulge the eyes, the ears of the KKE

γιατί έτσι κι αλλιώς το ΚΚΕ είναι 3-4%. Δε μετράει. because either way the KKE only accounts for 3-4%. Insignificant.

(Γέλια) (Χειροκρότημα) (Laughter) (Applause)

Όταν μετά ξεκινήσαμε την προεκλογική εκστρατεία ||we started||election|campaign And when we started the election campaign,

και το πρώτο ήτανε, κατεβήκαμε μία ομάδα φίλων, the first one, we got together a group of friends,

οι οποίοι άλλος ήτανε ΠΑΣΟΚ, άλλος ήτανε Συνασπισμός, τότε ΔΗΜΑΡ, one was PASOK, another Synaspismos, a third DIMAR,

άλλος ήτανε με τη Ντόρα. another one was with Dora.

Ανεμομαζώματα, αλλά είπαμε όλοι ότι θα κατεβούμε Wind gathering||||||we will go down Easy come, easy go, but we said that we would all run,

και δεν θα έχουμε εξάρτηση από τα κόμματα. and we wouldn't depend on political parties.

Καμία, δεν θα μας ελέγχουν τα κόμματα. ||||will control|| No way, would we be controlled by the political parties.

Γιατί; Γιατί τα κόμματα κάνουν τη ζημιά. ||||||damage Why? Because parties do harm.

Τα κόμματα έχουνε πολιτικό κόστος, The parties have a political cost,

τα κόμματα δεν λένε την αλήθεια. the parties don't tell the truth.

Εμείς θέλουμε να λέμε την αλήθεια. We wanted to tell the truth.

Και όσο τρόμο να μας προκαλεί, τ'ότι λέμε την αλήθεια, And even though telling the truth makes us afraid,

όταν λές την αλήθεια, ποτέ μα ποτέ, δεν βγαίνεις χαμένος. when you tell the truth, you never lose.

Πάντα βγαίνεις κερδισμένος. ||a winner You always win.

(Χειροκρότημα) (Applause)

Εν τέλει μέσα σε όλη αυτή την πορεία, And finally during the whole of this,

και στ'αλήθεια σας λέω, είναι μεγάλη πορεία, |to be honest||||| and I'm telling you the truth, it went on a while,

συνειδητοποίησα ένα πράγμα: I realized one thing:

Πώς αυτό το πράγμα, το οποίο σε όλη μου τη ζωή That thing that throughout my whole life

με απασχολούσε, δεν λέω με τυρρανούσε, |||||tyrannized had been bugging me, I'm not saying torturing me,

μ'απασχολούσε όμως πολύ. it was bothering me|| but that had been bothering me a lot:

Ο φόβος, ο φόβος να αντιμετωπίσω κάτι καινούργιο, Fear, the fear to face something new,

ο φόβος να αλλάξω αυτό που έχω συνηθίσει, the fear to change from what I was used to,

άσχετα αν είναι καλό ή κακό, irrelevant to||||| regardless of whether it was good or bad,

άσχετα άμα πάει καλά ή κακά. regardless of whether it went well or badly.

Όταν με ενοχλεί αυτή η κατάσταση η προηγούμενη, When the previous situation annoys me,

πως θα την αλλάξω, ο φόβος να την αλλάξω, how will I change it, [with] fear of changing it,

γιατί δεν ξέρω τι θα αντιμετωπίσω στο μέλλον. because I don't know what I will face in the future.

Συνειδητοποίησα ότι μόνον αν κάνεις φίλο το φόβο, I realized that only if you make friends with fear,

όταν κάνεις φίλο το φόβο, when you make friends with fear,

όταν μπορείς εσύ να μεταχειρίζεσαι το φόβο ||||use|| when you can manipulate fear

και όχι ο φόβος να μεταχειρίζεται εσένα, and not let fear manipulate you,

μόνο τότε έχεις μία πιθανότητα only then do you have a possibility

να φλερτάρεις ή να παντρευτείς με την κόρη που λέγεται Τόλμη. |flirt|||get married|||||| of flirting with or marrying the daughter that is called Boldness.

Αλλιώς, θα σε φάει η μιζέρια. Otherwise you will be eaten by misery.

Δηλαδή και αυτό το λέω με πλήρη συνείδηση, αυτό που σας λέω. I am telling you this in all conscience.

