De wondercel die doodzieke mensen geneest
Die|Wunderzelle||||heilt
|miracle cell||deadly sick||heals, cures
Die Wunderzelle, die todkranke Menschen heilt
The miracle cell that cures critically ill people
La cellule miracle qui guérit les malades incurables
La cellula miracolosa che cura i malati mortali
死の病人を癒す奇跡の細胞
A célula milagrosa que cura doentes mortais
Ölümcül hastaları iyileştiren mucize hücre
治愈绝症患者的神奇细胞
Het lijkt bijna sciencefiction.
|||Es wirkt fast wie Science-Fiction.
|||science fiction
It almost seems like science fiction.
Een ziek of beschadigd lichaam repareren zonder medicijnen, maar...
|||||reparieren|||
|sick|||||||
Repairing a sick or damaged body without drugs, but...
...met levende cellen. Stamcellen.
|||Stammzellen
|||stem cells
...with living cells. Stem cells.
En het wordt steeds meer science, zonder de fiction.
||||||||Fiktion
||||||||fiction
And it's becoming more and more science, without the fiction.
E está se tornando cada vez mais ciência, sem a ficção.
Het lijkt de holy grail voor mensen met chronische of ongeneeslijke ziektes.
||||||||chronische||unheilbare|
||||||||chronic||incurable|
It seems to be the holy grail for people with chronic or incurable diseases.
En soms, is dat het ook.
And sometimes, it is.
Zo ziek he Moontje?
|||So krank, Moontje?
|||Moontje
|||little one
So sick isn't it Moontje?
Tão doente não é Moontje?
We zijn bijna klaar.
We're almost done.
Het was een ongeneeslijke ziekte.
|||unheilbare|
It was an incurable disease.
Dus de enige mogelijkheid was om een stamceltransplantatie aan te gaan.
|||||||Stammzelltransplantation|||
|||||||stem cell transplant|||
So the only option was to enter into a stem cell transplant.
En nu ik helemaal beter ben, voel ik me beter dan ooit.
And now that I'm all better, I feel better than ever.
Wat zijn die stamcellen waar we al zo lang over horen? En wat kunnen we ermee?
|||Stammzellen||||||||||||
What are these stem cells we've been hearing about for so long? And what can we do with them?
Dit is de belofte van stamcellen, uitgelegd.
|||||Stammzellen|
|||promise|||
This is the promise of stem cells, explained.
Esta é a promessa das células-tronco, explicou.
Allereerst: een klein lesje biologie.
|||lesson|
First of all: a little lesson in biology.
Ons lichaam bestaat uit 50 miljard cellen.
Our body consists of 50 billion cells.
Nosso corpo é composto por 50 bilhões de células.
En al die cellen hebben een specialisatie.
And all those cells have a specialization.
Dat kun je zo zien:
You can see it this way:
Je spiercellen zorgen ervoor dat je kan bewegen...
|Muskelzellen||||||
|muscle cells||||||
Your muscle cells allow you to move....
...je zenuwcellen vervoeren informatie van A naar B...
|Nervenzellen||||||
|nerve cells||||||
...Your nerve cells transport information from A to B....
...en je hartcellen zorgen ervoor dat je bloed wordt rondgepompt.
||Herzzellen|||||||herumgepumpt
||heart cells|||||||pumped around
...and your heart cells make sure your blood is pumped around.
Al die miljarden cellen in ons lijf komen voort uit oercellen. Ofwel: stamcellen.
||||||||||Urzellen|Entweder|Stammzellen
||||||||||progenitor cells||
All those billions of cells in our body originate from primal cells. In other words: stem cells.
Een stamcel is een ongespecialiseerde basiscel. En die kan twee dingen...
|Stammzelle|||unspezialisierte|Basalzelle|||||
|stem cell|||unspecialized|cell|||||
A stem cell is an unspecialized basic cell. And it can do two things...
...zichzelf vernieuwen...
|sich erneuern
|renew
...renewing themselves...
...en uitgroeien tot een gespecialiseerde cel.
|heranwachsen zu|||spezialisierte|
|grow into|||specialized|
...and grow into a specialized cell.
