Begin nu met het leren van deze les

Ivanhoe - van Walter Scott, VEERTIENDE HOOFDSTUK

VEERTIENDE HOOFDSTUK

In de hooggewelfde zaal

Van de burgtkasteelen,

Kon men de oude Ridderpraal

Van hun helden-spelen,--

't Uitgedoste strijdrental, d'Eedle stoet van vrouwen, Bij het luid trompetgeschal,

Menigwerf aanschouwen.

Warton.

Prins Jan hield zijn feestelijken maaltijd in het kasteel van

Ashby. Dit was niet hetzelfde gebouw, welks trotsche puinhoopen

den reiziger nog belang inboezemen, en dat in lateren tijd werd

opgericht door Lord Hastings, Groot Kamerheer van Engeland, een der

eerste slachtoffers van de dwingelandij van Richard III, en nog beter

bekend als een van Shakespeare's personaadjes, dan door zijn naam in de geschiedenis. Het kasteel en de stad Ashby behoorden in dien tijd

aan Roger de Quincy, Graaf van Winchester, die, gedurende den tijd

van ons verhaal, in het Heilige land toefde. Prins Jan had intusschen

bezit van zijn kasteel genomen, en beschikte naar goedvinden over zijn

goederen; en daar hij thans de oogen der wereld door zijne gastvrijheid

en pracht trachtte te verblinden, had hij bevel gegeven tot groote

toebereidselen, om het feest zoo schitterend mogelijk te maken.

De Hoffouriers van den Prins, die bij deze en andere gelegenheden het

volle koninklijke gezag uitoefenden, hadden al, wat zij voor de tafel

van hun meester geschikt oordeelden, uit de omstreken geroofd. Er

was ook een groote menigte gasten genoodigd; en Prins Jan, zich in

de noodzakelijkheid bevindende, om de volksgunst te zoeken, had deze

uitnoodigingen tot eenige aanzienlijke Saksische en Deensche familiën

uitgestrekt, zoowel als tot de Normandische edelen en heeren uit

den omtrek. Hoewel de Angel-Saksers bij gewone gelegenheden veracht

en vernederd werden, moest hun groot getal hen natuurlijk geducht

maken in de burgerlijke onlusten, die ophanden schenen, en het was

noodzakelijk, om de gunst van de voornaamsten onder hen te verwerven.

Het was dus de bedoeling van den Prins, aan welke hij ook gedurende

eenigen tijd getrouw bleef, om deze ongewone gasten met eene

beleefdheid te behandelen, die zij zelden ondervonden. Maar ofschoon

niemand met mindere schroomvalligheid zijne gewoonten en gevoelens

naar zijn belang wist te plooien, was het echter het ongeluk van

dezen Prins, dat zijne lichtzinnigheid en moedwilligheid gedurig

weder boven kwamen, en aan alles weder den bodem insloegen, wat hij

door vroegere veinzerij gewonnen had.

Van dezen lichtzinnigen aard gaf hij een merkwaardig bewijs in

Ierland, toen hij door zijn vader, Hendrik II, daarheen gezonden

werd, om de genegenheid der inwoners van deze nieuwe en gewichtige

bezitting der Normandische kroon te winnen. Bij deze gelegenheid

wedijverden de Iersche opperhoofden met elkander, om den jongen

Prins hun eerbiedige hulde en den vredekus aan te bieden. Maar,

in plaats van hunne begroeting met beleefdheid aan te nemen, konden

Jan en zijn moedwillig gevolg de verzoeking niet wederstaan, om de

Iersche edelen bij hunne lange baarden te trekken, een gedrag, dat,

zooals men verwachten kon, de hoogste verontwaardiging wekte bij de

beleedigde Ieren, en noodlottige gevolgen had voor de Normandische

heerschappij in dat land. Het is noodig, deze wispelturigheid van

Jan's karakter in het oog te houden, om zijn gedrag gedurende den avond, waarvan nu sprake is, verstaanbaar te maken.

Zooals hij zich in meer bedaarder oogenblikken voorgenomen had, ontving

Prins Jan Cedric en Athelstane met uitstekende vriendelijkheid,

en betuigde zonder eenigen wrevel, zijne teleurstelling, toen

de ongesteldheid van Rowena door den eerste als de reden werd

opgegeven, waarom zij aan zijne eervolle uitnoodiging niet had kunnen

voldoen. Cedric en Athelstane droegen beiden de Saksische kleeding,

die, ofschoon op zich zelve niet smakeloos en bij deze gelegenheid

uit kostbare stoffen bestaande, zoo zeer in maaksel en voorkomen van

die der overige gasten verschilde, dat Prins Jan het zich tot geene

geringe verdienste bij Waldemar Fitzurse aanrekende, dat hij niet

lachte, bij een gezicht, dat de mode van dien tijd zoo bespottelijk

maakte. Evenwel, met het oog van het gezond verstand gezien, was

de korte, nauwe _tunica_ en de lange mantel der Saksers bevalliger

en gemakkelijker, dan het kostuum der Normandiërs, wier onderkleed

uit een lang wambuis bestond, zoo wijd, dat het op een hemd of een

voermanskiel geleek, en daarover een nauwe mantel, die noch tegen de

koude noch tegen den regen beschermde, en welks eenige doel scheen te

zijn, zoo veel bontwerk, borduursel en juweelen ten toon te spreiden,

als het vernuft van den kleermaker er met mogelijkheid aan te pas

kon brengen. Karel de Groote, onder wiens regeering ze het eerst

werd ingevoerd, schijnt de ondoelmatigheid van deze kleeding zeer

wel gevoeld te hebben. "In 's hemels naam," zeide hij, "waartoe dienen deze korte mantels? Als wij te bed liggen, dekken zij ons

niet; te paard geven zij geen bescherming tegen wind en regen; en

als wij zitten, beschutten zij onze beenen niet tegen vochtigheid of

koude." In weerwil echter van deze keizerlijke afkeuring, bleven de

korte mantels in zwang tot den tijd waarvan wij spreken, en bijzonder

onder de Vorsten uit het huis van Anjou. Ze waren dus algemeen in

gebruik onder de hovelingen van Prins Jan; en de lange mantel der

Saksers werd bijgevolg door hen bespot.

