×

We gebruiken cookies om LingQ beter te maken. Als u de website bezoekt, gaat u akkoord met onze cookiebeleid.

image

7 metrów pod ziemią, 22 dni w bydlęcym wagonie. Jak wyglądały zsyłki na Sybir? – 7 metrów pod ziemią

22 dni w bydlęcym wagonie. Jak wyglądały zsyłki na Sybir? – 7 metrów pod ziemią

Cześć, tu Rafał Gębura.

Jeśli jesteś głodny historii, po których już nic nie będzie takie

samo, polecam ci moją książkę. Zajrzyj na:

i zamów swój egzemplarz. Tymczasem

zapraszam na wywiad.

Powiedzieli nam,

że jesteśmy

zakwalifikowani na wyjazd na Wschód.

Dokąd? Jak daleko? Na ile?

Za co ?

Powiedzieli, że dowiemy się wszystkiego

w swoim czasie.

Straszne warunki były.

Tam były straszne warunki.

Z całej Syberii, tam było najgorzej.

Nikomu tego nie życzę, nawet wrogowi.

Tak głębokie przeżycie

pozostanie na całe życie.

W '51 roku przeżyła pani wywózkę

na Syberię. Miała pani wtedy

24 lata. Jak wyglądał

tamten dzień?

Było to 2 października

'51. O godzinie 3.

w nocy przyjechało

do nas dwóch enkawudzistów

i dwóch żołnierzy.

Powiedzieli nam, że jesteśmy

zakwalifikowani na wyjazd na Wschód.

Dokąd? Jak daleko?

Na ile?

Za co?

Powiedzieli, że dowiemy się

wszystkiego w swoim czasie.

Powiedzieli,

zakomunikowali, co możemy ze sobą

zabrać,

że na zebranie mamy dwie godziny,

możemy zabrać to, co wchodzi,

co można zapakować do worków.

Żadnych walizek, żadnych skrzyń,

tylko to, co jest możliwe pakować do worków.

Jakie to były rzeczy?

Tzn. ubranie...

Wszystko się pakowało - mąkę... Pozwolili.

Mieliśmy ze trzydzieści kilo mąki mniej więcej,

tylko mąkę. Groch,

z kilka misek grochu.

I tylko to można było

zabrać. Nie wolno było zabrać zboża

żadnego, chociaż było tego dużo.

Czy nie stawiali państwo żadnego oporu?

Czy

nie było przestrzeni do negocjacji? Do rozmowy?

Nie,

do rozmowy było tylko: "dlaczego?",

"na jak długo?"

i "dokąd?". Ale była jedna odpowiedź:

"W swoim czasie...".

Czyli żadna odpowiedź.

Żadna.

Tak, trwało to rzeczywiście dwie godziny.

Mama była...

Tata i ja byliśmy do pakowania - zdolni

do pracy. Natomiast mama

nie była zdolna do pakowania, absolutnie.

W jakimś takim szoku była.

I powiedzieli że mamy zabrać żywności na cały miesiąc podróży.

Ponieważ u nas

nie było chleba, to znaczy chleb był przygotowany

do pieczenia.

Przygotowane było ciasto,

ale nie pozwolili nam tego chleba upiec, także

wyjeżdżaliśmy bez kromki chleba.

Wiem, że sąsiedzi zebrali się

w tym czasie i ktoś tam nam

dał dwa wiadra kartofli.

A kiedy ruszyły już...

koń i cała furmanka jechała -

sąsiad dogonił i jeszcze nam

dołożył wiadro jabłek.

Czy sąsiedzi wiedzieli, co się dzieje ?

Tak, wiedzieli.

I wiedzieli, że my wyjeżdżamy bez chleba. Przejeżdżaliśmy

przez taką naszą najbliższą wieś,

Dauksze się nazywała.

I ludzie wiedzieli,

domy były jeden przy drugim, wchodzili

każdy z kromką chleba.

Jeden więcej, drugi mniej, także

przejechaliśmy tę wieś, to mieliśmy prawie

pół worka chleba na podróż.

A czy pani

i pani rodzice wiedzieli,

co się dzieje? Z czym to się wiąże?

Co państwa czeka? Czy było jasne, czy nie?

Tak, bo wywózki trwały, były

przedtem. Wiedzieliśmy, że gdzieś pojedziemy

na Wschód. A czy

w części europejskiej, na północy

nas zatrzymają, czy na Uralu,

czy na Kazachstanie, czy na Syberii

- tego nie wiedzieliśmy.

Jak wyglądała sama wywózka ?

Jechaliśmy 12 kilometrów do

stacji.

Była taka główna trasa Wilno-Leningrad

i na tej trasie

stały wagony puste i do tych wagonów

pakowano ludzi. My mieliśmy szczęście wejść do...

To były bydlęce wagony.

My mieliśmy szczęście być jako ostatnia rodzina, która tam...

Cały dobytek, te wszystkie

tobołki, które rolnicy - bo ojciec był rolnikiem -

i które nam się udało zabrać

ze sobą, to wszystko leżało na podłodze

i na tym

myśmy siedzieli, spali, urzędowali.

Nie było przejścia między tym.

W tym wagonie, to był towarowy,

bydlęcy wagon. Miał cztery okna,

takie większe szpary

nieoszklone.

Nie dusiliśmy się,

chociaż tyle.

Była rynienka taka,

wiadomo w jakim celu.

Potrzeby fizjologiczne.

Tak.

Czy tam

był ścisk?

Było 48 osób w tych wagonach.

W tym dwanaścioro dzieci tak

do dziesięciu lat, a trójka była

w pieluszkach i przy piersi matki.

Z nami jechała taka rodzina,

ośmioro dzieci było i mąż z żoną.

Najstarsza córka - 18 lat, a najmłodszy

Jasio miał 3 miesiące, przy piersi matka miała.

Matka, wyjeżdżając

zostawiła tam, w tym miasteczku,

dwie siostry w wieku

40-45 lat,

niezamężne, które miały swoje domy, pracowały.

I one przyszły i mówią:

"Emilka oddaj nam tego Jasia, oddaj,

gdzie jedziesz w nieznane?".

Matka mówi: „Jeszcze pomyślę”, z mężem

się tam radziła. Mąż mówi: „Jak chcesz, tak rób”.

„No to ja jeszcze przez noc pomyślę".

Nad ranem... No, niestety, w każdej chwili mogli nas

już ruszyć z tym transportem.

I zdecydowała się, że odda to dziecko.

Przemycili...

Dali taki kosz, ona włożyła do tego kosza,

tzn. za oknem ten kosz,

włożyła tam dziecko

i takim sznurem, bo to wysoko pod sufitem…

I ona tak powoli zaczęła powoli opuszczać, opuszczać,

nie pozwoliła mężowi,

i w pewnej wsi, kiedy już tamci

dotknęli to dziecko, ona powiedziała: "nie"

i zabrała je z powrotem.

Czyli jednak je zabrała ze sobą.

Tak, Zabrała tego Jasia 3-miesięcznego.

Wiem, że do Krasnojarska dojechała, a jaki był los

dalej tego dziecka, to nie wiem.

Pierwsze dni nie dostawaliśmy niczego,

potem była woda do spłukiwania

i higieny. 2 wiadra,

4 wiadra na dobę wody.

A później była herbata

taka… Do dzisiaj nie wiem,

czy to była herbata, czy kawa. Jakaś taka brązowa ciecz

do picia ciepła.

Mówi pani, że dawali tę wodę.

Czy

tam była jakaś zasłonka?

Jak ta toaleta wyglądała?

Myśmy sami zrobili takie zasłonki z prześcieradeł.

Czyli należało samodzielnie to zrobić.

Tak.

A ta rynienka wychodziła na zewnątrz,

na zewnątrz spłukiwanie było.

Jak długo państwo jechali?

W samym wagonie

bydlęcym jechaliśmy 22 dni.

22 dni?

22 dni,

dzień i noc. Wychodziliśmy...

Rano i wieczór było sprawdzane

imiennie, nazwiska.

Sprawdzali. Chodzili po

wagonach.

Była możliwość,

żeby uciec?

Prawdopodobnie, bo

mój brat młodszy jechał w pierwszym wagonie

myśmy jechali w 36, więc z jego

wagonu uciekł jeden

młody człowiek. Jakoś tam się prześliznął

przez te... w nocy.

Ale go po trzech dniach wrócili, pobity był cały,

tak. Bardzo ucierpiał z tego...

Czy były jakieś

postoje? Czy państwo się zatrzymywali, wychodzili?

No, więc były

postoje. Przecież jechały,

chyba nieelektryczne, nie wiem,

jak te parowozy były wtedy napędzane.

No, ale postoje na

to pobranie rano i wieczór

na początku. Potem, kiedy przejechaliśmy

Ural, to już było i trzy razy -

obiad. I po przejeździe

Uralu zaczęli

dawać nam żywność, tzn.

po dwie kromki chleba chyba, już dokładnie nie pamiętam, rano i wieczór.

Ta herbata, a obiad był...

Pamiętam, że były takie słone z beczki wyjęte

śledzie, takie ociekające, słone

bardzo i nie było czym umyć...

Tak różnie się jadło to.

I czasem rozdawali po dwa

plasterki żółtego sera, ale to już

za Uralem.

Jak pani zniosła te 22 dni?

Poniżenia

straszne.

Ale cóż, musiałam, rodzice byli

starsi, musiałam się trzymać.

I jakie były

pani zadania tam na miejscu? Po co państwa tam

przywieziono?

Przywieziono - tak jak wszystkich innych - do pracy

w kołchozie. Ponieważ ja się

tym wyróżniałam, że właśnie byłam już zaawansowana w tych studiach medycznych,

więc ja od razu...

Pani była na ostatnim roku już

medycyny?

Tak, wtedy...

W Wilnie?

W Wilnie.

I wtedy właśnie

powiedziano mi, żebym się zgłosiła do wydziału zdrowia.

Pozwolono mi

pojechać do tego wydziału zdrowia i oni

bardzo chętnie mnie przyjmą,

tylko że ja muszę mieć jakąś, coś...

jakieś dowody

tego, co ja ukończyłam, ale...

ja nic nie miałam

I oni powiedzieli, że w każdej chwili mogą mnie

przyjąć do pracy i czekają nawet na to,

ale muszę mieć

te dowody z Uniwersytetu.

Na te dokumenty z Uniwersytetu

w Wilnie czekałam pół roku,

nawet więcej.

Ja prosiłam, żeby oni to przesłali w języku

rosyjskim już. Nie wiem, w końcu

już koleżanka tam poszła i coś tam...

Czym więc zajmowała się pani przez te 6 miesięcy?

Przez...O właśnie, dobra.

Przez 6 miesięcy, przez 2 miesiące

pracowałam

W kołchozie jeszcze, tak jak wszyscy.

Czyli na czym polegały zadania?

Na polu byłam, jakieś konopie były, to zbierałam.

