Begin nu met het leren van deze les

Ivanhoe - van Walter Scott, ZEVENTIENDE HOOFDSTUK

ZEVENTIENDE HOOFDSTUK

'k Ontsluit in gindschen stillen hoek Des avonds 't zwaar gekoperd boek, Waarin zoo menig heilge daad

Van vrome martelaren staat;

En dreigt mijn lamplicht uit te gaan,

'k Hef, voor ik slaap een lofzang aan. Wie legt ook voor mijn kleed en staf

Niet gaarne 's wereld glorie af, En geeft niet ver mijn stille kluis

De voorkeur, boven 't aardsch gedruisch? Warton.

Niettegenstaande het voorschrift van den vroolijken kluizenaar,

waarmede zijn gast van harte instemde, vond deze het geen gemakkelijke

taak, om de harp te stemmen.

"Het komt mij voor, eerwaarde vader," zei hij, "dat er ééne snaar aan het instrument ontbreekt, en dat de overigen eenigszins bedorven zijn

door een slecht spel." "Ei, ei, merkt gij dat nu al?" hernam de heremiet; "dat verraadt den meester in de kunst. Wijn en goede sier!" voegde hij er ernstig

bij, de oogen opslaande:--"Dit alles is de schuld van den wijn! Ik

waarschuwde Allen-a-Dale, den noordschen speelman, dat hij de harp zou

beschadigen, indien hij ze na den zevenden beker aanraakte; maar hij

wilde zich niet laten gezeggen:--Vriend, op uw gelukkige uitvoering!" Dit zeggende, ledigde hij den beker met veel deftigheid, tevens het

hoofd schuddende over de onmatigheid van den Schotschen speelman.

Intusschen had de ridder de snaren zoowat gestemd, en na een kort

voorspel, vroeg hij zijn gastheer of hij een _sirvente_ in de taal

van _Oc_, of een _Lai_ in de taal van _Oui_, of een _Ballade_, in

gewoon Saksisch, verlangde? [18]

"Een ballade, een ballade," zei de heremiet, "boven al de _Ocs_ en _Ouis_ van Frankrijk. Ik ben een oprecht Brit, heer ridder! en

oprecht Engelsch was mijn patroon St. Dunstan, en hij verachtte _Oc_

en _Oui_ evenzeer als hij den afval van des duivels hoef zou veracht

hebben;--oprecht Saksisch alleen zal in mijn cel gezongen worden." "Dan zal ik," zei de ridder, "een ballade beproeven, door een Saksischen zanger, dien ik in het Heilige Land kende, gedicht." Het bleek weldra, dat, ofschoon de ridder geen volkomen meester was

in de toonkunst, zijn smaak ten minste door een goeden leeraar was

aangekweekt. Zijn stem, die van weinig omvang was, en van natuur

eerder ruw dan zacht, was door oefening buigzaam en welluidend

geworden,--kortom, de kunst had alles aangewend, om in de gebreken

der natuur te voorzien. Zijn uitvoering had dus door meer bevoegde

rechters dan de kluizenaar kunnen geprezen worden, te meer daar de

ridder beurtelings met een geestdrift en een gevoel zong, die den

verzen, die hij voordroeg, kracht en nadruk bijzetten.

DES KRUISRIDDERS TERUGKOMST.

De ridder was beroemd, vereerd,

Uit Palestina weergekeerd;

Het kruisbeeld raakte in storm en strijd

Op d' armband glans en luister kwijt; Zijn schild getuigde in beuk en bocht

Hoe menig vijand hij bevocht;

Hij zong voor Tekla's venster thans Dit minnelied bij d' avondglans:-- Gegroet, o Schoone! aanschouw uw held,

Van 't Heilig Land tot u gesneld; Hij brengt geen rijkdom, hem niets waard;

Alleen zijn wapens, spoor en paard,

Om naar den vijand heen te snellen,

Zijn lans en zwaard, hem neer te vellen,

Zijn de eereteekens van zijn moed,

En o!--de hoop op Tekla's gloed. Gegroet, o Schoone! uw gunstig woord

Heeft steeds uw ridder aangespoord;

Zij dan uw naam alom vermaard,

Waar 't puik der vrouwen ook vergaart; Heraut en 's minnezangers lied Vraagt: Ziet ge gindsche Schoone niet?