Bijvoorbeeld: een levercel, een bloedcel of een huidcel.
||Leberzelle||Blutzelle|||Hautzelle
||liver cell||blood cell|||skin cell
For example: a liver cell, a blood cell or a skin cell.
Een stamcel kan dus veel en dát maakt ze zo interessant.
|Stammzelle|||||||||
So a stem cell can do a lot and that's what makes them so interesting.
Grofweg kun je twee type stamcellen onderscheiden: embryonale en volwassen stamcellen.
|||||||embryonale|||
Grob gesagt|||||Stammzellen||embryonale|||Stammzellen
roughly||||||distinguish|embryonic|||
Roughly speaking, you can distinguish two types of stem cells: embryonic and adult stem cells.
En die embryonale stamcellen komen uitsluitend uit maximaal vier dagen oude embryo's.
||embryonale|Stammzellen||||||||Embryonen
|||||exclusively||||||embryos
And those embryonic stem cells come exclusively from up to four-day-old embryos.
Zo kort na de bevruchting heeft een embyro nog geen hartslag en geen geslacht, en is het een klein klompje cellen.
||||Befruchtung|||Embryo||||||||||||Klumpen|
||||fertilization|||embryo|||heartbeat|||||||||little lump|
So soon after fertilization, an embyro has no heartbeat and no sex, and is a tiny clump of cells.
De stamcellen in embryo's zijn totipotent.
|Stammzellen||Embryonen||totipotent
|||||totipotent
|||||totipotent
Stem cells in embryos are totipotent.
Ze kunnen nog álles worden.
|||everything|
They can still become anything.
Het ultieme voorbeeld hiervan is een bevruchte eicel, want daar kan een heel mens uit groeien.
|Das ultimative Beispiel|||||befruchtete|Eizelle||||||||
|ultimate|||||fertilized|egg||||||||
The ultimate example of this is a fertilized egg because a whole human being can grow from it.
Wetenschappers halen embryonale stamcellen uit restembryo's, die overblijven na IVF trajecten...
||embryonale|Stammzellen||Restembryonen||übrig bleiben||IVF|IVF-Behandlungen
|||||restembryo's|||||
|||||remaining embryos||left over||IVF|cycles
Scientists extract embryonic stem cells from surplus embryos, which remain after IVF trajectories...
...en anders worden weggegooid.
|||thrown away
Het tweede type stamcel is een volwassen weefsel-stamcel.
|||Stammzelle||||Gewebe|Stammzelle
|||||||tissue|
Bijna elk orgaan in je lichaam heeft zijn eigen type stamcel. Die kunnen niet meer álles worden...
||Organ||||||||Stammzelle||||||
||organ||||||||||||||
...maar ze zijn wel extreem belangrijk bij het vernieuwen en herstellen van je lijf.
||||||||erneuern|||||
||||||||||restore|||body
Snij je bijvoorbeeld in je vinger, dan zorgen je stamcellen ervoor dat er nieuwe huidcellen worden aangemaakt.
Schneidest du dich|||||||||Stammzellen|||||Hautzellen||
if you cut||||||||||||||skin cells||made
En sommige van dit soort stamcellen zijn constant actief.
|||||Stammzellen|||
Bloedcellen bijvoorbeeld, die worden voortdurend gemaakt uit stamcellen in je beenmerg.
Blutzellen|||||||Stammzellen|||Knochenmark
blood cells||||constantly||||||bone marrow
Die stamcellen zijn dus van levensbelang.
|Die Stammzellen||||
Ze zorgen voor de vernieuwing en herstel van onze weefsels, organen en cellen.
|||||||||Gewebe|||
|||||||||tissues|||
Werkt het niet goed? Doen die cellen niet wat ze moeten doen? Dan word je ziek.
If it's not working properly, if those cells aren't doing what they're supposed to be doing, you're going to get sick.
Zoals Anemone.
|Wie Anemone.
|anemoon
|Anemone
Like Anemone.