Potem było chłodniej, to

w cerkwi było

zboże sypane,

kręciłam to zboże w maszynę

i się je czyściło.

Ale kołchoz był zobowiązany

zimą wysłać młodzież

ludzi zdolnych do pracy do tajgi.

Ileś tam osób. No więc

naturalnie, kto? Litwini i Polacy.

Tam wtedy

20 rodzin gdzieś przyjechało do tego kołchozu,

razem z nami, w tym dwie rodziny polskie.

I wysłano panią do tajgi?

I wysłano mnie do tajgi.

I tam właśnie, w tajdze,

zajmowałam się wyrębem lasu.

Straszne warunki były, tam były straszne warunki.

Z całej Syberii tam było najgorzej.

Może je pani opisać?

Tak.

W jednym baraku,

ile mogę powiedzieć,

no, kto widział barak, to wie.

Jedną część baraku zajmował

nasz kołchoz.

Były tam panie, które gotowały tylko.

I w tym baraku był żelazny piec

i stały trzy nary

na wysokość: podstawowa, środkowa i najwyższa,

takie trzy wysokości nary, łóżka, gdzie się spało.

Spało się po dwie osoby

na tej jednej wysokości

Ile tam osób było, to trudno mi powiedzieć, ponad 50 chyba.

W tym samym pomieszczeniu gotowały...

Nie, one gotowały gdzieś obok, ale na tym samym...

Rano, jak budzili,

była gdzieś godzina piąta,

była zupa z wkładką mięsną, zresztą

dwa razy dziennie tak było, taka sama.

A do lasu brało się

do tego chleb, który tam zamarzał

i jak paliło się ognisko, to trzeba było ten chleb

odtajać.

Czy w tych barakach było przynajmniej ciepło?

W barakach było ciepło, ale o co chodziło?

Że, jak się chodziło do pracy

ze 2-3 kilometry do tajgi

i tam się pracowało w śniegu

po kolana, nieraz wyżej,

drzewo się spiłowało,

trzeba było gałęzie obrąbać i głęboko

wchodziło się do tego śniegu, więc

całe spodnie, bo w spodniach się pracowało,

mokre. Te gałęzie przynosiło się, żeby spalić,

więc tam śnieg, tu do ognia

i to wszystko było mokre. Jak się wracało z pracy,

ze 3 kilometry się szło do tego baraku,

to ta odzież zamarzała

i jak się szło,

to tak było głośno,

głośno, bo spodnie tak ocierały się.

A jak pani fizycznie

znosiła tę ciężką pracę, te ciężkie warunki?

Jaka w ogóle tam była temperatura?

Temperatura wtedy, jak byłam,

wahała się między -35 do -45 tak

Jak było 30, to była odwilż,

-30 stopni.

Polak, Polka nie jest przyzwyczajona do czegoś takiego.

No, ale musiała. To było makabryczne, ale mówię,

ten pobyt,

ciężka praca, jedzenie takie

monotonne,

bo nie było żadnych warzyw. Nie mogli przywieźć, bo tu wszystko zamarzało.

Jakieś kasze na wodzie,

wkładki mięsa były rzeczywiście.

Jeżeli mogę jeszcze powiedzieć

- to mięso, te świnie były karmione

zbożem, gdzie jakieś były chwasty,

które powodowały to, że

jak człowiek pierwszy raz jadł to mięso,

to musiał przechorować. Przez tydzień

bolały bardzo mięśnie i

wysoka gorączka. Oni wiedzieli. Ruscy też

przechodzili, wszyscy widzieli. Raz to trzeba było

przechorować i potem już nabierało się

odporności. Do dzisiaj nie wiem, jakie

chwasty to powodowały.

Czy to był najtrudniejszy czas?

W moim życiu to było najtrudniejsze, ten pobyt

w tajdze.

To było okropne.

Co prawda Litwini

to znosili. Wiem, dwie siostry takie,

godzina piąta rano, wyruszamy

już po śniadaniu, idziemy trzy kilometry, one

szły i śpiewały. Śpiewały święte pieśni.

Ktoś szedł i się modlił, ktoś szedł spokojnie,

różnie to było.

Natomiast

nasza brygada, moja brygada pracy,

trzy osoby. Ja z Litwinką, młodą

dziewczyną, z którą spałam zresztą

na jednym...

I był

ruski,

Rosjanin,

mężczyzna dorosły i my dwie.

I on miał obowiązek

z nami jakąś normę wyrobić. Ja nie

wiem do dziś, jakąś normę trzeba było tego drzewa...

Więc on przyszedł,

to drzewo spiłował razem z nami,

jedno, drugie. I mówi: "Ja idę na papierosa", i poszedł

na papierosa. Nie było go kilka godzin.

"A wy musicie te drzewa, wszystkie te gałęzie obrąbać

i spalić". I on przychodził,

był niezadowolony, jeżeli ta praca

po kilku godzinach była

nieodpowiednio zrobiona albo niewykonana.

Ale po sześciu miesiącach

pani życie nieco się zmieniło.

Nieco się zmieniło, właśnie. Bo

tam, do tej tajgi, w czasie tego

wyrębu lasu, raz,

nie pamiętam, czy raz w tygodniu, czy raz na dwa

tygodnie, przyjeżdżali z kołchozu tego,

od którego pochodzili i przywozili

żywność. Przywozili mąkę na chleb,

kasze jakieś, mięso przywozili

Zostawiali to, następnego dnia z powrotem jechali,

to było 150 kilometrów.

I oni, jak przyjechali,

przywieźli mi list, który otrzymali rodzice moi,

z tymi wszystkimi dokumentami,

mój indeks tam był,

wypisane wszystkie stopnie, jakie miałam, zdane

egzaminy i ocena.

I wreszcie mogła pani udowodnić, że faktycznie studiuje medycynę.

Ja teraz wniebowzięta byłam, wie pan,

z takiej tajgi, "Boże,

w tajdze nie będę musiała pracować, w kołchozie

nie będę musiała pracować".

Zadowolona. I...

wyruszyłam z tymi

z powrotem. Zapomniałam

naprawdę, że ja powinnam była zameldować

u swojego speckomendanta.

Speckomendant to taki, który nas

śledził, pilnował,

raz w miesiącu trzeba było listę obecności podpisywać.

Więc ja nie powiedziałam,

nie wolno nam było ruszyć

z tego miejsca, gdzie mieszkaliśmy.

Wszyscy Rosjanie byli zobowiązani do pilnowania nas.

A pani o tym zapomniała. Jak to się skończyło?

Skończyło się tym, że jak wyjechałam

bez pozwolenia

i tylko zdążyłam przyjechać,

zostałam aresztowana i

sześć dni przebyłam w areszcie

za to, że bez pozwolenia przejechałam.

Ale

zaraz

następnego dnia znowu

poszłam tam. Pozwolono mi pójść już

do wydziału zdrowia i mnie

zatrudnili w tej samej tajdze,

w której ja pracowałam.

W tej samej tajdze?

Powiedzieli, że jako lekarz na początku.

Miałam minę... Jaki lekarz? Ja nie mam dyplomu.

No, nieważne. Mnie już było wszystko jedno.

I tam przepracowałam w tajdze

3,5 roku.

Nie mogli nikogo tam

zmusić, namówić

tych rosyjskich,

miejscowych lekarzy, żeby ktoś tam poszedł.

To było na odludziu. Najbliższy

szpital był 80 kilometrów, a mój

wydział zdrowia był

100 kilometrów...

Ale chyba, co najważniejsze, nie musiała już pani fizycznie pracować.

Nie, byłam zupełnie zdana na własne

siły.

Jak udało się pani

wrócić do Polski?

To był rok '56.

Ja poszłam się wykąpać do

łaźni miejskiej,

bo innych warunków nie było. I czekałam tam

w kolejce, w długiej kolejce.

I siedząc tam, słyszę

język polski. Ktoś po polsku rozmawiał.

Boże, stałam i

przysłuchiwałam się, czy ja się nie mylę, czy rzeczywiście po polsku.

Zaczęłam z nimi rozmawiać. Okazuje się, że oni już tydzień

jechali do Krasnojarska z północy,

no i tutaj czekają,

korzystają z tej miejskiej łaźni.

I powiedzieli, że oni mają

zaproszenie od swojej rodziny z Polski i mogą

wyjechać. Ale wszyscy mają takie, nie tylko oni.

"Wszyscy?"- pytam. "No tak, wszyscy

Polacy. Nie wiedzą, ale mają".

Tzn. nie tylko Polacy. Ci, co

do '39 roku mogli się

wykazać obywatelstwem polskim, którzy byli

obywatelami Polski.

Więc ja wróciłam zaraz. Napisałam

do rodziców i ojciec poszedł

do swojego speckomendanta, czy to prawda.

"A kto ci to mówił?". Mówi:

"Tak, prawda". No i rzeczywiście, nam z Polski

przysłali zaproszenie, bo jeszcze wtedy tak

mieliśmy. Już później bez tego zapraszania

można było wyjeżdżać. Ale myśmy jeszcze przyjechali tu

na to zaproszenie.

Od rodziców do pierwszej stacji kolejowej było tam

60 czy 80 kilometrów.

Był

bardzo siarczysty mróz, 45 stopni. Wiem, że jechałam

na ciężarówce.

Rodzice wzięli jakieś takie resztki,

to, co mieli.

Ja już nie byłam w stanie zejść,

mnie ściągnęli z tej ciężarówki.

Ojciec z matką byli w tej szoferce,

tak się nazywa to?

W kabinie.

W kabinie kierowcy, tak.

I potem

z tamtej, to była boczna,

dojechaliśmy do tej transsyberyjskiej

kolejki. Moskwa,

Władywostok, no i

tam czekaliśmy chyba trzy dni,

już nie pamiętam, na miejsce,

bo nam trzeba było mieć trzy

miejscówki. Inaczej nie można było.

A ponieważ to było tuż za Krasnojarskiem,

więc wszystkie te miejscówki były

wykorzystane. Jedna, dwa i znowu -

miejsca są, a nam są trzy potrzebne

i tak czekaliśmy.

I co jeszcze zapamiętałam z tej podróży?

To właśnie jak weszliśmy wtedy

do wagonu polskiego

i zobaczyliśmy kolejarzy. Tu

orzełek był

polski i kolejarz

przywitał nas: "Witamy was w kraju". Płacz.

Radość.

Jechaliśmy do

Białej Podlaskiej.

Tam był punkt repatriacyjny.

O godzinie...

'56 rok, 31 grudnia

o godzinie 23. byłam w Białej Podlaskiej.

Pamięta pani dokładnie.

Tak.

Jak doświadczenie z zsyłki

wpłynęło na pani dorosłe życie?

Nikomu tego nie życzę, nawet wrogowi.

Tak głębokie przeżycie

pozostanie mi na całe życie. Nawet

teraz

po nocach mi się śni to.

Dlatego uważam, że

nie można żadnemu człowiekowi

tak ubliżać.