De zege is t' Askalon behaald, Voor 't licht, dat uit haar oogen straalt. Het staal, eens door haar lach gewet,

Heeft ook, in spijt van Mahomet,

Iconiums Sultan neergehouwen,

Verweduwd meer dan vijftig vrouwen;

Van 't goudgeel haar geen enkel, neen! Hoe 't golft, in weeldrigen overvloed, Om 't zilver van haar boezem heen, Waarvoor geen heiden heeft gebloed.

Gegroet, o Schoone! U dank ik naam,

En elke daad van roem en faam:

Ontsluit de poort, 't is laat, 't is guur, De nevel valt in 't nachtlijk uur, Mijn lijf door Syrië's zon verbrand, Weerstaat geen kou van 't Noorderland; Ik breng u roem, verzacht uw zin,

Verblijd mijn hart door wedermin.

Onder de uitvoering van dit stuk gedroeg zich de kluizenaar vrij wel

als een hedendaagsche _criticus_ van den eersten rang bij eene nieuwe

opera. Hij legde zich achterover op zijn stoel, met halfgesloten oogen:

nu eens de handen vouwende en de duimen tegen elkander wrijvende,

scheen hij in aandacht verzonken, en dan weer, de uitgestrekte

handen bewegende, sloeg hij zachtjes de maat der muziek. Bij een of

twee schoone passages verleende hij zelf een weinig hulp, waar des

ridders stem niet krachtig genoeg scheen, om de hooge tonen zoo uit

te brengen, als volgens zijn wijs oordeel noodig was. Toen de ridder

zweeg, verklaarde de heremiet nadrukkelijk, dat hij schoon en goed

gezongen had.

"En echter," zei hij, "komt het mij voor, dat mijn Saksische landsman lang genoeg onder de Normandiërs heeft verkeerd, om in den

zwaarmoedigen toon hunner liederen te vallen. Wat riep den eerlijken

ridder van huis? En wat kon hij anders verwachten, dan bij zijne

terugkomst zijn jonkvrouw gelukkig met een mededinger verbonden, en

zijne _serenade_ even weinig geëerbiedigd te zien, als het geschreeuw

eener kat op het huisdak? Evenwel, Heer ridder! ik breng u dezen beker

toe, op den goeden uitslag van alle trouwe minnaars;--ik vrees, dat

gij daar niet onder behoort!" voegde hij er bij, toen hij zag dat de

ridder (wiens brein door de herhaalde teugen begon verhit te worden),

zijn beker uit de waterkruik aanvulde.

"Waarom?" zei de ridder; "Hebt gij mij niet gezegd, dat dit water uit de bron van uwen beschermheilige, St. Dunstan, was?" "Wel zeker," hernam de kluizenaar, "en eenige honderd heidenen heeft hij er in gedoopt; maar ik heb nooit gehoord, dat hij er van gedronken

heeft. Ieder ding in de wereld heeft zijn nut. St. Dunstan kende,

zoo goed als iemand, de voorrechten van een lustigen monnik." En dit zeggende, nam hij de harp, en onthaalde zijn gast op het

volgende karakteristieke lied, op de wijze van een oud Engelsch gezang,

met een soort van _derrydown_ koor. [19]

DE BARREVOETER MONNIK.

Ik geef u, mijn vriend! twalef maanden ten beste,

Doorzoek heel Europa van het Oost tot het Westen,

Neen, niemand vindt elders, hij zoek wat hij kan,

Dan den Barvoeter Monnik gelukkiger man.

Getogen ten strijd voor geliefde en voor de eer,

Keert 's avonds uw ridder verwond door de speer, Dan haastig gebiecht; voor hem vindt zijn getrouwe

Bij den Barvoeter Monnik slechts heul in haar rouwe.

Uw koning? O he!--van zoo menig ik weet,

Die 't purper verruilde voor 't harige kleed; Maar 'k vraag u, wie hoorde het ooit in zijn leven, Dat een Monnik zijn kap voor een kroon heeft gegeven?

De wereld doorkruist hij, en waar hij verschijne,

Het vette der aarde blijft immer het zijne,

Zoo doolt hij naar lust en vermoeit hem de reis,

Voor den Barvoeter openen zich hut en paleis.

