×

Mes naudojame slapukus, kad padėtume pagerinti LingQ. Apsilankę avetainėje Jūs sutinkate su mūsų slapukų politika.

image

Youtube videos, Nachgefragt: Was ist Zeit?

Nachgefragt: Was ist Zeit?

“Was also ist die Zeit? Wenn mich niemand danach fragt, weiß ich es, wenn ich es aber

einem Fragenden erklären sollte, weiß ich es nicht.” (Augustinus) Albert Einstein

beantwortet die Frage etwas anders. “Zeit ist das, was man an der Uhr abliest.” Doch

diese Antworten, so richtig sie auch sind, werden wohl keinen von uns hier zufriedenstellen.

In der Philosophie gibt es seit Jahrtausenden eine Debatte darüber, ob Zeit nur

durch menschliche Wahrnehmung erschaffen wird oder aber auch unabhängig vom Menschen, als objektive

Eigenschaft des Universum existiert. Einige Philosophen und Naturwissenschaftler

wie Isaac Newton oder Ernst Mach teilten letztere Ansicht. Durch die Erkenntnisse Einsteins

geht man in der modernen Physik davon aus, dass die Krümmung der Raumzeit, genau wie

z.B. Masse oder Temperatur nichts anderes als eine Eigenschaft eines Objektes ist. Physiker

definieren die Zeit als eine physikalische Größe, die die Abfolge von Ereignissen beschreibt.

Sie verläuft nur in eine Richtung und ist nicht umkehrbar. Doch entgegen dem alltäglichen

Empfinden von Zeit und den Lehren Newtons vergeht die Zeit nicht überall gleich schnell.

Denn wie Einstein erkannte, ist Zeit relativ. Das heißt sie ist abhängig vom Beobachter

und der Masse von Objekten. Sie verläuft zwar überall in eine Richtung allerdings

je nach Ort im Universum unterschiedlich schnell. In der Relativitätstheorie bildet Sie mit

dem Raum die vierdimensionale Raumzeit und die Krümmung dieser ist dann die Eigenschaft

eines Objektes. Doch bei dieser naturwissenschaftlichen Betrachtung bleibt ein Aspekt außen vor:

Das menschliche Bewusstsein. In der Philosophie grenzt man den naturwissenschaftlichen

Zeitbegriff vom Wesen der Zeit ab. Bei dieser Betrachtung bekommt dann das Bewusstsein eine

zentrale Bedeutung. Viele Philosophen wie beispielsweise Augustinus

von Hippo (354 - 430) sehen Zeit nur als eine Art Erfindung des Menschens. “Weder Vergangenheit

noch Zukunft gibt es, sondern es gibt eine Gegenwart der vergangenen Dinge, ferner eine

Gegenwart der gegenwärtigen Dinge, schließlich eine Gegenwart der zukünftigen Dinge. Diese

drei Zeitformen nehmen wir in unserem Geiste wahr, aber sonst nirgendwo.” Nach ihm ist

Zeit nur ein Phantasiegebilde der Menschen. Aus der Sicht Gottes hingegen gibt es keine

Zeit. Er würde alle Ereignisse mit allen Kausalitäten im Universum mit einmal sehen.

Auch in der Physik debatiert man über eine ähnliche Ansicht nach der Zeit aus Sicht

von höherdimensionalen Spezien nur eine vierte räumliche Dimension ist.

Immanuel Kant ging anders vor. Er überlegte sich, wie sähe das Universum aus, wenn es

in ihm keine Zeit gäbe? Er kam auf keine Antwort. Daraus schlussfolgerte er, dass wir

uns schlicht weg nicht vorstellen können, was Zeitlosigkeit bedeutet. Zeit ist demnach

ein grundlegendes Element unserer Psyche auf das wir nicht verzichten können.

Inzwischen spielen bei dieser Diskussion natürlich auch andere Wissenschaften eine immer größere

Rolle. Psychologen und Hirnforscher würden Kants Vorstellung von Zeit vermutlich teilen.

Sie gehen davon aus, dass unser Bewusstsein, unsere Gedanken und unser Zeitgefühl unmittelbar

miteinander verbunden sind und nur gemeinsam existieren können.

Dass unser Zeitgefühl stark mit unserem Bewusstsein verbunden ist, merken wir eigentlich andauernd.

Beispielsweise die Zeitdehnung, die man erlebt, wenn man besonders auf die Zeit achtet. Gleichzeitig

fließt die Zeit nur so davon, wenn man sich stattdessen auf eine Tätigkeit konzentriert.

So kommt es uns, wie eine Ewigkeit vor, wenn wir in einer langweiligen Schulstunde sitzen

und voller Sehnsucht auf die Pausenklingel warten. Wenn wir uns dann aber zu einem spannenden

Film im Kino treffen, scheint die Zeit plötzlich wie im Flug zu vergehen.

