Les Temps Verbaux (French Verb Tenses)
Czasownik jest słowem, które wskazuje na czynność fizyczną, zdarzenie lub stan. W języku francuskim istnieją trzy główne czasy: przeszłość, teraźniejszość i przyszłość.
Język francuski stosuje strukturę zdań Podmiot + Czasownik + Dopełnienie dla wszystkich czasów.
Aby użyć czasownika w zdaniu, musisz go odmienić w odpowiednim czasie. Czasownik, który nie został odmieniony, nazywany jest bezokolicznikiem.
PRZYKŁAD: parler mówić
LE PRESENT (CZAS TERAŹNIEJSZY)
Czas teraźniejszy wyraża czynności, które dzieją się obecnie lub czynności, które dzieją się zazwyczaj. W języku francuskim czas teraźniejszy może wyrażać też uczucia, takie jak te:
Marie je jabłko. (obecnie)
Na lunch Marie je jabłko. (zwykle)
Marie je jabłka. (ogólnie rzecz biorąc)
LES VERBES RÉGULIERS (CZASOWNIKI REGULARNE)
Istnieją dwie kategorie czasowników w języku francuskim: regularne i nieregularne.
Czasowniki regularne mają ten sam wzór koniugacji w czasie teraźniejszym, podczas gdy czasowniki nieregularne nie. W języku francuskim czasowniki regularne mają bezokoliczniki zakończone na -er, -ir i -re. Odmieniają się w ten sposób w czasie teraźniejszym:
| Temat | czasowniki zakończone na -ER (parler) | czasowniki zakończone na -IR (grandir) | czasowniki zakończone na -RE (attendre) |
|---|---|---|---|
| Je (J’) | parle | grandis | attends |
| Tu | parles | grandis | attends |
| Il / Elle / On | parle | grandit | attend |
| Nous | parlons | grandissons | attendons |
| Vous | parlez | grandissez | attendez |
| Ils / Elles | parlent | grandissent | attendent |
Oto jak używać czasowników w zdaniu:
Tu parles très bien le français!
Il attend le train de 18h.
Elles grandissent plus vite que les garçons.
LES VERBES IRRÉGULIERS (CZASOWNIKI NIEREGULARNE)
Wiele czasowników w języku francuskim jest nieregularnych i nie ma wzorca koniugacji. Ich formy czasu teraźniejszego muszą być zapamiętane. Être, avoir, faire i aller to cztery najpopularniejsze czasowniki nieregularne.
| Temat | être (być) | avoir (mieć) | faire (robić) | aller (iść) |
|---|---|---|---|---|
| Je (J’) | suis | ai | fais | vais |
| Tu | es | as | fais | vas |
| Il / Elle / On | est | a | fait | va |
| Nous | sommes | avons | faisons | allons |
| Vous | êtes | avez | faites | allez |
| Ils / Elles | sont | ont | font | vont |
Célia est une fille intelligente.
Vous avez le numéro de téléphone à Jean?
Éric et moi, nous faisons des gâteaux pour la fête demain.
Je vais à la piscine mardi.
CZASOWNIKI ZMIENIAJĄCE RDZEŃ
Niektóre czasowniki mają rdzenie, które zmieniają się nieznacznie, gdy są odmieniane w czasie teraźniejszym. Zwykle wiąże się to z dodaniem akcentu lub dodatkowej litery dla wszystkich koniugacji oprócz nous i vous. Końcówki czasowników pozostają takie same.
Wszystkie czasowniki kończące się na é_er, takie jak espérer, zamieniają é na è dla koniugacji liczby pojedynczej i trzeciej osoby liczby mnogiej
| J’espère | Nous espérons |
| Tu espère | Vous espérez |
| Il/Elle/On espère | Ils/Elles espèrent |
Inne czasowniki, które mają ten sam wzór co espérer to célébrer, compléter, préférer, répéter i suggérer.
Czasowniki kończące się na e_er, takie jak acheter, zamieniają pierwsze e na è.
| J’achète | Nous achetons |
| Tu achètes | Vous achetez |
| Il/Elle/On achète | Ils/Elles achètent |
Inne czasowniki, które mają ten sam wzór co acheter to amener, emmener, dźwignia i promener.
Czasowniki kończące się na -yer, takie jak eseista, zamieniają rdzeń Y na I.
| J’essaie | Nous essayons |
| Tu essaies | Vous essayez |
| Il/Elle/On essaie | Ils/Elles essaient |
Inne czasowniki zgodne z tym wzorcem to employer, envoyer, nettoyer, ennuyer i payer.