Ter maaltijd verwacht, zal geen bengel het wagen,

Zijn armstoel te ontwijden, naar het beste te vragen,

De hoofdschotel blijft en de plaats bij den haard

Onbetwist, voor den Barvoeter Monnik bewaard.

Des avonds te gast, haalt de vrouw de pastei

En vult hem de bierkruik en schotel daarbij,

En, moest ook haar man in de modder zich keeren,

Zal de Barvoeter Monnik geen peluw ontberen.

Sandaal dan en koord en kap ga het wel;

't Geloof aan den Paus en de vrees voor de Hel; Want rozen op aard, zonder doornen te plukken,

Mag alleen aan den Barvoeter Monnik gelukken.

"Op mijn woord," zei de ridder, "goed en krachtig gezongen, en zeer tot roem van uw orde. Maar, van den duivel gesproken, heilige man,

vreest gij niet, dat hij eens een bezoek bij u zal afleggen, te midden

uwer zeer wereldsche vermaken?" "Ik wereldsch!" antwoordde de heremiet; "ik ontken het,--ik loochen het geheel en al! Ik doe behoorlijk en trouw dienst in mijne

kapel. Dagelijks twee missen; 's morgens en 's avonds,--vroegdienst, namiddagdienst en vesper, _ave's_, _credo's_, _pater's_." "Uitgezonderd in de maanlichte nachten, in den jachttijd," zei zijn gast.

"_Exceptis excipiendis_," hernam de heremiet, "zooals onze oude abt mij leerde zeggen, als de een of andere onbeschaamde leek mij vroeg,

of ik alle plichten mijner orde vervulde." "Goed zoo, eerwaarde vader," zei de ridder, "maar de duivel is in staat, een oog te houden op zulke uitzonderingen; hij gaat rond,

gelijk gij weet, als een brieschende leeuw." "Laat hem maar hier komen, als hij durft," zei de monnik, "één slag met mijn touw zal hem even luid doen brullen, als de tang

van St. Dunstan zelven. Ik vreesde nooit een menschelijk wezen,

en even weinig vrees ik den duivel en zijn makkers.--Met behulp van

St. Dunstan, St. Dubric, St. Winibald, St. Winifred, St. Swibert,

St. Willick, St. Thomas-a-Kent niet te vergeten, en mijn eigene

geringe verdiensten, daag ik alle duivels uit, met of zonder staart,

laat ze maar vrij komen!--Maar om u een geheim te zeggen, vriend,

ik spreek nooit over zulke onderwerpen dan na den vroegdienst." Hij bracht het gesprek op een ander onderwerp; de vreugde werd

luidruchtig en onstuimig, en menig liedje werd beurtelings door hen

gezongen, tot hunne nachtelijke uitspanning gestoord werd door een

hard geklop aan de deur van de kluis.

De oorzaak dezer stoornis kunnen wij niet anders verklaren, dan door

het verhaal der lotgevallen van eenige andere onzer personaadjes

weder op te vatten; want wij stellen er geen eer in, evenmin als de

oude Ariosto, om steeds dezelfde personen van ons drama gezelschap

te houden.

ZEVENTIENDE HOOFDSTUK siebzehnte|Hauptkapitel ΔΈΚΑΤΟ ΈΒΔΟΜΟ ΚΕΦΆΛΑΙΟ SEVENTEENTH CHAPTER SIEBZEHNTES KAPITEL

Van vrome martelaren staat; Von|frommen|Märtyrern|steht Of pious martyrs state; Von frommen Märtyrern steht;

Niettegenstaande het voorschrift van den vroolijken kluizenaar, Ungeachtet|das|Vorschrift|des|den|fröhlichen|Einsiedler Notwithstanding the precept of the merry hermit, Trotz der Anweisung des fröhlichen Einsiedlers,

taak, om de harp te stemmen. Aufgabe|um|die|Harfe|zu|stimmen task, to tune the harp. Aufgabe, die Harfe zu stimmen.