De gasten zaten aan eene tafel, die bijna boog onder de menigte der

lekkernijen. De talrijke koks, die den Prins op zijne reis vergezelden,

hadden al hunne kunst ingespannen, om de vormen, waarin de gewone

spijzen voorgediend werden, te veranderen, en waren er bijna even goed,

als de hedendaagsche beoefenaren der kookkunst, in geslaagd, ze geheel

onkenbaar te maken. Behalve de schotels van inlandschen oorsprong,

waren er verschillende lekkernijen uit vreemde landen aangebracht, en

eene weelde van pasteien, taarten en gebak, welke alleen aan de tafels

van den hoogsten adel gebruikt werden. De maaltijd werd insgelijks

verheerlijkt door de kostelijkste, zoowel in- als uitheemsche wijnen.

Maar de Normandische edelen, hoe weelderig ook, waren over het

algemeen niet onmatig. Zij zochten de genoegens der tafel in de keur

der spijzen, maar vermeden de overdaad, en plachten den overwonnen

Saksers gulzigheid en dronkenschap te verwijten, als ondeugden aan hun

minderen stand eigen. Prins Jan, wel is waar, en zij, die zijn gunst

bejoegen door zijne zwakheden na te bootsen, waren aan de genoegens der

tafel verslaafd, en het is wel bekend, dat zijn dood veroorzaakt werd

door het onmatig gebruik van perziken en versch bier. Zijn gedrag was

echter eene uitzondering op de algemeene gewoonten zijner landgenooten.

Met geveinsde deftigheid, die alleen afgewisseld werd door stille

wenken tegen elkander, aanschouwden de Normandische Ridders en edelen

het ruwe gedrag van Athelstane en Cedric bij den maaltijd, aan welks

gebruiken en vorm zij niet gewend waren. En terwijl hun gedrag dus

het voorwerp der bespotting werd, zondigden de onkundige Saksers,

onwetend, tegen verscheidene der willekeurig vastgestelde wetten en

regels der welvoegelijkheid.

Het is echter wel bekend, dat een man zich eerder schuldig mag

maken aan eene wezenlijke schennis der regels van de beschaving

of van de goede zeden, dan onkundig schijnen in het geringste punt

der etiquette van de groote wereld. Daarom maakte Cedric, die zich

de handen aan een doek afveegde, in plaats van ze te drogen door ze

met bevalligheid in de lucht te bewegen, zich belachelijker dan zijn

metgezel Athelstane, die alléén een geheele, groote pastei verslond,

gevuld met de meest uitgezochte vreemde lekkernijen, een _Karum-pastei_

genoemd. Maar toen men door ernstig heen en weer vragen bevond, dat

de heer van Coningsburgh (of de _Franklin_, zooals de Normandiërs

hem noemden) geen begrip had van hetgeen hij verslonden had; en

den inhoud van de _Karum-pastei_ voor leeuweriken en duiven hield,

terwijl het _beccaficos_ en nachtegalen waren, werd zijne onkunde

veel meer bespot dan zijne gulzigheid, die het meer verdiend had.

Het lange feestmaal was eindelijk afgeloopen; en terwijl de beker vrij

rond ging, sprak men over de daden van het toernooi--over den Zwarten

Ridder, wiens zelfverloochening hem aan de verdiende eer onttrokken

had--en over den dapperen Ivanhoe, die de eer van den dag zoo duur

gekocht had. Deze onderwerpen werden met de vrijmoedigheid van een

krijgsman behandeld, en scherts en gelach vervulden de zaal. Het

voorhoofd van Prins Jan alleen was onder deze gesprekken bewolkt;

de een of andere zware zorg scheen op zijn gemoed te drukken, en het

was slechts na een wenk van zijne vrienden, dat hij belang scheen te

stellen in wat rondom hem voorviel. Bij zulke gelegenheden schrikte

hij op, ledigde een beker wijn, alsof hij zijn moed daardoor wilde

verlevendigen, en mengde zich in het gesprek door eenige afgebroken

of zonder samenhang aangebrachte opmerking.

"Wij ledigen dezen beker," zei hij, "op het welzijn van Wilfrid van Ivanhoe, den overwinnaar in het toernooi, en het spijt ons, dat zijn

wond hem van onze tafel afhoudt.--Dat allen op zijne gezondheid de

bekers vullen, en vooral Cedric van Rotherwood, de waardige vader

van een zoo veel belovenden zoon." "Neen, mijn Vorst," hernam Cedric, opstaande, en zijn beker onaangeroerd op de tafel plaatsende, "ik geef den naam van zoon niet aan den ongehoorzamen jongeling, die mijne bevelen veracht,

en de zeden en gewoonten zijner voorvaderen verzaakt." "Het is onmogelijk," riep Prins Jan, met geveinsde verbazing, "dat een zoo dapper ridder een onwaardig of ongehoorzaam zoon zou kunnen zijn!" "En toch is dit het geval met Wilfrid, mijn Vorst," hernam Cedric. "Hij heeft mijne vreedzame woning verlaten, om zich onder de weelderige

edelen aan het hof uws broeders te mengen, waar hij de ridderkunsten

geleerd heeft, waarop gij zoo hoogen prijs stelt. Hij heeft mij tegen

mijn wil en mijne bevelen verlaten; en in de dagen van Alfred zou

men zooiets ongehoorzaamheid--ja, zelfs een zeer strafbare misdaad

genoemd hebben." "Ach!" hervatte Prins Jan, met een diepen zucht van geveinsde

deelneming; "daar uw zoon mijn ongelukkigen broeder is gevolgd, behoeft men niet te vragen, van waar, of van wien hij de les van

kinderlijke ongehoorzaamheid geleerd heeft." Zoo sprak Prins Jan, vergetende dat onder alle zonen van Hendrik II,

schoon geen van hen vrij van deze misdaad was, hij zich het meest,

door oproer en ondankbaarheid tegen zijn vader, onderscheiden had.