Ik zat eigenlijk al m'n bonusjaren, ik zou niet heel lang meer te leven hebben.
|||||Bonusjahre|||||||||
|||||bonus years|||||||||
I was actually already in my bonus years, I wouldn't have very long to live.
De ziekte die ik had, is heel erg zeldzaam.
||||||||rare
||||||||zeldzaam
The disease I had is very rare.
Ik had de ziekte CTLA-4 en GLILD.
||||CTLA-4||GLILD
||||CTLA(1)||GLILD
I had the disease CTLA-4 and GLILD.
Eu tinha CTLA-4 e doença GLILD.
En dit houdt in dat de uitknop van mijn witte bloedcellen kapot was.
||||||Ausschaltknopf||||Blutzellen||
||||||off switch||||||
And this means my white blood cell off switch was broken.
E isso significa que meu interruptor de desligamento de glóbulos brancos estava quebrado.
Waardoor mijn eigen bloedcellen tegen mijn lichaam gingen vechten...
|||Blutzellen|||||
Which caused my own blood cells to fight against my body....
...en daardoor samenklonterden tot tumoren in mijn longen.
||zusammenklumpten||Tumoren|||
||clumped together||tumors|||lungs
...and therefore clumped together to form tumors in my lungs.
Toen ze erachter kwamen dat haar klachten door een genetische afwijking kwam.
|||||||||genetische||
||behind it|||||||genetic|genetic mutation|
Quando descobriram que suas queixas eram devido a uma anormalidade genética.
Zijn ze ook bij mij gaan kijken...
Did they come to see me too?
...misschien was dat ook wel aanwezig. En dat bleek zo te zijn.
|||||present||||||
...maybe that was also present. And it turned out to be so.
Vroeger zou ik niet eens kunnen gaan gamen, dan was ik al te moe geworden van het enthousiasme.
|||||||spielen||||||||||
|||||||gaming||||||||||
In the past I wouldn't even be able to play games, then I would have grown too tired of the enthusiasm.
Eigenlijk elke dag stond ik ziek op, was ik misselijk.
|||||||||übel
|||||||||nauseous
Actually every day I got up sick, was nauseous.
En dan was het maar even afwachten of ik me in de loop van de dag beter zou gaan voelen.
||||||wait and see|||||||||||||
And then I just had to wait and see if I would start to feel better during the day.
Je weet nu wat stamcellen zijn, ga ik je nu vertellen hoe ze voor sommige ziektes en aandoeningen...
||||Stammzellen|||||||||||||Erkrankungen
|||||||||||||||||conditions
You now know what stem cells are, now I'm going to tell you how they are for some diseases and conditions....
...de sleutel tot genezing zijn.
|||Heilung|
|||healing|
...are the key to healing.
Stamceltherapie.
Stammzelltherapie
stem cell therapy
Stem cell therapy.
Bij stamceltherapie transplanteren ze stamcellen.
|Stammzelltherapie|transplantieren||Stammzellen
|stem cell therapy|transplant||
In stem cell therapy, they transplant stem cells.
Die komen van een donor, of in heel uitzonderlijke gevallen, zijn het gerepareerde stamcellen van de patiënt zelf.
||||Spender||||außergewöhnlichen||||reparierte|Stammzellen||||
||||donor||||exceptional||||repaired|||||
These come from a donor, or in very rare cases, they are repaired stem cells from the patient himself.
Die nieuwe getransplanteerde cellen nemen in het lichaam de functie van de defecte cellen over.
||transplantierten||||||||||defekten||
||transplanted||||||||||defective||
Those new transplanted cells take over the function of the defective cells in the body.
Genezing door cellen dus.
Heilung durch Zellen|||
Healing by cells, in other words.
Cura por células.
Zoals bij Anemone is gebeurd.
As happened with Anemone.
Como aconteceu com a Anêmona.
Toen we erachter kwamen wat ik had was eigenlijk ook duidelijk...
||||||||||clear
When we found out what I had was actually also clear....
Quando descobrimos o que eu tinha, ficou realmente claro...
...dat er geen echte medicijnen zijn om beter van te worden.
