×

We gebruiken cookies om LingQ beter te maken. Als u de website bezoekt, gaat u akkoord met onze cookiebeleid.

image

TedX, Loss: A gift for creation | Fotini Tsalikoglou | TEDxAthens

Loss: A gift for creation | Fotini Tsalikoglou | TEDxAthens

Μετάφραση: Eve Theodorou Επιμέλεια: Chryssa Takahashi

Αλλάζουμε κλίμα!

Είναι ένα αγόρι εννιά ετών, το οποίο από τη στιγμή που γεννήθηκε, δε μιλά.

Δεν υπάρχει καμία οργανική βλάβη.

Οι γονείς, που του προσφέρουν τα πάντα, απελπίζονται και περιμένουν,

ώσπου μια μέρα στο τραπέζι, είναι όλα τα καλά του κόσμου γύρω του,

το αγόρι ξεστομίζει τα πρώτα λόγια της ζωής του.

Λέει: «Θέλω τη ζάχαρη».

Ήταν η πρώτη φορά που κάτι έλειπε, η ζαχαριέρα.

Μέχρι τότε τα πάντα, προτού τα επιθυμήσει, προτού καν τα αναζητήσει, ήσαν εκεί.

Η απώλεια δεν γεννά μόνο θλίψη, θυμό, οργή,

αλλά ανοίγει και έναν δρόμο ομιλίας, δημιουργίας,

και αυτό θα είναι ένα από τα συμπεράσματα

που θα με ακολουθήσουν σε αυτά που θα μοιραστούμε μαζί.

Δε χρειάζεται να μας λείπει η ζάχαρη για να μείνουμε άφωνοι, ε;

Οι ανελέητες κρίσεις που ζούμε συνεχώς μας υπενθυμίζουν

ότι η ιστορία είναι φτιαγμένη από βία και απώλεια.

Αλλά και η ιστορία του καθενός μας,

από τη στιγμή που γεννιόμαστε μέχρι τη στιγμή που θα πεθάνουμε,

προσδιορίζεται από απώλειες και από τον φόβο της απώλειας.

Ο φόβος της εγκατάλειψης, του αποχωρισμού, ότι θα χάσουμε την αποδοχή του άλλου,

ή ακόμα χειρότερα του εαυτού μας, ότι θα χάσουμε το κουράγιο για τη ζωή, ότι δε θα προλάβουμε ενδεχομένως να ζήσουμε προτού πεθάνουμε.

Δικοί σας φόβοι και δικοί μου φόβοι.

Και όλα αυτά μας ενώνουν σε ένα μεγάλο «μαζί».

Ίσως γι'αυτό σπούδασα ψυχολογία, ίσως γι'αυτό γράφω μυθιστορήματα,

για να μπορέσω να κατανοήσω αυτούς τους φόβους.

Ίσως. Ίσως να το καταφέρω.

Είναι ένα μεγάλο στοίχημα για τον καθένα μας αυτό

πώς να τους μεταμορφώσουμε

και να τους βάλουμε στην υπηρεσία της δημιουργίας.

Μεταμορφώσεις της οδύνης.

Αυτός θα μπορούσε να ήταν ένας τίτλος της ομιλίας μου.

Ξέρετε, όλα τα βιβλία που έχω γράψει, τα μυθιστορήματα,

οι ήρωες τους παλεύουν με απώλειες.

Σε αυτήν την αναμέτρηση, όμως, χρωστάνε τη ζωντάνια τους.

Ένα πρόσωπο από αυτά, η Βέρθα για παράδειγμα,

είναι παιδί της απώλειας.

Έχει χάσει το μικρό της αδερφό, η μαμά της είναι βυθισμένη στην κατάθλιψη,

είναι ανήμπορη να την αγαπήσει.

Ξέρετε, όταν έγραφα αυτό το βιβλίο,

ζούσα εγώ και η κόρη μου μια πολύ μεγάλη απώλεια.

Τον θάνατο της μητέρας μου.

Δεν ήξερα αν και πόσο θα τα καταφέρω.

Έπλασα δυνατή αυτήν την ηρωίδα στη θέση μου.

Εκείνη τα κατάφερε πολύ καλύτερα από εμένα.

Έγινε ένα πρόσωπο πολύ ανθεκτικό στις απώλειες και όχι μόνο αυτό.

Κέρδισε μια τρομακτική, θα έλεγα, οξύτητα

στο πώς θα αντιλαμβάνεται τα πράγματα.

Αναζήτησε και βρήκε ένα μεγάλο νόημα στην τέχνη,

στον δεσμό με μια δασκάλα ζωγραφικής.

«Νόημα και δεσμός», ας κρατήσουμε αυτές τις δύο λέξεις. Και όλα της τα χαρίσματα τα οφείλει στην επεξεργασία της απώλειας.

Δείτε δύο πίνακες που παίξανε ρόλο στη ζωή της και στη δική μου.

Αυτοί οι πίνακες ασκούσαν μια παράξενη έλξη,

πολύ προτού μάθω την ιστορία των δημιουργών τους.

Ίσως είναι κάπως γνωστός αυτός ο πίνακας του Μαγκρίτ.

Έχει κάνει μια σειρά από αυτούς. Τους ονομάζει «Εραστές».

Είναι ένα ζευγάρι ερωτευμένων.

Βλέπετε το σκεπασμένο με ένα σεντόνι πρόσωπο.

Σε ένα τέτοιο σεντόνι, λευκό, όταν ο ζωγράφος ήταν 13 ετών,

του φέρανε τυλιγμένο το άψυχο κορμί μιας γυναίκας.

Ήταν η μητέρα του, που είχε αυτοκτονήσει πέφτοντας στον Σηκουάνα.

Και εδώ, αυτός ο θαυμάσιος πίνακας, του Κάσπαρ Φρίντριχ, του Γερμανού.

Πραγματικά, όταν τον βλέπεις είναι σαν να παγώνεις.

«Η θάλασσα των πάγων» λέγεται.

Σε αυτήν την ίδια θάλασσα της Βαλτικής,

σε μια αντίστοιχη περίπου ηλικία, ο ζωγράφος, 14 ετών νομίζω,

είδε, μπροστά στα μάτια του, να πνίγεται ο μικρός του αδερφός στην προσπάθειά του να τον σώσει.

Ερώτημα: Τι χρωστάει η δύναμη αυτών των πινάκων στις φοβερές αυτές απώλειες

που σημάδεψαν τους δημιουργούς τους;

Και, τι χρωστάνε τα αριστουργήματα της ανθρωπότητας

στα ενδεχόμενα οδυνηρά βιώματα των δημιουργών τους;

Ο καθένας από εμάς, στο μικρό έργο που μπορεί να κάνει,

τι αλήθεια οφείλει αυτό το δημιούργημά του στις απώλειες της ζωής μας;

Θα προσπαθήσω λίγο να εξιχνιάσω το αίνιγμα της δημιουργίας

μέσα από τρεις διαφορετικές ιστορίες αναπάντεχων δημιουργών,

που δεν έχουν να κάνουν τίποτα με διάσημους δημιουργούς.

Δεν έχουν, δηλαδή, τη δυνατότητα να μας μεταφέρουν το ατομικό τους βίωμα και να έχουμε μια καθολική αποδοχή του ατομικού τους βιώματος.

Είναι ένα μωρό, ένας άνθρωπος κλεισμένος σε άσυλο και ένα κοριτσάκι.

Μέσα από αυτούς θα προσπαθήσω να εξιχνιάσω λίγα κομμάτια

από το αίνιγμα της δημιουργίας.

Γιατί, ξέρετε, η δημιουργία, σαν την ομορφιά,

κρατάει ένα δικό της αρνεμήνευτο κομμάτι.

Εδώ, λοιπόν, είναι ο μικρός Έρνστ. Είναι η πρώτη ιστορία μας.

Είναι 18 μηνών, ζει στη Βιέννη και έχει έναν διάσημο παππού,

που τάραξε τον ύπνο των ανθρώπων.

Λέγεται Φρόυντ ο παππούς του.

Είναι 18 μηνών, η μαμά του έχει φύγει για λίγο από το σπίτι.

Το μωρό είναι δυστυχισμένο που έχει φύγει,

γιατί στο μυαλό, ξέρετε, ενός μωρού το για λίγο δεν παίζει.

Το για λίγο εύκολα γίνεται για πάντα.

Κλαίει, λοιπόν, ο μικρός Έρνστ, ώσπου κάποια στιγμή, επινοεί ένα παιχνίδι.

Ένα θαυματουργό, όπως θα αποδειχθεί, παιχνίδι. Παίρνει μια κουβαρίστρα, την τυλίγει με ένα σπάγκο,

την πετάει μακριά και φωνάζει ένα επιφώνημα «fort!»,

που στα Γερμανικά σημαίνει κάτι σαν «πάει μακριά, έφυγε».

Μετά το τυλίγει γρήγορα, το φέρνει κοντά του

και λέει: «Da!». «Να τη! Εδώ είναι!» σημαίνει.

Και ξανά "Fort!" και ξανά "Da!".

Και, ως δια μαγείας, η αγωνία του καταπραΰνεται. Παύει να κλαίει.

Τι συνέβη: αυτό το «fort-da», αυτές οι δύο λεξούλες,

αναπαράγουν αυτό που τον πονάει,

δηλαδή την απουσία της μητέρας και αναπαράγοντας την,

σκηνοθετώντας, δηλαδή στην ουσία, αυτήν την απουσία,

τη μετριάζει, την ελέγχει.

Γίνεται, λοιπόν, εδώ, αν το σκεφτούμε, μια μεγάλη ανατροπή.

Θεωρώ, αυτή την κίνηση, του μικρού Ερνστ σαν μία...

Θεωρώ αυτόν τον μικρό έναν εμβληματικό δημιουργό,

γιατί δημιουργία είναι αυτή η κίνηση που μας μεταμορφώνει

από αντικείμενο μιας οδύνης σε υποκείμενο ικανό να χειριστεί αυτήν την οδύνη.

Υπάρχει, όμως, η συνέχεια της ιστορίας,

που είναι και η ειρωνείας της ιστορίας,

γιατί ήταν 18 μηνών όταν έπαιζε αυτό το παιχνίδι.

Στα 5 του χρόνια η μητέρα δεν θα γυρίσει ποτέ πίσω.

