De 3 harde klappen voor oliereuzen
Een historisch moment.
En harde tikken voor de Big Oil
Nog nooit - waar ook ter wereld - dwong een rechter een bedrijf zijn CO2-uitstoot te verlagen.
Het was een meedogenloze dag voor Big Oil.
Tot nu.
Dit nieuws is enorm.
En opeens... Boem!
De Nederlandse rechter heeft oliegigant Shell...
...opgedragen hun CO2-uitstoot te halveren met bijna 50 procent.
Dit is een primeur.
Over de hele wereld gaat het over dit baanbrekende, en bovendien Nederlandse vonnis.
Het is de zoveelste hand zand in de grote motor van de olie-industrie.
Waardoor de boel langzaam stroever begint te lopen.
In deze video: welke klappen krijgt Big Oil afgelopen tijd te verduren. En wat betekent dat?
De olie-industrie is de motor van onze economie.
In 2019 was deze industrie goed voor 4 procent van de hele wereldeconomie.
We kunnen nog niet zonder.
Auto's, schepen, vliegtuigen, plastic, asfalt... voor van alles is olie nodig.
En duurzaamheid is niet hun 'core business'.
De Brits-Nederlandse multinational gaat een paar miljard per jaar investeren in duurzame energie.
Maar het overgrote deel gaat naar olie en gas.
Dagelijks worden zo'n 100 miljoen vaten opgepompt. Dagelijks.
Reken in de comments maar eens uit hoeveel dat er zijn tijdens deze video
De sector groot noemen, is een enorm understatement.
Twintig bedrijvwen, waarvan de meeste olie- en gasbedrijven zijn...
...zijn samen verantwoordelijk voor zo'n één derde van de totale wereldwijde CO2-uitstoot.
Ook op deze dubieuze ranglijst? Royal Dutch Shell.
Dit zeggen ze er zelf over.
Wij hebben natuurlijk een heel grote CO2-voetafdruk.
Onze uitstoot is 1,7 gigaton broeikasgas.
Gigantisch. - Dat is tien keer zo veel als Nederland.
Belangrijk is dat 90 procent van die 1,7 gigaton plaatsvindt op het moment dat onze producten gebruikt worden.
Tien keer zoveel als ons hele land dus.
En overal ter wereld proberen mensen via de rechter de uitstoot van overheden en bedrijven tegen te gaan.
Er lopen op dit moment zo'n 2000 klimaatrechtszaken.
Maar lang niet allemaal zo succesvol als deze.
In een rechtszaak die was aangespannen door onder meer Milieudefensie...
...oordeelt de rechter dat Shell zijn CO2-uitstoot drastisch moet verminderen.
Met netto 45 procent.
Dit is fenomenaal, het is historisch.
Ik ben zo ontzettend blij.
De rechter dwingt Shell nu het klimaatakkoord na te leven.
Ze moeten hun uitstoot drastisch sneller omlaag krijgen.
Dat klimaatakkoord is in 2015 in Parijs ondertekend door bijna 200 landen.
Het klimaatakkoord van Parijs is geaccepteerd.
Met als doel: de opwarming van de aarde beperken tot ruim onder de 2 graden, en liever nog: 1,5 graad.
De uitspraak van de rechter is een wereldprimeur.
Voor 't eerst moet een zeer groot bedrijf ook helpen bij het voorkomen van de opwarming van de aarde.
Terwijl dat een afspraak is, die gemaakt is tussen landen.
Shell moet nu, sneller dan ze zelf van plan waren, hun uitstoot aanpakken.
Want de rechter ziet klimaatverandering als bedreiging voor de mensenrechten, en zegt...
...grote bedrijven moeten die respecteren.
Shell heeft volgens het vonnis een maatschappelijke plicht...
...die verder reikt dan het belang van aandeelhouders en het bedrijf.
De gevolgen van de uitspraak zijn verstrekkend.
Het vonnis laat namelijk zien dat het Klimaatakkoord van Parijs en de wetenschappelijke inzichten...
...van het Klimaatpanel van de VN toonaangevend zijn in de rechtszaal.
Het is wat dat betreft niet de beste tijd voor Big Oil.
De uitspraak vinden we teleurstellend.
We zijn hard aan het werk om als energiebedrijf niets meer uit te stoten in 2050.