Że za tą polskość,

za Polskę ja

wiele więcej wycierpiałam

i poniosłam szkód.

Bardzo uprzejmie dziękuję za rozmowę, dziękuję za

spotkanie.

Nie tylko w swoim imieniu, także

w imieniu widzów.

Ojej.

Dziękuję, bardzo dziękuję.

Tego się nie spodziewałam. Dobrze, biało-czerwone.

Ślicznie.

Learn languages from TV shows, movies, news, articles and more! Try LingQ for FREE

22 dni w bydlęcym wagonie. Jak wyglądały zsyłki na Sybir? – 7 metrów pod ziemią ||скотском||||ссылки||Сибирь||| días|en|de ganado|vagón|Cómo|eran|deportaciones|a|Siberia|metros|bajo|tierra 22 days in a cattle car. What were the deportations to Siberia like? - 7 meters underground 22 días en un vagón de ganado. ¿Cómo eran los exilios a Siberia? – 7 metros bajo tierra

Cześć, tu Rafał Gębura. Hola|tú|| Hola, soy Rafał Gębura.

Jeśli jesteś głodny historii, po których już nic nie będzie takie Si|eres|hambriento|de historia|después|de los cuales|ya|nada|no|será|igual Si tienes hambre de historias, después de las cuales nada será igual,

samo, polecam ci moją książkę. Zajrzyj na: just|I recommend|to you|my|book|Take a look|at te recomiendo mi libro. Echa un vistazo a:

i zamów swój egzemplarz. Tymczasem y|pide|tu|ejemplar|Mientras tanto y pide tu ejemplar. Mientras tanto

zapraszam na wywiad. te invito|a|entrevista te invito a la entrevista.

Powiedzieli nam, Nos dijeron|a nosotros Nos dijeron,

że jesteśmy que|somos que somos

zakwalifikowani na wyjazd na Wschód. calificados|para|viaje|al|Este calificados para el viaje al Este.

Dokąd? Jak daleko? Na ile? ¿A dónde|¿Cuánto|lejos|¿Por cuánto|¿cuánto ¿A dónde? ¿Qué tan lejos? ¿Por cuánto tiempo?

Za co ? Por|qué ¿Por qué?

Powiedzieli, że dowiemy się wszystkiego Dijeron|que|sabremos|reflexivo|todo Dijeron que nos enteraríamos de todo.

w swoim czasie. ||время en|su| en su momento.

Straszne warunki były. Terribles|condiciones|eran Las condiciones eran terribles.

Tam były straszne warunki. |были|| Allí|había|terribles|condiciones Allí había condiciones terribles.

Z całej Syberii, tam było najgorzej. ||Сибири||| De|toda|Siberia|allí|era|lo peor De toda Siberia, allí era lo peor.

Nikomu tego nie życzę, nawet wrogowi. |||||врагу a nadie|esto|no|deseo|incluso|enemigo No se lo deseo a nadie, ni siquiera a un enemigo.

Tak głębokie przeżycie Tan|profundo|experiencia Una experiencia tan profunda

pozostanie na całe życie. permanecerá|por|toda|vida permanecerá toda la vida.

W '51 roku przeżyła pani wywózkę ||пережила|| En|año|sobrevivió|usted|deportación En el año '51, usted vivió la deportación.

na Syberię. Miała pani wtedy a|Siberia|Tenía|señora|entonces a Siberia. Tenía usted entonces

24 lata. Jak wyglądał años|Cómo|se veía 24 años. ¿Cómo era

tamten dzień? aquel|día ese día?

Było to 2 października Fue|el|de octubre Fue el 2 de octubre

'51. O godzinie 3. A|hora '51. A las 3.

w nocy przyjechało en|la noche|llegó de la noche llegaron

do nas dwóch enkawudzistów |||энкаводзисты a|nosotros|dos|agentes de la NKVD a nosotros dos agentes de la NKVD

i dwóch żołnierzy. y|dos|soldados y dos soldados.

Powiedzieli nam, że jesteśmy Nos dijeron|a nosotros|que|somos Nos dijeron que estamos

zakwalifikowani na wyjazd na Wschód. calificados|para|viaje|al|Este calificados para el viaje al Este.

Dokąd? Jak daleko? ¿A dónde|¿Cómo|lejos ¿A dónde? ¿Qué tan lejos?

Na ile? ¿A|cuánto ¿Por cuánto tiempo?

Za co? Por|qué ¿Por qué?

Powiedzieli, że dowiemy się Dijeron|que|aprenderemos|nos Dijeron que nos enteraríamos

wszystkiego w swoim czasie. |||времени todo|en|su|tiempo de todo a su debido tiempo.

Powiedzieli, Dijeron Dijeron,

zakomunikowali, co możemy ze sobą сообщили|||| comunicaron|qué|podemos|con|nosotros mismos comunicaron lo que podemos llevar con nosotros

zabrać, llevarse llevar,

że na zebranie mamy dwie godziny, |||||часа que|a|reunión|tenemos|dos|horas que tenemos dos horas para la reunión,

możemy zabrać to, co wchodzi, podemos|llevar|eso|lo|entra podemos llevar lo que se incluye,

co można zapakować do worków. qué|se puede|empacar|en|bolsas qué se puede empacar en bolsas.

Żadnych walizek, żadnych skrzyń, |||сундуков Ningunas|maletas|Ningunas|cajas Ningunas maletas, ningunas cajas,

tylko to, co jest możliwe pakować do worków. solo|eso|lo que|es|posible|empacar|en|bolsas solo lo que se puede empacar en bolsas.

Jakie to były rzeczy? |||вещи Qué|esas|eran|cosas ¿Cuáles eran esas cosas?

Tzn. ubranie... Es decir|ropa Es decir, la ropa...

Wszystko się pakowało - mąkę... Pozwolili. Todo|se|empaquetaba|harina|Permitieron Todo se estaba empacando - la harina... Permitieron.

Mieliśmy ze trzydzieści kilo mąki mniej więcej, Teníamos|alrededor de|treinta|kilos|de harina|menos|más Teníamos unos treinta kilos de harina más o menos,

tylko mąkę. Groch, solo|harina|guisante solo harina. Guisante,

z kilka misek grochu. de|varias|tazones|guisante con unos cuantos tazones de guisantes.

I tylko to można było Y|solo|eso|podía|ser Y solo eso se podía

zabrać. Nie wolno było zabrać zboża llevarse|No|está permitido|estaba|llevarse|trigo llevar. No se podía llevar ningún grano

żadnego, chociaż było tego dużo. ninguno|aunque|había|de eso|mucho aunque había mucho.

Czy nie stawiali państwo żadnego oporu? (Pregunta)|no|pusieron|ustedes|ningún|resistencia ¿No ofrecieron ustedes ninguna resistencia?

Czy Si ¿Qué

nie było przestrzeni do negocjacji? Do rozmowy? ||||переговоров|| no|había|espacio|para|negociación|Para|conversación no había espacio para negociar? ¿Para hablar?

Nie, No No,

do rozmowy było tylko: "dlaczego?", de|conversación|fue|solo|por qué la conversación solo fue: "¿por qué?"

"na jak długo?" por|cuánto|tiempo "¿por cuánto tiempo?"

i "dokąd?". Ale była jedna odpowiedź: y|¿dónde|Pero|había|una|respuesta y "¿a dónde?". Pero hubo una respuesta:

"W swoim czasie...". En|su|tiempo "A su debido tiempo...".

Czyli żadna odpowiedź. Entonces|ninguna|respuesta Es decir, ninguna respuesta.

Żadna. Ninguna Ninguna.

Tak, trwało to rzeczywiście dwie godziny. Sí|duró|eso|realmente|dos|horas Sí, realmente duró dos horas.

Mama była... Mamá|estaba Mamá estaba...

Tata i ja byliśmy do pakowania - zdolni ||||||способны Papá|y|yo|estábamos|para|empacar|capaces Papá y yo éramos capaces de empacar.

do pracy. Natomiast mama al|trabajo|Sin embargo|mamá En cambio, mamá

nie była zdolna do pakowania, absolutnie. no|era|capaz|de|empacar|absolutamente no era capaz de empacar, absolutamente.

W jakimś takim szoku była. En|algún|tal|shock|estaba Estaba en un estado de shock.

I powiedzieli że mamy zabrać żywności na cały miesiąc podróży. Yo|dijeron|que|debemos|llevar|comida|para|todo|mes|viaje Y dijeron que teníamos que llevar comida para todo el mes de viaje.

Ponieważ u nas Porque|en|nosotros Porque en nuestro caso

nie było chleba, to znaczy chleb był przygotowany no|había|pan|eso|significa|pan|estaba|preparado no había pan, es decir, el pan estaba preparado

do pieczenia. de|hornear para hornear.

Przygotowane było ciasto, Preparado|estaba|pastel Se preparó la masa,

ale nie pozwolili nam tego chleba upiec, także pero|no|nos dejaron|a nosotros|ese|pan|hornear|también pero no nos dejaron hornear ese pan, así que

wyjeżdżaliśmy bez kromki chleba. ||корки| salimos|sin|rebanada|pan salimos sin una rebanada de pan.

Wiem, że sąsiedzi zebrali się Sé|que|los vecinos|se reunieron|(reflexivo) Sé que los vecinos se reunieron

w tym czasie i ktoś tam nam en|ese|tiempo|y|alguien|allí|nos en ese momento y alguien nos

dał dwa wiadra kartofli. dio|dos|cubos|de patatas dio dos cubos de patatas.

A kiedy ruszyły już... Y|cuando|salieron|ya Y cuando ya se pusieron en marcha...

koń i cała furmanka jechała - |||повозка| caballo|y|toda|carreta|conducía el caballo y toda la carreta iban -

sąsiad dogonił i jeszcze nam el vecino|alcanzó|y|aún|a nosotros el vecino nos alcanzó y además

dołożył wiadro jabłek. añadió|cubo|de manzanas nos agregó un balde de manzanas.

Czy sąsiedzi wiedzieli, co się dzieje ? ||знали||| (verbo auxiliar interrogativo)|los vecinos|sabían|qué|(pronombre reflexivo)|sucede ¿Los vecinos sabían lo que estaba pasando?

Tak, wiedzieli. Sí|sabían Sí, lo sabían.

I wiedzieli, że my wyjeżdżamy bez chleba. Przejeżdżaliśmy |||||||проезжали Yo|sabían|que|nosotros|salimos|sin|pan|Pasábamos Y sabían que nos íbamos sin pan. Pasábamos

przez taką naszą najbliższą wieś, por|tal|nuestra|más cercana|aldea por nuestra aldea más cercana,

Dauksze się nazywała. Даукше|| Dauksze|se|llamaba que se llamaba Dauksze.

I ludzie wiedzieli, Y|la gente|sabían Y la gente sabía,

domy były jeden przy drugim, wchodzili casas|estaban|una|al lado de|otro|entraban las casas estaban una al lado de la otra, entraban

każdy z kromką chleba. cada|con|rebanada|de pan cada uno con una rebanada de pan.