Unsere Zeitwahrnehmung hängt noch von vielen weiteren Faktoren ab. Einer davon ist unser

Alter. Älteren Menschen kommt es so vor, dass die Zeit schneller vergeht. Allerdings

wirken neuartige Ereignisse im Nachhinein, die meistens aus unseren Jugendzeiten stammen,

wesentlich länger und bleiben uns detailreicher in Erinnerung.

Letztendlich reicht eine rein physikalische Betrachtung der Zeit nicht aus. Denn selbst

wenn die Zeit in Anführungsstrichen “nur” eine physikalische Größe ist, so hängt

zumindest unsere Wahrnehmung der Zeit stark von unserem Bewusstsein ab. Und einige Fragen

bleiben immer noch offen: Warum fließt Zeit scheinbar nur in eine Richtung? Und lässt sich diese Richtung womöglich umkehren???

Learn languages from TV shows, movies, news, articles and more! Try LingQ for FREE

Nachgefragt: Was ist Zeit? Follow-up||| Ερώτηση: Τι είναι ο χρόνος; Question: What is time? Pregunta: ¿Qué es el tiempo? Demandé : Qu'est-ce que le temps ? Domanda: Che cos'è il tempo? 質問:時間とは何ですか? 문의: 시간이란 무엇인가요? Pytanie: Czym jest czas? Pergunta: O que é o tempo? Вопрос: Что такое время? Fråga: Vad är tid? Soru: Zaman nedir? Запитання: Що таке час? 问题:什么是时间?

“Was also ist die Zeit? Wenn mich niemand danach fragt, weiß ich es, wenn ich es aber What|so||||||nobody||||||||| “So what is the time? If nobody asks me about it, I know it, but if I do "¿Qué es el tiempo? Si nadie me lo pregunta, lo sé, pero si pregunto "Che cos'è il tempo? Se nessuno me lo chiede, io lo so, ma se lo chiedo "Więc czym jest czas? Jeśli nikt mnie o to nie pyta, to wiem, ale jeśli tak “Então, que horas são? Se ninguém me perguntar sobre isso, eu sei, mas quando eu fizer «Так что такое время? Если меня никто не спросит, я знаю, но если я “Peki zaman nedir? Kimse bana sormazsa biliyorum ama sorarsam "То що таке час? Якщо мене про це ніхто не питає, я це знаю, але якщо я запитаю "时间是什么?如果没人问我,我就知道,但如果我问了

einem Fragenden erklären sollte, weiß ich es nicht.” (Augustinus) Albert Einstein |questioner|||||||Augustine|| ||||||||Agustín|| I shouldn't explain to a questioner. ” (Augustine) Albert Einstein debería explicar a un interrogador, no lo sé". (San Agustín) Albert Einstein dovrebbe spiegare a un interrogante, non lo so". (Sant'Agostino) Albert Einstein powinienem wyjaśnić pytającemu, nie wiem". (Augustyn) Albert Einstein deveria explicar para um questionador, eu não sei. " (Agostinho) Albert Einstein должен объяснить вопрошающему, я не знаю». (Августин) Альберт Эйнштейн bir soru sorana açıklamam gerekir, bilmiyorum." (Augustine) Albert Einstein повинен пояснити запитувачу, я не знаю". (Святий Августин) Альберт Ейнштейн 我不知道"。(阿尔伯特-爱因斯坦

beantwortet die Frage etwas anders. “Zeit ist das, was man an der Uhr abliest.” Doch answers|||||||||||||reads|But |||||||||||||lee| answers the question somewhat differently. “Time is what you read on the clock.” But responde a la pregunta de forma ligeramente diferente. "El tiempo es lo que se lee en el reloj". Pero risponde alla domanda in modo leggermente diverso. "Il tempo è quello che si legge sull'orologio". Ma odpowiada na to pytanie nieco inaczej. "Czas to to, co widać na zegarze". Ale немного иначе отвечает на вопрос. «Время — это то, что вы видите на часах». Пока что soruya biraz farklı cevap verir. "Zaman, saatin üzerinde okuduğunuz şeydir." Ama відповідає на це питання дещо інакше. "Час - це те, що ти зчитуєш з годинника". Але

diese Antworten, so richtig sie auch sind, werden wohl keinen von uns hier zufriedenstellen. |||||||will|probably|||||satisfy |||||||||||||satisfacer these answers, as correct as they are, will probably not satisfy any of us here. Estas respuestas, por muy correctas que sean, probablemente no satisfarán a ninguno de los presentes. Queste risposte, per quanto corrette, probabilmente non soddisfano nessuno di noi. te odpowiedzi, choć poprawne, prawdopodobnie nie zadowolą nikogo z nas. эти ответы, какими бы правильными они ни были, вряд ли удовлетворят кого-либо из нас здесь. Bu cevaplar, ne kadar doğru olsalar da, muhtemelen buradaki hiçbirimizi tatmin etmeyecektir. Ці відповіді, якими б правильними вони не були, напевно, не задовольнять нікого з нас.