Daar zijn duizenden mensen bij Shell iedere dag mee bezig.
Daar investeren we miljarden in, en het feit dat we nu...
...worden gevraagd om verder te versnellen, zullen we onder het licht moeten houden.
Shell zegt: ja als wij het niet maken, neemt iemand anders die olieproductie wel over.
Zou kunnen, maar dat is niet hoe de uitspraak wereldwijd is ontvangen.
De winst tegen Shell opent mogelijk deuren voor nieuwe klimaatzaken tegen allerlei andere grote vervuilers.
Advocaten kunnen dan namelijk dit vonnis als voorbeeld gebruiken.
Dit gaat een domino-effect hebben voor andere rechtsgebieden.
Juridische principes lijken wereldwijd en met name in westerse rechtssystemen best op elkaar.
Misschien is het Franse Total wel de volgende.
Want een Franse milieuorganisatie gaat zo'n zelfde zaak tegen dat oliebedrijf aanspannen.
Milieudefensie is niet van plan het bij die zaak tegen Shell te laten.
Ze willen in gesprek met Tatasteel, energiebedrijf RWE en Vattenfal.
En met deze uitspraak in de hand kunnen wij bedrijven als Tatasteel gaan aanspreken.
En ze hebben niet alleen de zware industrie in het vizier...
...maar ook de zuivel- en vleesindustrie, zoals FrieslandCampina.
Oké, dat was één hand zand in de motor van de Big Oil.
Dan nu: hand twee van de drie.
Want mei was een maand die de oliereuzen niet snel zullen vergeten.
Ook groene aandeelhouders winnen terrein. En dat is nieuw.
Leg ik je uit.
Heb je veel aandelen in een bedrijf, dan mag je meestemmen over de plannen en zelf voorstellen doen.
Is dan een meerderheid voor, dan kan het bedrijf er eigenlijk niet omheen.
Want wie betaalt, bepaalt.
En steeds vaker zitten er groene aandeelhouders tussen.
Zoals de Nederlandse activistische investeerdersgroep Follow This.
Dat zijn rijke aandeelhouders met een groene strategische agenda.
Ze proberen Shell sinds 2016 via voorstellen in vergaderingen sneller te laten verduurzamen.
Vijf jaar terug ging dat nog niet zo lekker...
...maar afgelopen mei was het aantal mensen dat meestemde met hun voorstel ongekend groot.
En ze zijn niet de enige investeerders die dit doen.
Toen de Nederlandse rechter over Shell oordeelde, sloegen aan de andere kant van de oceaan...
...investeerders tegelijkertijd een groene slag bij het bedrijf ExxonMobil, een oliegigant.
Boem! De aandeelhouders van de Amerikaanse gas- en oliereus Exxon...
...dumpt een deel van zijn raad van bestuur en vervangt deze met nieuwe.
En ook bij oliereus Chevron stemde een meerderheid van de aandeelhouders voor een klimaatplan.
Boem, nog één! Allemaal op dezelfde dag.
Harde tikken dus, voor Big Oil.
Ik zei al, er was veel gaande afgelopen tijd.
Hand zand #3, min of meer uit het eigen team: van het Internationaal Energie Agentschap.
De energiedenktank van de wereld...
...ooit opgericht om olie soepel van het ene in het andere land te laten stromen.
In 2007 riep het agentschap nog op tot het winnen van méér olie.
Het was op gebied van fossiele brandstof altijd vrij conservatief.
Maar ook zij roepen nu op helemaal geen nieuwe gas- en olieprojecten te beginnen...
...en de uitstoot in 2030 drastisch te verlagen.
Het IEA is bijzonder invloedrijk. Landen en bedrijven baseren hun beleid gedeeltelijk op hun rapporten.
En zullen dit ook meenemen in de besprekingen bij de volgende klimaattop in Glasgow.
Geeft Big Oil geen gehoor aan die oproep, dan komen de klimaatdoelstellingen in gevaar, zegt het IEA.
Van je olievrienden moet je het hebben.
Olie blijft nog wel even relevant, en we weten ook nog niet wat voor alternatieven we straks krijgen.
Maar afgelopen tijd heeft misschien wel laten zien dat dit het begin is van een sneeuwbaleffect...
...op een opwarmende aarde. De druk komt in ieder geval van verschillende kanten.