Είναι η σκιά του πραγματικού.

Θα πεθάνει η μαμά του η Σοφία, η αγαπημένη κόρη του Φρόυντ.

Θα πεθάνει από μια επιδημία γρίπης.

Η σκιά του πραγματικού έχει να αντιμετωπίσει τώρα

έναν πραγματικό θάνατο.

Υπάρχει και μία μικρή λεπτομέρεια: έφερε στην κοιλιά της η μητέρα ένα κοριτσάκι,

που δεν πρόλαβε ποτέ να γεννηθεί.

Τι έγινε αυτός ο μικρός;

Έγινε ψυχαναλυτής και μάλιστα πέθανε σε βαθύ γήρας πριν από λίγα χρόνια. Όσο ετοίμαζα την ομιλία σκεφτόμουν

πόσο τυχαίο είναι άραγε το γεγονός,

ότι ό,τι έκανε ο μεγάλος πια Έρνστ Φρόυντ, ο ψυχαναλυτής, ό,τι έγραψε, ό,τι δημοσίευσε,

ό,τι μελέτες έκανε, ένα θέμα είχαν μόνο:

τη μελέτη της σχέσης του δεσμού μάνας-βρέφους.

Πόσο αυτή η απώλεια, αυτό που χάθηκε όταν ήταν 5 χρονών,

καθόρισε το έργο του;

Και πόσο, εντέλει, το κάθε έργο που θα επιλέξουμε να ονομάσουμε «δημιουργία» δεν προσδιορίζεται τελικά,

δεν ονειρεύεται να διορθώσει μια πραγματικότητα.

Πόσο δεν υπάρχει αυτό το άρρητο αίτημα πίσω από κάθε έργο, να κάνουμε μια παρουσία, απουσία.

να διορθώσουμε μια ανεπαρκή πραγματικότητα;

Ένα «fort-da» δηλαδή.

Η δεύτερη ιστορία αφορά τον Νίκο.

Ο Νίκος είναι ένας τρόφιμος στο ψυχιατρείο.

Τον συνάντησα πριν κάμποσα χρόνια,

όταν μαζί με τον σκηνοθέτη Γιάννη Κασπίρη, φτιάχναμε ένα ντοκιμαντέρ για την τρέλα,

για την πάλαι ποτέ, αν θυμάστε, ΝΕΤ, την κρατική τηλεόραση.

Είχαμε μπει, λοιπόν, μέσα με την κάμερα στο περίπτερο των βαριών περιστατικών

και είχαμε μείνει άφωνοι.

Ο Νίκος, καταρχήν να σας πω, γεννήθηκε μέσα στο άσυλο.

Σε όλη του τη ζωή δεν έχει γνωρίσει κάτι άλλο εκτός από το Δαφνί.

Η μάνα του ήταν ήδη τρόφιμος στο Δαφνί.

Ο άνθρωπος αυτός, μόλις μπήκαμε μέσα,

-- ξέρετε πώς είναι οι χώροι ενός ασύλου -- εμείς μόλις μπήκαμε, όμως, σε αυτούς τους χώρους ήταν σαν να μπαίναμε σε ένα μουσείο σύγχρονης τέχνης.

Όλοι οι τοίχοι ήταν θαυμαστά ζωγραφισμένοι, χαραγμένοι.

Πώς είναι δυνατόν ένας άνθρωπος,

-- ο Νίκος ήταν ο δημιουργός --

σαν τον Νίκο, που δεν έχει διδαχθεί ποτέ του τίποτα, που δεν έχει καν την ικανότητα ομιλίας,

που τραυλίζει, που δεν ξέρει τι θα πει προοπτική.

Πώς είναι δυνατόν με μια χαλασμένη σούστα,

που έχει ξεκολλήσει κάτω από το κρεβάτι του,

να χαράζει τους τοίχους και να μεταμορφώνει το σύμπαν;

Μείναμε άφωνοι. Απορία.

Η δημιουργία, επαναλαμβάνω, έχει ένα κομμάτι απορίας που κουβαλάει μέσα της.

Εκείνη τη στιγμή, σαν από μηχανής θεός,

εμφανίστηκε ένας άλλος τρόφιμος του ψυχιατρείου,

με μεγάλη δυνατότητα ομιλίας, ο Μιχάλης.

Βλέπει την απορία μας, θέλει να βοηθήσει,

πιάνει τον Νίκο, του λέει:

«Έλα εδώ Νίκο. Όλα αυτά από πού βγήκαν; Όλα αυτά τα έργα», δείχνει τα έργα.

Ο Νίκος δε μιλάει.

Ο Μιχάλης επιμένει:

«Κάπου ήσαν κρυμμένα όλα αυτά!» του λέει, «Από που βγήκαν;»

Εξακολουθεί να μη μιλάει και τότε ο Μιχάλης πιάνει και του λέει:

«Μήπως βγήκαν από εδώ;», δείχνει το κεφάλι του Νίκου.

«Μήπως από εδώ;», δείχνει την καρδιά του.

«Μήπως από εδώ;», δείχνει το σώμα του.

Ξέρετε, δεν έχω ακούσει πιο εύστοχα διατυπωμένη συμπύκνωση

του ανοιχτού ερωτήματος της απορίας, που θέτει η δημιουργία.

Έχει να κάνει κάτι με το μυαλό; Με την καρδιά; Με το σώμα μας;

Από που βγήκαν όλα αυτά, Νίκο;

Ο Νίκος παραμένει βουβός.

Ο Μιχάλης απογοητευμένος γυρνάει και μας λέει:

«Δεν μιλάει».

Εκείνη την ώρα,

-- αυτά είναι καταγεγραμμένα σε ντοκιμαντέρ-

ο Νίκος γυρνάει μπροστά στον φακό και λέει: «Μιλάει, μιλάει», μιλώντας στο τρίτο πρόσωπο για τον εαυτό του.

Λοιπόν, αυτό το: «Μιλάει, μιλάει» του αυτιστικού Νίκου,

συμπυκνώνει, για μένα, την πεμπτουσία της δημιουργίας,

γιατί αυτά τα έργα του γίνανε ακριβώς για να εκφράσουν αυτό που δε μπορεί να πει με λόγια.

Δημιουργία, λοιπόν, είναι η ανάκτηση μιας χαμένης γλώσσας.

Δεν ξέρω πώς τα έκανε αυτά ο Νίκος,

όπως δεν ξέρω πώς όλοι αυτοί οι θαυμαστοί δημιουργοί της Αρτ Μπρουτ,

εκτός παιδείας, εκτός διδαχής, εκτός πανεπιστημίων,

φτιάξανε μοναδικά αριστουργήματα.

Επαναλαμβάνω, ευτυχώς υπάρχει ένα ανερμήνευτο κομμάτι στη δημιουργία.

Εκείνο που ξέρω να πω είναι, ότι κάθε απώλεια στη ζωή μας

δημιουργεί μια συνθήκη εγκλεισμού,

αλλά και ταυτόχρονα τη δυνατότητα εξόδου από αυτόν τον εγκλεισμό.

Τρίτη ιστορία.

Τρίτη ιστορία είναι η Μελίνα.

Η Μελίνα είναι ένα πεντάχρονο κοριτσάκι, σε έναν παιδικό σταθμό της χώρας μας.

Η Ελένη Σουκούρογλου, παλιά μου φοιτήτρια και νυν πολύ καλή ψυχολόγος,

έκανε μια καταπληκτική πτυχιακή εργασία

για το πώς τα παιδιά απεικονίζουν την κρίση.

Η Μελίνα, λοιπόν, δείτε πώς την απεικόνισε εδώ την κρίση.

«Μια χοντρή κυρία», λέει «με βυζιά και μεγάλα χέρια

και κυρίως μεγάλο στόμα, γιατί μπήκε μέσα στο σπίτι μας

για να μας φάει όλα τα ευρώ μας.

Άνοιξε το ψυγείο, πήρε ό,τι βρήκε μέσα

και έμεινε άδειο το ψυγείο», λέει.

Όταν είδα αυτήν την απεικόνιση της κρίσης, ο νους μου

-- έστω ποιητική αδεία, αλλά όχι μόνο ποιητική αδεία --

πήγε σε αυτόν τον φοβερό πίνακα του Ντε Kούνινγκ.

Ένας από τους πιο χαρακτηριστικούς ζωγράφους της γυναικείας μορφής.

Δείτε αυτά τα χρώματα, τα αγριεμένα μάτια, τα επιθετικά δόντια.

Είναι σαν να απεικονίζονται εδώ,

όλοι οι αρχέγονοι φόβοι που έχουμε για τη γυναικεία δύναμη.

Μελετητές του έργου του επισήμαναν τις κακές σχέσεις

που είχε ο ζωγράφος με τη μητέρα του, που χώρισε από τον πατέρα του,

όταν ο ζωγράφος ήταν 5 χρονών.

Την ίδια εποχή, δηλαδή, που η μικρή Μελίνα ζωγράφιζε τη δική της κρίση.

Να θυμηθούμε βέβαια εδώ, τη γνωστή φράση του Πικάσο, που λέει:

«Έπρεπε να γεράσω για να μάθω να ζωγραφίζω σαν ένα μικρό παιδί». Νομίζω ότι μπορούμε να φανταστούμε, -- με τη φαντασία όλα τα μπορούμε --

να ρίξουμε μια μαγική γέφυρα ανάμεσα στον δεξί πίνακα,

που ζωγραφίστηκε το 1950, από αυτό τον πολύ διάσημο εκπρόσωπο

του αφηρημένου εξπρεσιονισμού.

Τότε, το 1950, μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο,

όπου όλος ο κόσμος και η τέχνη μαζί, άλλαζαν.

Να ενώσουμε αυτό, λοιπόν, με ένα μικρό κοριτσάκι,

που ζωγραφίζει την κρίση σε έναν παιδικό σταθμό,

στη μαστιζόμενη από κρίση, χώρα μας.

Αυτές οι τρεις, τόσο διαφορετικές, ιστορίες, που σας ανέφερα,

έχουν ένα κοινό νήμα, την απώλεια.

Αν το σκεφτούμε, όμως, δεν είναι τόσο έξω από εμάς. Ο καθένας από εμάς, όπως ο μικρός Έρνστ, φοβήθηκε ότι κάποια στιγμή

θα μείνει, για λίγο ή για πολύ, μόνος του.