Jeden więcej, drugi mniej, także Uno|más|segundo|menos|también Uno más, otro menos, así que

przejechaliśmy tę wieś, to mieliśmy prawie проехали||||| pasamos|esta|aldea|entonces|teníamos|casi pasamos por esta aldea, casi teníamos

pół worka chleba na podróż. medio|saco|de pan|para|viaje medio saco de pan para el viaje.

A czy pani Y|si|señora ¿Y usted

i pani rodzice wiedzieli, y|señora|padres|sabían y sus padres sabían,

co się dzieje? Z czym to się wiąże? qué|se|sucede|Con|qué|eso|se|relaciona qué estaba pasando? ¿Con qué se relaciona?

Co państwa czeka? Czy było jasne, czy nie? Qué|los ciudadanos|espera|Si|fue|claro|o|no ¿Qué les espera? ¿Era claro o no?

Tak, bo wywózki trwały, były Sí|porque|las remociones|duraron|fueron Sí, porque las deportaciones continuaron, estaban

przedtem. Wiedzieliśmy, że gdzieś pojedziemy раньше|||| antes|Sabíamos|que|a algún lugar|iremos antes. Sabíamos que iríamos a algún lugar

na Wschód. A czy hacia|este|Y|o al Este. ¿Y si

w części europejskiej, na północy en|parte|europea|en|el norte en la parte europea, al norte

nas zatrzymają, czy na Uralu, nos|detendrán|o|en|los Urales nos detendrán, ya sea en los Urales,

czy na Kazachstanie, czy na Syberii si|en|Kazajistán|si|en|Siberia ya sea en Kazajistán, ya sea en Siberia

- tego nie wiedzieliśmy. esto|no|sabíamos - eso no lo sabíamos.

Jak wyglądała sama wywózka ? Cómo|lucía|sola|evacuación ¿Cómo fue la misma evacuación?

Jechaliśmy 12 kilometrów do Viajamos|kilómetros|a Viajamos 12 kilómetros hasta

stacji. estación la estación.

Była taka główna trasa Wilno-Leningrad Había|tal|principal|ruta|Vilna|Leningrado Era la ruta principal Vilna-Leningrado.

i na tej trasie |||маршруте y|en|esta|ruta y en esta ruta

stały wagony puste i do tych wagonów estaban|vagones|vacíos|y|a|esos|vagones había vagones vacíos y a esos vagones

pakowano ludzi. My mieliśmy szczęście wejść do... se empacaban|personas|Nosotros|teníamos|suerte|entrar|a se estaban cargando personas. Tuvimos la suerte de entrar en...

To były bydlęce wagony. ||скотские| Eso|eran|de ganado|vagones Eran vagones de ganado.

My mieliśmy szczęście być jako ostatnia rodzina, która tam... Nosotros|teníamos|suerte|estar|como|última|familia|que|allí Tuvimos la suerte de ser la última familia que allí...

Cały dobytek, te wszystkie |имущества|| Todo|patrimonio|esos|todos Toda la propiedad, todas estas

tobołki, które rolnicy - bo ojciec był rolnikiem - тубы|||||| bultos|que|agricultores|porque|padre|era|agricultor pertenencias, que los agricultores - porque mi padre era agricultor -

i które nam się udało zabrać y|que|nos|reflexivo|logró|llevar y que logramos llevarnos

ze sobą, to wszystko leżało na podłodze con|uno mismo|eso|todo|estaba|en|el suelo con nosotros, todo estaba en el suelo

i na tym y|en|esto y en eso

myśmy siedzieli, spali, urzędowali. nosotros|sentamos|dormimos|trabajamos nosotros estábamos sentados, dormíamos, trabajábamos.

Nie było przejścia między tym. |было||| No|había|paso|entre|esto No había paso entre eso.

W tym wagonie, to był towarowy, En|este|vagón|eso|era|de carga En este vagón, era un vagón de carga,

bydlęcy wagon. Miał cztery okna, скотский|||| de ganado|vagón|Tenía|cuatro|ventanas vagón de ganado. Tenía cuatro ventanas,

takie większe szpary tales|más grandes|grietas hendiduras más grandes

nieoszklone. no acristalado sin cristal.

Nie dusiliśmy się, No|nos ahogamos|reflexivo No nos ahogamos,

chociaż tyle. aunque|tanto aunque tanto.

Była rynienka taka, |дорожка| Había|canalito|así Había un canalito así,

wiadomo w jakim celu. se sabe|en|qué|propósito ya sabes para qué.

Potrzeby fizjologiczne. Necesidades|fisiológicas Necesidades fisiológicas.

Tak. Sí.

Czy tam Si|allí ¿Estaba allí?

był ścisk? |было тесно fue|apretón ¿había aglomeración?

Było 48 osób w tych wagonach. Había|personas|en|esos|vagones Había 48 personas en esos vagones.

W tym dwanaścioro dzieci tak ||двенадцать|| En|este|docena|niños|sí De ellas, doce eran niños.

do dziesięciu lat, a trójka była hasta|diez|años|y|el trío|estaba Hasta diez años, y tres estaban

w pieluszkach i przy piersi matki. en|pañales|y|junto a|pecho|madre en pañales y al pecho de su madre.

Z nami jechała taka rodzina, Con|nosotros|viajaba|tal|familia Con nosotros viajaba una familia así,

ośmioro dzieci było i mąż z żoną. ocho|niños|estaban|y|esposo|con|esposa había ocho niños y un marido con su esposa.

Najstarsza córka - 18 lat, a najmłodszy La mayor|hija|años|y|el menor La hija mayor - 18 años, y el más pequeño

Jasio miał 3 miesiące, przy piersi matka miała. Jasio|tenía|meses|al|pecho|madre|tenía Jasio tenía 3 meses, en el pecho de su madre.

Matka, wyjeżdżając Madre|saliendo Madre, al irse

zostawiła tam, w tym miasteczku, dejó|allí|en|ese|pueblo dejó allí, en este pueblo,

dwie siostry w wieku dos|hermanas|de|edad dos hermanas de edad

40-45 lat, años 40-45 años,

niezamężne, które miały swoje domy, pracowały. solteras|que|tenían|sus|casas|trabajaban solteras, que tenían sus casas, trabajaban.

I one przyszły i mówią: Yo|unos|futuros|y|dicen Y ellas vinieron y dicen:

"Emilka oddaj nam tego Jasia, oddaj, Emilka|devuélvenos|a nosotros|ese|Jasio|devuélvelo "Emilka, devuélvenos a Jasio, devuélvenos,

gdzie jedziesz w nieznane?". dónde|vas|a|lo desconocido ¿a dónde vas a lo desconocido?".

Matka mówi: „Jeszcze pomyślę”, z mężem Madre|dice|Todavía|pensaré|con|esposo La madre dice: "Todavía lo pensaré", con su esposo.

się tam radziła. Mąż mówi: „Jak chcesz, tak rób”. Ella consultó allí. El esposo dice: "Como quieras, haz lo que quieras".

„No to ja jeszcze przez noc pomyślę". No|eso|yo|todavía|durante|noche|pensaré "Entonces yo todavía lo pensaré durante la noche".

Nad ranem... No, niestety, w każdej chwili mogli nas En|la mañana|No|desafortunadamente|en|cada|momento|podían|nosotros Por la mañana... Bueno, desafortunadamente, en cualquier momento podrían encontrarnos.

już ruszyć z tym transportem. ya|mover|con|este|transporte ya empezar con este transporte.

I zdecydowała się, że odda to dziecko. Yo|decidió|reflexivo|que|dará|ese|niño Y decidió que entregaría a ese niño.

Przemycili... Contrabandeaban Contrabandeaban...

Dali taki kosz, ona włożyła do tego kosza, dieron|tal|cesta|ella|puso|en|esa|cesta Le dieron una cesta, ella puso en esa cesta,

tzn. za oknem ten kosz, o sea|por|la ventana|ese|cesto es decir, fuera de la ventana esa cesta,

włożyła tam dziecko puso|allí|niño metió allí al niño

i takim sznurem, bo to wysoko pod sufitem… ||веревкой|||||потолком y|tal|cordón|porque|eso|alto|bajo|el techo y con esa cuerda, porque está alto bajo el techo…

I ona tak powoli zaczęła powoli opuszczać, opuszczać, ||||||оставлять| Yo|ella|tan|despacio|comenzó||a dejar|a dejar Y ella comenzó a bajar lentamente, lentamente,

nie pozwoliła mężowi, no|permitió|a su esposo no le permitió a su esposo,

i w pewnej wsi, kiedy już tamci ||||||те y|en|cierta|aldea|cuando|ya|aquellos y en cierta aldea, cuando ya aquellos

dotknęli to dziecko, ona powiedziała: "nie" tocaron|ese|niño|ella|dijo|no tocaron a ese niño, ella dijo: "no"

i zabrała je z powrotem. y|tomó|los|de|vuelta y lo llevó de vuelta.

Czyli jednak je zabrała ze sobą. Entonces|sin embargo|los|llevó|de|sí misma Así que sí, se los llevó consigo.

Tak, Zabrała tego Jasia 3-miesięcznego. |взяла||| Sí|Ella llevó|a ese|Jasio|de 3 meses Sí, se llevó a ese Jasio de 3 meses.

Wiem, że do Krasnojarska dojechała, a jaki był los |||||||был| Sé|que|a|Krasnoyarsk|llegó|y|cuál|fue|destino Sé que llegó a Krasnoyarsk, pero cuál fue el destino

dalej tego dziecka, to nie wiem. ||||не| de este|ese|niño|eso|no|sé de ese niño después, no lo sé.

Pierwsze dni nie dostawaliśmy niczego, Primeros|días|no|recibimos|nada Los primeros días no recibimos nada,

potem była woda do spłukiwania ||||смывания luego|había|agua|para|enjuague luego había agua para enjuagar

i higieny. 2 wiadra, y|de higiene|cubos y para la higiene. 2 cubos,

4 wiadra na dobę wody. cubos|por|día|de agua 4 cubos de agua al día.

A później była herbata Y|luego|fue|té Y luego hubo té

taka… Do dzisiaj nie wiem, tal|Hasta|hoy|no|sé así... Hasta hoy no sé,

czy to była herbata, czy kawa. Jakaś taka brązowa ciecz |||||||||жидкость si|eso|era|té|o|café|Alguna|tan|marrón|líquido si era té o café. Una especie de líquido marrón

do picia ciepła. de|bebida|caliente para beber caliente.

Mówi pani, że dawali tę wodę. Dice|señora|que|dieron|esta|agua Usted dice que dieron esta agua.

Czy Si ¿

tam była jakaś zasłonka? allí|estaba|alguna|cortina había alguna cortina allí?

Jak ta toaleta wyglądała? Cómo|esa|inodoro|lucía ¿Cómo era el baño?

