Swiat w Trzy Minuty, Armenia – piękno, historia i Kim Kardashian

Armenia – piękno, historia i Kim Kardashian

Czy wiesz, w jakiej stolicy królują różowe bloki? Jaki kraj przyjął chrześcijaństwo jako pierwszy? I którego święta góra jest widoczna ze stolicy, ale leży na terytorium wrogiego państwa? Gdy dodam, że w języku tego kraju “rzeźbiarz” to Kardashian, powinno być łatwiej. Zapraszam do słuchania historyczno-turystycznego odcinka Świata w trzy minuty! UWAGA: odcinek może wydawać się głośniejszy od poprzednich ze względu na przyspieszone dochodzenie do powszechnie przyjętego standardu głośności podkastów. W najnowszym odcinku: Armenia pojawia się w mediach właściwie tylko w momencie zaostrzenia konfliktu o Górski Karabach (kiedyś używaliśmy nieprawidłowej nazwy Górny Karabach); kojarzy nam się z niczym – dopiero powiedzenie “Radio Erewań” (zresztą nieprawidłowo – miasto nazywa się po polsku Erywań, „Erewań” było fonetycznym spolszczeniem rosyjskiej nazwy) powoduje, że robi się śmiesznie – ale w dalszym ciągu nie wiemy nic konkretnego; tymczasem podróżujący po tym małym kraju może trafić np na kamienną katedrę w Eczmiadzynie wybudowaną w okolicach 300 roku, odbudowaną w 483; …albo w pobliże lotniska Zvartnoc, gdzie można zobaczyć ruiny kamiennej katedry wybudowanej w okolicach 650 roku. Miała trzy kondygnacje, i niestety nie przetrwała trzęsienia ziemi w 930 roku; Armenia jako pierwsze państwo na świecie przyjęła chrześcijaństwo jako religię państwową. Stało się to w 301 roku, 12 lat przed zniesieniem prześladowań chrześcijan w Rzymie. Sto lat później powstał ormiański alfabet i rozpoczął się rozwój kultury piśmienniczej. Część jej zabytków można zresztą zobaczyć w Matenadaranie, niesamowitym muzeum rękopisów; geograficznie Armenia jest krajem, którego 90% leży ponad 1000m npm. To co mnie zaskoczyło, to fakt, że jeżdżąc autem po Erywaniu odczuwałem zmiany ciśnienia w uszach. Nic dziwnego – Erywań lezy między 950 a 1200 m.n.p.m. nazwa popularnego ormiańskiego koniaku wzięła się od nazwy świętej góry Ormian – Araratu, obecnie leżącego na terytorium wrogiej Turcji. Na szczycie góry miała spocząć Arka Noego. Góra jest częścią godła Armenii, jest elementem wielu dzieł sztuki i literatury ormiańskiej. Jest też widoczna (jeśli jej spaliny nie zasłonią) ze stolicy; Ciekawostką Erywania jest wszechobecny różowy kolor. Wyobraźcie sobie sowieckie bloki, ale nie z wielkiej płyty – lecz z różowego tufu – skamieniałego popiołu wulkanicznego. Ryszard Kapuściński pisał „z tego powodu, w słońcu Erewan świeci, płonie jak ognisko”; W skrócie: Armenia jest niesamowicie ciekawym krajem o pięknej, i często tragicznej historii. Gdy słuchamy kolejnych doniesień o konfliktach w tamtym rejonie świata, warto pamiętać, że kiedy u nas Kazimierz Wielki zastawał Polskę drewnianą, to tam pierwsze kamienne budowle były już kilkusetletnimi zabytkami. Aby nie przegapić kolejnych części, zaprenumeruj podkast – odnośniki są na stronie. Zostaw też parę ciepłych słów w recenzji na iTunes i podeślij informację o podkaście znajomym. To robi różnicę. Dzięki i do usłyszenia! Licencja podkastu: CC BY-NC-ND. Jeśli chcesz go wykorzystać w celach niedozwolonych taką licencją, zapraszam do kontaktu.