Και σαν τον Νίκο, έζησε ο καθένας μας την αγριάδα ενός εγκλεισμού.

Όχι σε ένα άσυλο.

Σε έναν αδιέξοδο έρωτα, σε μια ασφυκτική πραγματικότητα,

μέσα σε μια μεγάλη διάψευση.

Και βέβαια, σαν τη μικρή Μελίνα, όλοι μας ζούμε την αθλιότητα

μιας οικονομικής και ανθρωπιστικής κρίσης, που δεν δημιουργεί μόνο συνθήκες απώλειας,

αλλά και απαξιώνει αυτούς που υφίστανται αυτές τις απώλειες.

Ξέρετε, αυτό το «Φταις, που δεν έχεις δουλειά! Φταις, που χάνεις το κουράγιο σου! Φταις, που δεν τα καταφέρνεις!».

Κι όλη αυτή η ενοχοποίηση,

μπορούμε να καταλάβουμε, πόσο κακοποιεί τη δημιουργικότητα

και τη δημιουργία, για την οποία εδώ σήμερα μιλάμε.

Υπάρχει, όμως.

Αν υποθέσουμε ότι ο καθένας μας κουβαλάει μια ιστορία απώλειας,

αυτό από μόνο του, τον καθιστά δυνάμει δημιουργό.

Υπάρχει στον καθένα μας.

Στον καθένα μας μέσα, μια ορμή, που κάποια στιγμή,

τον φέρνει σε επαφή με την απώλεια, με την επεξεργασία της απώλειας,

πρόσωπο με πρόσωπο, χωρίς να τη συγκαλύψει και τότε,

αποτυπώνεται το ίχνος του σε έναν στίχο, σε έναν έρωτα, σε έναν αγώνα,

στην ένταξη σε μια συλλογικότητα, ακόμα και σε ένα έργο,

που μπορεί να μην έχει το μεγαλείο ενός σπουδαίου έργου τέχνης,

είναι, όμως, το δικό του δημιούργημα.

Σε αυτό το δικό του δημιούργημα, όταν αποτυπώνεται το ίχνος του,

εκείνη τη στιγμή, γίνεται ο συγγραφέας της μοίρας του.

Εκείνη τη στιγμή, δίνει μια μορφή στη μοίρα του.

Πόσο σημαντικό είναι να αντιλαμβανόμαστε τον εαυτό μας

μέσα από μια τέτοια δυνατότητα;

Είναι μια δύναμη, που δεν μπορεί, που αξίζει μάλλον,

να μην μπορεί κανείς να μας την πάρει.

Όμως εδώ, δεν έχουμε συμμάχους.

Δεν έχουμε συμμάχους, γιατί η κοινωνία μας,

όπως την ονομάζουν μια νηπενθής κοινωνία,

λέει «όχι» στην επεξεργασία της απώλειας.

Μάλιστα, όπως ο διάολος το λιβάνι, αποφεύγει την επεξεργασία της απώλειας.

Να προχωράμε μπροστά, μια άρρητη επιταγή, να μην κοιτάμε τίποτα πίσω.

Έτσι όμως, μένουν ανοιχτά και ανεπεξέργαστα...

ένα σωρό συλλογικά και ατομικά τραύματα.

Και η θλίψη, ένα ιατρικό συμβάν, ζητάει ένα χάπι για να γιατρευτεί.

Και οι απώλειες ή μας διαλύουν ή τις αγνοούμε

σαν να μη συμβαίνουν ποτέ, σα να μην υπάρχουν.

«Φαστ φουντ. Φαστ λος (απώλεια)».

Μια ξεπέτα στην επεξεργασία της απώλειας,

όπως το φαστ φουντ.

Αν πίσω από όλα αυτά, μέσα σε μια τέτοια άρνηση της απώλειας,

κυριαρχεί ο φόβος του θανάτου.

Υπάρχει μια παροιμία που λέει:

«Αν δε ξέρεις πού πας, πιάσου από την αρχή».

Εκεί στην αρχή, λοιπόν, αν κάνουμε ένα νοερό ταξίδι στις αρχές,

θα δούμε ότι η μελαγχολία είναι μια ελληνική λέξη.

Θα δούμε, επίσης, ότι ο πιο σημαντικός θεραπευτικός ναός της αρχαιότητας,

το Ασκληπιείο, πόσο τυχαίο είναι που επιλέγεται να χτιστεί

δίπλα στην Επίδαυρο.

Δηλαδή, ο πόνος, ένα αναπόσπαστο κομμάτι με την ποίηση, τη ζωή, την τέχνη. Εκείνοι, λοιπόν, οι Έλληνες μπόρεσαν να κάνουν τον φόβο του θανάτου

οίστρο της ζωής.

Πιστεύω, λοιπόν, ότι ο τόπος μας κρύβει ακόμα εκπλήξεις.

Δεν εννοώ εκπλήξεις με σκελετούς σε τάφους.

Εννοώ εκπλήξεις, όπως για παράδειγμα, να ξανακάνουμε επίκαιρο

τον μύθο των Αλκυονίδων ημερών.

Οι Αλκυονίδες μέρες,

όπου αναπάντεχα τελείως, μέσα στον χειμώνα,

υπάρχει κάτι σαν μια αναλαμπή, ένα μικρό καλοκαιράκι.

Η παγωνιά φεύγει, έρχεται η ζεστασιά και όλος ο τόπος φροντίζει...

-- υπογραμμίζω το φροντίζει --

ένα πουλί, την Αλκυόνη, που πρέπει να κλωσήσει τα αυγά του.

Αυτές οι Αλκυονίδες μέρες, αυτή η αναλαμπή μέσα στον χειμώνα,

μας κάνει να πιστεύουμε ότι σε αυτόν τον τόπο, όλα είναι δυνατά. Και ότι αν πιστέψουμε αυτό το «όλα είναι δυνατά»,

που είναι και το μυστικό της δημιουργίας, τότε όλα είναι δυνατά.

Αν κάτι θα θυμάστε από μένα, από αυτή την ομιλία,

αυτό θα ήθελα να είναι αυτό:

«Ο καθένας μας. Ένας δυνάμει δημιουργός».

Ευχαριστώ.

(Χειροκρότημα)

Learn languages from TV shows, movies, news, articles and more! Try LingQ for FREE

Loss: A gift for creation | Fotini Tsalikoglou | TEDxAthens A gift for creation|||||Tsalikoglou||TEDxAthens Verlust: Ein Geschenk für die Schöpfung | Fotini Tsalikoglou | TEDxAthens La pérdida: un regalo para la creación | Fotini Tsalikoglou | TEDxAtenas La perte : un cadeau pour la création | Fotini Tsalikoglou | TEDxAthens La perdita: un dono per la creazione | Fotini Tsalikoglou | TEDxAthens Strata: dar dla tworzenia | Fotini Tsalikoglou | TEDxAthens Perda: uma dádiva para a criação | Fotini Tsalikoglou | TEDxAthens Kayıp: Yaratım için bir armağan | Fotini Tsalikoglou | TEDxAthens 损失:创造的礼物 | Fotini Tsalikoglou | TEDxAthens Loss: A gift for creation | Fotini Tsalikoglou | TEDxAthens

Μετάφραση: Eve Theodorou Επιμέλεια: Chryssa Takahashi Translation|Eve|Theodorou|Editing|Chryssa|Takahashi Translation: Eve Theodorou Editing: Chryssa Takahashi

Αλλάζουμε κλίμα! We change|climate We are changing the climate!

Είναι ένα αγόρι εννιά ετών, το οποίο από τη στιγμή που γεννήθηκε, δε μιλά. It is|a|boy|nine|years|the|which|from|the|moment|that|was born|not|speaks He is a nine-year-old boy who has not spoken since the moment he was born.

Δεν υπάρχει καμία οργανική βλάβη. There|is|no|organic|damage There is no organic damage.

Οι γονείς, που του προσφέρουν τα πάντα, απελπίζονται και περιμένουν, The|parents|who|to him|offer|the|everything|despair|and|wait The parents, who offer him everything, are desperate and wait,

ώσπου μια μέρα στο τραπέζι, είναι όλα τα καλά του κόσμου γύρω του, until|one|day|at the|table|are|all|the|good things|of him|world|around|him until one day at the table, with all the good things in the world around him,

το αγόρι ξεστομίζει τα πρώτα λόγια της ζωής του. the|boy|utters|the|first|words|of|life|his the boy utters the first words of his life.

Λέει: «Θέλω τη ζάχαρη». He says|I want|the|sugar He says: "I want the sugar."

Ήταν η πρώτη φορά που κάτι έλειπε, η ζαχαριέρα. It was|the|first|time|that|something|was missing|the|sugar bowl It was the first time something was missing, the sugar bowl.

Μέχρι τότε τα πάντα, προτού τα επιθυμήσει, προτού καν τα αναζητήσει, ήσαν εκεί. Until|then|the|everything|before|the|desires|before|even|the|searches|were|there Until then, everything, before he desired it, even before he sought it, was there.

Η απώλεια δεν γεννά μόνο θλίψη, θυμό, οργή, The|loss|not|generates|only|sadness|anger|rage Loss does not only generate sadness, anger, rage,

αλλά ανοίγει και έναν δρόμο ομιλίας, δημιουργίας, but|opens|and|a|path|of speech|of creation but it also opens a path of speech, creation,

και αυτό θα είναι ένα από τα συμπεράσματα and|this|will|be|one|of|the|conclusions and this will be one of the conclusions

που θα με ακολουθήσουν σε αυτά που θα μοιραστούμε μαζί. that|will|me|follow|in|these|that|will|we share|together that will follow me in what we will share together.

Δε χρειάζεται να μας λείπει η ζάχαρη για να μείνουμε άφωνοι, ε; not|needs|to|us|is missing|the|sugar|for|to|we remain|speechless|right We don't need to be without sugar to be speechless, do we?

Οι ανελέητες κρίσεις που ζούμε συνεχώς μας υπενθυμίζουν The|relentless|crises|that|we live|constantly|us|remind The relentless crises we constantly experience remind us

ότι η ιστορία είναι φτιαγμένη από βία και απώλεια. that|the|history|is|made|from|violence|and|loss that history is made of violence and loss.