door een slecht spel." durch|ein|schlechtes|Spiel by a bad game." durch ein schlechtes Spiel." "Ei, ei, merkt gij dat nu al?" Ei||merkt|du|das|jetzt|schon "Egg, egg, do ye notice now?" "Ei, ei, merkt ihr das jetzt schon?" hernam de heremiet; "dat verraadt nahm zurück|der|Einsiedler|das|verrät resumed the hermit; "that betrays antwortete der Einsiedler; "das verrät den meester in de kunst. den|Meister|in|der|Kunst the master of art. den Meister in der Kunst. Wijn en goede sier!" Wein|und|gute|Laune Wine and good cheer!" Wein und gute Gesellschaft!" voegde hij er ernstig fügte|er|ernsthaft| he added gravely fügte er ernst hinzu

bij, de oogen opslaande:--"Dit alles is de schuld van den wijn! bei|die|Augen|aufschlagend|Das|alles|ist|die|Schuld|von|den|Wein at, raising his eyes:--"All this is the wine's fault! :--"Das alles ist die Schuld des Weins! Ik Ich I Ich

waarschuwde Allen-a-Dale, den noordschen speelman, dat hij de harp zou warnte||||den|nordischen|Spielmann|dass|er|die|Harfe|würde warned Allen-a-Dale, the northern playmaker, that he would take the harp warnte Allen-a-Dale, den nordischen Spielmann, dass er die Harfe beschädigen würde,

voorspel, vroeg hij zijn gastheer of hij een _sirvente_ in de taal vorhersage|fragte|er|seinen|gastgeber|ob|er|ein|sirvente|in|der|sprache prelude, he asked his host if he had a _sirvente_ in the language Vorspiel fragte er seinen Gastgeber, ob er ein _Sirvente_ in der Sprache

van _Oc_, of een _Lai_ in de taal van _Oui_, of een _Ballade_, in von|Oc|||Lai|in|der|Sprache|von|Oui|||Ballade| of _Oc_, or a _Lai_ in the language of _Oui_, or a _Ballade_, in von _Oc_, oder ein _Lai_ in der Sprache von _Oui_, oder eine _Ballade_, in

gewoon Saksisch, verlangde? einfach|sächsisch|verlangte Just Saxon, longed for? gewöhnlichem sächsisch, wünschte? [18] [18] [18]

"Een ballade, een ballade," zei de heremiet, "boven al de _Ocs_ Eine|Ballade|||sagte|der|Einsiedler|über|alle|die|_Ocs_ "A ballad, a ballad," said the hermit, "above all the _Ocs_ "Eine Ballade, eine Ballade," sagte der Einsiedler, "über all die _Ocs_ en _Ouis_ van Frankrijk. und|_Ouis_|aus|Frankreich and _Ouis_ of France. und _Ouis_ von Frankreich. Ik ben een oprecht Brit, heer ridder! Ich|bin|ein|aufrichtig|Brite|Herr|Ritter I am a sincere Briton, lord knight! Ich bin ein aufrichtiger Brite, mein Herr Ritter! en und and und

en _Oui_ evenzeer als hij den afval van des duivels hoef zou veracht und|_Ja_|ebenso|wie|er|den|Abfall|von|des|Teufels|Huf|würde|verachten and _Oui_ as much as he would despise the waste of the devil's hoof und _Oui_ ebenso sehr, wie er den Abfall des Teufels Huf verachtet hätte;

aangekweekt. angezüchtet cultivated. entwickelt hatte. Zijn stem, die van weinig omvang was, en van natuur Seine|Stimme|die|von|wenig|Umfang|war|und|von|Natur His voice, which was of little size, and of nature Seine Stimme, die von wenig Umfang war und von Natur aus

DES KRUISRIDDERS TERUGKOMST. der|Kreuzritter|Rückkehr DES CRUSADER'S RETURN. DIE RÜCKKEHR DER KREUZRITTER.

De ridder was beroemd, vereerd, Der|Ritter|war|berühmt|verehrt The knight was famous, revered, Der Ritter war berühmt, geehrt,

Uit Palestina weergekeerd; Aus|Palästina|zurückgekehrt Returned from Palestine; Aus Palästina zurückgekehrt;

Hoe menig vijand hij bevocht; Wie|manch|Feind|er|bekämpfte How many an enemy he fought; Wie manch Feind er bekämpfte;

Om naar den vijand heen te snellen, Um|zum|den|Feind|hin|zu|eilen To rush to the enemy, Um zum Feind zu eilen,

Heeft steeds uw ridder aangespoord; Hat|immer|Ihr|Ritter|angespornt Has always urged your knight; Hat stets euren Ritter angespornt;

Iconiums Sultan neergehouwen, Iconiums|Sultan|niedergeschlagen Iconiums Sultan carved down, Iconiums Sultan niedergeschlagen,