"Ik meende," zei hij na eene korte stilte, "dat mijn broeder voornemens was, zijn gunsteling met de rijke heerlijkheid Ivanhoe te beleenen." "Hij heeft hem die geschonken," antwoordde Cedric, "en het is niet de minste reden die ik heb, om ontevreden te zijn op mijn zoon, dat

hij zich verlaagde, om als leenroerig vasal, dezelfde goederen aan te

nemen, welke zijne voorvaderen vrij en onafhankelijk bezeten hebben." "Wij zullen dus uwe toestemming verkrijgen, geachte Cedric," zei Prins Jan, "om dit leen aan een persoon te schenken, wiens waardigheid niet zal vernederd zijn, door land van de Britsche kroon te bezitten. Ridder

Reginald Front-de-Boeuf," zei hij, zich tot dien edele wendende, "ik vertrouw, dat gij de schoone heerlijkheid Ivanhoe zóó zult weten te behouden, dat Wilfrid zich zijns vaders ongenoegen niet op den

hals zal halen, door ze terug te krijgen!" "Bij den heiligen Anthonius!" antwoordde de sombere reus, "ik sta toe, dat uwe Hoogheid mij voor een Sakser houde, zoo Cedric, of Wilfrid,

of de beste, die ooit Saksisch bloed in de adren had, mij de gift

ontwringt, waarmede uwe Hoogheid mij vereerd heeft." "Wie u Sakser noemt, ridder," hernam Cedric, beleedigd door een spreekwijze, waarmede de Normandiërs dikwijls hun gewone verachting

jegens de Engelschen uitdrukten, "zal u een even groote als onverdiende eer aandoen." Front-de-Boeuf wilde antwoorden; maar de moedwilligheid en

lichtzinnigheid van Prins Jan kwamen hem voor.

"Voorzeker, mijn heeren," zei hij, "de edele Cedric spreekt de waarheid, en zijn geslacht kan den voorrang boven ons eischen, zoo

wel om de lengte van hun stamboom, als om die hunner mantels." "Zij gaan ons, inderdaad, in het veld vóór,--evenals het wild de honden!" zei Malvoisin.

"En zij hebben groot recht ons voor te gaan," zei Prior Aymer--"vergeet niet hun meerdere welvoegelijkheid en de bevalligheid hunner manieren!" "En hun zeldzame onthouding en matigheid!" zei De Bracy, het plan

vergetende, dat hem een Saksische bruid beloofde.

"En dan den moed en het beleid," zei Brian de Bois-Guilbert, "waardoor zij zich te Hastings en elders onderscheidden." Terwijl de hovelingen, beurtelings, met een effen en lachend gelaat het

voorbeeld van hun Prins volgden, en hun pijlen op Cedric afschoten,

werd het gezicht van den Sakser vuurrood van toorn; hij wierp zijn

woesten blik van den één op den anderen, alsof de schielijke opvolging

van zoo vele beleedigingen hem belette ze dadelijk te beantwoorden;

of gelijk een getergde stier, die, door zijne pijnigers omringd,

verlegen is, wie onder hen tot het onmiddellijke doel van zijn wraak

uit te kiezen.

Eindelijk zich tot Prins Jan wendende, als het hoofd, en de oorzaak der

hem aangedane beleediging, zei hij, met een stem, die half door drift

gesmoord was: "Welke ook de zwakheden en gebreken van onzen stam mogen geweest zijn, een Sakser zou voor een _Niddering_ [17]" (de krachtigste uitdrukking voor de uiterste nietswaardigheid), "gehouden zijn, zoo hij in zijne eigene zaal, en terwijl zijn eigen beker rondging, een

onschuldigen gast behandeld had, zooals uwe Hoogheid mij heden heeft

laten behandelen; en welke ook de ongelukken onzer voorvaderen op het

slagveld bij Hastings mogen geweest zijn, moesten zij er tenminste

van zwijgen"--en hier zag hij op Front-de-Boeuf en den Tempelier--"die voor weinige uren meer dan éénmaal zadel en stijgbeugel door de lans

van een Sakser verloren hebben." "Op mijn eer, een bijtende scherts!" zei Prins Jan. "Hoe vindt gij ze, mijn heeren?--Onze Saksische onderdanen nemen toe in geest en moed;

zij worden scherp van vernuft en trotsch van gedrag in deze onrustige

tijden.--Wat zegt gij, mijn heeren?--Bij het licht des hemels,

ik houd het voor het best, dat wij onze galeien weder bestijgen,

en bij tijds naar Normandië terugkeeren!" "Uit vrees voor de Saksers?" zei de Bracy lachende. "Wij zouden geen ander wapen, dan onze jachtsperen noodig hebben, om zulk wild

te jagen!" "Houdt op met uwe scherts, heeren ridders," zei Fitzurse, "en het ware goed," voegde hij er bij, zich tot den Prins wendende, "dat uw Hoogheid den waardigen Cedric verzekerde, dat er geen beleedigende

bedoeling is in spotternijen, die in het oor van een vreemdeling zeer

onaangenaam moeten klinken." "Beleediging?" antwoordde Prins Jan, terwijl hij zijn beleefde

houding weder aannam; "ik verzeker dat ik er nooit een bedoeld heb, of in mijn tegenwoordigheid toelaten zou.--Hier! ik ledig mijn beker

op het welzijn van Cedric zelven, daar hij niet op de gezondheid van

zijn zoon wil drinken." De beker ging rond, onder de geveinsde toejuiching der hovelingen,

welke echter de gewenschte uitwerking op het gemoed des Saksers

misten. Hij was van natuur niet scherpzinnig, maar zij, die meenden,

dat dit vleiend compliment zijne gevoeligheid over de hem pas

aangedane beleediging zou uitwisschen, rekenden zijn verstand toch al

te min. Hij zweeg echter, toen de koninklijke beker weder rondging:

"Op het welzijn van den ridder Athelstane van Coningsburgh." De ridder maakte een buiging, en toonde, dat hij niet ongevoelig was

voor die eer, door een grooten beker te ledigen.

"En nu, mijn heeren," zei Prins Jan, die verhit begon te worden door den wijn, dien hij gedronken had, "daar wij recht hebben laten wedervaren aan onze Saksische gasten, willen wij hen verzoeken, onze

beleefdheid te beantwoorden. Waardige Sakser," ging hij voort, zich tot Cedric wendende, "mag ik u verzoeken ons een Normandiër te noemen, wiens naam uw lippen het minst zal bezoedelen, en met een beker wijn

alle bitterheid af te spoelen, welke de klank nog zou achterlaten?" Terwijl Prins Jan sprak, stond Fitzurse op, en zachtjes achter den

stoel van den Sakser tredende, fluisterde hij hem toe, dat hij de

gelegenheid niet moest laten voorbijgaan, om een einde te maken aan de

vijandigheid tusschen de twee stammen, door Prins Jan zelven te noemen.

