چرا شیشه ها شفافن و میتونیم پشتشونو ببینیم؟
تا حالا فکر کردین چرا وقتی تو خونه ایم
میبینیم آفتاب از پشت شیشه تابیده رو زمین یا فرش خونمون
مگه شیشه مثل آجر توی دیوارها جامد نیست؟
پس چرا مثل دیوارهای خونه نیست که ازش نور رد نشه
اینجوریم میشه سوال کرد که پس چرا دیوارها مثل شیشه ازشون نور رد نمیشه؟
چرا شیشه شفافه؟
اگر ویدئوهای علمی و جالب رو دوست دارید
کانال رو سابسکرایب کنید و اون زنگ کنارشم بزنید
که هر ویدئوی جدیدی که منتشر میشه رو یوتیوب بهتون اطلاع بده
برای فهمیدن دلیل شفافیت شیشه
باید اصلا ببینیم خود شیشه چیه و از کجا اومده
واکنش دو عنصر سیلیکون و اکسیژن
دی اکسید سیلیکون تولید میکنه
این مولکول ها به شکل کریستال های منظمی به نام کوارتز کنارهم قرار میگیرن
اغلب میشه کوارتز رو در شن و ماسه پیدا کرد
اینجا همون جاییه که عناصر اصلی شیشه پیش هم جمع شدن
البته شیشه فقط از ترکییب معمولی کوارتز ساخته نشده
چرا که لبه های ضخیم کوارتز با ساختار کریستالیشون
نوری که بهش میخوره رو منعکس میکنه
و عملا اگه همینجوری ازش استفاده بشه کاربردی نداره
اما وقتی کوارتز تو دمای بالا قرار بگیره
باعث تولید انرژی کافی میشه که پیوند بین مولکول ها رو میشکنه
و به شکل مایع دی اکسید سیلیکون در میاد
مثل یخی که گرما بگیره به شکل آب در میاد
فقط کوارتز مایع فرقش با آب اینه که اگه آب
دوباره سرد بشه به یخ تبدیل میشه
ولی اگه دی اکسید سیلیکون مایع سرد بشه
به شکل کریستال های جامد شفاف در نمیاد
در عوض مولکول هاش انرژی خودشون رو از دست میدن
و توانایی حرکت در ماده کم میشه و جسم جامدی که به آمورفِس معروفه شکل میگیره
این ماده به نوعی جامد محسوب میشه که ساختار مولکولیِ بی نظمی از یک مایع رو داره
و به مولکول ها اجازه میده شکاف های سطح رو پر کنن
این باعث میشه سطح شیشه در ابعاد میکروسکوپی بصورت منظم دیده بشن
جوری کنار هم قرار بگیرن که بدون پراکنده کردن نور اون رو از خودشون رد کنن
اما موضوع اصلی همینجاست که چطور این مولکول ها اجازه عبور نور رو میدن
برای فهمیدنش باید بریم سراغ اتم. اتم شامل یک هسته است که الکترون هایی به دورش می چرخن
خب تو این حالت میبینیم که بیشتر فضایی که الکترون ها چرخش دارن رو فضای خالی تشکیل داده
برای اینکه درک بهتری از این فضای خالی داشته باشیم باید اینجوری مثل زد
که اگر یک اتم رو به اندازه یک زمین دو ومیدانی در نظر بگیریم
هسته اتم در مرکز این زمین به اندازه یک توپ کوچیک قرار داره
و الکترون ها هم مثل دونده های این مسابقه هستند
که دور این زمین و در اصل دور هسته اتم در حال چرخش اند
پس میبینیم که فضای خیلی زیادی از این اتم خالیه و نور میتونه به راحتی عبور کنه
پس اینجا یک سوال مهمتر پیش میاد
اگه اتم های تشکیل دهنده اجسام، تا این حد فضای خالی دارن که نور میشه ازشون به راحتی عبور کنه
پس چرا بقیه اجسام جامد مثل شیشه شفاف نیستن و نور رو از خودشون رد نمیکنن؟
جواب این سوال برمیگرده به الکترون های یک اتم
که میتونن سطوح مختلفی از انرژی رو داشته باشن
برای درک این موضوع، همون زمین دو و میدانی رو در نظر بگیرین
دونده ای روی مسیر خودش در حال دویدنه
اگر انرژی بیشتری بگیره
میتونه مثلا از مسیر خودش یک لاین به هسته نزدیکتر بشه و بره تو لاین بغلی بدوه
فوتون های نور هم بصورت منبعی از انرژی وقتی به یک الکترون برخورد کنن
میتونن انرژی کافی رو برای اینکه الکترون مسیرش رو تغییر بده تامین کنن
ولی یه مساله ای وجود داره
این فوتون باید انرژیش با اون میزانی که الکترون نیاز داره همسان باشه
تا الکترون بتونه ازش استفاده کنه در غیر اینصورت اون فوتون نور از الکترون عبور میکنه مثل شیشه
چرا که در شیشه، ردیف ها اونقدر از هم فاصله دارند که
فوتون نمیتونه قدرت کافی برای پرش الکترون رو فراهم کنه
و نتیجش اینه که نور مرئی بین 400 تا 700 نانومتر قابلیت
عبور از شیشه رو داره اما از طرف دیگه
نور فرابنفش هنگام عبور، همون میزان انرژی رو داره که الکترون ها برای پرش نیاز دارن
و باعث جذب توسط شیشه میشن
به همین خاطره که از پشت شیشه نمیتونین آفتاب بگیرین
از بسیاری جهات، شیشه ها مثل سرامیک ان
و ویژگی های اونها رو دارن
دوام، مقاومت، شکنندگی، مقاومت الکتریکی و عدم واکنش شیمیایی
این قدرت فوق العاده شیشه است که قرن هاست ازش استفاده میشه
و ما هم چون دیده نمیشه عموما بهش فکر نمیکنیم و توجهی نداریم
ولی لحظه ای فکر کنید اگر شیشه نبود، چه اتفاقی می افتاد؟
نه پنجره ای، نه عینک و عدسی ای، نه شیشه ای برای تجهیزات صنعتی یا ماشین ها، و خیلی چیزهای دیگه
شما هم چندتا از کاربردهای شیشه که به نظرتون مهم هستن رو برامون تو کامنت ها به اشتراک بذارین
امیدوارم از تماشای این ویدئو لذت برده باشن
اگر دوست داشتین ویدئو رو لایک کنین
و اگر تا الان کانال رو سابسکرایب نکردین و ویدئوهای علمی رو دوست دارین
کانال رو سابسکرایب کنین
تا ویدئوی بعد، خداحافظ