Myśmy sami zrobili takie zasłonki z prześcieradeł. ||||||простыней Nosotros|solos|hicimos|tales|cortinas|de|sábanas Nosotros mismos hicimos esas cortinas con sábanas.

Czyli należało samodzielnie to zrobić. Entonces|era necesario|por uno mismo|eso|hacer Es decir, había que hacerlo uno mismo.

Tak. Sí.

A ta rynienka wychodziła na zewnątrz, La|pequeña|canaleta|salía|hacia|afuera Y esa canaleta salía hacia afuera,

na zewnątrz spłukiwanie było. ||промывка| afuera|afuera|enjuague|estaba fuera estaba lloviendo.

Jak długo państwo jechali? Cuánto|tiempo|ustedes|viajaron ¿Cuánto tiempo viajaron?

W samym wagonie En|mismo|vagón En el mismo vagón

bydlęcym jechaliśmy 22 dni. de ganado|viajamos|días de ganado viajamos 22 días.

22 dni? días ¿22 días?

22 dni, días 22 días,

dzień i noc. Wychodziliśmy... día|y|noche|Salíamos día y noche. Salíamos...

Rano i wieczór było sprawdzane ||||проверялось Mañana|y|noche|fue|revisado Por la mañana y por la tarde se verificaba

imiennie, nazwiska. по именам| por nombre|apellidos por nombre, apellidos.

Sprawdzali. Chodzili po проверяли|| Revisaron|Caminaban|por Verificaban. Caminaban por

wagonach. en los vagones los vagones.

Była możliwość, Hubo|posibilidad Había posibilidad,

żeby uciec? para|escapar ¿para escapar?

Prawdopodobnie, bo Probablemente|porque Probablemente, porque

mój brat młodszy jechał w pierwszym wagonie mi|hermano|menor|viajaba|en|primer|vagón mi hermano menor iba en el primer vagón

myśmy jechali w 36, więc z jego nosotros|viajamos|en|entonces|con|él nosotros íbamos en el 36, así que con él

wagonu uciekł jeden del tren|escapó|uno un vagón escapó uno

młody człowiek. Jakoś tam się prześliznął joven|hombre|De alguna manera|allí|se|deslizó joven. De alguna manera se deslizó

przez te... w nocy. por|ti|en|noche por estos... en la noche.

Ale go po trzech dniach wrócili, pobity był cały, Pero|lo|después de|tres|días|regresaron|golpeado|estaba|todo Pero lo devolvieron después de tres días, estaba todo golpeado,

tak. Bardzo ucierpiał z tego... sí|mucho|sufrió|de|esto sí. Sufrió mucho por eso...

Czy były jakieś (interrogative particle)|hubo|algunas ¿Hubo alguna

postoje? Czy państwo się zatrzymywali, wychodzili? остановлюсь|ли|||останавливались| hay paradas|Si|ustedes|reflexivo|se detenían|salían parada? ¿Se detuvieron, salieron?

No, więc były No|entonces|fueron Bueno, sí hubo

postoje. Przecież jechały, existen|Pero|condujeron me detengo. Después de todo, iban,

chyba nieelektryczne, nie wiem, |no eléctricas|no|sé supongo que no eléctricas, no sé,

jak te parowozy były wtedy napędzane. |||||управлялись cómo|te|locomotoras|eran|entonces|impulsadas cómo eran impulsadas esas locomotoras de vapor.

No, ale postoje na No|pero|existen|en Bueno, pero las paradas en

to pobranie rano i wieczór |прием||| eso|toma|por la mañana|y|por la noche tomar por la mañana y por la noche

na początku. Potem, kiedy przejechaliśmy en|el principio|Luego|cuando|pasamos al principio. Luego, cuando cruzamos

Ural, to już było i trzy razy - Ural|eso|ya|pasó|y|tres|veces los Urales, ya era tres veces -

obiad. I po przejeździe almuerzo|Yo|después|del viaje el almuerzo. Y después de cruzar

Uralu zaczęli Ural|comenzaron Empezaron a darnos

dawać nam żywność, tzn. dar|nos|alimento|es decir comida, es decir.

po dwie kromki chleba chyba, już dokładnie nie pamiętam, rano i wieczór. por|dos|rebanadas|de pan|tal vez|ya|exactamente|no|recuerdo|por la mañana|y|por la noche dos rebanadas de pan, creo, ya no recuerdo exactamente, por la mañana y por la noche.

Ta herbata, a obiad był... Esta|té|y|almuerzo|fue Ese té, y la comida era...

Pamiętam, że były takie słone z beczki wyjęte ||||солёные|||вынутые Recuerdo|que|eran|tales|salados|de|barril|sacados Recuerdo que había arenques salados sacados del barril

śledzie, takie ociekające, słone селедка||капающие| arenques|tan|empapados|salados salmón, tan empapados, salados

bardzo i nie było czym umyć... muy|y|no|había|con qué|lavarse y no había con qué lavarlos...

Tak różnie się jadło to. Así|diferente|se|comía|eso Se comía de tantas maneras.

I czasem rozdawali po dwa Y|a veces|daban|por|dos Y a veces daban dos

plasterki żółtego sera, ale to już пластинки|желтого|||| rodajas|amarillo|queso|pero|eso|ya rebanadas de queso amarillo, pero eso ya

za Uralem. detrás de|los Urales más allá de los Urales.

Jak pani zniosła te 22 dni? Cómo|señora|soportó|esos|días ¿Cómo soportó esos 22 días?

Poniżenia Унижения Humillaciones Humillaciones

straszne. aterrador terribles.

Ale cóż, musiałam, rodzice byli Pero|qué|tuve que|padres|estaban Pero bueno, tenía que hacerlo, mis padres eran

starsi, musiałam się trzymać. mayores|tuve que|reflexivo|mantener mayores, tenía que mantenerme.

I jakie były Y|qué|fueron ¿Y cuáles fueron?

pani zadania tam na miejscu? Po co państwa tam señora|tarea|allí|en|lugar|Para|qué|ustedes|allí ¿Cuáles eran sus tareas allí en el lugar? ¿Para qué los llevaron allí?

przywieziono? привезли fue traído ¿Por qué los trajeron?

Przywieziono - tak jak wszystkich innych - do pracy Fue traído|así|como|a todos|los demás|al|trabajo Los trajeron - como a todos los demás - para trabajar.

w kołchozie. Ponieważ ja się |в колхозе||| en|el koljós|Porque|yo|(pronombre reflexivo) en el koljós. Porque yo me

tym wyróżniałam, że właśnie byłam już zaawansowana w tych studiach medycznych, ||||||продвинутая|||| this|I distinguished|that|just|I was|already|advanced|in|these|studies|medical destacaba por el hecho de que ya estaba avanzada en esos estudios de medicina,

więc ja od razu... entonces|yo|de|inmediato así que yo de inmediato...

Pani była na ostatnim roku już La señora|estaba|en|último|año|ya Usted estaba en el último año ya

medycyny? medicina ¿medicina?

Tak, wtedy... Sí|entonces Sí, entonces...

W Wilnie? En|Vilna ¿En Vilna?

W Wilnie. En|Vilna En Vilna.

I wtedy właśnie Yo|entonces|justo Y entonces justo

powiedziano mi, żebym się zgłosiła do wydziału zdrowia. me dijeron|a mí|que yo|me|presentara|al|departamento|de salud me dijeron que me presentara en el departamento de salud.

Pozwolono mi me permitieron|a mí Se me permitió

pojechać do tego wydziału zdrowia i oni ir|a|este|departamento|de salud|y|ellos ir a ese departamento de salud y ellos

bardzo chętnie mnie przyjmą, muy|gustosamente|a mí|recibirán me recibirán con mucho gusto,

tylko że ja muszę mieć jakąś, coś... solo|que|yo|tengo que|tener|alguna|algo solo que tengo que tener alguna, algo...

jakieś dowody alguna|pruebas alguna prueba

tego, co ja ukończyłam, ale... de lo que|qué|yo|terminé|pero de lo que he terminado, pero...

ja nic nie miałam yo|nada|no|tenía yo no tenía nada

I oni powiedzieli, że w każdej chwili mogą mnie Y|ellos|dijeron|que|en|cada|momento|pueden|a mí Y ellos dijeron que en cualquier momento pueden

przyjąć do pracy i czekają nawet na to, принять||||||| aceptar|a|trabajo|y|esperan|incluso|en|eso contratarme y están incluso esperando eso,

ale muszę mieć pero|tengo que|tener pero tengo que tener

te dowody z Uniwersytetu. los|documentos|de|Universidad estas pruebas de la Universidad.

Na te dokumenty z Uniwersytetu A|estos|documentos|de|Universidad Sobre estos documentos de la Universidad

w Wilnie czekałam pół roku, en|Vilna|esperé|medio|año en Vilna estuve esperando medio año,

nawet więcej. incluso|más incluso más.

Ja prosiłam, żeby oni to przesłali w języku Yo|pedí|que|ellos|eso|enviaran|en|idioma Yo pedí que lo enviaran en el idioma

rosyjskim już. Nie wiem, w końcu ruso|ya|No|sé|en|finalmente ruso ya. No sé, al final

już koleżanka tam poszła i coś tam... ya|amiga|allí|fue|y|algo|allí ya la colega fue allí y algo...

Czym więc zajmowała się pani przez te 6 miesięcy? Qué|entonces|ocupó|se|señora|durante|esos|meses ¿En qué se ocupó usted durante estos 6 meses?

Przez...O właśnie, dobra. Por|Oh|justo|bien Por... Oh, claro.

Przez 6 miesięcy, przez 2 miesiące Durante|meses|durante|meses Durante 6 meses, durante 2 meses

pracowałam trabajé trabajé

W kołchozie jeszcze, tak jak wszyscy. |в колхозе|||| En|el koljós|todavía|así|como|todos En el koljós, como todos.

Czyli na czym polegały zadania? Entonces|en|qué|consistían|tareas ¿En qué consistían las tareas?

Na polu byłam, jakieś konopie były, to zbierałam. ||||конопли||| En|el campo|estuve|algunas|plantas de cáñamo|estaban|entonces|recogí Estuve en el campo, había algunas cáñamo, así que las recogí.

Potem było chłodniej, to Luego|estaba|más fresco|eso Luego hacía más frío, así que

w cerkwi było en|la iglesia|había estaba en la iglesia.

zboże sypane, зерно| grano|suelto grano vertido,

kręciłam to zboże w maszynę крутила|||| giré|eso|grano|en|la máquina yo metía ese grano en la máquina

i się je czyściło. |||чистило y|se|lo|limpiaba y se limpiaba.

Ale kołchoz był zobowiązany Pero|koljós|fue|obligado Pero el koljós estaba obligado

zimą wysłać młodzież en invierno|enviar|jóvenes en invierno enviar a la juventud

ludzi zdolnych do pracy do tajgi. personas|capaces|de|trabajar|en|taiga personas capaces de trabajar a la taiga.