De Sakser antwoordde niet op dezen listigen raad, maar opstaande, en

den beker tot den rand toe vullende, sprak hij Prins Jan aldus aan:

"Uwe Hoogheid heeft begeerd, dat ik een Normandiër zou noemen, die verdiende, dat wij bij ons feest aan hem dachten. Dit is, waarlijk,

een zware taak, daar ze den slaaf oplegt om den lof van zijn meester te

verkondigen;--den overwonnene om zijn overwinnaar te prijzen. Echter

_zal_ ik een Normandiër noemen,--den eersten in de wapenen en in

stand,--den besten en edelsten van zijn stam. En de lippen, die

weigeren mij op zijn welverkregen roem bescheid te doen, noem ik

valsch en eerloos, en dat wil ik met mijn leven staande houden!--Ik

ledig dezen beker op het welzijn van Richard Leeuwenhart!" Prins Jan, die verwacht had, dat zijn eigen naam de rede van den

Sakser zou besluiten, schrikte toen die van zijn beleedigden broeder

zoo onverwacht genoemd werd. Hij bracht den beker werktuigelijk naar

de lippen, en zette dien dadelijk weder neer, om het gedrag van het

gezelschap bij dezen onverwachten feestdronk gade te slaan, daar

velen der aanwezigen gevoelden, dat het even gevaarlijk was er aan

te voldoen, als het te weigeren. Eenige oude, ervarene hovelingen,

volgden getrouw het voorbeeld van den Prins zelven, door den beker

naar de lippen te brengen en dien weder voor zich neder te zetten. Er

waren echter velen, die door een edelmoediger opwelling medegesleept,

uitriepen: "Lang leve Koning Richard! Moge hij ons weldra weder gegeven

worden!" Eenige weinigen, waaronder Front-de-Boeuf en de Tempelier,

lieten in sombere verachting hun bekers onaangeroerd staan. Maar

niemand waagde het rechtstreeks den beker te weigeren, die ter eere

van den regeerenden Vorst geledigd moest worden.

Nadat Cedric voor een oogenblik zijn zegepraal genoten had, zei hij

tot zijn metgezel: "Kom, edele Athelstane! wij zijn lang genoeg hier

gebleven, nu wij de gastvrije beleefdheid van Prins Jan vergolden

hebben. Zij, die in het vervolg meer van onze ruwe Saksische manieren

willen weten, moeten ons in de huizen onzer vaderen opzoeken;

want wij hebben genoeg van koninklijke gastmalen en Normandische

wellevendheid gezien." Dit zeggende, stond hij op, en verliet de eetzaal, gevolgd door

Athelstane en verscheidene andere gasten, die met de Saksers

vermaagschapt, zich beleedigd gevoelden door de spotternijen van

Prins Jan en zijn hovelingen.

"Bij het gebeente van St. Thomas!" riep Prins Jan, toen zij zich

verwijderd hadden, "de Saksische boeren hebben ons de nederlaag gegeven, en zijn zegevierende afgetrokken." "_Conclamatum est, poculatum est_," zei Prior Aymer, "wij hebben gedronken en zijn luidruchtig geweest;--het wordt tijd, dat wij de

wijnflesschen verlaten." "De monnik heeft de eene of andere schoone boetvaardige, die heden avond bij hem biechten moet, daar hij zooveel haast maakt!" zei

de Bracy.

"Dat niet, heer ridder," hernam de abt; "maar ik moet dezen avond nog eenige mijlen van mijne terugreis afleggen." "Zij gaan al weg," fluisterde de Prins Fitzurse toe; "hun vrees loopt de gebeurtenissen vooruit, en deze lafhartige Prior is de eerste,

die mij verlaat." "Vrees niet, mijn Vorst," zei Waldemar; "ik zal hun redenen geven, die hen zullen nopen bij onze bijeenkomst te York tegenwoordig te

zijn.--Heer Prior," zei hij, "ik moet u alléén spreken, voordat gij te paard stijgt." De andere gasten gingen nu spoedig uiteen, behalve zij, die

onmiddellijk tot de partij, of tot het gevolg van Prins Jan behoorden.

"Dit is dan de uitslag van uw raad," zei de Prins, een vertoornden blik op Fitzurse werpende, "dat een dronken Saksische boer mij op mijn eigen gastmaal trotseert, en dat, bij den enkelen naam van mijn

broeder, de menschen van mij afvallen, als van een melaatsche." "Geduld, mijn Vorst," hernam zijn raadgever; "ik zou u ook kunnen beschuldigen, en de lichtzinnigheid en onbedachtzaamheid berispen,

welke mijn plan hebben doen mislukken, en uw eigen beter oordeel op

het dwaalspoor hebben geleid; maar dit is geen tijd, om elkander

verwijten te doen. De Bracy en ik zullen ons dadelijk onder deze

lafaards begeven, en hen overtuigen, dat zij te ver zijn gegaan,

om terug te treden." "Het zal vruchteloos zijn," zei Prins Jan, terwijl hij met ongelijke schreden door het vertrek stapte, en met eene hevigheid sprak, waartoe

de wijn, dien hij gedronken had, gedeeltelijk bijdroeg.--"Het zal vruchteloos zijn;--ze hebben het schrift aan den muur gezien;--ze

hebben de voetstappen van den leeuw in het zand bespeurd;--ze hebben

zijn naderend gebrul door het woud hooren weergalmen;--niets zal hun

moed weder verlevendigen!" "Gave God!" zei Fitzurse tot De Bracy, "dat iets zijn moed verlevendigen kon! De enkele naam van zijn broeder jaagt hem de koorts

op het lijf. Ongelukkig de raadslieden van een Vorst, wien moed en

volharding geheel ontbreken, zoowel ten goede als ten kwade!"