In der Philosophie gibt es seit Jahrtausenden eine Debatte darüber, ob Zeit nur |||||for|millennia||debate|about||| For thousands of years there has been a debate in philosophy about whether time En filosofía se debate desde hace miles de años si el tiempo es sólo W filozofii od tysiącleci toczy się debata na temat tego, czy czas jest jedynie На протяжении тысячелетий в философии велись споры о том, может ли время быть только Felsefede binlerce yıldır zamanın sadece zaman tarafından mı belirlendiği tartışılmaktadır. У філософії протягом тисячоліть точаться суперечки про те, чи є час лише

durch menschliche Wahrnehmung erschaffen wird oder aber auch unabhängig vom Menschen, als objektive ||perception|created|is||||independent||||objective can only be achieved human perception is created or independently of humans, as objective es creado por la percepción humana o también independientemente del hombre, como un objetivo jest tworzony poprzez ludzką percepcję lub niezależnie od ludzi, jako obiektywny a percepção humana é criada ou também independente do ser humano, como objetivo человеческое восприятие создается или также независимо от человека, как объективное insan algısı veya insandan bağımsız olarak, nesnel bir varlık olarak створюється людським сприйняттям або також незалежно від людини, як об'єкт

Eigenschaft des Universum existiert. Einige Philosophen und Naturwissenschaftler property|of||exists||philosophers||scientists Property of the universe exists. Some philosophers and scientists własność wszechświata istnieje. Niektórzy filozofowie i przyrodnicy свойство Вселенной существует. Некоторые философы и ученые evrenin bir özelliği vardır. Bazı filozoflar ve doğa bilimciler властивість Всесвіту існує. Деякі філософи та природознавці

wie Isaac Newton oder Ernst Mach teilten letztere Ansicht. Durch die Erkenntnisse Einsteins |Isaac|Newton||||shared|the latter|view|||realizations|Einstein's like Isaac Newton or Ernst Mach shared the latter view. Through Einstein's knowledge como Isaac Newton o Ernst Mach compartieron la última opinión. A través de las ideas de Einstein tacy jak Isaac Newton czy Ernst Mach podzielali ten drugi pogląd. Dzięki odkryciom Einsteina как Исаак Ньютон или Эрнст Мах разделяли последнюю точку зрения. Через идеи Эйнштейна Isaac Newton ya da Ernst Mach gibi isimler ikinci görüşü paylaşıyordu. Einstein'ın bulguları sayesinde Ісаак Ньютон та Ернст Мах поділяли останню точку зору. Завдяки відкриттям Ейнштейна

geht man in der modernen Physik davon aus, dass die Krümmung der Raumzeit, genau wie goes||||||||||curvature||spacetime|| ||||||||||curvatura|||| one assumes in modern physics that the curvature of space-time, just like en la física moderna se supone que la curvatura del espacio-tiempo, al igual que A modern fizikában azt feltételezik, hogy a téridő görbülete, akárcsak a Nella fisica moderna si presume che la curvatura dello spazio-tempo, proprio come la Współczesna fizyka zakłada, że zakrzywienie czasoprzestrzeni, podobnie jak presume-se na física moderna que a curvatura do espaço-tempo, assim como в современной физике предполагается, что искривление пространства-времени так же, как и У сучасній фізиці вважається, що викривлення простору-часу, як і

z.B. Masse oder Temperatur nichts anderes als eine Eigenschaft eines Objektes ist. Physiker ||mass||temperature|||||property||object||physicist |||||||||||objeto|| eg mass or temperature is nothing more than a property of an object. physicist Por ejemplo, la masa o la temperatura no son más que propiedades de un objeto. Físico np. masa lub temperatura to nic innego jak właściwość obiektu. Fizyk например, масса или температура не что иное, как свойство объекта. физик Наприклад, маса або температура - це не що інше, як властивість об'єкта. Фізик

definieren die Zeit als eine physikalische Größe, die die Abfolge von Ereignissen beschreibt. define|||||physical|quantity||the|sequence||events|describes define time as a physical quantity that describes the sequence of events. define el tiempo como una cantidad física que describe la secuencia de eventos. definire il tempo come una grandezza fisica che descrive la sequenza degli eventi. definiuje czas jako wielkość fizyczną opisującą sekwencję zdarzeń. defina o tempo como uma quantidade física que descreve a sequência de eventos. определяют время как физическую величину, описывающую последовательность событий. Zamanı, olayların sırasını tanımlayan fiziksel bir nicelik olarak tanımlar. визначають час як фізичну величину, що описує послідовність подій. 将时间定义为描述事件发生顺序的物理量。