Αλλά και η ιστορία του καθενός μας, But|and|the|history|of|each|us But also the history of each of us,

από τη στιγμή που γεννιόμαστε μέχρι τη στιγμή που θα πεθάνουμε, from|the|moment|that|we are born|until|the|moment|that|will|we die from the moment we are born until the moment we die,

προσδιορίζεται από απώλειες και από τον φόβο της απώλειας. is defined|by|losses|and|by|the|fear|of|loss is determined by losses and by the fear of loss.

Ο φόβος της εγκατάλειψης, του αποχωρισμού, ότι θα χάσουμε την αποδοχή του άλλου, The|fear|of|abandonment|of|separation|that|will|lose|the|acceptance|of|other The fear of abandonment, of separation, that we will lose the acceptance of the other,

ή ακόμα χειρότερα του εαυτού μας, ότι θα χάσουμε το κουράγιο για τη ζωή, or|even|worse|of|ourselves|us|that|will|lose|the|courage|for|the|life or even worse, of ourselves, that we will lose the courage for life, ότι δε θα προλάβουμε ενδεχομένως να ζήσουμε προτού πεθάνουμε. that|not|will|catch up|possibly|to|live|before|we die that we may not have the chance to live before we die.

Δικοί σας φόβοι και δικοί μου φόβοι. Your|plural|fears|and|my|my|fears Your fears and my fears.

Και όλα αυτά μας ενώνουν σε ένα μεγάλο «μαζί». And|all|these|us|unite|in|one|big|together And all of this unites us in a big 'together'.

Ίσως γι'αυτό σπούδασα ψυχολογία, ίσως γι'αυτό γράφω μυθιστορήματα, Perhaps|for that|I studied|psychology|perhaps|for that|I write|novels Maybe that's why I studied psychology, maybe that's why I write novels,

για να μπορέσω να κατανοήσω αυτούς τους φόβους. to|(particle for infinitive)|I can|(particle for infinitive)|I understand|these|(definite article)|fears to be able to understand these fears.

Ίσως. Ίσως να το καταφέρω. Maybe||to|it|succeed Maybe. Maybe I can do it.

Είναι ένα μεγάλο στοίχημα για τον καθένα μας αυτό It is|a|big|bet|for|the||of us|this This is a big bet for each of us.

πώς να τους μεταμορφώσουμε how|to|them|transform How to transform them.

και να τους βάλουμε στην υπηρεσία της δημιουργίας. and|to|them|put|in the|service|of the|creation And put them in the service of creation.

Μεταμορφώσεις της οδύνης. Transformations|of|pain Transformations of grief.

Αυτός θα μπορούσε να ήταν ένας τίτλος της ομιλίας μου. He|would|could|to|be|a|title|of|speech|my This could have been a title for my speech.

Ξέρετε, όλα τα βιβλία που έχω γράψει, τα μυθιστορήματα, You know|all|the|books|that|I have|written|the|novels You know, all the books I have written, the novels,

οι ήρωες τους παλεύουν με απώλειες. the|heroes|their|fight|with|losses their heroes struggle with losses.

Σε αυτήν την αναμέτρηση, όμως, χρωστάνε τη ζωντάνια τους. In|this|the|match|however|they owe|their|liveliness|to them In this match, however, they owe their vitality.

Ένα πρόσωπο από αυτά, η Βέρθα για παράδειγμα, One|person|from|those|the|Bertha|for|example One of these characters, Bertha for example,

είναι παιδί της απώλειας. is|child|of|loss is a child of loss.

Έχει χάσει το μικρό της αδερφό, η μαμά της είναι βυθισμένη στην κατάθλιψη, She has|lost|the|little|her|brother|the|mom|her|is|submerged|in the|depression She has lost her little brother, her mother is immersed in depression,

είναι ανήμπορη να την αγαπήσει. is|unable|to|her|love she is unable to love her.

Ξέρετε, όταν έγραφα αυτό το βιβλίο, You know|when|I was writing|this|the|book You know, when I was writing this book,

ζούσα εγώ και η κόρη μου μια πολύ μεγάλη απώλεια. I lived|I|and|the|daughter|my|a|very|large|loss my daughter and I were experiencing a very great loss.

Τον θάνατο της μητέρας μου. The|death|of|mother|my The death of my mother.

Δεν ήξερα αν και πόσο θα τα καταφέρω. I did not|know|if|and|how much|will|them|succeed I didn't know if and how much I would succeed.

Έπλασα δυνατή αυτήν την ηρωίδα στη θέση μου. I shaped|strong|her|the|heroine|in|place|my I shaped this strong heroine in my place.

Εκείνη τα κατάφερε πολύ καλύτερα από εμένα. She|it|managed|much|better|than|me She succeeded much better than I did.

Έγινε ένα πρόσωπο πολύ ανθεκτικό στις απώλειες και όχι μόνο αυτό. He became|a|person|very|resilient|to the|losses|and|not|only|that She became a person very resilient to losses and not only that.

Κέρδισε μια τρομακτική, θα έλεγα, οξύτητα He/She won|a|terrifying|I would|say|sharpness He gained a terrifying, I would say, sharpness

στο πώς θα αντιλαμβάνεται τα πράγματα. on|how|will|perceives|the|things in how he perceives things.

Αναζήτησε και βρήκε ένα μεγάλο νόημα στην τέχνη, He searched|and|found|a|great|meaning|in the|art He sought and found a great meaning in art,

στον δεσμό με μια δασκάλα ζωγραφικής. in the|relationship|with|a|teacher|of painting in the bond with a painting teacher.

«Νόημα και δεσμός», ας κρατήσουμε αυτές τις δύο λέξεις. Meaning|and|bond|let us|keep|these|the|two|words "Meaning and bond," let's hold on to these two words. Και όλα της τα χαρίσματα τα οφείλει στην επεξεργασία της απώλειας. And|all|her|the|gifts|the|owes|to the|processing|of|loss And all her gifts are owed to the processing of loss.

Δείτε δύο πίνακες που παίξανε ρόλο στη ζωή της και στη δική μου. See|two|paintings|that|played|role|in|life|her|and||own|my Look at two paintings that played a role in her life and in mine.

Αυτοί οι πίνακες ασκούσαν μια παράξενη έλξη, They|the|paintings|exerted|a|strange|attraction These paintings exerted a strange attraction,

πολύ προτού μάθω την ιστορία των δημιουργών τους. long|before|I learned|the|history|of the|creators|their long before I learned the story of their creators.

Ίσως είναι κάπως γνωστός αυτός ο πίνακας του Μαγκρίτ. Perhaps|is|somewhat|known|this|the|painting|of|Magritte This painting by Magritte may be somewhat well-known.

Έχει κάνει μια σειρά από αυτούς. Τους ονομάζει «Εραστές». He has|done|a|series|of|them|They|calls|'Lovers' He has made a series of these. He calls them "The Lovers."

Είναι ένα ζευγάρι ερωτευμένων. It is|a|couple|of lovers It is a couple in love.

Βλέπετε το σκεπασμένο με ένα σεντόνι πρόσωπο. You see|the|covered|with|a|sheet|face You see the face covered with a sheet.

Σε ένα τέτοιο σεντόνι, λευκό, όταν ο ζωγράφος ήταν 13 ετών, In|a|such|sheet|white|when|the|painter|was|years old In such a sheet, white, when the painter was 13 years old,

του φέρανε τυλιγμένο το άψυχο κορμί μιας γυναίκας. to him|they brought|wrapped|the|lifeless|body|of a|woman they brought him wrapped the lifeless body of a woman.

Ήταν η μητέρα του, που είχε αυτοκτονήσει πέφτοντας στον Σηκουάνα. It was|the|mother|his|who|had|committed suicide|falling|into the|Seine It was his mother, who had committed suicide by falling into the Seine.

Και εδώ, αυτός ο θαυμάσιος πίνακας, του Κάσπαρ Φρίντριχ, του Γερμανού. And|here|this|the|wonderful|painting|of|Caspar|Friedrich|of|German And here, this wonderful painting, by Caspar Friedrich, the German.

Πραγματικά, όταν τον βλέπεις είναι σαν να παγώνεις. Really|when|him|you see|he is|like|to|freeze Truly, when you see it, it's like you freeze.

«Η θάλασσα των πάγων» λέγεται. The|sea|of|ice| It's called "The Sea of Ice."

Σε αυτήν την ίδια θάλασσα της Βαλτικής, In|this|the|same|sea|of|Baltic In this same sea of the Baltic,

σε μια αντίστοιχη περίπου ηλικία, ο ζωγράφος, 14 ετών νομίζω, at|a|corresponding|approximately|age|the|painter|years|I think at a roughly corresponding age, the painter, 14 years old I think,

είδε, μπροστά στα μάτια του, να πνίγεται ο μικρός του αδερφός he saw|in front|at|eyes|his|to|drown|the|little|his|brother saw, before his eyes, his little brother drowning στην προσπάθειά του να τον σώσει. in the|effort|his|to|him|save in his attempt to save him.

Ερώτημα: Τι χρωστάει η δύναμη αυτών των πινάκων στις φοβερές αυτές απώλειες Question|What|owes|the|power|of these|the|matrices|to the|terrible|these|losses Question: What does the power of these paintings owe to these terrible losses?

που σημάδεψαν τους δημιουργούς τους; that|marked|their|creators|their that marked their creators?

Και, τι χρωστάνε τα αριστουργήματα της ανθρωπότητας And|what|owe|the|masterpieces|of|humanity And, what do the masterpieces of humanity owe

στα ενδεχόμενα οδυνηρά βιώματα των δημιουργών τους; in the|possible|painful|experiences|of the|creators|their to the possible painful experiences of their creators?

Ο καθένας από εμάς, στο μικρό έργο που μπορεί να κάνει, The|everyone|of|us|in the|small|work|that|can|to|do Each of us, in the small work we can do,

τι αλήθεια οφείλει αυτό το δημιούργημά του στις απώλειες της ζωής μας; what|truth|owes|this|the|creation|his|to the|losses|of|life|our What truth does this creation owe to the losses of our lives?