VEERTIENDE HOOFDSTUK vierzehnte|Kapitel ΔΈΚΑΤΟ ΤΈΤΑΡΤΟ ΚΕΦΆΛΑΙΟ FOURTEENTH CHAPTER VIERTE KAPITEL

In de hooggewelfde zaal In|der|hochgewölbten|Saal In the high vaulted hall In der hochgewölbten Halle

Van de burgtkasteelen, Von|die|Burgkasteelen From the castle castles, Der Burgen,

Kon men de oude Ridderpraal Kon|man|der|alte|Ritterpraal Could the old Chivalry Konnte man den alten Ritterglanz

Van hun helden-spelen,-- Von|ihren|| Of their heroic games,-- Von ihren Heldenspielen,--

Menigwerf aanschouwen. Menigwerf|betrachten Many a view. Manigfaltig zu sehen.

Warton. Warton Warton. Warton.

eerste slachtoffers van de dwingelandij van Richard III, en nog beter erste|Opfer|von|die|Tyrannei|von|Richard|III|und|noch|besser first victims of Richard III's tyranny, and even better erste Opfer der Tyrannei von Richard III, und noch besser

goederen; en daar hij thans de oogen der wereld door zijne gastvrijheid Waren|und|da|er|jetzt|die|Augen|der|Welt|durch|seine|Gastfreundschaft goods; and since he is now the eyes of the world by his hospitality Besitztümer; und da er nun die Augen der Welt durch seine Gastfreundschaft

toebereidselen, om het feest zoo schitterend mogelijk te maken. Vorbereitungen|um|das|Fest|so|glänzend|möglich|zu|machen preparations, to make the party as magnificent as possible. Vorbereitungen, um das Fest so glänzend wie möglich zu gestalten.

De Hoffouriers van den Prins, die bij deze en andere gelegenheden het Die|Hoffouriers|des|den|Prinzen|die|bei|dieser|und|andere|Gelegenheiten|es The Prince's Hoffouriers, who, on these and other occasions, are the Die Hoffouriers des Prinzen, die bei dieser und anderen Gelegenheiten das

den omtrek. den|Umfang the perimeter. der Umgebung. Hoewel de Angel-Saksers bij gewone gelegenheden veracht Obwohl|die|||bei|gewöhnlichen|Gelegenheiten|verachten Although the Angel-Saxons on ordinary occasions despised Obwohl die Angelsachsen bei gewöhnlichen Gelegenheiten verachtet

maken in de burgerlijke onlusten, die ophanden schenen, en het was machen|in|die|bürgerlichen|Unruhen|die|bevorstehenden|schienen|und|es|war make in the civil disturbances, which seemed imminent, and it was machen in den bürgerlichen Unruhen, die bevorzustehen schienen, und es war

noodzakelijk, om de gunst van de voornaamsten onder hen te verwerven. notwendig|um|die|Gunst|von|die|Vornehmsten|unter|ihnen|zu|erwerben necessary, to gain the favor of the distinguished among them. notwendig, die Gunst der Vornehmsten unter ihnen zu gewinnen.

Het was dus de bedoeling van den Prins, aan welke hij ook gedurende Es|war|also|der|Absicht|von|den|Prinzen|an|die|er|auch|während It was thus the intention of the Prince, to which he also during Es war also die Absicht des Prinzen, an die er auch während

door vroegere veinzerij gewonnen had. durch|frühere|Versteinerung|gewonnen|hatte had won through past feigning. durch frühere Heuchelei gewonnen hatte.

werd, om de genegenheid der inwoners van deze nieuwe en gewichtige wurde|um|die|Zuneigung|der|Einwohner|von|dieser|neue|und|gewichtige became, to secure the affection of the inhabitants of this new and important wurde, um die Zuneigung der Einwohner dieses neuen und bedeutenden

Zooals hij zich in meer bedaarder oogenblikken voorgenomen had, ontving So wie|er|sich|in|mehr|bedächtigeren||vorgenommen|hatte|empfing As he had envisioned in more subdued moments, he received Wie er sich in ruhigeren Momenten vorgenommen hatte, empfing

lachte, bij een gezicht, dat de mode van dien tijd zoo bespottelijk lachte|bei|einem|Gesicht|das|die|Mode|aus|jener|Zeit|so|lächerlich laughed, at a face, which the fashion of the time so mockingly lachte, bei einem Gesicht, das die Mode jener Zeit so lächerlich

als het vernuft van den kleermaker er met mogelijkheid aan te pas wenn|das|Einfallsreichtum|des|den|Schneider|er|mit||daran|zu|beteiligt if the ingenuity of the tailor could possibly be used to it wenn das Geschick des Schneiders möglicherweise dazu beitragen konnte

als wij zitten, beschutten zij onze beenen niet tegen vochtigheid of wenn|wir|sitzen|schützen|sie|unsere||nicht|gegen|Feuchtigkeit|oder when we sit, they do not shelter our legs from moisture or wenn wir sitzen, schützen sie unsere Beine nicht vor Feuchtigkeit oder

korte mantels in zwang tot den tijd waarvan wij spreken, en bijzonder kurze|Mäntel|in|Zwang|bis|die|Zeit|von der|wir|sprechen|und|besonders short cloaks in vogue until the time of which we speak, and particularly kurzen Mäntel bis zu der Zeit, von der wir sprechen, in Mode, insbesondere

gebruik onder de hovelingen van Prins Jan; en de lange mantel der Gebrauch|unter|die|Höflinge|von|Prinz|Jan|und|der|lange|Mantel|der custom among the courtiers of Prince John; and the long cloak of the Verwendung unter den Höflingen von Prinz Jan; und der lange Mantel der

eene weelde van pasteien, taarten en gebak, welke alleen aan de tafels eine|Fülle|von|Pasteten|Torten|und|Gebäck|die|nur|an|den|Tischen a wealth of pies, cakes and pastries, which only at the tables eine Fülle von Pasteten, Torten und Gebäck, die nur an den Tischen

verheerlijkt door de kostelijkste, zoowel in- als uitheemsche wijnen. verherrlicht|durch|die|köstlichsten|sowohl||als|ausländischen|Weine glorified by the most delicious wines, both domestic and foreign. verherrlicht durch die kostbarsten, sowohl inländischen als auch ausländischen Weine.