Czasowniki kończące się na -eler i -eter, takie jak appeler lub jeter, podwajają L i T.
| J’appelle | Nous jetons |
| Tu jettes | Vous appelez |
| Il/Elle/On appelle | Ils/Elles jettent |
Inne czasowniki zgodne z tym wzorcem to rappeler, renouveler, projeter i rejeter.
CZASOWNIKI ZMIENIAJĄCE PISOWNIĘ
Czasowniki, które kończą się na -ger i -cer mają niewielkie zmiany pisowni w niektórych koniugacjach czasu teraźniejszego, aby zachować określoną wymowę.
Czasowniki kończące się na -ger, takie jak manger lub nager, zachowują swoje e w koniugacji nous, w kolejności, aby zachować miękki dźwięk „g”.
| Je mange | Nous mangeons |
| Tu manges | Vous mangez |
| Il/Elle/On mange | Ils/Elles mangent |
Czasowniki kończące się na -cer, takie jak commencer, muszą dodać akcent cédille [ç] do c w formie nous, aby litera brzmiała jak [s] zamiast twardego c.
| Je commence | Nous commençons |
| Tu commences | Vous commencez |
| Il/Elle/On commence | Ils/Elles commencent |
LE FUTUR PROCHE (CZAS PRZYSZŁY BLISKI)
Aby utworzyć czas przyszły, będziesz potrzebować kombinacji czasownika aller (iść) i bezokolicznika innego czasownika. Aller należy odmieniać, aby pasowało do odpowiedniego podmiotu. W języku polskim oznaczałoby to, co zamierzasz zrobić.
Je vais manger au restaurant samedi soir.
Tu vas étudier pour les examens?
Elle va sortir avec lui la semaine prochaine.
Demain, nous allons faire le ménage.
Vous allez acheter de nouvelles bottes pour l’hiver?
Elles vont attendre jusqu’à 18h avant de partir.
LE FUTUR SIMPLE (CZAS PRZYSZŁY PROSTY)
Innym sposobem na utworzenie czasu przyszłego jest użycie czasownika nieodmienionego (bezokolicznika) i dodanie odmienionej formy czasownika avoir na jego końcu. W tym przypadku znaczenie zmienia się nieznacznie, od tego, co się zamierza zrobić, do tego, co się zrobi.
Jeśli bezokolicznik czasownika kończy się na -re, usuń -e przed dodaniem odpowiedniej końcówki.
Cet été, je visiterai la Tour Eiffel à Paris.
Quand elle finira ses études, elle travaillera en tant que vétérinaire.
Nous vendrons la voiture l’année prochaine.
LE PASSÉ COMPOSÉ (CZAS PRZESZŁY ZŁOŻONY)
Passé composé służy do opisywania zakończonych czynności, które miały miejsce w przeszłości. Tworzy się go za pomocą czasownika posiłkowego (avoir lub être) i imiesłowu czasu przeszłego lub wersji czasu przeszłego czasownika, który wyraża czynność zakończoną.
Większość czasowników w języku francuskim używa avoir jako czasownika pomocniczego i jest ono odmieniane w normalny sposób. Czasowniki regularne kończące się na -er, -re i -ir zmieniają się na -é, -u i -i w passe composé
| Temat | Posiłkowy (avoir) | -ER (regarder) | -RE (vendre) | -IR (finir) |
|---|---|---|---|---|
| Je (J’) | ai | regardé | vendu | fini |
| Tu | as | |||
| Il/Elle | a | |||
| Nous | avons | |||
| Vous | avez | |||
| Ils/Elles | ont |
J’ai mangé à ce restaurant le week-end dernier.
Elle a visité Rome avec sa famille pendant les vacances.
Nous avons fini le film à 22h30.
Ils ont vendu leur maison il y a 3 ans.
Czasowniki nieregularne mają własne imiesłowy czasu przeszłego, które nie są zgodne z powyższym wzorem i muszą być zapamiętane. Faire, être, avoir stają się fait, été i eu w passé composé, a także używają avoir jako czasownika posiłkowego.
Tu as fait les courses hier, n’est-ce pas?
Il a été très deçu quand le concert a été annulé.
Vous avez eu raison ; le film n’était pas bon!