Verweduwd meer dan vijftig vrouwen; verwitwet|mehr|als|fünfzig|Frauen Betrothed more than fifty women; Mehr als fünfzig Frauen verwitwet;

En elke daad van roem en faam: Und|jede|Tat|von|Ruhm|und|Berühmtheit And every act of fame and renown: Und jeder Tat von Ruhm und Ehre:

Verblijd mijn hart door wedermin. erfreue|mein|Herz|durch|Wiedersehen Rejoice my heart by wedermin. Erfreut mein Herz durch Wiedersehen.

gezongen had. gesungen|hatte had sung. gesungen hatte.

"En echter," zei hij, "komt het mij voor, dat mijn Saksische Und||sagte|er|kommt|es|mir|vor|dass|mein|sächsisch "And however," he said, "it occurs to me that my Saxon "Und dennoch," sagte er, "kommt es mir vor, dass mein sächsisches landsman lang genoeg onder de Normandiërs heeft verkeerd, om in den Landsmann|lange|genug|unter|den|Normannen|hat|verweilt|um|in|den landsman long enough among the Normans to have been in the Landsmann lange genug unter den Normannen verweilt, um in den

ridder van huis? Ritter|von|Haus knight of the house? Ritter von zu Hause? En wat kon hij anders verwachten, dan bij zijne Und|was|konnte|er|anders|erwarten|als|bei|seine And what else could he expect, but at his Und was konnte er anderes erwarten, als bei seinen

gij daar niet onder behoort!" ihr|da|nicht|unter|gehört ye are not among them!" du nicht dazu gehörst!" voegde hij er bij, toen hij zag dat de fügte|er|hinzu|bei|als|er|sah|dass|die he added, seeing that the fügte er hinzu, als er sah, dass der

"Waarom?" Warum "Why?" "Warum?" zei de ridder; "Hebt gij mij niet gezegd, dat dit water sagte|der|Ritter|Haben|Sie|mir|nicht|gesagt|dass|dieses|Wasser said the knight; "Hast thou not told me, that this water is sagte der Ritter; "Hast du mir nicht gesagt, dass dieses Wasser uit de bron van uwen beschermheilige, St. aus|der|Quelle|von|Ihren|Schutzpatron|St From the well of thy patron saint, St. Mary's. aus der Quelle deines Schutzheiligen, St. Dunstan, was?" Dunstan|was Dunstan, was?" Dunstan, stammt?" "Wel zeker," hernam de kluizenaar, "en eenige honderd heidenen heeft Wohl|sicher|erwiderte|der|Einsiedler|und|einige|hundert|Heiden|hat "Well certainly," reiterated the hermit, "and a hundred or so pagans has "Ja, sicher," erwiderte der Einsiedler, "und einige hundert Heiden hat hij er in gedoopt; maar ik heb nooit gehoord, dat hij er van gedronken er|davon|||||||||||von|getrunken he baptized in it; but I never heard, that he drank of it er wurde darin getauft; aber ich habe nie gehört, dass er davon getrunken hat.

zoo goed als iemand, de voorrechten van een lustigen monnik." so|gut|wie|jemand|die|Vorrechte|von|ein|lustiger|Mönch as good as anyone, the privileges of a lusty monk." so gut wie jemand, die Vorrechte eines lustigen Mönchs." En dit zeggende, nam hij de harp, en onthaalde zijn gast op het Und|dies|sagend|nahm|er|die|Harfe|und|empfing|seinen|Gast|mit|dem And saying this, he took the harp, and welcomed his guest to the Und dies sagend, nahm er die Harfe und bewirtete seinen Gast mit dem

DE BARREVOETER MONNIK. DER|BARFUSS|MÖNCH THE BARREFOOT MONK. DER BARREVOETER MÖNCH.

Doorzoek heel Europa van het Oost tot het Westen, Durchsuche|ganz|Europa|von|dem|Osten|bis|dem|Westen Search all of Europe from the East to the West, Durchsuchen Sie ganz Europa von Osten nach Westen,

Getogen ten strijd voor geliefde en voor de eer, Aufgewachsen|in|Kampf|für|Geliebte|und|für|die|Ehre Raised to battle for beloved and for honor, Aufgewachsen im Kampf für die Geliebte und für die Ehre,

Bij den Barvoeter Monnik slechts heul in haar rouwe. Bei|dem|Barvoeter|Mönch|nur|heul|in|ihr|Trauer By den Barvoeter Monk only heul in her rouwe. beim Barvoeter Mönch nur Trost in ihrer Trauer.