minderen stand eigen. verringern|Stand|eigen lesser stand own. mindern Stand eigen. Prins Jan, wel is waar, en zij, die zijn gunst Prinz|Jan|wohl|ist|wahr|und|sie|die|seine|Gunst Prince John, well it is true, and they, who did his favor Prinz Jan, das ist wahr, und sie, die seine Gunst

het ruwe gedrag van Athelstane en Cedric bij den maaltijd, aan welks das|grobe|Verhalten|von|Athelstane|und|Cedric|bei|der|Mahlzeit|an|dessen the rough behavior of Athelstane and Cedric at the meal, to whose das grobe Verhalten von Athelstane und Cedric beim Mahl, an dessen

regels der welvoegelijkheid. Regeln|der|Höflichkeit rules of benevolence. Regeln der Anstand.

de handen aan een doek afveegde, in plaats van ze te drogen door ze die|Hände|an|ein|Tuch|abwischte|in|statt|von|sie|zu|trocknen|durch|sie wiped the hands on a cloth, instead of drying them by drying them die Hände an einem Tuch abwischte, anstatt sie zu trocknen, indem er

gevuld met de meest uitgezochte vreemde lekkernijen, een _Karum-pastei_ gefüllt|mit|die|meisten|ausgewählten|fremden|Leckereien|eine|| filled with the most select strange delicacies, a _Karum pie_ gefüllt mit den erlesensten fremden Köstlichkeiten, einer _Karum-Pastete_

den inhoud van de _Karum-pastei_ voor leeuweriken en duiven hield, den|Inhalt|von|die|||für|Lerchen|und|Tauben|hielt mistook the contents of the _Karum pie_ for larks and pigeons, den Inhalt der _Karum-Pastete_ für Lerchen und Tauben hielt,

had--en over den dapperen Ivanhoe, die de eer van den dag zoo duur hatte|und|über|den|tapferen|Ivanhoe|der||Ehre|des||Tages|so|teuer had--and about the brave Ivanhoe, who had the honor of the day so dearly hatte--und über den tapferen Ivanhoe, der die Ehre des Tages so teuer

stellen in wat rondom hem voorviel. stellen|in|was|um|ihn|widerfuhr set in what occurred around him. zeigen schien an dem, was um ihn herum geschah. Bij zulke gelegenheden schrikte Bei|solchen|Gelegenheiten|erschrak On such occasions Bei solchen Gelegenheiten zuckte

of zonder samenhang aangebrachte opmerking. oder|ohne|Zusammenhang|angebrachte|Bemerkung or inconsistently applied comment. oder zusammenhanglosen Bemerkungen.

"Wij ledigen dezen beker," zei hij, "op het welzijn van Wilfrid van Wir|leeren|diesen|Becher|sagte|er|auf|das|Wohl|von|Wilfrid|von "We empty this cup," he said, "on the good of Wilfrid of "Wir leeren diesen Becher," sagte er, "auf das Wohl von Wilfrid von Ivanhoe, den overwinnaar in het toernooi, en het spijt ons, dat zijn Ivanhoe|der|Sieger|im|das|Turnier|und|es|leid|uns|dass|sein Ivanhoe, the victor in the tournament, and we are sorry that his Ivanhoe, dem Sieger des Turniers, und es tut uns leid, dass seine

edelen aan het hof uws broeders te mengen, waar hij de ridderkunsten Edelleute|an|das|Hof|eurer|Brüder|zu|mischen|wo|er|die|Ritterkünste nobles to mingle at thy brother's court, where he would have the knightly arts Adeligen am Hofe deines Bruders zu mischen, wo er die Ritterkünste

geleerd heeft, waarop gij zoo hoogen prijs stelt. gelernt|hat|worauf|Sie|so|hohen|Preis|legen Learned, which thou prizest so highly. gelernt hat, die du so hoch schätzt. Hij heeft mij tegen Er|hat|mir|gegen He turned me against Er hat mich gegen

deelneming; "daar uw zoon mijn ongelukkigen broeder is gevolgd, Beileid|da|Ihr|Sohn|mein|unglücklichen|Bruder|ist|gefolgt participation; "since your son has followed my unfortunate brother, Mitgefühls; "da Ihr Sohn meinen unglücklichen Bruder gefolgt ist, behoeft men niet te vragen, van waar, of van wien hij de les van braucht|man|nicht|zu|fragen|von|wo|oder|von|wem|er|die|Lektion|von need not be asked, from where, or from whom he learned the lesson of muss man nicht fragen, woher oder von wem er die Lehre von

nemen, welke zijne voorvaderen vrij en onafhankelijk bezeten hebben." nehmen|welche|seine|Vorfahren|frei|und|unabhängig|besessen|haben take, which his forefathers possessed freely and independently." nehmen, welche seine Vorfahren frei und unabhängig besessen haben." "Wij zullen dus uwe toestemming verkrijgen, geachte Cedric," zei Prins Wir|werden|also|Ihre|Zustimmung|erhalten|geehrter|Cedric|sagte|Prinz "We will thus obtain your consent, dear Cedric," said Prince "Wir werden also Ihre Zustimmung einholen, geehrter Cedric," sagte der Prinz Jan, "om dit leen aan een persoon te schenken, wiens waardigheid niet Jan|um|dieses|Darlehen|an|eine|Person|zu|schenken|dessen|Würde|nicht John, "to grant this fief to a person, whose dignity is not Jan, "um dieses Lehen einer Person zu schenken, deren Würde nicht zal vernederd zijn, door land van de Britsche kroon te bezitten. wird|erniedrigt|sein|durch|Land|der||britischen|Krone|zu|besitzen will be humbled, by owning land from the British crown. erniedrigt wird, durch Land der britischen Krone zu besitzen. Ridder Ritter Knight Ritter