...That there are no real medicines to get better from.
En dat je eigenlijk alleen in de loop van de jaren achteruit zou gaan.
|||||||||||decline||
And that you would really only deteriorate over the years.
Eigenlijk was toen wel al duidelijk dat ik niet meer heel lang zou blijven leven.
Actually, it was clear by then that I would not live very long.
Na verdade, já estava claro que eu não viveria muito tempo.
Dus dat we echt wel stappen moesten maken richting een stamceltransplantatie.
||||||||||Stammzelltransplantation
so|||||steps|||towards||stem cell transplant
So that we really had to take steps towards a stem cell transplant.
Eigenlijk daarna begon ik met een andere soort versie van chemo...
||||||||||Chemotherapie
||||||||||chemo
Actually after that I started a different kind of version of chemo....
...om mijn eigen beenmerg helemaal kapot te maken...
|||Knochenmark||||
...to completely destroy my own bone marrow....
...para destruir completamente minha própria medula óssea...
...om ruimte te maken voor de gezonde donorstamcellen.
|||||||Spenderstammzellen
|||||||donor stem cells
...to make room for the healthy donor stem cells.
Wil je het zelf zien eerst? -Ja.
will||||||
Want to see it for yourself first? -Yes.
Quer ver por si mesmo primeiro? -Sim.
Vasthouden. Heb je 'm?
hold|||
To hold. do you have it?
Segurar. você tem?
Toen kreeg ik m'n stamcellen toegediend.
||||Stammzellen|verabreicht
|||||administered to me
Then I was given my stem cells.
Soort bloedtransfusie, dus gewoon via een infuus stroomde bloed naar binnen...
|Bluttransfusion||||||floss|||
|blood transfusion|||||IV||||
Kind of blood transfusion, so just through an IV blood flowed in....
...en dat waren de stamcellen die mij beter zouden moeten maken.
||||Stammzellen||||||
...And those were the stem cells that were supposed to make me better.
Ik had al vrij snel 100 procent donorcellen in mijn bloed.
||||||Spenderzellen|||
I|||fairly|||donor cells|||
Pretty soon I had 100 percent donor cells in my blood.
Dus dat betekende dat heel mijn bloed bestond uit bloedcellen van mijn donor.
|||||||||Blutzellen|||Spender
|that|||||||||||
So that meant all of my blood was made up of blood cells from my donor.
Zit er bijna in, even doorspoelen en dan zijn we klaar.
|||||vorspulen|||||
are we almost in||||just|flushing|||||
Is almost in, just a quick flush and then we're done.
Está quase lá, basta dar descarga e pronto.
Ik ben nu helemaal genezen.
I am now completely healed.
Ik ben eigenlijk nooit echt bezig geweest met mijn toekomst. Omdat ik wist dat ik niet oud zou worden.
I've never really thought about my future. Because I knew I wouldn't get old.
Ja, nu komt alles opeens zo dichtbij want nu ga ik echt oud worden. Nou kan ik er echt aan gaan denken.
|now||||||||||||||||||||
Yes, now everything is suddenly so close because now I'm really going to get old, now I can really start thinking about it.
Voor Anemone was een transplantatie dus de oplossing.
||||Transplantation|||
||||transplantation|||
So for Anemone, a transplant was the solution.
En het kan ook al de oplossing zijn bij verschillende vormen van bloedkanker...
||||||||||||Und es könnte auch schon die Lösung bei verschiedenen Formen von Blutkrebs sein...
||||||||||||blood cancer
And it may also already be the solution in various forms of blood cancer
...immuunziektes en beenmergaandoeningen.
Immunerkrankungen||Knochenmarkerkrankungen
immune diseases||bone marrow disorders
...immune diseases and bone marrow disorders.
Maar hoe geweldig het ook klinkt, je doet niet zomaar 'even' een stamceltransplantatie.
||||||||||||Stammzelltransplantation
||great||||||||||
But as great as it sounds, you don't just 'just' do a stem cell transplant.
Bij Anemone was het natuurlijk ook het laatste redmiddel en...
||||||||last resort|
With Anemone, of course, it was also the last resort and...