Πρέπει να συνομιλείς με το φόβο σου, ||talk to|||| You need to converse with fear,

να τον αντιμετωπίζεις το φόβο σου, in order to confront fear,

να μην σε αφήνει να τον αφήνεις να σε κυριαρχεί. and not give leave to it to dominate you.

Μετά αποφασίζεις. Then you decide.

Θα πας με την Απραξία, θα πας με την Τόλμη. Whether you go with Inaction, whether you go with Boldness.

Είναι δικό σου πρόβλημα. It's up to you to decide.

Και θα μου επιτρέψετε μία συμβουλή γιατί είμαι παππούς για τους πιο πολλούς από σας And allow me to give you a piece of advice because I'm a father for many of you,

και μπαμπάς για πολλούς από σας. and a grandfather for most of you.

Λοιπόν η συμβουλή είναι: So the advice is:

Δεν έχει κανέναν απολύτως λόγο There is absolutely no reason

στη ζωή σας να συγκρίνεστε με κανέναν άλλον. ||||compare yourself||| in your life to compare yourselves to anyone else.

Εάν συγκριθείτε ας πούμε με τον Ομπάμα, For example, if you compare yourselves to Obama,

τό'χω γραμμένο στο σκονάκι, |||cheat sheet I've got it written on the cheat sheet,

εάν συγκριθείτε με τον Ομπάμα, θα αυτοκτονήσετε. |you compare|||||commit suicide if you compare yourselves to Obama, you will kill yourselves.

Ο άνθρωπος είναι 45-50 χρονών και είναι πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών. The man is 45-50 years old and is the President of the United States.

Τι σχέση έχουμε όλοι μας εδώ πέρα μέσα; Is this relevant to us?

Εάν συγκριθείτε με το Μέγα Αλέξανδρο, If you compare yourselves to Alexander the Great,

που είναι και το σήμα του Δήμου Θεσσαλονίκης, who's been adopted as the symbol of the Municipality of Thessaloniki,

θα αυτοκτονήσετε. you will kill yourselves.

Ήταν 32 χρονών και ήταν κυρίαρχος του κόσμου. ||||master|| He was 32 years old and ruler of the world.

Λοιπόν, δεν υπάρχει κανένας απολύτως λόγος, So, there is absolutely no reason,

δεν έχει νόημα να γίνονται τέτοιες συγκρίσεις. it makes no sense to make comparisons.

Το θέμα είναι οτιδήποτε κάνετε σ'αυτόν τον κόσμο Whatever you do in this world,

και είναι συμβουλή πραγματικά, and this is truly a piece of advice

μου το επιτρέπει, I'm allowed to give,

αυτή τη λέξη μου την επιτρέπουν τα άσπρα μου τα μαλλιά. my white hair allows me to.

Οτιδήποτα κάνετε σ'αυτόν τον κόσμο, whatever|||| Whatever you do in this world,

αποφασίστε ότι πρέπει να το ευχαριστιέστε, να'στε ευχαριστημένοι. make sure it's something you enjoy doing, that gives you pleasure.

Μη κοιτάτε τι θα γίνει στο μέλλον. Don't worry what will happen in the future.

Το μέλλον μου θυμίζει το ανέκδοτο με τον γρύλο, δεν ξέρω πόσοι το ξέρετε. ||||||||cricket||||| The future reminds me of the joke with the jack, I don't know if you know it.

(Γέλια) (Laughter)

Αντιμετωπίστε τα πράγματα, συνειδητοποιείστε αυτό που κάνετε, face|||realize||| Face up to things, consider carefully what you are doing,

έχετε την άποψή σας, κάντε τις υποχωρήσεις σας, ||||||concessions| have your own opinion, step back,

αλλά ένα πράγμα να θυμάστε πάντοτε: but always remember one thing:

Ότι ο λόγος, για ποιο λόγο ήρθατε σ' αυτόν τον κόσμο, δεν το εξετάζουμε. |||||||||||||examine Whatever the reason you came into this world is, don't worry about it.

Ήρθατε όμως. Feel welcome you came.

Tουλάχιστον στη διάρκεια που είστε, κοιτάξτε να περάστε καλά. And while you are here, make sure at least that you have a good time.

Ευχαριστώ. Thank you.

(Χειροκρότημα) (Applause)