Sie verläuft nur in eine Richtung und ist nicht umkehrbar. Doch entgegen dem alltäglichen |runs||||direction||||reversible||against||everyday |||||||||irreversible|||| It runs in one direction only and is not reversible. But contrary to everyday Corre en una sola dirección y es irreversible. Pero al contrario de la vida cotidiana Il flusso scorre in una sola direzione e non può essere invertito. Ma contrariamente a quanto si dice tutti i giorni Działa tylko w jednym kierunku i nie można go odwrócić. Ale w przeciwieństwie do codziennego Он работает только в одном направлении и необратим. Но в отличие от повседневной жизни Sadece tek yönde çalışır ve tersine çevrilemez. Ancak günlük hayatın aksine Він рухається лише в одному напрямку і не може бути повернутий назад. Але на відміну від повсякденного

Empfinden von Zeit und den Lehren Newtons vergeht die Zeit nicht überall gleich schnell. perceive|||||teachings|Newton's|passes||||everywhere|| Perception of time and Newton's teachings, time does not pass equally quickly everywhere. postrzeganie czasu i nauki Newtona, czas nie płynie wszędzie w tym samym tempie. Восприятие времени и учение Ньютона, время не везде течет с одинаковой скоростью. Zaman algısı ve Newton'un öğretileri, zamanın her yerde aynı hızda geçmediğini göstermektedir. Згідно з нашим сприйняттям часу і вченням Ньютона, час не скрізь тече з однаковою швидкістю. 从时间观念和牛顿的学说来看,时间在任何地方都不是以相同的速度流逝的。

Denn wie Einstein erkannte, ist Zeit relativ. Das heißt sie ist abhängig vom Beobachter |||recognized||||||||dependent||observer Because, as Einstein recognized, time is relative. That means it depends on the observer Ponieważ, jak zauważył Einstein, czas jest względny. Oznacza to, że zależy od obserwatora Потому что, как признавал Эйнштейн, время относительно. То есть это зависит от наблюдателя. Як визнавав Ейнштейн, час є відносним. Це означає, що він залежить від спостерігача

und der Masse von Objekten. Sie verläuft zwar überall in eine Richtung allerdings ||||objects||||||||however and the mass of objects. Although it runs in one direction everywhere i masa obiektów. Biegnie wszędzie w jednym kierunku, ale и массы предметов. Однако он бежит везде в одном направлении ve nesnelerin kütlesi. Her yerde tek bir yönde ilerler, ancak і маса об'єктів. Хоча вона скрізь рухається в одному напрямку

je nach Ort im Universum unterschiedlich schnell. In der Relativitätstheorie bildet Sie mit ||place|||differently||||relativity theory|forms|| depending on the location in the universe at different speeds. She participates in the theory of relativity z różnymi prędkościami w zależności od jego położenia we wszechświecie. W teorii względności tworzy się z em velocidades diferentes dependendo da localização no universo. Na teoria da relatividade, ela ajuda с разной скоростью в зависимости от места во Вселенной. В теории относительности учит evrendeki konumuna bağlı olarak farklı hızlarda hareket eder. Görelilik teorisine göre. Швидкість гравітації змінюється залежно від того, де ви перебуваєте у Всесвіті. У теорії відносності вона формується з

dem Raum die vierdimensionale Raumzeit und die Krümmung dieser ist dann die Eigenschaft |room||four-dimensional|spacetime|||curvature|||||property |||cuatridimensional||||||||| the four-dimensional spacetime and the curvature of this is the property przestrzeń jest czterowymiarową czasoprzestrzenią, a jej krzywizna jest właściwością пространство четырехмерное пространство-время и кривизна этого является тогда свойством uzay dört boyutlu uzay-zamandır ve bunun eğriliği şu özelliktir простір є чотиривимірним простором-часом, і кривизна цього простору є тоді властивістю

eines Objektes. Doch bei dieser naturwissenschaftlichen Betrachtung bleibt ein Aspekt außen vor: |||||scientific|observation||||outside| of an object. But with this scientific consideration, one aspect is left out: de un objeto Pero en esta consideración científica, se deja fuera un aspecto: obiektu. Ten naukowy pogląd pomija jednak jeden aspekt: de um objeto. Mas com esta consideração científica um aspecto é deixado de fora: объекта. Но в этом научном рассмотрении упускается один аспект: predmeta. Toda v tem znanstvenem razmišljanju je en vidik izpuščen: bir nesnenin. Ancak bu bilimsel görüş bir yönü dışarıda bırakmaktadır: об'єкта. Однак цей науковий підхід ігнорує один аспект:

Das menschliche Bewusstsein. In der Philosophie grenzt man den naturwissenschaftlichen ||consciousness|In|||borders||| ||||||limita||| Human consciousness. In philosophy one limits the scientific Ludzka świadomość. W filozofii rozgranicza się naturalno-naukowe Consciência humana. Na filosofia, faz-se fronteira com as ciências naturais Человеческое сознание. В философии человек граничит с научным İnsan bilinci. Felsefede, doğal-bilimsel olanın sınırları çizilir Людська свідомість. У філософії наукова свідомість - це наукова свідомість про