Ileś tam osób. No więc Algunos|allí|personas|No|entonces Algunas personas. Así que

naturalnie, kto? Litwini i Polacy. naturalmente|quién|lituanos|y|polacos naturalmente, ¿quién? Lituanos y polacos.

Tam wtedy Allí|entonces Allí entonces

20 rodzin gdzieś przyjechało do tego kołchozu, семей||||| familias|de alguna parte|llegaron|a|esta|koljhoz 20 familias llegaron a esta granja colectiva,

razem z nami, w tym dwie rodziny polskie. juntos|con|nosotros|en|esto|dos|familias|polacas junto con nosotros, entre ellas dos familias polacas.

I wysłano panią do tajgi? ||женщину|| Y|enviaron|a usted|a|la taiga ¿Y enviaron a la señora a la taiga?

I wysłano mnie do tajgi. Yo|enviaron|me|a|la taiga Y me enviaron a la taiga.

I tam właśnie, w tajdze, Yo|allí||en|taiga Y allí, en la taiga,

zajmowałam się wyrębem lasu. ||вырубкой| me ocupaba|de|tala|bosque me ocupaba de la tala de árboles.

Straszne warunki były, tam były straszne warunki. Terribles|condiciones|eran|allí|eran|terribles|condiciones Eran condiciones terribles, allí había condiciones terribles.

Z całej Syberii tam było najgorzej. De|toda|Siberia|allí|era|lo peor De toda Siberia, allí era lo peor.

Może je pani opisać? Puede|lo|usted|describir ¿Puede describirlo?

Tak. Sí.

W jednym baraku, En|un|barracón En un barracón,

ile mogę powiedzieć, cuántos|puedo|decir cuánto puedo decir,

no, kto widział barak, to wie. no|quien|vio|barracón|eso|sabe bueno, quien ha visto el barracón, lo sabe.

Jedną część baraku zajmował Una|parte|del barracón|ocupaba Una parte del barracón estaba ocupada por

nasz kołchoz. nuestro|koljós nuestro koljós.

Były tam panie, które gotowały tylko. Había|allí|señoras|que|cocinaban|solo Había damas que solo cocinaban.

I w tym baraku był żelazny piec Y|en|este|barracón|había|de hierro|horno Y en ese barracón había una estufa de hierro.

i stały trzy nary y|estaban|tres|nativos Y había tres niveles.

na wysokość: podstawowa, środkowa i najwyższa, en|altura|básica|media|y|alta En altura: básico, medio y superior.

takie trzy wysokości nary, łóżka, gdzie się spało. tales|tres|alturas|nary|camas|donde|uno mismo|dormía tres alturas de alevines, camas donde se dormía.

Spało się po dwie osoby Dormían|(reflexivo)|por|dos|personas Se dormía de dos en dos.

na tej jednej wysokości en|esta|una|altura en esa una altura.

Ile tam osób było, to trudno mi powiedzieć, ponad 50 chyba. Cuántas|allí|personas|había|eso|difícil|me|decir|más de|tal vez Cuántas personas había, me resulta difícil decir, más de 50 creo.

W tym samym pomieszczeniu gotowały... En|ese|mismo|habitación|cocinaron En la misma habitación cocinaban...

Nie, one gotowały gdzieś obok, ale na tym samym... No|ellas|cocinaron|en algún lugar|al lado|pero|en|eso|mismo No, ellas cocinaban en algún lugar al lado, pero en la misma...

Rano, jak budzili, Por la mañana|cuando|nos despertaron Por la mañana, cuando despertaban,

była gdzieś godzina piąta, era|alrededor|hora|cinco era alrededor de las cinco,

była zupa z wkładką mięsną, zresztą |||добавкой|мясной| había|sopa|con|guarnición|de carne|además había sopa con carne, de hecho

dwa razy dziennie tak było, taka sama. dos|veces||así|fue|tal|misma dos veces al día era así, la misma.

A do lasu brało się Al|del|bosque|se llevaba|uno Y al bosque se llevaba

do tego chleb, który tam zamarzał |||||замерзал a|ese|pan|que|allí|se congeló además pan, que allí se congelaba

i jak paliło się ognisko, to trzeba było ten chleb y|cuando|se encendió|reflexivo|fogata|entonces|había que|era|ese|pan y cuando se encendía la hoguera, había que descongelar el pan

odtajać. descongelar .

Czy w tych barakach było przynajmniej ciepło? (Pregunta)|en|esos|barracones|había|al menos|calor ¿Hacía al menos calor en esos barracones?

W barakach było ciepło, ale o co chodziło? En|los barracones|había|calor|pero|sobre|qué|se refería En los barracones hacía calor, pero ¿de qué se trataba?

Że, jak się chodziło do pracy Que|como|uno|iba|al|trabajo Que, cuando se iba a trabajar

ze 2-3 kilometry do tajgi de|kilómetros|hasta|taiga a 2-3 kilómetros de la taiga

i tam się pracowało w śniegu y|allí|uno|trabajaba|en|nieve y allí se trabajaba en la nieve

po kolana, nieraz wyżej, hasta|las rodillas|a veces|más arriba hasta las rodillas, a veces más alto,

drzewo się spiłowało, árbol|se|taló el árbol se taló,

trzeba było gałęzie obrąbać i głęboko ||ветки|обрубить|| había que|podar|ramas|podar|y|profundamente había que podar las ramas y profundamente

wchodziło się do tego śniegu, więc se entraba|uno|en|esa|nieve|entonces se entraba en esa nieve, así que

całe spodnie, bo w spodniach się pracowało, todo|pantalones|porque|en|pantalones|uno|trabajaba todo el pantalón, porque se trabajaba con pantalones,

mokre. Te gałęzie przynosiło się, żeby spalić, húmedas|Te|ramas|traía|reflexivo|para|quemar mojado. Se traían estas ramas para quemarlas,

więc tam śnieg, tu do ognia entonces|allí|nieve|tú|al|fuego así que había nieve, aquí al fuego

i to wszystko było mokre. Jak się wracało z pracy, y|eso|todo|estaba|mojado|Cómo|uno|regresaba|de|trabajo y todo estaba mojado. Cuando se regresaba del trabajo,

ze 3 kilometry się szło do tego baraku, de|kilómetros|uno|caminaba|hacia|ese|barracón se caminaba unos 3 kilómetros hasta ese barracón,

to ta odzież zamarzała ||одежда| eso|esa|ropa|se congelaba esa ropa se congelaba

i jak się szło, y|cómo|se|iba y al caminar,

to tak było głośno, |||громко eso|tan|estaba|ruidoso era tan ruidoso,

głośno, bo spodnie tak ocierały się. ||||терлись| fuerte|porque|pantalones|tan|rozaban|entre ellos ruidoso, porque los pantalones se rozrubaban.

A jak pani fizycznie Y|cómo|señora|físicamente ¿Y cómo se encontraba físicamente?

znosiła tę ciężką pracę, te ciężkie warunki? soportaba|esa|dura|trabajo|esas|duras|condiciones ¿Soportaba este trabajo duro, estas condiciones difíciles?

Jaka w ogóle tam była temperatura? Qué|en|general|allí|estaba|temperatura ¿Cuál era la temperatura allí?

Temperatura wtedy, jak byłam, Temperatura|entonces|cuando|estuve La temperatura entonces, cuando estaba,

wahała się między -35 do -45 tak вагалася|||| osciló|reflexivo|entre|hasta|sí oscila entre -35 y -45 así

Jak było 30, to była odwilż, ||||оттепель Cuando|fue|eso|había|deshielo Cuando estaba a 30, había un deshielo,

-30 stopni. grados -30 grados.

Polak, Polka nie jest przyzwyczajona do czegoś takiego. Polaco|Polaca|no|es|está acostumbrada|a|algo|así Un polaco, una polaca no está acostumbrado a algo así.

No, ale musiała. To było makabryczne, ale mówię, |||||макабрично|| No|pero|tenía que|Eso|fue|macabroso|pero|digo No, pero tenía que hacerlo. Fue macabroso, pero digo,

ten pobyt, ese|estancia esta estancia,

ciężka praca, jedzenie takie dura|trabajo|comida|tal el trabajo duro, la comida era

monotonne, monótono monótona,

bo nie było żadnych warzyw. Nie mogli przywieźć, bo tu wszystko zamarzało. porque|no|había|ningún|verduras|No|podían|traer|porque|aquí|todo|se congelaba porque no había verduras. No podían traer, porque todo se congelaba aquí.

Jakieś kasze na wodzie, |||воде Alguna|sémola|en|agua Algunas gachas en agua,

wkładki mięsa były rzeczywiście. inserciones|carne|eran|realmente las porciones de carne eran de hecho.

Jeżeli mogę jeszcze powiedzieć Si|puedo|todavía|decir Si puedo decir aún más

- to mięso, te świnie były karmione ese|carne|a ti|cerdos|fueron|alimentados - es carne, estos cerdos fueron alimentados

zbożem, gdzie jakieś były chwasty, зерном|||| cereal|donde|algunas|estaban|malas hierbas con grano, donde había algunas malas hierbas,

które powodowały to, że que|causaban|eso|que que causaban que

jak człowiek pierwszy raz jadł to mięso, cuando|hombre|primera|vez|comió|esa|carne cuando una persona comía esa carne por primera vez,

to musiał przechorować. Przez tydzień eso|tuvo que|pasar la enfermedad|Durante|una semana tuvo que pasar por eso. Durante una semana

bolały bardzo mięśnie i dolían|mucho|músculos| los músculos dolían mucho y

wysoka gorączka. Oni wiedzieli. Ruscy też ||||Русские| alta|fiebre|Ellos|sabían|Los rusos|también tenía fiebre alta. Ellos lo sabían. Los rusos también

przechodzili, wszyscy widzieli. Raz to trzeba było pasaron|todos|vieron|Una vez|eso|había que|ser pasaron por eso, todos lo vieron. Una vez había que

przechorować i potem już nabierało się pasar la enfermedad|y|luego|ya|se adquiría|reflexivo pasar por la enfermedad y luego ya se adquiría

odporności. Do dzisiaj nie wiem, jakie de resistencia|Hasta|hoy|no|sé|cuáles inmunidad. Hasta hoy no sé cuáles

chwasty to powodowały. malezas|eso|causaron malezas lo causaron.

Czy to był najtrudniejszy czas? (interrogative particle)|esto|fue|más difícil|tiempo ¿Fue este el momento más difícil?

W moim życiu to było najtrudniejsze, ten pobyt En|mi|vida|eso|fue|lo más difícil|esta|estancia En mi vida, fue lo más difícil, esta estancia

w tajdze. en|la selva en la taiga.

To było okropne. Eso|fue|horrible Fue horrible.