Uw koning? Ihr|König Your king? Ihr König? O he!--van zoo menig ik weet, O|er|von|so|manch|ich|weiß Oh hey!--of so many I know, Oh, he!--von so vielen ich weiß,

De wereld doorkruist hij, en waar hij verschijne, Die|Welt|durchquert|er|und|wo|er|erscheint The world he traverses, and where he appears, Die Welt durchquert er, und wo er erscheint,

De hoofdschotel blijft en de plaats bij den haard Die|Hauptspeise|bleibt|und|der|Platz|am|den|Kamin The main dish remains and the place by the fireplace Die Hauptschüssel bleibt und der Platz am Herd

Des avonds te gast, haalt de vrouw de pastei Am|Abend|zu|Gast|holt|die|||Pastete Evening guest, the wife fetches the pie Abends zu Gast, bringt die Frau die Pastete

't Geloof aan den Paus en de vrees voor de Hel; das|Glauben|an|den|Papst|und|die|Angst|vor|die|Hölle 'Faith in the Pope and the fear of Hell; Der Glaube an den Papst und die Angst vor der Hölle; Want rozen op aard, zonder doornen te plukken, Will|Rosen|auf|Erde|ohne|Dornen|zu|pflücken For roses on earth, without thorns to pluck, Denn Rosen auf Erden, ohne Dornen zu pflücken,

Mag alleen aan den Barvoeter Monnik gelukken. Darf|nur|an|den|Barfußläufer|Mönch|gelingen May succeed only to the Barfoot Monk. Darf nur dem Barfuß-Mönch gelingen.

"_Exceptis excipiendis_," hernam de heremiet, "zooals onze oude abt excipiendis||antwortete|der|Einsiedler|so wie|unser|alter|Abt "_Exceptis excipiendis_," resumed the hermit, "as our old abbot "_Exceptis excipiendis_," wiederholte der Einsiedler, "wie unser alter Abt mij leerde zeggen, als de een of andere onbeschaamde leek mij vroeg, mir|lehrte|sagen|als|der|ein|oder|anderer|unverschämte|Laie|mir|fragte taught me to say, when some impertinent layman asked me, mir beibrachte zu sagen, wenn irgendein unverschämter Laie mich fragte,

St. St St. St. Dunstan, St. Dunstan|St Dunstan, St. Dunstan, St. Dubric, St. Dubric|St Dubric, St. Dubric, St. Winibald, St. Winibald|St Winibald, St. Winibald, St. Winifred, St. Winifred|St Winifred, St. Winifred, St. Swibert, Swibert Swibert, Swibert,

St. St St. St. Willick, St. Willick|St Willick, St. Willick, St. Thomas-a-Kent niet te vergeten, en mijn eigene |||nicht|zu|vergessen|und|mein|eigener Thomas-a-Kent not to mention, and my own Thomas-a-Kent nicht zu vergessen, und meine eigenen

laat ze maar vrij komen!--Maar om u een geheim te zeggen, vriend, lass|sie|aber|frei|kommen||um|Ihnen|ein|Geheimnis|zu|sagen|Freund Let them go free!--But to tell you a secret, friend, lassen Sie sie nur kommen!--Aber um Ihnen ein Geheimnis zu verraten, mein Freund,

luidruchtig en onstuimig, en menig liedje werd beurtelings door hen laut|und|stürmisch||manches|Lied|wurde|abwechselnd|von|ihnen loud and boisterous, and many a song was alternately sung by them laut und stürmisch, und so manches Lied wurde abwechselnd von ihnen

hard geklop aan de deur van de kluis. laut|Klopfen|an|die|Tür|von|die|Tresor loud knocking at the door of the vault. lautes Klopfen an der Tür des Tresors gestört wurde.

te houden. zu|halten keep.

SENT_CWT:AFkKFwvL=5.6 PAR_TRANS:gpt-4o-mini=4.2 de:AFkKFwvL openai.2025-01-22 ai_request(all=268 err=0.00%) translation(all=223 err=0.45%) cwt(all=1585 err=2.15%)