...hebben we dat zo lang mogelijk uit kunnen stellen.
...we were able to put that off as long as possible.
...conseguimos adiar isso o máximo possível.
Ik heb nu nog geen levensbedreigende of -limiterende klachten die zij wel had...
|||||lebensbedrohliche||lebensbegrenzende|||||
|||||life-threatening||limiting|||||
I have no life-threatening or -limiting symptoms now that she did have....
...die haar leven echt moeilijk maakten en ondragelijk maakten.
|||||||unerträglich machten|
|||||||unbearable|
...that made her life really difficult and unbearable.
Ik vind het wel lastig om het erover te hebben, ook omdat ik...
...ik zit nog een beetje in het proces van verwerken.
|||||||||processing
...I am still a bit in the process of processing.
Het kan ook zijn dat je gewoon te zwak wordt van de chemo of een infectie krijgt tijdens het proces.
||||||||||||Chemotherapie|||||||
|||||||||||||||infection||||
You may also simply become too weak from the chemo or get an infection in the process.
Dus hoe langer we het uitstellen, hoe beter.
|||||hinausschieben||
|||||postpone||
So the longer we put it off, the better.
En wie weet zijn er in de toekomst nog wel nieuwe dingen mogelijk.
And who knows, new things may be possible in the future.
Ja! 3-0!
Yes, 3-0!
Het is ook wel echt heel bijzonder dat...
It's also kind of really special that...
...eigenlijk zo'n kleine...
...actually such a small...
...alleen een bloedtransfusie heeft ervoor gezorgd dat ik hier nu helemaal beter zit.
||Bluttransfusion||||||||||
...only a blood transfusion has made me feel completely better here.
Stamceltransplantaties worden al tientallen jaren gedaan.
Stammzelltransplantationen|||||
stem cell transplants|||||
Stem cell transplants have been done for decades.
Maar om überhaupt kans te maken op zo'n levensreddende transplantatie...
||||||||lebensrettende|Transplantation
||at all||||||life-saving|
But to stand a chance of winning such a life-saving transplant...
...heb je in de meeste gevallen een donor nodig.
|||||||Spender|
...you need a donor in most cases.
De zoektocht naar een donor begint vaak in de familie.
||||Spender|||||
|search|||donor|||||
The search for a donor often starts in the family.
De kans dat je een donormatch vindt binnen je familie, is maar 30 procent.
|||||Spenderübereinstimmung|||||||
|||||donor match|||||||
The chance of finding a donor match within your family is only 30 percent.
Het merendeel van de machtes, vindt dus plaats buiten de familie.
||||Machteloosheidssituaties||||||
||||powers||||||
The majority of powers, therefore, take place outside the family.
En dan is de kans op een match maar 1 op de 50.000.
|||||||Übereinstimmung|||
|||||||match|||
En kijk, bij het aantal aanmeldingen bij de internationale stamcelbank...
|||||||||Stammzellbank
|||||registrations||||stem cell bank
And look, at the number of registrations at the international stem cell bank...
...was vorig jaar een flinke dip te zien.
|||||Einbruch||
...was a big dip last year.
...foi uma grande queda no ano passado.
Dat komt onder andere omdat wervingsacties niet door konden gaan op scholen en universiteiten door corona.
|||||Rekrutierungsaktionen||||||||||
|||||recruitment campaigns||||||||||
En hier dan?
In Nederland verzesvoudigde het aantal stamceldonoren de afgelopen vijf jaar.
||verfünffachte sich|||Stammzellenspender||||
||sixfold|||stem cell donors||||
In the Netherlands, the number of stem cell donors has quadrupled in the past five years.
Da's mooi, maar als we naar onze onze ooster- en westerburen kijken, dan hebben we wel nog een slag te slaan.
||||||||Ost-||Westnachbarn||||||||||
||||||||eastern||western neighbors||||we||||a battle||battle
That's great, but if we look at our eastern and western neighbours, we still have a lot to do.