Co prawda Litwini Aunque|verdad|lituanos Es cierto que los lituanos

to znosili. Wiem, dwie siostry takie, eso|soportaron|Sé|dos|hermanas|así lo soportaron. Sé, dos hermanas así,

godzina piąta rano, wyruszamy hora|cinco|de la mañana|salimos son las cinco de la mañana, partimos

już po śniadaniu, idziemy trzy kilometry, one ya|después de|desayuno|caminamos|tres|kilómetros|ellas ya después del desayuno, caminamos tres kilómetros, ellas

szły i śpiewały. Śpiewały święte pieśni. caminaron|y|cantaron||sagradas|canciones caminaban y cantaban. Cantaban canciones sagradas.

Ktoś szedł i się modlił, ktoś szedł spokojnie, Alguien|caminaba|y|se|oraba|alguien|caminaba|tranquilamente Alguien caminaba y rezaba, alguien caminaba tranquilamente,

różnie to było. diferente|eso|fue era diferente.

Natomiast Sin embargo Sin embargo,

nasza brygada, moja brygada pracy, nuestra|brigada|mi|brigada|de trabajo nuestra brigada, mi brigada de trabajo,

trzy osoby. Ja z Litwinką, młodą tres|personas|Yo|con|lituana|joven tres personas. Yo con una lituana, una joven

dziewczyną, z którą spałam zresztą chica|con||dormí|además chica, con la que, de hecho, dormí

na jednym... en|uno una vez...

I był Yo|fue Y estaba

ruski, русский ruso ruso,

Rosjanin, ruso ruso,

mężczyzna dorosły i my dwie. hombre|adulto|y|nosotros|dos hombre adulto y nosotras dos.

I on miał obowiązek Yo|él|tenía|obligación Y él tenía la obligación

z nami jakąś normę wyrobić. Ja nie con|nosotros|alguna|norma|cumplir|Yo|no con nosotros establecer alguna norma. Yo no

wiem do dziś, jakąś normę trzeba było tego drzewa... sé|hasta|hoy|alguna|norma|había que|ser|de ese|árbol sé hasta hoy, había que establecer alguna norma para ese árbol...

Więc on przyszedł, Entonces|él|llegó Entonces él vino,

to drzewo spiłował razem z nami, eso|árbol|taló|juntos|con|nosotros cortó ese árbol junto con nosotros,

jedno, drugie. I mówi: "Ja idę na papierosa", i poszedł uno|dos|y|dice|Yo|voy|a|cigarrillo|y|fue uno, dos. Y dice: "Voy a fumar", y se fue

na papierosa. Nie było go kilka godzin. para|cigarrillo|No|estuvo|él|unas|horas a fumar. No estuvo durante varias horas.

"A wy musicie te drzewa, wszystkie te gałęzie obrąbać Y|ustedes|deben|esos|árboles|todas|esas|ramas|podar "Y ustedes tienen que podar esos árboles, todas esas ramas

i spalić". I on przychodził, y|quemar||Él|venía y quemarlas". Y él venía,

był niezadowolony, jeżeli ta praca estaba|descontento|si|este|trabajo estaba descontento si este trabajo

po kilku godzinach była después de|unas|horas|estaba después de unas horas estaba

nieodpowiednio zrobiona albo niewykonana. inapropiadamente|hecha|o|no hecha mal hecho o no se había realizado.

Ale po sześciu miesiącach Pero|después de|seis|meses Pero después de seis meses

pani życie nieco się zmieniło. señora|vida|un poco|reflexivo|cambió su vida ha cambiado un poco.

Nieco się zmieniło, właśnie. Bo Un poco|(partícula reflexiva)|ha cambiado|justo|Porque Ha cambiado un poco, precisamente. Porque

tam, do tej tajgi, w czasie tego allí|a|esta|taiga|en|tiempo|este allí, en esa taiga, durante este

wyrębu lasu, raz, tala|bosque|una vez desmonte de árboles, una vez,

nie pamiętam, czy raz w tygodniu, czy raz na dwa no|recuerdo|si|una vez|en|semana|si|una vez|cada|dos no recuerdo si una vez a la semana o una vez cada dos

tygodnie, przyjeżdżali z kołchozu tego, semanas|llegaban|del|koljós|este semanas, venían de la granja,

od którego pochodzili i przywozili de|de quien|eran originarios|y|traían de la que eran originarios y traían

żywność. Przywozili mąkę na chleb, alimento|Traían|harina|para|pan comida. Traían harina para el pan,

kasze jakieś, mięso przywozili cereales|algunos|carne|traían alguna sémola, traían carne

Zostawiali to, następnego dnia z powrotem jechali, Dejaron|eso|siguiente|día|en|regreso|condujeron Lo dejaban, al día siguiente volvían,

to było 150 kilometrów. eso|fue|kilómetros eran 150 kilómetros.

I oni, jak przyjechali, Y|ellos|cuando|llegaron Y ellos, cuando llegaron,

przywieźli mi list, który otrzymali rodzice moi, ||||получили|| trajeron|mi|carta|que|recibieron|padres|míos me trajeron una carta que recibieron mis padres,

z tymi wszystkimi dokumentami, con|esos|todos|documentos con todos esos documentos,

mój indeks tam był, mi|índice|allí|estaba mi índice estaba allí,

wypisane wszystkie stopnie, jakie miałam, zdane escritos|todos|grados|que|tenía|aprobados se anotaron todas las calificaciones que tenía, aprobadas

egzaminy i ocena. exámenes|y|calificación exámenes y evaluación.

I wreszcie mogła pani udowodnić, że faktycznie studiuje medycynę. Yo|finalmente|pudo|señora|demostrar|que|realmente|estudia|medicina Y finalmente pudo demostrar que realmente estudia medicina.

Ja teraz wniebowzięta byłam, wie pan, ||восторженная||| Yo|ahora|llena de alegría|estaba|sabe|usted Yo ahora estaba en el séptimo cielo, sabe usted,

z takiej tajgi, "Boże, de|tal|taiga|Dios de tal taiga, "Dios,

w tajdze nie będę musiała pracować, w kołchozie en|la taiga|no|estaré|tendré que|trabajar|en|el koljós en la taiga no tendré que trabajar, en el koljós

nie będę musiała pracować". no|estaré|tendré que|trabajar no tendré que trabajar."

Zadowolona. I... Satisfecha|Yo Satisfecha. Y...

wyruszyłam z tymi salí|con|ellos partí con estos

z powrotem. Zapomniałam de|regreso|Olvidé de vuelta. Olvidé

naprawdę, że ja powinnam była zameldować realmente|que|yo|debería|haber|registrarme realmente, que debía haberme registrado

u swojego speckomendanta. ||спецкоменданта en|su|comandante de unidad especial con mi speckomendant.

Speckomendant to taki, który nas Speckomendant|es|tal|que|nos Speckomendant es aquel que nos

śledził, pilnował, следил| siguió|vigiló seguía, vigilaba,

raz w miesiącu trzeba było listę obecności podpisywać. una vez|en|mes|había que|era|lista|de asistencia|firmar una vez al mes había que firmar la lista de asistencia.

Więc ja nie powiedziałam, Entonces|yo|no|dije Así que no dije,

nie wolno nam było ruszyć no|está permitido|a nosotros|estaba|mover no se nos permitía movernos

z tego miejsca, gdzie mieszkaliśmy. de|este|lugar|donde|vivimos desde este lugar donde vivíamos.

Wszyscy Rosjanie byli zobowiązani do pilnowania nas. Todos|rusos|estaban|obligados|a|vigilar|nosotros Todos los rusos estaban obligados a vigilarnos.

A pani o tym zapomniała. Jak to się skończyło? (señora)|señora|o|de eso|olvidó|Cómo|eso|(reflexivo)|terminó Y usted se olvidó de eso. ¿Cómo terminó?

Skończyło się tym, że jak wyjechałam Terminó|reflexivo|con eso||cuando|me fui Terminó en que cuando me fui

bez pozwolenia sin|permiso sin permiso

i tylko zdążyłam przyjechać, y|solo|logré|llegar y solo logré llegar,

zostałam aresztowana i fui|arrestada|y fui arrestada y

sześć dni przebyłam w areszcie шесть||||аресте seis|días|estuve|en|arresto pasé seis días en la cárcel

za to, że bez pozwolenia przejechałam. |||||проехала por|eso|que|sin|permiso|conduje por eso, que pasé sin permiso.

Ale pero Pero

zaraz ahora mismo enseguida

następnego dnia znowu siguiente|día|otra vez al día siguiente otra vez

poszłam tam. Pozwolono mi pójść już fui|allí|Me permitieron|a mí|ir|ya fui allí. Me dejaron ir ya

do wydziału zdrowia i mnie al|departamento|de salud|y|a mí al departamento de salud y me

zatrudnili w tej samej tajdze, contrataron|en|misma||taiga contrataron en la misma taiga,

w której ja pracowałam. en|la que|yo|trabajé en la que yo trabajaba.

W tej samej tajdze? En|||taiga ¿En la misma taiga?

Powiedzieli, że jako lekarz na początku. Dijeron|que|como|médico|al|principio Dijeron que como médico al principio.

Miałam minę... Jaki lekarz? Ja nie mam dyplomu. Tuve|expresión|Qué|doctor|Yo|no|tengo|diploma Tenía una expresión... ¿Qué médico? No tengo diploma.

No, nieważne. Mnie już było wszystko jedno. No|no importa|A mí|ya|era|todo|indiferente Bueno, no importa. A mí ya me daba igual.

I tam przepracowałam w tajdze Yo|allí|trabajé|en|taiga Y allí trabajé en la taiga

3,5 roku. años 3,5 años.

Nie mogli nikogo tam No|pudieron|a nadie|allí No podían obligar a nadie allí

zmusić, namówić obligar|persuadir a que se quedara, a convencerlo

tych rosyjskich, esos|rusos de esos rusos,

miejscowych lekarzy, żeby ktoś tam poszedł. locales|médicos|para que|alguien|allí|fuera médicos locales, para que alguien fuera allí.

To było na odludziu. Najbliższy |||в глуши| Eso|fue|en|el desierto|El más cercano Estaba en un lugar remoto. El más cercano

szpital był 80 kilometrów, a mój hospital|estaba|kilómetros|y|mi hospital estaba a 80 kilómetros, y mi

wydział zdrowia był departamento|de salud|fue el departamento de salud fue

100 kilometrów... kilómetros 100 kilómetros...

Ale chyba, co najważniejsze, nie musiała już pani fizycznie pracować. Pero|quizás|lo que|más importante|no|tenía que|ya|señora|físicamente|trabajar Pero creo que lo más importante es que ya no tenía que trabajar físicamente.

Nie, byłam zupełnie zdana na własne |||зависела|| No|estaba|completamente|dependiente|de|propio No, estaba completamente a merced de mis propias

siły. fuerzas fuerzas.

Jak udało się pani Cómo|logró|reflexivo|señora ¿Cómo logró usted

wrócić do Polski? volver|a|Polonia volver a Polonia?

To był rok '56. Ese|fue|año Era el año '56.