Θα προσπαθήσω λίγο να εξιχνιάσω το αίνιγμα της δημιουργίας I will|try|a little|to|solve|the|riddle|of the|creation I will try a little to unravel the riddle of creation

μέσα από τρεις διαφορετικές ιστορίες αναπάντεχων δημιουργών, through|from|three|different|stories|unexpected|creators through three different stories of unexpected creators,

που δεν έχουν να κάνουν τίποτα με διάσημους δημιουργούς. that|not|have|to|do|anything|with|famous|creators who have nothing to do with famous creators.

Δεν έχουν, δηλαδή, τη δυνατότητα να μας μεταφέρουν το ατομικό τους βίωμα They do not|have|that is|the|ability|to|us|convey|the|individual|their|experience They do not have the ability to convey their individual experience to us. και να έχουμε μια καθολική αποδοχή του ατομικού τους βιώματος. and|to|have|a|universal|acceptance|of|individual|their|experience and to have a universal acceptance of their individual experience.

Είναι ένα μωρό, ένας άνθρωπος κλεισμένος σε άσυλο και ένα κοριτσάκι. It is|a|baby|a|man|locked|in|asylum|and|a|little girl It is a baby, a person locked in an asylum, and a little girl.

Μέσα από αυτούς θα προσπαθήσω να εξιχνιάσω λίγα κομμάτια Through|from|them|will|try|to|solve|few|pieces Through them, I will try to unravel a few pieces.

από το αίνιγμα της δημιουργίας. from|the|riddle|of|creation from the riddle of creation.

Γιατί, ξέρετε, η δημιουργία, σαν την ομορφιά, Because|you know|the|creation|like|the|beauty Because, you know, creation, like beauty,

κρατάει ένα δικό της αρνεμήνευτο κομμάτι. she holds|a|own|her|unexplainable|piece holds a piece of its own inexplicable.

Εδώ, λοιπόν, είναι ο μικρός Έρνστ. Είναι η πρώτη ιστορία μας. Here|therefore|is|the|little|Ernst|It is|the|first|story|our So here is little Ernst. It is our first story.

Είναι 18 μηνών, ζει στη Βιέννη και έχει έναν διάσημο παππού, He is|months|lives|in|Vienna|and|has|a|famous|grandfather He is 18 months old, lives in Vienna and has a famous grandfather,

που τάραξε τον ύπνο των ανθρώπων. that|disturbed|the|sleep|of the|people who disturbed people's sleep.

Λέγεται Φρόυντ ο παππούς του. His name is|Freud|the|grandfather|his His grandfather is called Freud.

Είναι 18 μηνών, η μαμά του έχει φύγει για λίγο από το σπίτι. It is|months|the|mom|his|has|left|for|a little|from|the|house He is 18 months old, his mother has left home for a while.

Το μωρό είναι δυστυχισμένο που έχει φύγει, The|baby|is|unhappy|that|has|left The baby is unhappy that it has left,

γιατί στο μυαλό, ξέρετε, ενός μωρού το για λίγο δεν παίζει. why|in the|mind|you know|of a|baby|the|for|a little|not|plays because in the mind, you know, of a baby, for a little while doesn't play.

Το για λίγο εύκολα γίνεται για πάντα. The|for|a little|easily|becomes|for|always For a little while easily becomes forever.

Κλαίει, λοιπόν, ο μικρός Έρνστ, ώσπου κάποια στιγμή, επινοεί ένα παιχνίδι. He cries|then|the|little|Ernst|until|some|moment|invents|a|game So, little Ernst cries, until at some point, he invents a game.

Ένα θαυματουργό, όπως θα αποδειχθεί, παιχνίδι. A|miraculous|as|will|be proven|game A miraculous game, as it will prove. Παίρνει μια κουβαρίστρα, την τυλίγει με ένα σπάγκο, He takes|a|ball of yarn|it|wraps|with|a|string He takes a spool, wraps it with a string,

την πετάει μακριά και φωνάζει ένα επιφώνημα «fort!», it|throws|far|and|shouts|an|exclamation|fort throws it far away and shouts an exclamation "fort!",

που στα Γερμανικά σημαίνει κάτι σαν «πάει μακριά, έφυγε». that|in|German|means|something|like|goes|far|left which in German means something like "it goes far away, it's gone."

Μετά το τυλίγει γρήγορα, το φέρνει κοντά του After|it|wraps|quickly|it|brings|close|to him After quickly wrapping it up, he brings it close to him.

και λέει: «Da!». «Να τη! Εδώ είναι!» σημαίνει. and|says|Yes|Here|her|Here|is|means And he says: "Yes!". "Here it is!" it means.

Και ξανά "Fort!" και ξανά "Da!". And|again|Fort|and|again|Yes And again "Fort!" and again "Yes!".

Και, ως δια μαγείας, η αγωνία του καταπραΰνεται. And|as|by|magic|the|anxiety|his|is calmed And, as if by magic, his anxiety calms down. Παύει να κλαίει. He stops|to|cry He stops crying.

Τι συνέβη: αυτό το «fort-da», αυτές οι δύο λεξούλες, What|happened|this|the|||these|the|two|little words What happened: this "fort-da", these two little words,

αναπαράγουν αυτό που τον πονάει, reproduce|this|that|him|hurts reproduce what hurts him,

δηλαδή την απουσία της μητέρας και αναπαράγοντας την, that is|the|absence|of the|mother|and|reproducing|it that is, the absence of the mother and by reproducing it,

σκηνοθετώντας, δηλαδή στην ουσία, αυτήν την απουσία, directing|that is|in|essence|this|the|absence directing, that is essentially this absence,

τη μετριάζει, την ελέγχει. it|moderates|it|controls it mitigates it, it controls it.

Γίνεται, λοιπόν, εδώ, αν το σκεφτούμε, μια μεγάλη ανατροπή. It happens|therefore|here|if|it|we think|a|big|reversal So, here, if we think about it, there is a great reversal.

Θεωρώ, αυτή την κίνηση, του μικρού Ερνστ σαν μία... I consider|this|the|movement|of|little|Ernst|as|a I consider this movement of little Ernst as a...

Θεωρώ αυτόν τον μικρό έναν εμβληματικό δημιουργό, I consider|him|the|little|an|emblematic|creator I consider this little one an emblematic creator,

γιατί δημιουργία είναι αυτή η κίνηση που μας μεταμορφώνει why|creation|is|this|the|movement|that|us|transforms because creation is this movement that transforms us

από αντικείμενο μιας οδύνης σε υποκείμενο ικανό να χειριστεί αυτήν την οδύνη. from|object|of a|pain|into|subject|capable|to|handle|this|the|pain from an object of suffering into a subject capable of handling that suffering.

Υπάρχει, όμως, η συνέχεια της ιστορίας, There is|however|the|continuation|of the|story However, there is the continuation of the story,

που είναι και η ειρωνείας της ιστορίας, that|is|and|the|irony|of|history which is also the irony of the story,

γιατί ήταν 18 μηνών όταν έπαιζε αυτό το παιχνίδι. because|he was|months|when|he played|this|the|game because he was 18 months old when he played this game.

Στα 5 του χρόνια η μητέρα δεν θα γυρίσει ποτέ πίσω. At|his|years|the|mother|not|will|return|ever|back At the age of 5, the mother will never come back.

Είναι η σκιά του πραγματικού. It is|the|shadow|of|reality It is the shadow of the real.

Θα πεθάνει η μαμά του η Σοφία, η αγαπημένη κόρη του Φρόυντ. will|die|the|mom|his|the|Sophia|the|beloved|daughter|of|Freud His mother Sophia, Freud's beloved daughter, will die.

Θα πεθάνει από μια επιδημία γρίπης. He will|die|from|a|epidemic|of flu She will die from an influenza epidemic.

Η σκιά του πραγματικού έχει να αντιμετωπίσει τώρα The|shadow|of|reality|has|to|confront|now The shadow of the real now has to face

έναν πραγματικό θάνατο. a|real|death a real death.

Υπάρχει και μία μικρή λεπτομέρεια: έφερε στην κοιλιά της η μητέρα ένα κοριτσάκι, There is|and|a|small|detail|brought|in the|belly|her|the|mother|a|girl There is also a small detail: the mother carried a little girl in her womb,

που δεν πρόλαβε ποτέ να γεννηθεί. that|not|had time|ever|to|be born who never had the chance to be born.

Τι έγινε αυτός ο μικρός; What|happened|to him|the|little one What happened to this little one?

Έγινε ψυχαναλυτής και μάλιστα πέθανε σε βαθύ γήρας πριν από λίγα χρόνια. He became|psychoanalyst|and|indeed|he died|at|advanced|old age|before|of|few|years He became a psychoanalyst and even died in old age a few years ago. Όσο ετοίμαζα την ομιλία σκεφτόμουν As|I was preparing|the|speech|I was thinking As I was preparing the speech, I was thinking

πόσο τυχαίο είναι άραγε το γεγονός, how|random|is|I wonder|the|event how coincidental is it, I wonder,

ότι ό,τι έκανε ο μεγάλος πια Έρνστ Φρόυντ, ο ψυχαναλυτής, that||did|the|great|now|Ernst|Freud|the|psychoanalyst that everything the great now Ernst Freud, the psychoanalyst, ό,τι έγραψε, ό,τι δημοσίευσε, |he wrote||he published did, everything he wrote, everything he published,

ό,τι μελέτες έκανε, ένα θέμα είχαν μόνο: |studies|he/she/it did|one|subject|they had|only Whatever studies he conducted, they had only one theme:

τη μελέτη της σχέσης του δεσμού μάνας-βρέφους. the|study|of the|relationship|of the|bond|mother|infant the study of the mother-infant bond.

Πόσο αυτή η απώλεια, αυτό που χάθηκε όταν ήταν 5 χρονών, How much|this|the|loss|that|that|was lost|when|he/she was|years old How much did this loss, what was lost when he was 5 years old,

καθόρισε το έργο του; defined|the|work|his shape his work?

Και πόσο, εντέλει, το κάθε έργο που θα επιλέξουμε να ονομάσουμε «δημιουργία» And|how much|ultimately|the|each|work|that|will|we choose|to|name|'creation' And how much, ultimately, each work that we choose to call "creation" δεν προσδιορίζεται τελικά, does not|get defined|ultimately is not ultimately defined,

δεν ονειρεύεται να διορθώσει μια πραγματικότητα. does not|dreams|to|correct|a|reality does not dream of correcting a reality.