Armenia – piękno, historia i Kim Kardashian Вірменія|красу|||| Armenien - Schönheit, Geschichte und Kim Kardashian Armenia - beauty, history and Kim Kardashian Вірменія - краса, історія та Кім Кардашян

Czy wiesz, w jakiej stolicy królują różowe bloki? ||||столиці|королюють||будинки Wissen Sie, welche Hauptstadt von rosa Blöcken dominiert wird? Do you know which capital city is dominated by pink blocks? Чи знаєш ти, в якій столиці царюють рожеві блоки? Jaki kraj przyjął chrześcijaństwo jako pierwszy? |||християнство|| Which country was the first to embrace Christianity? Яка країна прийняла християнство як перша? I którego święta góra jest widoczna ze stolicy, ale leży na terytorium wrogiego państwa? |||||||||||території|ворожого| And whose sacred mountain is visible from the capital but lies in the territory of a hostile country? І якої святої гори видно з столиці, але вона знаходиться на території ворожої держави? Gdy dodam, że w języku tego kraju “rzeźbiarz” to Kardashian, powinno być łatwiej. |||||||скульптор||||| When I add that in the language of this country "sculptor" is Kardashian, it should be easier. Коли я додам, що в мові цієї країни «скульптор» – це Кардашян, це має стати простішим. Zapraszam do słuchania historyczno-turystycznego odcinka Świata w trzy minuty! ||||туристичного||||| I invite you to listen to the historical and tourist episode of the World in three minutes! Запрошую слухати історико-туристичний випуск «Світ за три хвилини»! UWAGA: odcinek może wydawać się głośniejszy od poprzednich ze względu na przyspieszone dochodzenie do powszechnie przyjętego standardu głośności podkastów. ||||||||||||||поширено|||| HINWEIS: Die Episode kann lauter erscheinen als frühere Episoden, da die allgemein akzeptierte Standardlautstärke für Podcasts schneller erreicht wird. УВАГА: випуск може здаватися голоснішим за попередні через прискорене досягнення загальноприйнятого стандарту гучності подкастів. W najnowszym odcinku: Armenia pojawia się w mediach właściwie tylko w momencie zaostrzenia konfliktu o Górski Karabach (kiedyś używaliśmy nieprawidłowej nazwy Górny Karabach); kojarzy nam się z niczym – dopiero powiedzenie “Radio Erewań” (zresztą nieprawidłowo – miasto nazywa się po polsku Erywań, „Erewań” było fonetycznym spolszczeniem rosyjskiej nazwy) powoduje, że robi się śmiesznie – ale w dalszym ciągu nie wiemy nic konkretnego; tymczasem podróżujący po tym małym kraju może trafić np na kamienną katedrę w Eczmiadzynie wybudowaną w okolicach 300 roku, odbudowaną w 483; …albo w pobliże lotniska Zvartnoc, gdzie można zobaczyć ruiny kamiennej katedry wybudowanej w okolicach 650 roku. |найновішому||||||||||||||Гірський|Карабах||використовували|||Гірний|Карабах|асоціюється||||||казання||Єреван||неправильної||||||Єреван|Єреван||фонетичним|споляченням|російської||||||смішно|||дальшим|||||||подорожуючий||||||потрапити|||кам'яною|котрий||Ечміадзин|будованою||в околицях||відновленою||||поблизу|аеропорти|Звартноц|||||кам'яній|котрі|будованій||околиці| In the latest episode: Armenia appears in the media only when the Nagorno-Karabakh conflict escalates (we used the incorrect name Nagorno-Karabakh in the past); we associate it with nothing - only saying "Radio Yerevan" (incorrectly anyway - the city is called Yerevan in Polish, "Yerewan" was a phonetic polonization of the Russian name) makes it funny - but we still don't know anything specific; meanwhile, a traveler in this small country can find, for example, the stone cathedral in Echmiadzin, built around 300, rebuilt in 483; …or near the Zvartnoc airport, where you can see the ruins of a stone cathedral built around 650. У найбільшому випуску: Вірменія з'являється в медіа насправді лише в момент загострення конфлікту навколо Нагірного Карабаху (колись ми використовували неправильну назву Верхній Карабах); вона асоціюється у нас ні з чим – лише сказавши "Радіо Єреван" (втім, неправильно – місто французькою називається Єреван, "Єреван" було фонетичним польським спотворенням російської назви), викликає сміх – але ми все одно нічого конкретного не знаємо; тим часом мандрівник у цій маленькій країні може натрапити, наприклад, на кам'яну кафедральну церкву в Ечміадзині, збудовану близько 300 року, відновлену в 483; …або поблизу аеропорту Звартноц, де можна побачити руїни кам'яної кафедральної