Ja poszłam się wykąpać do Yo|fui|reflexivo|bañar|a Yo fui a bañarme a

łaźni miejskiej, baño|público la bañera pública,

bo innych warunków nie było. I czekałam tam porque|otros|condiciones|no|había|Yo|esperé|allí porque no había otras condiciones. Y estuve allí

w kolejce, w długiej kolejce. en|la fila|en|larga|fila en la fila, en una larga fila.

I siedząc tam, słyszę Yo|sentado|allí|escucho Y sentada allí, escucho

język polski. Ktoś po polsku rozmawiał. idioma|polaco|Alguien|en|polaco|hablaba el idioma polaco. Alguien estaba hablando en polaco.

Boże, stałam i Dios|me quedé|y Dios, estaba de pie y

przysłuchiwałam się, czy ja się nie mylę, czy rzeczywiście po polsku. escuchaba|me|o||||||realmente|en|polaco escuchando atentamente, si no me equivocaba, si realmente era en polaco.

Zaczęłam z nimi rozmawiać. Okazuje się, że oni już tydzień Empecé|con|ellos|a hablar|Resulta|se|que|ellos|ya|semana Empecé a hablar con ellos. Resulta que ya llevaban una semana

jechali do Krasnojarska z północy, viajaron|a|Krasnoyarsk|desde|el norte viajando a Krasnoyarsk desde el norte,

no i tutaj czekają, no|y|aquí|esperan y aquí están esperando,

korzystają z tej miejskiej łaźni. utilizan|de|esta|municipal|baño disfrutando de este baño público.

I powiedzieli, że oni mają Yo|dijeron|que|ellos|tienen Y dijeron que ellos tienen

zaproszenie od swojej rodziny z Polski i mogą invitación|de|su|familia|de|Polonia|y|pueden una invitación de su familia de Polonia y pueden

wyjechać. Ale wszyscy mają takie, nie tylko oni. salir|Pero|todos|tienen|tales|no|solo|ellos irse. Pero todos tienen eso, no solo ellos.

"Wszyscy?"- pytam. "No tak, wszyscy Todos|pregunto|No|sí|todos "¿Todos?"- pregunto. "Sí, todos.

Polacy. Nie wiedzą, ale mają". Los polacos|No|saben|pero|tienen Polacos. No saben, pero tienen.

Tzn. nie tylko Polacy. Ci, co Es decir|no|solo|polacos|Ellos|quienes Es decir, no solo los polacos. Aquellos que

do '39 roku mogli się en|año|pudieron|reflexivo hasta el año '39 podían demostrar

wykazać obywatelstwem polskim, którzy byli показать|гражданством||| demostrar|ciudadanía|polaca|que|eran que tenían la ciudadanía polaca, que eran

obywatelami Polski. ciudadanos|de Polonia ciudadanos de Polonia.

Więc ja wróciłam zaraz. Napisałam Entonces|yo|regresé|pronto|Escribí Así que volví de inmediato. Escribí

do rodziców i ojciec poszedł a|los padres|y|padre|fue a mis padres y mi padre fue

do swojego speckomendanta, czy to prawda. a|su|comandante de unidad|si|eso|verdad a su comandante especial, para ver si era verdad.

"A kto ci to mówił?". Mówi: Y|quién|te|eso|dijo| "¿Y quién te lo dijo?". Dice:

"Tak, prawda". No i rzeczywiście, nam z Polski Sí|verdad|No|y|de hecho|a nosotros|de|Polonia "Sí, es verdad". Y de hecho, nos enviaron desde Polonia

przysłali zaproszenie, bo jeszcze wtedy tak enviaron|invitación|porque|aún|entonces|sí una invitación, porque aún entonces así

mieliśmy. Już później bez tego zapraszania teníamos|Ya|después|sin|eso|invitación lo teníamos. Ya después sin esa invitación

można było wyjeżdżać. Ale myśmy jeszcze przyjechali tu ||уезжать||||| se podía|ir|salir|Pero|nosotros|todavía|llegamos|aquí se podía salir. Pero nosotros todavía llegamos aquí

na to zaproszenie. a|ese|invitación a esa invitación.

Od rodziców do pierwszej stacji kolejowej było tam De|los padres|hasta|primera|estación|de tren|había|allí Desde los padres hasta la primera estación de tren estaba allí

60 czy 80 kilometrów. o|kilómetros 60 o 80 kilómetros.

Był Fue Era

bardzo siarczysty mróz, 45 stopni. Wiem, że jechałam |суровый|мороз|||| muy|severo|frío|grados|Sé|que|conduje un frío muy intenso, 45 grados. Sé que viajaba

na ciężarówce. en|camión en un camión.

Rodzice wzięli jakieś takie resztki, ||||остатки Los padres|tomaron|algunos|tales|sobras Los padres tomaron algunas sobras,

to, co mieli. eso|lo que|tenían lo que tenían.

Ja już nie byłam w stanie zejść, Yo|ya|no|estaba|en|condición|bajar Yo ya no podía bajar,

mnie ściągnęli z tej ciężarówki. |сняли||| me|bajaron|de|esta|camión me sacaron de ese camión.

Ojciec z matką byli w tej szoferce, ||||||шоферской будке El padre|con|la madre|estaban|en|esa|cabina de conductor El padre y la madre estaban en esa cabina,

tak się nazywa to? así|se|llama|esto ¿Así se llama esto?

W kabinie. En|la cabina En la cabina.

W kabinie kierowcy, tak. En|la cabina|del conductor|sí En la cabina del conductor, sí.

I potem Yo|luego Y luego

z tamtej, to była boczna, de|aquella|eso|era|lateral de allí, era lateral,

dojechaliśmy do tej transsyberyjskiej доехали||| llegamos|a|esta|transsiberiana llegamos a este transiberiano

kolejki. Moskwa, colas|Moscú tren. Moscú,

Władywostok, no i Władywostok|no|y Vladivostok, y bueno

tam czekaliśmy chyba trzy dni, allí|esperamos|probablemente|tres|días allí esperamos creo que tres días,

już nie pamiętam, na miejsce, ya|no|recuerdo|en|lugar ya no recuerdo, en el lugar,

bo nam trzeba było mieć trzy porque|a nosotros|necesitaba|tener|tener|tres porque teníamos que tener tres

miejscówki. Inaczej nie można było. места|||| lugares|De otra manera|no|se podía|era reservas. De otra manera no se podía.

A ponieważ to było tuż za Krasnojarskiem, Y|porque|eso|estaba|justo|detrás de|Krasnoyarsk Y como estaba justo detrás de Krasnoyarsk,

więc wszystkie te miejscówki były entonces|todas|esas|ubicaciones|estaban todas estas ubicaciones estaban

wykorzystane. Jedna, dwa i znowu - utilizado|Una|dos|y|otra vez utilizadas. Una, dos y de nuevo -

miejsca są, a nam są trzy potrzebne |||нам||| lugares|hay|y|a nosotros|son|tres|necesarios hay lugares, pero necesitamos tres

i tak czekaliśmy. y|así|esperamos y así estuvimos esperando.

I co jeszcze zapamiętałam z tej podróży? Yo|qué|aún|recordé|de|este|viaje ¿Y qué más recordé de este viaje?

To właśnie jak weszliśmy wtedy Eso|justo|cuando|entramos|entonces Es precisamente cómo entramos entonces

do wagonu polskiego del|vagón|polaco al vagón polaco

i zobaczyliśmy kolejarzy. Tu ||железнодорожников| y|vimos|a los ferroviarios|Tú y vimos a los ferroviarios. Aquí

orzełek był орел| el águila|fue el águila era

polski i kolejarz polaco|y|ferroviario polaca y el ferroviario

przywitał nas: "Witamy was w kraju". Płacz. nos saludó|a nosotros|Bienvenidos|a ustedes|en|el país|Llanto nos saludó: "Los damos la bienvenida al país". Llanto.

Radość. Alegría Alegría.

Jechaliśmy do Viajamos|a Viajábamos a

Białej Podlaskiej. Biała|Podlaska Biała Podlaska.

Tam był punkt repatriacyjny. Allí|había|punto|de repatriación Allí había un punto de repatriación.

O godzinie... A|hora A la hora de...

'56 rok, 31 grudnia año|de diciembre '56 año, 31 de diciembre

o godzinie 23. byłam w Białej Podlaskiej. a|hora|estaba|en|Biała|Podlaska a las 23. estaba en Biała Podlaska.

Pamięta pani dokładnie. Recuerda|señora|exactamente Recuerda usted exactamente.

Tak. Sí.

Jak doświadczenie z zsyłki |опыт|| Cómo|experiencia|de|exilio ¿Cómo la experiencia del exilio

wpłynęło na pani dorosłe życie? influyó|en|su|adulto|vida afectó su vida adulta?

Nikomu tego nie życzę, nawet wrogowi. a nadie|esto|no|deseo|incluso|enemigo No se lo deseo a nadie, ni siquiera a un enemigo.

Tak głębokie przeżycie Tan|profundo|experiencia Tan profunda experiencia

pozostanie mi na całe życie. Nawet permanecerá|a mí|por|toda|vida|Incluso permanecerá conmigo toda la vida. Incluso

teraz ahora ahora

po nocach mi się śni to. por|noches|me|se|sueña|esto me sueño con eso por las noches.

Dlatego uważam, że Por eso|pienso|que Por eso creo que

nie można żadnemu człowiekowi no|se puede|a ningún|hombre no se le puede insultar a ningún ser humano

tak ubliżać. |унижать así|insultar de esa manera.

Że za tą polskość, Que|por|esta|polonidad Que por esta polonidad,

za Polskę ja por|Polonia|yo por Polonia yo

wiele więcej wycierpiałam ||вытерпела mucho|más|sufrí he sufrido mucho más

i poniosłam szkód. ||убытков y|sufrí|daños y he sufrido daños.

Bardzo uprzejmie dziękuję za rozmowę, dziękuję za Muy|amablemente|gracias|por|la conversación|gracias|por Muchas gracias por la conversación, gracias por

spotkanie. reunión reunión.

Nie tylko w swoim imieniu, także No|solo|en|su|nombre|también No solo en su nombre, también

w imieniu widzów. en|nombre|de los espectadores en nombre de los espectadores.

Ojej. Oh Dios Oh.

Dziękuję, bardzo dziękuję. Gracias|muchas veces|gracias Gracias, muchas gracias.

Tego się nie spodziewałam. Dobrze, biało-czerwone. Esto|(reflexivo)|no|esperaba|Bien|| No me lo esperaba. Bien, blanco y rojo.

Ślicznie. прекрасно Hermosamente Hermoso.

SENT_CWT:AFkKFwvL=8.52 PAR_TRANS:gpt-4o-mini=7.45 es:AFkKFwvL openai.2025-02-07 ai_request(all=694 err=0.00%) translation(all=555 err=0.00%) cwt(all=2612 err=1.23%)