Zeitbegriff vom Wesen der Zeit ab. Bei dieser Betrachtung bekommt dann das Bewusstsein eine concept of time||being|||from|||reflection||||consciousness| concepto del tiempo||||||||||||| Concept of time from the nature of time. When you look at it, consciousness gets one concetto di tempo dall'essenza del tempo. In questa considerazione, la coscienza assume allora una koncepcję czasu od esencji czasu. W tej kontemplacji świadomość nabywa wówczas понятие времени из сущности времени. Во время этого наблюдения сознание получает один zaman kavramını zamanın özünden ayırır. Bu tefekkürde, bilinç daha sonra bir поняття часу від сутності часу. У цьому розгляді свідомість набуває 从时间的本质中获得时间的概念。在这种沉思中,意识获得了一种

zentrale Bedeutung. Viele Philosophen wie beispielsweise Augustinus central|meaning||||for example| central meaning. Many philosophers such as Augustine centralne znaczenie. Wielu filozofów, takich jak na przykład Augustyn merkezi öneme sahiptir. Örneğin Augustine gibi birçok filozof центральне значення. Багато філософів, таких як Августин 至关重要。许多哲学家,例如奥古斯丁

von Hippo (354 - 430) sehen Zeit nur als eine Art Erfindung des Menschens. “Weder Vergangenheit |Hippo|||||||invention||humans|Neither|past |Hipona||||||||||| von Hippo (354 - 430) see time only as a kind of human invention. “Neither past di Ippona (354 - 430) vedono il tempo solo come una sorta di invenzione dell'uomo. "Né il passato z Hippony (354 - 430) postrzegają czas jedynie jako rodzaj wynalazku człowieka. "Ani przeszłość Hippo (354 - 430) zamanı yalnızca insanın bir tür icadı olarak görür. "Ne geçmiş Бегемота (354 - 430) розглядають час лише як своєрідний винахід людини. "Ні минуле

noch Zukunft gibt es, sondern es gibt eine Gegenwart der vergangenen Dinge, ferner eine |future|||but||||present||past||further| there is still a future, but there is a present of the past, furthermore there is one né il futuro, ma c'è un presente di cose passate, inoltre una nie istnieje ani przyszłość, ale istnieje teraźniejszość rzeczy przeszłych, a ponadto Ainda há um futuro, mas há um presente de coisas passadas, além disso, um ne de gelecek vardır, ancak geçmiş şeylerin bir şimdisi vardır, dahası bir ні майбутнє, але є теперішнє минулих речей, більше того, є теперішнє

Gegenwart der gegenwärtigen Dinge, schließlich eine Gegenwart der zukünftigen Dinge. Diese present||current||finally||||future|| Present of the present things, finally a present of the future things. These Teraźniejszość rzeczy teraźniejszych, wreszcie teraźniejszość rzeczy przyszłych. To Presença de coisas presentes, finalmente uma presença de coisas futuras. este Şimdiki şeylerin şimdiki zamanı, son olarak da gelecekteki şeylerin şimdiki zamanı. Bu Присутність теперішніх речей, нарешті, присутність майбутніх речей. Це

drei Zeitformen nehmen wir in unserem Geiste wahr, aber sonst nirgendwo.” Nach ihm ist |tenses|||||mind|||otherwise|nowhere||| |tiempos verbales|||||||||||| we perceive three tenses in our minds, but nowhere else. ” According to him a három időt az elménkben érzékeljük, de sehol máshol nem." Szerinte trzy czasy, które postrzegamy w naszych umysłach, ale nigdzie indziej". Według niego Nós percebemos três tempos em nossas mentes, mas em nenhum outro lugar. " Depois dele é üç zamanı zihnimizde algılarız, ama başka hiçbir yerde algılamayız." Ona göre Ми сприймаємо три часи в голові, але ніде більше". За його словами

Zeit nur ein Phantasiegebilde der Menschen. Aus der Sicht Gottes hingegen gibt es keine |||fantasy creation|||||view|God's|however|give|| Time just a fantasy of the people. From God's point of view, however, there is none Czas jest tylko wytworem ludzkiej wyobraźni. Z punktu widzenia Boga, z drugiej strony, nie ma żadnego Час - це лише плід людської уяви. З Божої точки зору, однак, не існує

Zeit. Er würde alle Ereignisse mit allen Kausalitäten im Universum mit einmal sehen. ||||events|||causalities||||once| |||||||causalidades||||| Time. He would see all events with all causalities in the universe at once. Il tempo. Vedrebbe tutti gli eventi con tutte le causalità dell'universo contemporaneamente. Czas. Widziałby wszystkie wydarzenia ze wszystkimi przyczynami we wszechświecie jednocześnie. Zaman. Evrendeki tüm olayları tüm nedensellikleriyle birlikte aynı anda görürdü. Час. Він бачив би всі події з усіма причинно-наслідковими зв'язками у всесвіті одночасно.