Πόσο δεν υπάρχει αυτό το άρρητο αίτημα πίσω από κάθε έργο, how much|not|exists|this|the|unspoken|request|behind|from|every|work How much this unspoken demand does not exist behind every work, να κάνουμε μια παρουσία, απουσία. to|make|a|presence|absence to make a presence, absence.

να διορθώσουμε μια ανεπαρκή πραγματικότητα; to|correct|a|inadequate|reality to correct an inadequate reality?

Ένα «fort-da» δηλαδή. One|||that is A "fort-da" that is.

Η δεύτερη ιστορία αφορά τον Νίκο. The|second|story|concerns|the|Niko The second story is about Nikos.

Ο Νίκος είναι ένας τρόφιμος στο ψυχιατρείο. The|Nikos|is|a|inmate|in the|psychiatric hospital Nikos is a resident at the psychiatric hospital.

Τον συνάντησα πριν κάμποσα χρόνια, I|met|before|several|years I met him several years ago,

όταν μαζί με τον σκηνοθέτη Γιάννη Κασπίρη, φτιάχναμε ένα ντοκιμαντέρ για την τρέλα, when|together|with|the|director|Giannis|Kaspiris|we were making|a|documentary|about|the|madness when together with the director Giannis Kaspiris, we were making a documentary about madness,

για την πάλαι ποτέ, αν θυμάστε, ΝΕΤ, την κρατική τηλεόραση. for|the|once|past|if|you remember|NET|the|state|television for the once upon a time, if you remember, NET, the state television.

Είχαμε μπει, λοιπόν, μέσα με την κάμερα στο περίπτερο των βαριών περιστατικών We had|entered|therefore|inside|with|the|camera|in the|booth|of the|serious|incidents So, we had entered the heavy incidents booth with the camera.

και είχαμε μείνει άφωνοι. and|we had|remained|speechless And we were left speechless.

Ο Νίκος, καταρχήν να σας πω, γεννήθηκε μέσα στο άσυλο. The|Nikos|first of all|to|you||was born|inside|in the|asylum Nikos, let me tell you, was born inside the asylum.

Σε όλη του τη ζωή δεν έχει γνωρίσει κάτι άλλο εκτός από το Δαφνί. In|all|his|the|life|not|has|experienced|something|else|outside|from|the|Dafni Throughout his life, he has known nothing else but Daphni.

Η μάνα του ήταν ήδη τρόφιμος στο Δαφνί. The|mother|his|was|already|inmate|in|Dafni His mother was already a resident at Dafni.

Ο άνθρωπος αυτός, μόλις μπήκαμε μέσα, The|man|this|as soon as|we entered|inside This man, as soon as we entered,

-- ξέρετε πώς είναι οι χώροι ενός ασύλου -- you know|how|are|the|spaces|of a|asylum -- you know what the spaces of an asylum are like -- εμείς μόλις μπήκαμε, όμως, σε αυτούς τους χώρους we|just|entered|however|into|these|the|spaces we had just entered, however, into these spaces. ήταν σαν να μπαίναμε σε ένα μουσείο σύγχρονης τέχνης. it was|like|to|we were entering|into|a|museum|contemporary|art It was like entering a modern art museum.

Όλοι οι τοίχοι ήταν θαυμαστά ζωγραφισμένοι, χαραγμένοι. All|the|walls|were|wonderfully|painted|engraved All the walls were wonderfully painted, engraved.

Πώς είναι δυνατόν ένας άνθρωπος, How|is|possible|one|man How is it possible for one person,

-- ο Νίκος ήταν ο δημιουργός -- the|Nikos|was|the|creator -- Nikos was the creator --

σαν τον Νίκο, που δεν έχει διδαχθεί ποτέ του τίποτα, like|Nikos||who|not|has|taught|ever|him|anything like Nikos, who has never been taught anything, που δεν έχει καν την ικανότητα ομιλίας, that|not|has|even|the|ability|speech who doesn't even have the ability to speak,

που τραυλίζει, που δεν ξέρει τι θα πει προοπτική. who|stutters|who|not|knows|what|will||perspective who stutters, who doesn't know what the word perspective means.

Πώς είναι δυνατόν με μια χαλασμένη σούστα, How|is|possible|with|a|broken|suspension How is it possible with a broken spring,

που έχει ξεκολλήσει κάτω από το κρεβάτι του, that|has|come unstuck|under|from|the|bed|his that has come unstuck from under his bed,

να χαράζει τους τοίχους και να μεταμορφώνει το σύμπαν; to|scratch|the|walls|and|to|transform|the|universe scratching the walls and transforming the universe?

Μείναμε άφωνοι. Απορία. We were left|speechless|Wonder We were speechless. Wonder.

Η δημιουργία, επαναλαμβάνω, έχει ένα κομμάτι απορίας που κουβαλάει μέσα της. The|creation||has|a|piece|of wonder|that|carries|within|it Creation, I repeat, carries a piece of wonder within it.

Εκείνη τη στιγμή, σαν από μηχανής θεός, That|the|moment|like|from|machine|god At that moment, as if by a god from the machine,

εμφανίστηκε ένας άλλος τρόφιμος του ψυχιατρείου, appeared|another|other|inmate|of|psychiatric hospital another inmate of the psychiatric hospital appeared,

με μεγάλη δυνατότητα ομιλίας, ο Μιχάλης. with|great|ability|speech|the|Michalis with great speaking ability, Michalis.

Βλέπει την απορία μας, θέλει να βοηθήσει, He sees|the|question|our|he wants|to|help He sees our confusion, he wants to help,

πιάνει τον Νίκο, του λέει: catches|the|Niko|to him|says He catches Nikos, and says to him:

«Έλα εδώ Νίκο. Όλα αυτά από πού βγήκαν; Όλα αυτά τα έργα», δείχνει τα έργα. Come|here|Niko|All|these|from|where|came out|All|these|the|works|shows|the|works "Come here Nikos. Where did all this come from? All these works," he points to the works.

Ο Νίκος δε μιλάει. The|Nikos|does not|speak Nikos doesn't speak.

Ο Μιχάλης επιμένει: The|Michalis|insists Michalis insists:

«Κάπου ήσαν κρυμμένα όλα αυτά!» του λέει, «Από που βγήκαν;» Somewhere|were|hidden|all|these|to him|says|From|where|came out "Somewhere all of this was hidden!" he says to him, "Where did they come from?"

Εξακολουθεί να μη μιλάει και τότε ο Μιχάλης πιάνει και του λέει: He continues|to|not|speaks|and|then|the|Michalis|catches|and|to him|says He still doesn't speak, and then Michalis grabs him and says:

«Μήπως βγήκαν από εδώ;», δείχνει το κεφάλι του Νίκου. Perhaps|they came out|from|here|he points|the|head|of|Nikos "Maybe they came from here?" he points to Nikos' head.

«Μήπως από εδώ;», δείχνει την καρδιά του. Perhaps|from|here|he shows|the|heart|his "Maybe from here?" he points to his heart.

«Μήπως από εδώ;», δείχνει το σώμα του. Perhaps|from|here|he points|the|body|his "Maybe from here?" his body points.

Ξέρετε, δεν έχω ακούσει πιο εύστοχα διατυπωμένη συμπύκνωση You know|not|I have|heard|more|aptly|articulated|condensation You know, I haven't heard a more aptly phrased condensation

του ανοιχτού ερωτήματος της απορίας, που θέτει η δημιουργία. the|open|question|of the|wonder|that|poses|the|creation of the open question of wonder that creation poses.

Έχει να κάνει κάτι με το μυαλό; Με την καρδιά; Με το σώμα μας; Does it have|to|do|something|with|the|mind|With|the|heart|With|the|body|our Does it have to do with the mind? With the heart? With our body?

Από που βγήκαν όλα αυτά, Νίκο; From|where|came out|all|these|Niko Where did all this come from, Nikos?

Ο Νίκος παραμένει βουβός. The|Nikos|remains|silent Nikos remains silent.

Ο Μιχάλης απογοητευμένος γυρνάει και μας λέει: The|Michalis|disappointed|turns|and|us|says Mihalis, disappointed, turns to us and says:

«Δεν μιλάει». Not|speaks "He doesn't speak."

Εκείνη την ώρα, That|the|hour At that moment,

-- αυτά είναι καταγεγραμμένα σε ντοκιμαντέρ- these|are|recorded|in|documentary -- these are recorded in a documentary--

ο Νίκος γυρνάει μπροστά στον φακό και λέει: «Μιλάει, μιλάει», the|Nikos|turns|in front|to the|camera|and|says|He speaks|speaks Nikos turns to the camera and says: "He speaks, he speaks," μιλώντας στο τρίτο πρόσωπο για τον εαυτό του. speaking|in the|third|person|about|him|self|his speaking in the third person about himself.

Λοιπόν, αυτό το: «Μιλάει, μιλάει» του αυτιστικού Νίκου, well|this|the|He talks||of|autistic|Niko Well, this: "He talks, he talks" of the autistic Nikos,

συμπυκνώνει, για μένα, την πεμπτουσία της δημιουργίας, condenses|for|me|the|quintessence|of|creation captures, for me, the essence of creation,

γιατί αυτά τα έργα του γίνανε ακριβώς για να εκφράσουν why|these|the|works|of him|became|exactly|to|(particle for infinitive)|express because these works of his were made precisely to express αυτό που δε μπορεί να πει με λόγια. this|that|not|can|to|say|with|words what he cannot say in words.

Δημιουργία, λοιπόν, είναι η ανάκτηση μιας χαμένης γλώσσας. Creation|therefore|is|the|recovery|of a|lost|language Creation, therefore, is the recovery of a lost language.

Δεν ξέρω πώς τα έκανε αυτά ο Νίκος, I do not|know|how|those|did|these|the|Nikos I don't know how Nikos did these things,

όπως δεν ξέρω πώς όλοι αυτοί οι θαυμαστοί δημιουργοί της Αρτ Μπρουτ, as|not|I know|how|all|these|the|wonderful|creators|of|Art|Brut just as I don't know how all these wonderful creators of Art Brut,

εκτός παιδείας, εκτός διδαχής, εκτός πανεπιστημίων, outside|education|outside|teaching|outside|universities outside of education, outside of teaching, outside of universities,

φτιάξανε μοναδικά αριστουργήματα. they created|unique|masterpieces They created unique masterpieces.