церкви, збудованої близько 650 року. Miała trzy kondygnacje, i niestety nie przetrwała trzęsienia ziemi w 930 roku; Armenia jako pierwsze państwo na świecie przyjęła chrześcijaństwo jako religię państwową. ||поверхи||||в survived|||||||||||прийняла|||релігію|державну Вона мала три поверхи і, на жаль, не витримала землетрусу в 930 році; Вірменія як перша країна у світі прийняла християнство як державну релігію. Stało się to w 301 roku, 12 lat przed zniesieniem prześladowań chrześcijan w Rzymie. ||||||||переслідувань|християн||Римі Це сталося в 301 році, за 12 років до скасування переслідувань християн у Римі. Sto lat później powstał ormiański alfabet i rozpoczął się rozwój kultury piśmienniczej. ||||вірменський|||почався||розвиток|культури|писемної Część jej zabytków można zresztą zobaczyć w Matenadaranie, niesamowitym muzeum rękopisów; geograficznie Armenia jest krajem, którego 90% leży ponad 1000m npm. |||||||Матенадаран|||рукописів|географічно|||країною||||м| To co mnie zaskoczyło, to fakt, że jeżdżąc autem po Erywaniu odczuwałem zmiany ciśnienia w uszach. |||||||їздячи|автомобілем||Єревані|||тиску|| Nic dziwnego – Erywań lezy między 950 a 1200 m.n.p.m. ||||||||n.m.| nazwa popularnego ormiańskiego koniaku wzięła się od nazwy świętej góry Ormian – Araratu, obecnie leżącego na terytorium wrogiej Turcji. ||вірменського|коньяку|||||святої||Вірмен|Арарат|||||ворожої|Туреччини Na szczycie góry miała spocząć Arka Noego. |вершині|||||Ноя На вершині гори мала зупинитися Ковчег Ноя. Góra jest częścią godła Armenii, jest elementem wielu dzieł sztuki i literatury ormiańskiej. ||||Вірменії||елементом||творів|мистецтва||літератури|вірменської Гора є частиною герба Вірменії, вона є елементом багатьох художніх творів та літератури вірменської. Jest też widoczna (jeśli jej spaliny nie zasłonią) ze stolicy; Ciekawostką Erywania jest wszechobecny różowy kolor. |||||викиди|||||Цікавістю|Єреван||всеприсутній|рожевий| Вона також видна (якщо її дими не закриють) з столиці; Цікавістю Єревана є всюдисущий рожевий колір. Wyobraźcie sobie sowieckie bloki, ale nie z wielkiej płyty – lecz z różowego tufu – skamieniałego popiołu wulkanicznego. уявіть||радянські|||||||||рожевого|туфу|каменяного||вулканічного Stellen Sie sich sowjetische Wohnblöcke vor, aber nicht aus Platten – sondern aus rosafarbenem Tuff – versteinerter Vulkanasche. Ryszard Kapuściński pisał „z tego powodu, w słońcu Erewan świeci, płonie jak ognisko”; W skrócie: Armenia jest niesamowicie ciekawym krajem o pięknej, i często tragicznej historii. |||||||||||||||||||country|||||| Ришард|Капуściński|||||||Єреван||палає||||коротко|||неймовірно|цікавим|||красивій|||трагічній| Ryszard Kapuściński schrieb: "Aus diesem Grund scheint Eriwan in der Sonne, brennt wie ein Lagerfeuer"; Kurz gesagt: Armenien ist ein unglaublich interessantes Land mit einer schönen und oft tragischen Geschichte. Ришард Капустінський писав: «з цього приводу, під сонцем Єреван світить, палає як вогнище»; в короткому: Вірменія — неймовірно цікава країна з красивою та часто трагічною історією. Gdy słuchamy kolejnych doniesień o konfliktach w tamtym rejonie świata, warto pamiętać, że kiedy u nas Kazimierz Wielki zastawał Polskę drewnianą, to tam pierwsze kamienne budowle były już kilkusetletnimi zabytkami. |||||конфліктах|||регіоні||||||||Казимир|Великий|заставав|Польщу|||||кам'яні|будівлі|||сотенлетніми|пам'ятками Wenn wir spätere Berichte über Konflikte in diesem Teil der Welt hören, sollten wir uns daran erinnern, dass, als Kasimir der Große in Polen ein hölzernes Polen fand, die ersten Steingebäude dort bereits mehrere hundert Jahre alte Denkmäler waren. Коли ми слухаємо нові повідомлення про конфлікти в тій частині світу, варто пам'ятати, що коли у нас Казимир Великий заставав Польщу дерев’яною, то там перші кам'яні будівлі вже були кількасотлітніми пам'ятками. Aby nie przegapić kolejnych części, zaprenumeruj podkast – odnośniki są na stronie. Щоб не пропустити наступні частини, підпишіться на подкаст — посилання на сайті. Zostaw też parę ciepłych słów w recenzji na iTunes i podeślij informację o podkaście znajomym. To robi różnicę. Це робить різницю. Dzięki i do usłyszenia! Дякую і до зустрічі! Licencja podkastu: CC BY-NC-ND. Ліцензія подкасту: CC BY-NC-ND. Jeśli chcesz go wykorzystać w celach niedozwolonych taką licencją, zapraszam do kontaktu.