Auch in der Physik debatiert man über eine ähnliche Ansicht nach der Zeit aus Sicht ||||debates||||similar|view||||| ||||se debate|||||||||| In physics too, there is a debate about a similar view of time from a perspective Również w fizyce podobny pogląd jest dyskutowany po czasie z perspektywy Na física, também, há um debate sobre uma visão semelhante do tempo a partir da perspectiva Fizikte de, benzer bir görüş, zaman zaman şu bakış açısıyla tartışılmaktadır У фізиці також ведуться дебати про подібний погляд на час з точки зору

von höherdimensionalen Spezien nur eine vierte räumliche Dimension ist. |higher-dimensional|species||||spatial|dimension| |de mayor dimensión|especies|||||| of higher dimensional species is only a fourth spatial dimension. gatunków o wyższych wymiarach jest tylko czwartym wymiarem przestrzennym. daha yüksek boyutlu türlerin sadece dördüncü bir uzamsal boyutudur. вимірних видів є лише четвертим просторовим виміром.

Immanuel Kant ging anders vor. Er überlegte sich, wie sähe das Universum aus, wenn es Immanuel|Kant|went|differently|||considered|||would look||||| Immanuel Kant proceeded differently. He wondered what the universe would look like if it was Immanuel Kant przyjął inne podejście. Zastanawiał się, jak wyglądałby wszechświat, gdyby istniały Immanuel Kant procedeu de maneira diferente. Ele se perguntou como o universo seria se tivesse Immanuel Kant farklı bir yaklaşım benimsedi. O, evrenin nasıl görüneceğini düşündü. Іммануїл Кант застосував інший підхід. Він запитав себе, як би виглядав всесвіт, якби він був

in ihm keine Zeit gäbe? Er kam auf keine Antwort. Daraus schlussfolgerte er, dass wir |||||||||||concluded||| |||||||||||concluyó||| there was no time in him? He didn't get an answer. From this he concluded that we non c'era tempo in lui? Non ebbe risposta. Da ciò ha concluso che noi nie było w nim czasu? Nie znalazł odpowiedzi. Z tego wywnioskował, że hiç zamanı yok muydu? Hiçbir cevap bulamadı. Buradan şu sonuca vardı. що в ньому не було часу? Він не знайшов відповіді. З цього він зробив висновок, що ми

uns schlicht weg nicht vorstellen können, was Zeitlosigkeit bedeutet. Zeit ist demnach |simply|||imagine|||timelessness|means|||therefore simply cannot imagine what timelessness means. Time is therefore po prostu nie może sobie wyobrazić, co oznacza bezczasowość. Czas jest zatem zamansızlığın ne anlama geldiğini hayal bile edemez. Bu nedenle zaman Ми просто не можемо собі уявити, що таке позачасовість. Отже, час - це

ein grundlegendes Element unserer Psyche auf das wir nicht verzichten können. |fundamental|element||psyche|||||do without| a fundamental element of our psyche that we cannot do without. Podstawowy element naszej psychiki, bez którego nie możemy się obejść. um elemento fundamental de nossa psique que não podemos prescindir. ruhumuzun onsuz yapamayacağımız temel bir unsurudur. фундаментальний елемент нашої психіки, без якого ми не можемо обійтися.

Inzwischen spielen bei dieser Diskussion natürlich auch andere Wissenschaften eine immer größere Meanwhile||||discussion|||| sciences||| In the meantime, of course, other sciences are also playing an increasingly important role in this discussion W międzyczasie oczywiście inne nauki odgrywają coraz ważniejszą rolę w tej dyskusji. Bu arada elbette diğer bilimler de bu tartışmada giderek daha önemli bir rol oynuyor. Тим часом, звичайно, інші науки також відіграють все більш важливу роль у цій дискусії.

Rolle. Psychologen und Hirnforscher würden Kants Vorstellung von Zeit vermutlich teilen. |||brain researcher|would|Kant's|concept|||probably| Role. Psychologists and neuroscientists would probably share Kant's idea of time. A pszichológusok és az agykutatók valószínűleg osztanák Kant elképzelését az időről. Rola. Psychologowie i badacze mózgu prawdopodobnie podzieliliby koncepcję czasu Kanta. Rol. Psikologlar ve beyin araştırmacıları muhtemelen Kant'ın zaman fikrini paylaşacaklardır. Роль. Психологи та дослідники мозку, ймовірно, розділили б ідею Канта про час.