Er zijn dus heel veel donoren nodig.
|||||Spender|
|||||donors|
Wat zou je tegen de mensen willen zeggen die nu luisteren en denken: ik heb me nog niet aangemeld.
||||||||||||||||||registered
What would you say to the people who are listening now and thinking, I haven't signed up yet.
Ik wacht inmiddels nu al twee jaar.
I have now been waiting for two years.
Hoe nu verder? Want het is toch wel een levensbedreigende ziekte.
|||||||||lebensbedrohliche|
How to proceed, because surely it is a life-threatening disease.
Het is heel moeilijk om een donor te vinden.
||||||Spender||
It is very difficult to find a donor.
Het heeft een kleine impact om te registreren.
It has a small impact to register.
Voor mensen die het nodig hebben heeft het een grote impact.
For people who need it, it has a big impact.
Donoren zijn dus van levensbelang bij stamceltherapie.
Spender||||||Stammzelltherapie
||||life-saving||
So donors are vital in stem cell therapy.
Maar dat hoeft niet altijd zo te zijn.
But it doesn't always have to be that way.
Mas isso nem sempre tem que ser o caso.
Wetenschappers van het LUMC kunnen bij baby's die worden geboren zonder immuunsysteem...
|||LUMC||||||||Immunsystem
|||LUMC||||||||
|||LUMC||||||||immune system
Scientists at LUMC may be able to detect in babies born without an immune system...
...hun stamcellen eruit halen, het ontbrekende gen fixen, en de gerepareerde stamcel terugplaatsen.
|Stammzellen||||fehlende|Gen|reparieren|||reparierte|Stammzelle|zurücksetzen
|||||missing|gene|fix|||||replacing
...take out their stem cells, fix the missing gene, and put back the repaired stem cell.
En zo hebben die kindjes een immuunsysteem dat wel werkt.
||||||Immunsystem|||
||||kids||immune system|||
And so those little kids have an immune system that does work.
En deze ontwikkelingen zijn pas het begin.
And these developments are just the beginning.
De potentie van stamcellen als reparatiekit voor je lichaam is dus enorm.
|Das Potenzial||Stammzellen||Reparaturset||||||
|potential||||repair kit||||||
So the potential of stem cells as a repair kit for your body is enormous.
En daarom onderzoekt de wetenschap intensief welke rol stamcellen nog meer kunnen spelen...
||||||||Stammzellen||||
|||||intensively|||||||
And so science is intensively investigating what other role stem cells can play
...bij de genezing van andere ziektes.
||Heilung|||
...In curing other diseases.
Stel je voor dat je kapotte zenuwen van iemand met de ziekte van Parkinson kan genezen.
|||||beschädigte||||||||Parkinson-Krankheit||
|||||broken||||||||Parkinson||
Imagine being able to heal broken nerves from someone with Parkinson's disease.
Of alzheimer, of diabetes.
|Alzheimer||
Or alzheimer's, or diabetes.
Dat is de belofte van stamcelonderzoek in de toekomst.
|||||Stammzellenforschung|||
|||||stem cell research|||
That is the promise of stem cell research in the future.
Duizenden wetenschappers van over de hele wereld houden zich hiermee bezig.
Thousands of scientists from all over the world are working on this.
En de wetenschap staat op een kantelpunt.
||||||Wendepunkt
||||||turning point
And science is at a tipping point.
Door successen komt er steeds meer geld en aandacht voor stamcelonderzoek.
||||||||||Stammzellenforschung
|successes|||||||||stem cell research
Het kabinet trok er onlangs nog 17 miljoen voor uit.
||allocated||||||
Er zijn en worden dus grote stappen gezet...
||||||steps|
...maar er is nog heel veel onderzoek nodig.
|there||||||
Maar wat zeker is, is dat die ontwikkelingen in een rap tempo doorgaan.
||||||||||schnelles||
||||||||||rapid||
Wat ook zeker is...
...is dat je je kunt abonneren. Hoef je alleen maar hier beneden te klikken en dan mis je helemaal niks van onze video's. Joe!
...is that you can subscribe. All you have to do is click down here and you won't miss any of our videos at all. Joe!