Επαναλαμβάνω, ευτυχώς υπάρχει ένα ανερμήνευτο κομμάτι στη δημιουργία. I repeat|fortunately|there is|a|unexplainable|part|in the|creation I repeat, fortunately there is an unexplainable piece in the creation.

Εκείνο που ξέρω να πω είναι, ότι κάθε απώλεια στη ζωή μας That|which|I know|to||is|that|every|loss|in|life|our What I know to say is that every loss in our lives

δημιουργεί μια συνθήκη εγκλεισμού, creates|a|condition|of confinement creates a condition of confinement,

αλλά και ταυτόχρονα τη δυνατότητα εξόδου από αυτόν τον εγκλεισμό. but|and|simultaneously|the|possibility|exit|from|this|the|confinement but also the possibility of escaping from this confinement.

Τρίτη ιστορία. Third|story Third story.

Τρίτη ιστορία είναι η Μελίνα. Third|story|is|the|Melina The third story is about Melina.

Η Μελίνα είναι ένα πεντάχρονο κοριτσάκι, σε έναν παιδικό σταθμό της χώρας μας. The|Melina|is|a|five-year-old|girl|in|a|preschool|kindergarten|of|country|our Melina is a five-year-old girl in a kindergarten in our country.

Η Ελένη Σουκούρογλου, παλιά μου φοιτήτρια και νυν πολύ καλή ψυχολόγος, The|Helen|Soukouroglo|former|my|student|and|now|very|good|psychologist Helen Soukouroglou, my former student and now a very good psychologist,

έκανε μια καταπληκτική πτυχιακή εργασία did|a|amazing|thesis|project did an amazing thesis

για το πώς τα παιδιά απεικονίζουν την κρίση. about|the|how|the|children|depict|the|crisis on how children depict the crisis.

Η Μελίνα, λοιπόν, δείτε πώς την απεικόνισε εδώ την κρίση. The|Melina|therefore|see|how|her|depicted|here|the|crisis So, Melina, see how she depicted the crisis here.

«Μια χοντρή κυρία», λέει «με βυζιά και μεγάλα χέρια A|fat|lady|says|with|breasts|and|large|hands "A fat lady," she says, "with breasts and big hands

και κυρίως μεγάλο στόμα, γιατί μπήκε μέσα στο σπίτι μας and|mainly|big|mouth|because|it entered|inside|in the|house|our and mainly a big mouth, because she came into our house

για να μας φάει όλα τα ευρώ μας. to|(subjunctive particle)|us|eat|all|the|euros|our to eat all our euros."

Άνοιξε το ψυγείο, πήρε ό,τι βρήκε μέσα He opened|the|refrigerator|He took||he found|inside She opened the fridge, took whatever she found inside.

και έμεινε άδειο το ψυγείο», λέει. and|remained|empty|the|refrigerator|says "and the fridge remained empty," he says.

Όταν είδα αυτήν την απεικόνιση της κρίσης, ο νους μου When|I saw|this|the|depiction|of the|crisis|the|mind|my When I saw this depiction of the crisis, my mind

-- έστω ποιητική αδεία, αλλά όχι μόνο ποιητική αδεία -- let it be|poetic|license|but|not|only|poetic|license -- albeit poetic license, but not only poetic license --

πήγε σε αυτόν τον φοβερό πίνακα του Ντε Kούνινγκ. he went|to|that|the|terrible|painting|of|de|Kooning went to that terrible painting by de Kooning.

Ένας από τους πιο χαρακτηριστικούς ζωγράφους της γυναικείας μορφής. One|of|the|most|characteristic|painters|of the|female|form One of the most characteristic painters of the female form.

Δείτε αυτά τα χρώματα, τα αγριεμένα μάτια, τα επιθετικά δόντια. See|these|the|colors|the|fierce|eyes|the|aggressive|teeth Look at these colors, the wild eyes, the aggressive teeth.

Είναι σαν να απεικονίζονται εδώ, It is|as|to|are depicted|here It is as if all the primal fears we have about female power are depicted here,

όλοι οι αρχέγονοι φόβοι που έχουμε για τη γυναικεία δύναμη. all|the|primal|fears|that|we have|about|the|female|power

Μελετητές του έργου του επισήμαναν τις κακές σχέσεις Researchers|of|work|his|pointed out|the|bad|relationships Scholars of his work pointed out the poor relationship

που είχε ο ζωγράφος με τη μητέρα του, που χώρισε από τον πατέρα του, that|had|the|painter|with|the|mother|his|who|divorced|from|the|father|his the painter had with his mother, who divorced his father,

όταν ο ζωγράφος ήταν 5 χρονών. when|the|painter|was|years old when the painter was 5 years old.

Την ίδια εποχή, δηλαδή, που η μικρή Μελίνα ζωγράφιζε τη δική της κρίση. The|same|time|that is|when|the|little|Melina|was painting|her|own|her|crisis At the same time, that is, when little Melina was painting her own judgment.

Να θυμηθούμε βέβαια εδώ, τη γνωστή φράση του Πικάσο, που λέει: To|remember|of course|here|the|famous|phrase|of|Picasso|that|says Let us remember here, the famous phrase by Picasso, which says:

«Έπρεπε να γεράσω για να μάθω να ζωγραφίζω σαν ένα μικρό παιδί». I had to|(particle)|grow old|in order to|(particle)|I learned|(particle)|I paint|like|a|small|child "I had to grow old to learn to paint like a little child." Νομίζω ότι μπορούμε να φανταστούμε, -- με τη φαντασία όλα τα μπορούμε -- I think|that|we can|to|imagine|with|the|imagination|everything|the|we can I think we can imagine, -- with imagination we can do anything --

να ρίξουμε μια μαγική γέφυρα ανάμεσα στον δεξί πίνακα, to|throw|a|magical|bridge|between|to the|right|board to throw a magical bridge between the right canvas,

που ζωγραφίστηκε το 1950, από αυτό τον πολύ διάσημο εκπρόσωπο that|was painted|the|by|this|the|very|famous|representative painted in 1950, by this very famous representative

του αφηρημένου εξπρεσιονισμού. the|abstract|expressionism of abstract expressionism.

Τότε, το 1950, μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, Then|the|after|the|World|War|II At that time, in 1950, after World War II,

όπου όλος ο κόσμος και η τέχνη μαζί, άλλαζαν. where|all|the|world|and|the|art|together|were changing when the whole world and art together were changing.

Να ενώσουμε αυτό, λοιπόν, με ένα μικρό κοριτσάκι, To|unite|this|therefore|with|a|small|girl Let's connect this, then, with a little girl,

που ζωγραφίζει την κρίση σε έναν παιδικό σταθμό, that|paints|the|crisis|in|a|preschool|center who is painting the crisis in a kindergarten,

στη μαστιζόμενη από κρίση, χώρα μας. in|plagued|by|crisis|country|our in our country, which is plagued by crisis.

Αυτές οι τρεις, τόσο διαφορετικές, ιστορίες, που σας ανέφερα, These|the|three|so|different|stories|that|to you|I mentioned These three, so different, stories that I mentioned to you,

έχουν ένα κοινό νήμα, την απώλεια. they have|a|common|thread|the|loss they have a common thread, loss.

Αν το σκεφτούμε, όμως, δεν είναι τόσο έξω από εμάς. If|it|we think|however|not|is|so|outside|from|us If we think about it, however, it is not so far from us. Ο καθένας από εμάς, όπως ο μικρός Έρνστ, φοβήθηκε ότι κάποια στιγμή The|everyone|from|us|like|the|little|Ernst|feared|that|some|moment Each of us, like little Ernst, feared that at some point

θα μείνει, για λίγο ή για πολύ, μόνος του. will|stay|for|a little|or|for|a long time|alone|him he would be left, for a little while or a long time, alone.

Και σαν τον Νίκο, έζησε ο καθένας μας την αγριάδα ενός εγκλεισμού. And|like|the|Niko|lived|the|each|of us|the|harshness|of a|confinement And like Nikos, each of us lived through the harshness of confinement.

Όχι σε ένα άσυλο. No|in|one|asylum Not in an asylum.

Σε έναν αδιέξοδο έρωτα, σε μια ασφυκτική πραγματικότητα, In|a|dead-end|love|in|a|suffocating|reality In a dead-end love, in a suffocating reality,

μέσα σε μια μεγάλη διάψευση. inside|in|a|big|denial within a great disillusionment.

Και βέβαια, σαν τη μικρή Μελίνα, όλοι μας ζούμε την αθλιότητα And|of course|like|the|little|Melina|all|us|live|the|misery And of course, like little Melina, we all live the misery

μιας οικονομικής και ανθρωπιστικής κρίσης, που δεν δημιουργεί μόνο συνθήκες απώλειας, an|economic|and|humanitarian|crisis|that|not|creates|only|conditions|loss of an economic and humanitarian crisis, which not only creates conditions of loss,

αλλά και απαξιώνει αυτούς που υφίστανται αυτές τις απώλειες. but|and|devalues|those|who|suffer|these|the|losses but also devalues those who suffer these losses.

Ξέρετε, αυτό το «Φταις, που δεν έχεις δουλειά! You know|this|the|You are to blame|for|not|you have|job You know, this "It's your fault for not having a job!" Φταις, που χάνεις το κουράγιο σου! Φταις, που δεν τα καταφέρνεις!». You are to blame|for|losing|the|courage|your|You are to blame|for|not|it|succeed It's your fault for losing your courage! It's your fault for not succeeding!

Κι όλη αυτή η ενοχοποίηση, And|all|this|the|guilt And all this blaming,

μπορούμε να καταλάβουμε, πόσο κακοποιεί τη δημιουργικότητα we can|(particle for infinitive)|understand|how much|harms|the|creativity we can understand how much it harms creativity

και τη δημιουργία, για την οποία εδώ σήμερα μιλάμε. and|the|creation|about|the|which|here|today|we are talking and the creation that we are talking about here today.

Υπάρχει, όμως. There is|however It exists, however.

Αν υποθέσουμε ότι ο καθένας μας κουβαλάει μια ιστορία απώλειας, If|we assume|that|the|each|of us|carries|a|story|of loss If we assume that each of us carries a story of loss,

αυτό από μόνο του, τον καθιστά δυνάμει δημιουργό. this|by|only|itself|him|makes|potentially|creator that alone makes us potentially creators.