Sie gehen davon aus, dass unser Bewusstsein, unsere Gedanken und unser Zeitgefühl unmittelbar |||||||||||sense of time|immediately They assume that our consciousness, our thoughts and our sense of time are immediate Essi partono dal presupposto che la nostra coscienza, i nostri pensieri e il nostro senso del tempo siano direttamente Zakładają oni, że nasza świadomość, nasze myśli i nasze poczucie czasu bezpośrednio Predvidevajo, da so naša zavest, naše misli in naš občutek za čas takojšnji Bilincimizin, düşüncelerimizin ve zaman algımızın doğrudan Вони припускають, що наша свідомість, наші думки і наше відчуття часу безпосередньо

miteinander verbunden sind und nur gemeinsam existieren können. ||||||exist| connected and can only exist together. są ze sobą powiązane i mogą istnieć tylko razem. birbiriyle bağlantılıdır ve ancak birlikte var olabilirler. взаємопов'язані і можуть існувати лише разом.

Dass unser Zeitgefühl stark mit unserem Bewusstsein verbunden ist, merken wir eigentlich andauernd. |||||||connected|||||constantly We actually notice all the time that our sense of time is strongly linked to our consciousness. Nos damos cuenta continuamente de que nuestro sentido del tiempo está fuertemente ligado a nuestra conciencia. Cały czas zauważamy, że nasze poczucie czasu jest silnie związane z naszą świadomością. Zaman algımızın bilincimizle güçlü bir şekilde bağlantılı olduğunu her zaman fark ederiz. Ми постійно усвідомлюємо, що наше відчуття часу тісно пов'язане з нашою свідомістю.

Beispielsweise die Zeitdehnung, die man erlebt, wenn man besonders auf die Zeit achtet. Gleichzeitig ||time dilation|||||||||||at the same time ||dilatación temporal||||||||||| For example, the time expansion that you experience when you pay special attention to time. Simultaneously Por ejemplo, la dilatación temporal que se experimenta cuando se presta especial atención al tiempo. Al mismo tiempo Na przykład dylatacja czasu, której doświadczamy, gdy zwracamy szczególną uwagę na czas. W tym samym czasie Por exemplo, a expansão do tempo que você experimenta quando presta atenção especial ao tempo. Simultaneamente Örneğin, kişinin zamana özel bir dikkat gösterdiğinde deneyimlediği zaman genişlemesi. Aynı zamanda Наприклад, уповільнення часу, яке ви відчуваєте, коли звертаєте на нього особливу увагу. У той же час

fließt die Zeit nur so davon, wenn man sich stattdessen auf eine Tätigkeit konzentriert. flows|||||of||||instead|||activity| Time only flows away if you concentrate on one activity instead. az idő csak úgy elfolyik, ha helyette egy tevékenységre koncentrálsz. il tempo scorre via se ci si concentra invece su un'attività. Czas po prostu płynie, jeśli zamiast tego skoncentrujesz się na jednej czynności. Bunun yerine tek bir faaliyete odaklanırsanız zaman akıp gider. час просто витікає, якщо ви зосереджуєтесь на одному виді діяльності.

So kommt es uns, wie eine Ewigkeit vor, wenn wir in einer langweiligen Schulstunde sitzen ||||||eternity||||||boring|school hour| So it feels like forever when we sit in a boring lesson Sembra un'eternità quando ci sediamo a una lezione noiosa a scuola. Siedzenie na nudnej lekcji w szkole wydaje się więc wiecznością. Então, parece uma eternidade quando sentamos em uma aula chata Bu yüzden sıkıcı bir okul dersinde oturduğumuzda bize sonsuzluk gibi geliyor. Тому нам здається, що минає вічність, коли ми сидимо на нудному уроці в школі.

und voller Sehnsucht auf die Pausenklingel warten. Wenn wir uns dann aber zu einem spannenden |and full of|longing|||bell for recess|||||||||exciting |||||timbre del recreo||||||||| and longingly waiting for the bell for the break. But when we turn into an exciting one és türelmetlenül várjuk a csengőt a szünetre, de amikor összejövünk egy izgalmas e attendono con ansia la campanella della pausa. Ma quando ci incontriamo per un'emozionante i z niecierpliwością czekamy na dzwonek na przerwę. Ale kiedy potem spotykamy się na ekscytującym e esperando ansiosamente pelo sino para o intervalo. Mas se nos tornarmos um excitante ve hevesle teneffüs zilini bekleriz. Ama sonra heyecanlı bir toplantı için buluştuğumuzda і з нетерпінням чекаємо дзвінка на перерву. Але коли ми зустрічаємося на захоплюючому

Film im Kino treffen, scheint die Zeit plötzlich wie im Flug zu vergehen. ||||seems|||suddenly|||flight||pass Meeting film in the cinema, the time suddenly seems to fly by. filmet a moziban, az idő hirtelen elrepülni látszik. film al cinema, il tempo sembra improvvisamente volare. Film w kinie, czas nagle wydaje się lecieć. Quando você faz um filme no cinema, o tempo de repente parece voar. Ko v kinu srečaš film, se zdi, da čas nenadoma beži mimo. Sinemada film izlerken zaman bir anda akıp gidiyor. Коли дивишся фільм у кінотеатрі, час несподівано пролітає непомітно.