Reginald Front-de-Boeuf," zei hij, zich tot dien edele wendende, Reginald||||sagte|er|sich|zu|dem|edlen|wendete Reginald Front-de-Boeuf," he said, turning to the nobleman, "Reginald Front-de-Boeuf," sagte er und wandte sich an den edlen Mann, "ik vertrouw, dat gij de schoone heerlijkheid Ivanhoe zóó zult weten ich|vertraue|dass|Sie|die|schöne|Herrlichkeit|Ivanhoe|so|werden|wissen "I trust thou wilt know the beautiful glory of Ivanhoe so "ich vertraue darauf, dass ihr die schöne Herrlichkeit Ivanhoe so bewahren werdet, te behouden, dat Wilfrid zich zijns vaders ongenoegen niet op den zu|bewahren|dass|Wilfrid|sich|seines|Vaters|Missfallen|nicht|auf|den preserve, that Wilfrid did not take his father's displeasure on the dass Wilfrid sich nicht den Unmut seines Vaters auf den

of de beste, die ooit Saksisch bloed in de adren had, mij de gift |der|beste|die|jemals|sächsisch|Blut|in|die|Adern|hatte|mir|das|Geschenk Whether the best, who ever had Saxon blood in the adren, gave me the gift oder den besten, der jemals sächsisches Blut in den Adern hatte, mir das Geschenk

jegens de Engelschen uitdrukten, "zal u een even groote als onverdiende gegenüber|die|Engländer|ausdrückten|wird|Ihnen|eine|ebenso|große|wie|unverdiente towards the English, "will give you an equally great and undeserved gegenüber den Engländern ausdrückten, "wird Ihnen eine ebenso große wie unverdiente eer aandoen." Ehre|antun honor." Ehre antun." Front-de-Boeuf wilde antwoorden; maar de moedwilligheid en |die||||||Böswilligkeit|und Front-de-Boeuf wanted to answer; but the willfulness and Front-de-Boeuf wollte antworten; aber die Willkür und

lichtzinnigheid van Prins Jan kwamen hem voor. Leichtfertigkeit|von|Prinz|Jan|kamen|ihm|zuvor levity of Prince John occurred to him. Leichtfertigkeit von Prinz John erschienen ihm.

wel om de lengte van hun stamboom, als om die hunner mantels." wohl|um|die|Länge|von|ihr|Stammbaum|als|um|die|ihrer|Mäntel well for the length of their lineage, as for that of their cloaks." wegen der Länge ihres Stammbaums als auch wegen der ihren Mäntel." "Zij gaan ons, inderdaad, in het veld vóór,--evenals het wild de Sie|gehen|uns|in der Tat|im|das|Feld|vor|ebenso wie|das|Wild|die "They go before us, indeed, in the field,--as well as the game the "Sie gehen uns, in der Tat, im Feld voraus,--so wie das Wild die honden!" Hunde dogs!" Hunde!" zei Malvoisin. sagte|Malvoisin Malvoisin said. sagte Malvoisin.

"En dan den moed en het beleid," zei Brian de Bois-Guilbert, "waardoor Und|dann|den|Mut|und|das|Verhalten|sagte|Brian|der|||wodurch "And then the courage and policy," said Brian de Bois-Guilbert, "by which "Und dann der Mut und die Klugheit," sagte Brian de Bois-Guilbert, "durch die zij zich te Hastings en elders onderscheidden." sie|sich|in|Hastings|und|anderswo|unterschieden they distinguished themselves at Hastings and elsewhere." sie sich in Hastings und anderswo auszeichneten." Terwijl de hovelingen, beurtelings, met een effen en lachend gelaat het Während|die|Höflinge|abwechselnd|mit|einem|glatten|und|lächelnd|Gesicht|es While the courtiers, by turns, with even and smiling countenances, the Während die Höflinge abwechselnd mit einem ernsten und lächelnden Gesicht dem

voorbeeld van hun Prins volgden, en hun pijlen op Cedric afschoten, Beispiel|von|ihr|Prinz|folgten|und|ihr|Pfeile|auf|Cedric|abschossen followed the example of their Prince, shooting their arrows at Cedric, Beispiel ihres Prinzen folgten und ihre Pfeile auf Cedric abschossen,

werd het gezicht van den Sakser vuurrood van toorn; hij wierp zijn wurde|das|Gesicht|des|den|Sachsen|feuerrot|vor|Zorn|er|warf|sein the Saxon's face became fiery red with wrath; he threw his wurde das Gesicht des Sachsen feuerrot vor Zorn; er warf seinen

woesten blik van den één op den anderen, alsof de schielijke opvolging wütenden|Blick|von|den|einen|auf|den|anderen|als ob|die|heimliche|Nachfolge ferocious glance from one to another, as if the swift succession wütenden Blick von dem einen auf den anderen, als ob die plötzliche Folge

verlegen is, wie onder hen tot het onmiddellijke doel van zijn wraak verlegen|ist||unter|ihnen|zu|das|unmittelbare|Ziel|von|seiner|Rache shy, who among them is to the immediate object of his vengeance verlegen ist, wer unter ihnen das unmittelbare Ziel seiner Rache

uit te kiezen. aus|zu|wählen to choose from. auszuwählen.

Eindelijk zich tot Prins Jan wendende, als het hoofd, en de oorzaak der Endlich|sich|zu|Prinz|Jan|wendend|als|das|Haupt|und|die|Ursache|der Finally turning to Prince John, as the head, and cause of the Endlich wandte er sich an Prinz Jan, als das Haupt und die Ursache der

van zwijgen"--en hier zag hij op Front-de-Boeuf en den Tempelier--"die von|schweigen|und|hier|sah|er|auf||||und|den|Tempelritter|die of silence"--and here he looked on Front-de-Boeuf and the Templar--"who were von schweigen"--und hier sah er auf Front-de-Boeuf und den Tempelier--"die voor weinige uren meer dan éénmaal zadel en stijgbeugel door de lans für|wenige|Stunden|mehr|als|einmal|Sattel|und|Steigbügel|durch|die|Lanze for few hours more than once saddle and stirrup through the lance vor wenigen Stunden mehr als einmal Sattel und Steigbügel durch die Lanze

tijden.--Wat zegt gij, mijn heeren?--Bij het licht des hemels, Zeiten|Was|sagt|ihr|mein|Herren|Bei|dem|Licht|des|Himmels times.--What say ye, my lords?--By the light of heaven, Zeiten.--Was sagen Sie, meine Herren?--Bei dem Licht des Himmels,