Niektóre czasowniki używają être jako pomocniczego w passé composé, a nie avoir. Te czasowniki i ich imiesłowy czasu przeszłego są przedstawione na poniższej liście.
| devenir (stawać się) | devenu |
| revenir (wracać) | revenu |
| monter (wchodzić) | monté |
| rester (zostawać) | resté |
| sortir (wychodzić) | sorti |
| venir (przychodzić) | venu |
| arriver (przybywać) | arrivé |
| naître (być urodzonym) | né |
| descendre (schodzić) | descendu |
| entrer (wchodzić) | entré |
| rentrer (wchodzić ponownie/zwracać) | rentré |
| tomber (upuścić) | tombé |
| retourner (zwracać) | retourné |
| aller (iść) | allé |
| mourir (umrzeć) | mort |
| partir (opuszczać) | parti |
| passer par (przechodzić) | passé par |
Czasowniki zwrotne, takie jak se laver, s’habiller i se rencontrer również używają être jako czasownika pomocniczego w passé composé.
W przeciwieństwie do czasowników, które używają pomocniczego avoir, kiedy używamy czasownika, który wymaga être w passé composé, imiesłów czasu przeszłego musi zgadzać się co do rodzaju i liczby z podmiotem. Jeśli podmiot, który wykonał czynność, jest rodzaju żeńskiego, dodaj -e, a dla liczby mnogiej dodaj -s.
Je suis allé au cinéma vendredi dernier.
Hélène, quand es-tu rentrée aux Etats-Unis?
Matthieu, es-tu monté à la Tour Eiffel?
Nous sommes descendus les escaliers.
Elles sont revenues le jour après Noël.
Ils sont arrivés à l’heure.
L’IMPARFAIT (CZAS PRZESZŁY PROSTY NIEDOKONANY)
imparfait to czas przeszły. Jest używany do opisywania powtarzających się, nawykowych czynności, podania informacji ogólnych (w tym czasu i pogody) lub do opisania czynności lub sytuacji, która trwała do momentu przerwania przez coś innego
Oto kilka przykładów w języku polskim ilustrujących, kiedy imparfait powinien być używany w języku francuskim.
Kiedy byłem mały, zawsze oglądałem kreskówki w sobotnie poranki.
Byłeś bardzo rozmowny jako małe dziecko.
Lucas pracował nad swoją pracą domową podczas gdy oglądał film.
Słońce świeciło; to był piękny dzień.
Imparfait tworzy się poprzez usunięcie -ons z odmienionego czasownika w formie nous i dodanie następujących końcówek:
PRZYKŁAD: Nous parlons → parl
| Je | parlais | Nous | parlions |
| Tu | parlais | Vous | parliez |
| Il/Elle/On | parlait | Ils/Elles | parlaient |
Jedynym czasownikiem nieregularnym w imparfait jest czasownik être. Jego rdzeń to ét i używasz tych samych końcówek, co powyżej.
| J’ | étais |
| Tu | étais |
| Il/Elle/On | était |
| Nous | étions |
| Vous | étiez |
| Ils/Elles | étaient |
Quand j’étais petit…
Il allait tous les jours à l’école.
Vous étiez à Paris pendant cette époque-là.
Ils avaient de longs cheveux bruns pendant les années 1980.
LE PASSÉ COMPOSÉ ET L’IMPARFAIT
Aby skutecznie prowadzić narrację w czasie przeszłym, będziesz musiał użyć zarówno passé composé, jak i imparfait. Krótko mówiąc, passé composé służy do mówienia o zakończonych czynnościach lub wydarzeniach w przeszłości, podczas gdy imparfait służy do podania szczegółów lub mówienia o niekompletnych lub trwających wydarzeniach.
| Passé composé | Imparfait |
|---|---|
| Jakie zdarzenie miało miejsce Co ktoś inny powiedział/zrobił Jak wydarzenie się zaczęło/zakończyło |
Ile miałeś lat Jaki byłeś lub co robiłeś Gdzie byłeś, z kim byłeś i jak się czułeś Jaka była pogoda/jaki był dzień Co robiłeś lub co się działo w tym czasie |
J’avais 9 ans et ma famille et moi sommes allés à la plage.
Il faisait beau et il y avait beaucoup de touristes.
Nous nagions quand soudain, mon frère a vu un requin.
J’avais très peur et je suis vite sortie de l’eau.
Le requin est parti mais je ne voulais pas rentrer dans l’océan!
LES MODES DU VERBE (CZASOWNIKI NASTROJU)
Nastrój różni się od czasu tym, że nastrój dotyczy postawy, podczas gdy czas dotyczy czasu. Nastroje wskazują, co mówca myśli o tym, co się dzieje, na przykład, czy jest to fakt, opinia, możliwość czy obowiązek.