Υπάρχει στον καθένα μας. There is|in each|every one|us It exists in each of us.

Στον καθένα μας μέσα, μια ορμή, που κάποια στιγμή, In the|each|of us|inside|a|impulse|that|some|moment Inside each of us, a drive that at some point,

τον φέρνει σε επαφή με την απώλεια, με την επεξεργασία της απώλειας, him|brings|in||with|the|loss|with|the|processing|of|loss brings us into contact with loss, with the processing of loss,

πρόσωπο με πρόσωπο, χωρίς να τη συγκαλύψει και τότε, face|with|face|without|to|her|conceal|and|then face to face, without concealing it and then,

αποτυπώνεται το ίχνος του σε έναν στίχο, σε έναν έρωτα, σε έναν αγώνα, is imprinted|the|trace|of him|in|one|verse|in|one|love|in|one|struggle the trace of it is imprinted in a verse, in a love, in a struggle,

στην ένταξη σε μια συλλογικότητα, ακόμα και σε ένα έργο, in the|integration|into|a|community|even|and|in|a|project in the inclusion in a community, even in a work,

που μπορεί να μην έχει το μεγαλείο ενός σπουδαίου έργου τέχνης, that|may|to|not|has|the|grandeur|of a|great|work|of art which may not have the grandeur of a great work of art,

είναι, όμως, το δικό του δημιούργημα. is|however|the|own|his|creation is, however, its own creation.

Σε αυτό το δικό του δημιούργημα, όταν αποτυπώνεται το ίχνος του, In|this|the|own|his|creation|when|is imprinted|the|trace|his In this own creation, when its trace is captured,

εκείνη τη στιγμή, γίνεται ο συγγραφέας της μοίρας του. that|the|moment|becomes|the|author|of|fate|his At that moment, he becomes the author of his fate.

Εκείνη τη στιγμή, δίνει μια μορφή στη μοίρα του. That|the|moment|gives|a|shape|to the|fate|his At that moment, he gives shape to his destiny.

Πόσο σημαντικό είναι να αντιλαμβανόμαστε τον εαυτό μας How|important|is|to|understand|the|self|our How important it is to perceive ourselves

μέσα από μια τέτοια δυνατότητα; through|from|such|such|possibility through such a possibility?

Είναι μια δύναμη, που δεν μπορεί, που αξίζει μάλλον, It is|a|force|that|not|can|that|deserves|rather It is a power that cannot be taken away from us, rather it deserves,

να μην μπορεί κανείς να μας την πάρει. to|not|can|anyone|to|us|it|take that no one can take it from us.

Όμως εδώ, δεν έχουμε συμμάχους. But|here|not|we have|allies However, here, we have no allies.

Δεν έχουμε συμμάχους, γιατί η κοινωνία μας, We do not|have|allies|because|the|society|our We have no allies because our society,

όπως την ονομάζουν μια νηπενθής κοινωνία, as|her|they call|a|oblivion-inducing|society as they call it a nepenthe society,

λέει «όχι» στην επεξεργασία της απώλειας. says|no|to the|processing|of|loss says "no" to processing loss.

Μάλιστα, όπως ο διάολος το λιβάνι, αποφεύγει την επεξεργασία της απώλειας. Indeed|like|the|devil|the|incense|avoids|the|processing|of the|loss Indeed, like the devil avoids incense, it avoids processing loss.

Να προχωράμε μπροστά, μια άρρητη επιταγή, να μην κοιτάμε τίποτα πίσω. To|move|forward|one|unspoken|imperative|to|not|look|anything|back To move forward, an unspoken imperative, to look back at nothing.

Έτσι όμως, μένουν ανοιχτά και ανεπεξέργαστα... Thus|however|remain|open|and|unprocessed However, this leaves many open and unprocessed...

ένα σωρό συλλογικά και ατομικά τραύματα. a|pile|collectively|and|individually|traumas a lot of collective and individual traumas.

Και η θλίψη, ένα ιατρικό συμβάν, ζητάει ένα χάπι για να γιατρευτεί. And|the|sadness|a|medical|event|asks for|a|pill|||be cured And sadness, a medical event, asks for a pill to heal.

Και οι απώλειες ή μας διαλύουν ή τις αγνοούμε And|the|losses|either|us|destroy|or|them|we ignore And losses either break us apart or we ignore them.

σαν να μη συμβαίνουν ποτέ, σα να μην υπάρχουν. as|if|not|happen|ever|as|if||exist as if they never happen, as if they do not exist.

«Φαστ φουντ. Φαστ λος (απώλεια)». Fast|food|Fast|loss|(loss) "Fast food. Fast loss."

Μια ξεπέτα στην επεξεργασία της απώλειας, A|quick fix|in the|processing|of the|loss A quick fix in the processing of loss,

όπως το φαστ φουντ. like|the|fast|food just like fast food.

Αν πίσω από όλα αυτά, μέσα σε μια τέτοια άρνηση της απώλειας, If|behind|from|all|these|within|in|a|such|denial|of the|loss If behind all this, within such a denial of loss,

κυριαρχεί ο φόβος του θανάτου. dominates|the|fear|of|death the fear of death prevails.

Υπάρχει μια παροιμία που λέει: There is|a|proverb|that|says There is a saying that goes:

«Αν δε ξέρεις πού πας, πιάσου από την αρχή». If|not|you know|where||hold on|from|the|beginning "If you don't know where you're going, hold on to the beginning."

Εκεί στην αρχή, λοιπόν, αν κάνουμε ένα νοερό ταξίδι στις αρχές, There|in the|beginning|then|if|we make|a|mental|journey|to the|beginnings So there at the beginning, if we take a mental journey to the beginnings,

θα δούμε ότι η μελαγχολία είναι μια ελληνική λέξη. we will|see|that|the|melancholy|is|a|Greek|word we will see that melancholy is a Greek word.

Θα δούμε, επίσης, ότι ο πιο σημαντικός θεραπευτικός ναός της αρχαιότητας, We will|see|also|that|the|most|important|therapeutic|temple|of the|antiquity We will also see that the most important therapeutic temple of antiquity,

το Ασκληπιείο, πόσο τυχαίο είναι που επιλέγεται να χτιστεί the|Asclepius temple|how|coincidental|is|that|is chosen|to|be built the Asclepius, how coincidental it is that it was chosen to be built

δίπλα στην Επίδαυρο. next to|in|Epidaurus next to Epidaurus.

Δηλαδή, ο πόνος, ένα αναπόσπαστο κομμάτι με την ποίηση, τη ζωή, την τέχνη. That is|the|pain|an|inseparable|part|with|the|poetry|the|life|the|art That is, pain, an inseparable part of poetry, life, art. Εκείνοι, λοιπόν, οι Έλληνες μπόρεσαν να κάνουν τον φόβο του θανάτου They|therefore|the|Greeks|were able|to|make|the|fear|of|death Those Greeks, therefore, were able to turn the fear of death

οίστρο της ζωής. inspiration|of|life into the inspiration of life.

Πιστεύω, λοιπόν, ότι ο τόπος μας κρύβει ακόμα εκπλήξεις. I believe|therefore|that|the|place|our|hides|still|surprises I believe, therefore, that our place still hides surprises.

Δεν εννοώ εκπλήξεις με σκελετούς σε τάφους. I do not|mean|surprises|with|skeletons|in|graves I don't mean surprises with skeletons in graves.

Εννοώ εκπλήξεις, όπως για παράδειγμα, να ξανακάνουμε επίκαιρο I mean|surprises|like|for|example|to|redo|relevant I mean surprises, such as, for example, to make relevant again

τον μύθο των Αλκυονίδων ημερών. the|myth|of the|Alcyonides|days the myth of the Halcyon days.

Οι Αλκυονίδες μέρες, The|Halcyon|days The Halcyon days,

όπου αναπάντεχα τελείως, μέσα στον χειμώνα, where|unexpectedly|completely|in||winter where unexpectedly, in the middle of winter,

υπάρχει κάτι σαν μια αναλαμπή, ένα μικρό καλοκαιράκι. there is|something|like|a|flash|a|small|summer there is something like a flash, a little summer.

Η παγωνιά φεύγει, έρχεται η ζεστασιά και όλος ο τόπος φροντίζει... The|cold|leaves|comes|the|warmth|and|all|the|place|cares The cold goes away, warmth comes, and the whole place takes care...

-- υπογραμμίζω το φροντίζει -- I underline|the|takes care of -- I emphasize the care --

ένα πουλί, την Αλκυόνη, που πρέπει να κλωσήσει τα αυγά του. a|bird|the|Alcyone|that|must|to|hatch|the|eggs|its a bird, the Halcyon, that must hatch its eggs.

Αυτές οι Αλκυονίδες μέρες, αυτή η αναλαμπή μέσα στον χειμώνα, These|the|Halcyon|days|this|the|flash|within|in the|winter These Halcyon days, this flash of light in the winter,

μας κάνει να πιστεύουμε ότι σε αυτόν τον τόπο, όλα είναι δυνατά. us|makes|to|believe|that|in|this|the|place|everything|are|possible makes us believe that in this place, everything is possible. Και ότι αν πιστέψουμε αυτό το «όλα είναι δυνατά», And|that|if|we believe|this|the|all|are|possible And that if we believe in this "everything is possible,"

που είναι και το μυστικό της δημιουργίας, τότε όλα είναι δυνατά. which|is|and|the|secret|of|creation|then|all|are|possible which is also the secret of creation, then everything is possible.

Αν κάτι θα θυμάστε από μένα, από αυτή την ομιλία, If|something|will|remember|from|me|from|this|the|speech If there is something you will remember from me, from this speech,

αυτό θα ήθελα να είναι αυτό: this|would|like|to|be|this I would like it to be this:

«Ο καθένας μας. Ένας δυνάμει δημιουργός». The|each|of us|One|potentially|creator "Each of us. A potential creator."

Ευχαριστώ. Thank you Thank you.

(Χειροκρότημα) applause (Applause)

SENT_CWT:AFkKFwvL=7.51 PAR_TRANS:gpt-4o-mini=7.8 en:AFkKFwvL openai.2025-02-07 ai_request(all=399 err=0.00%) translation(all=319 err=0.31%) cwt(all=2556 err=1.17%)