bedoeling is in spotternijen, die in het oor van een vreemdeling zeer Absicht|ist|in|Spott|die|in|das|Ohr|von|einem|Fremden|sehr intention is in mockery, which in the ear of a stranger is very Absicht in den Spötteleien gibt, die im Ohr eines Fremden sehr

op het welzijn van Cedric zelven, daar hij niet op de gezondheid van auf|das|Wohlbefinden|von|Cedric|selbst|da|er|nicht|auf|die|Gesundheit|von on the welfare of Cedric himself, since he was not on the health of Auf das Wohl von Cedric selbst, da er nicht auf die Gesundheit von

stoel van den Sakser tredende, fluisterde hij hem toe, dat hij de Stuhl|von|dem|Sachsen|tretende|flüsterte|er|ihm|zu|dass|er|die stepping into the chair of the Saxon, he whispered to him, that he was the Stuhl des Sachsen schleichend, flüsterte er ihm zu, dass er die

den beker tot den rand toe vullende, sprak hij Prins Jan aldus aan: den|Becher|bis|den|Rand|bis|füllend|sprach|er|Prinz|Jan|so|an filling the cup to the brim, he addressed Prince John thus: füllte den Becher bis zum Rand und sprach Prinz Jan folgendermaßen an:

_zal_ ik een Normandiër noemen,--den eersten in de wapenen en in werde|ich|einen|Normannen|nennen|den|ersten|im|den|waffen|und|in _shall_ I call a Norman,--the first in arms and in _werde_ ich einen Normannen nennen,--den ersten in den Waffen und in

stand,--den besten en edelsten van zijn stam. stand|den||und|edelsten|von|seinem|Stamm booth,--those best and noblest of his tribe. stand,--die besten und edelsten seines Stammes. En de lippen, die Und|die|Lippen|die And the lips, which Und die Lippen, die

naar de lippen te brengen en dien weder voor zich neder te zetten. zu|die|Lippen|zu|bringen|und|ihn|wieder|vor|sich|nieder|zu|setzen to the lips and put it down again in front of him. zu den Lippen zu bringen und ihn dann wieder vor sich niederzusetzen. Er Er There Es

worden!" werden become!" werden!" Eenige weinigen, waaronder Front-de-Boeuf en de Tempelier, Einige|wenige|darunter||der||||Tempelritter A few few, including Front-de-Boeuf and the Templar, Einige wenige, darunter Front-de-Boeuf und der Tempelritter,

niemand waagde het rechtstreeks den beker te weigeren, die ter eere niemand|wagte|es|direkt|den|Pokal|zu|verweigern|die|zu|Ehren no one dared directly refuse the cup, which in honor niemand wagte es, den Becher, der zu Ehren

tot zijn metgezel: "Kom, edele Athelstane! zu|seinem|Gefährten|Komm||Athelstane to his companion: "Come, noble Athelstane! zu seinem Gefährten: "Komm, edler Athelstane! wij zijn lang genoeg hier wir|sind|lange|genug|hier we have been here long enough wir sind lange genug hier

Athelstane en verscheidene andere gasten, die met de Saksers Athelstane|und|verschiedene|andere|Gäste|die|mit|den|Sachsen Athelstane and several other guests, who were with the Saxons Athelstane und mehreren anderen Gästen, die sich durch die Spötteleien von

Prins Jan en zijn hovelingen. Prinz|Jan|und|seine|Höflinge Prince John and his courtiers. "Bei den Gebeinen von St.

"Bij het gebeente van St. Bei|dem|Gebein|von|St "By the bones of St. Thomas!" Thomas Thomas!" Thomas!" riep Prins Jan, toen zij zich rief|Prinz|Jan|als|sie|sich cried Prince John, as they turned rief Prinz Jan, als sie sich

de Bracy. der|Bracy de Bracy. de Bracy.

zijn.--Heer Prior," zei hij, "ik moet u alléén spreken, voordat gij sein|Herr|Prior|sagte|er||muss|Sie|allein|sprechen|bevor|Sie be.--Lord Prior," he said, "I must speak to you alone, before you are sein.--Herr Prior," sagte er, "ich muss allein mit Ihnen sprechen, bevor Sie te paard stijgt." zu|Pferd|steigt rising on horseback." zu Pferd steigen." De andere gasten gingen nu spoedig uiteen, behalve zij, die Die|anderen|Gäste|gingen|jetzt|bald|auseinander|außer|sie|die The other guests now soon dispersed, except for those who Die anderen Gäste gingen nun bald auseinander, außer denen, die

onmiddellijk tot de partij, of tot het gevolg van Prins Jan behoorden. sofort|zur|die|Partei|oder|zum|das|Gefolge|von|Prinz|Jan|gehörten immediately belonged to the party, or to Prince John's entourage. sofort zur Gesellschaft oder zum Gefolge von Prinz Jan gehörten.

de wijn, dien hij gedronken had, gedeeltelijk bijdroeg.--"Het zal der|Wein|den|er|getrunken|hatte|teilweise|beitrug|| partially contributed the wine, which he had drunk.--"It will der Wein, den er getrunken hatte, teilweise beitrug.--"Es wird vruchteloos zijn;--ze hebben het schrift aan den muur gezien;--ze fruchtlos|sein|sie|haben|das|Schrift|an|den|Wand|gesehen| be fruitless;---they have seen the writing on the wall;---they vergeblich sein;--sie haben die Schrift an der Wand gesehen;--sie

hebben de voetstappen van den leeuw in het zand bespeurd;--ze hebben haben|die|Fußspuren|des|den|Löwen|im|dem|Sand|bemerkt|sie|haben have detected the footsteps of the lion in the sand;---they have haben die Fußstapfen des Löwen im Sand bemerkt;--sie haben

op het lijf. auf|den|Körper on the body. auf den Leib. Ongelukkig de raadslieden van een Vorst, wien moed en Unglücklich|die|Ratgeber|von|einem|Fürst|dem|Mut|und Unhappy the counselors of a Sovereign, whose courage and Unglücklich die Ratgeber eines Fürsten, dem Mut und

SENT_CWT:AFkKFwvL=8.64 PAR_TRANS:gpt-4o-mini=5.71 de:AFkKFwvL openai.2025-01-22 ai_request(all=478 err=0.00%) translation(all=398 err=0.75%) cwt(all=3379 err=1.39%)