Unsere Zeitwahrnehmung hängt noch von vielen weiteren Faktoren ab. Einer davon ist unser |perception of time|depends||||additional|||||| |percepción del tiempo||||||||||| Our perception of time depends on many other factors. One of them is ours La nostra percezione del tempo dipende da molti altri fattori. Uno di questi è la nostra Nasze postrzeganie czasu zależy od wielu innych czynników. Jednym z nich jest nasz Zaman algımız başka birçok faktöre bağlıdır. Bunlardan biri de bizim Наше сприйняття часу залежить від багатьох інших факторів. Одним із них є наш

Alter. Älteren Menschen kommt es so vor, dass die Zeit schneller vergeht. Allerdings |||||||||||passes| Age. It happens to older people that time flies faster. Indeed Età. Le persone anziane hanno la sensazione che il tempo passi più velocemente. Tuttavia Wiek. Starsi ludzie uważają, że czas płynie szybciej. Jednak Era. Os idosos descobrem que o tempo passa mais rápido. De fato Yaş. Yaşlı insanlar zamanın daha çabuk geçtiğini hissederler. Bununla birlikte Вік. Старші люди відчувають, що час плине швидше. Однак

wirken neuartige Ereignisse im Nachhinein, die meistens aus unseren Jugendzeiten stammen, |new|events||retrospect|||||youth years|come from ||||después de|||||tiempos de juventud| new events act afterwards, mostly from our youth, nuovi eventi che per lo più risalgono alla nostra giovinezza, Nowe wydarzenia mają efekt perspektywy czasu, głównie z czasów naszej młodości, Yeni olayların, çoğunlukla gençlik günlerimizden kalma, geriye dönük bir etkisi vardır, нові події, які здебільшого походять з нашої молодості,

wesentlich länger und bleiben uns detailreicher in Erinnerung. |||||more detailed||memory |||||más detallado|| much longer and are remembered in greater detail. molto più a lungo e rimangono nella nostra memoria in modo più dettagliato. znacznie dłużej i pozostaną w naszej pamięci bardziej szczegółowo. çok daha uzun süre ve daha ayrıntılı olarak hafızamızda kalır. набагато довше і залишаються в нашій пам'яті більш детально.

Letztendlich reicht eine rein physikalische Betrachtung der Zeit nicht aus. Denn selbst Ultimately|is enough||||observation|||||| Ultimately, a purely physical consideration of time is not enough. Because yourself En última instancia, una consideración puramente física del tiempo no es suficiente. Pues incluso In definitiva, una visione puramente fisica del tempo non è sufficiente. Perché anche Ostatecznie, czysto fizyczne rozważanie czasu nie jest wystarczające. Nawet Nihayetinde, zamanın salt fiziksel olarak ele alınması yeterli değildir. Çünkü Зрештою, суто фізичного погляду на час недостатньо. Бо навіть

wenn die Zeit in Anführungsstrichen “nur” eine physikalische Größe ist, so hängt ||||quotation marks|||physical|||| if the time in quotation marks is “only” a physical quantity, it depends Se il tempo tra virgolette è "solo" una quantità fisica, allora dipende dalla Jeśli czas w cudzysłowie jest "tylko" wielkością fizyczną, to zależy to od ters virgül içindeki zaman "sadece" fiziksel bir nicelikse, o zaman bağlıdır Якщо час у перевернутих комах є "лише" фізичною величиною, то він залежить від

zumindest unsere Wahrnehmung der Zeit stark von unserem Bewusstsein ab. Und einige Fragen ||perception|||||||from||| at least our perception of time strongly depends on our awareness. And some questions Przynajmniej nasze postrzeganie czasu silnie zależy od naszej świadomości. I kilka pytań En azından zaman algımız büyük ölçüde bilincimize bağlıdır. Ve bazı sorular Принаймні, наше сприйняття часу сильно залежить від нашої свідомості. І деякі питання

bleiben immer noch offen: Warum fließt Zeit scheinbar nur in eine Richtung?  Und lässt  sich diese Richtung womöglich umkehren??? |||||||seemingly||||direction||allows||||possibly|reverse remain open: Why does time seem to flow in only one direction? And lets rimangono ancora aperti: Perché il tempo sembra scorrere in una sola direzione? Ed è possibile invertire questa direzione? wciąż pozostają otwarte: Dlaczego czas wydaje się płynąć tylko w jednym kierunku? I czy możliwe jest odwrócenie tego kierunku? permaneça aberto: por que o tempo parece fluir em apenas uma direção? E vamos hala açık kalıyor: Zaman neden sadece tek bir yönde akıyor gibi görünüyor? Ve bu yönü tersine çevirmek mümkün müdür? все ще залишаються відкритими: Чому час, здається, тече лише в одному напрямку? І чи можна змінити цей напрямок?