LE CONDITIONNEL
Tryb warunkowy to nastrój, który wyraża to, co mogło lub mogłoby się wydarzyć w określonych warunkach. Zwykle są one wprowadzane przez klauzulę „jeśli” lub zdanie rozpoczynające się od słowa Si („jeśli”).
Si j’étais riche, j’acheterais une grande maison
Si nous visitions Paris, nous monterions à la Tour Eiffel.
Si elle était célibataire, elle chercherait un petit ami.
Aby utworzyć tryb warunkowy, bierzesz formę bezokolicznikową (nieodmienioną) czasownika i dodajesz do niej końcówki imparfait. Jeśli bezokolicznik kończy się na -re, usuń -e przed dodaniem odpowiedniej końcówki.
| Je | voyagerais | Nous | voyagerions |
| Tu | voyagerais | Vous | voyageriez |
| Il/Elle/On | voyagerait | Ils/Elles | voyageraient |
Niektóre czasowniki mają nieregularne rdzenie w trybie warunkowym, które należy zapamiętać. Na przykład czasowniki être, avoir, faire i aller stają się ser-, aur-, fer- i ir- w trybie warunkowym. Używają tych samych końcówek, co czasowniki regularne.
LES PHRASES SI (ZDANIA Z SI)
Tryb warunkowy jest często spotykany w zdaniach „Si” lub wyrażeniach „Jeśli/Wtedy”, aby wyrazić, co mogłoby się stać, gdyby spełnione zostały określone warunki. Klauzula „si”, która wywołuje tryb warunkowy, zawsze będzie miała następującą formułę:
Si + imparfait = conditional
Si j’étais riche, j’acheterais une grande maison.
Elle s’endormirait si elle était fatiguée.
Si nous avions assez d’argent, nous voyagerions autour du monde.
LE SUBJONCTIF (TRYB ŁĄCZĄCY)
Tryb łączący jest używany do wyrażania subiektywnych emocji, postaw lub opinii. Zwykle tryb łączący jest wprowadzany przez wyrażenie emocji, pragnienia, woli, opinii lub konieczności oraz zaimek względny que.
Il est important que tu écoutes le professeur.
W powyższym przykładzie tryb łączący jest poprzedzony Il est important que, co jest wyrazem konieczności. Podkreślony czasownik écoutes to czasownik, który jest faktycznie odmieniany w trybie łączącym.
Należy zauważyć, że po zaimku que musi występować inny podmiot niż w oryginalnym wyrażeniu. Wyrażenie takie jak Je veux que je visite Paris nie jest zatem możliwe.
Oto kilka przykładów wyrażeń, które wywołują tryb łączący:
Wyrażanie emocji
| être triste que | être content(e) que | être heureux/se que |
| avoir peur que | Il est dommage que | adorer que |
Wyrażanie pragnienia lub woli
| vouloir que | désirer que | exiger que | préférer que |
| recommender que | souhaiter que | commander que | suggérer que |
Wyrażanie opnii/wątpliwości
| Douter que | Il est douteux que | Il est impossible que | Il est possible que |
| ne pas penser que | ne pas croire que | nier que/refuser que | supposer que |
Wyrażanie konieczności
| Il faut que | Il est necessaire que | Il est important que |
| Il est essential que | Il est indispensable que | Il vaut mieux que |
LA CONJUGAISON DES VERBES AU SUBJONCTIF
Aby odmienić czasownik w trybie łączącym, zacznij od formy ils czasownika w czasie teraźniejszym. Usuń -ent i dodaj końcówki -e, -es, -e, -ions, -iez, -ent.
Ils parlent à parl- Ils finissent à ils finiss-
| écouter | choisir | attendre | |
|---|---|---|---|
| Je | écoute | choisisse | attende |
| Tu | écoutes | choisisses | attendes |
| Il/Elle/On | écoute | choisisse | attende |
| Nous | écoutions | choisissions | attendions |
| Vous | écoutiez | choisissiez | attendiez |
| Ils/Elles | écoutent | choisissent | attendent |
Czasowniki être, avoir, faire i aller są nieregularne w trybie łączącym i muszą być zapamiętane.
| être | avoir | faire | aller | |
|---|---|---|---|---|
| Je | sois | aie | fasse | aille |
| Tu | sois | aies | fasses | ailles |
| Il/Elle/On | soit | ait | fasse | aille |
| Nous | soyons | ayons | fassions | allions |
| Vous | soyez | ayez | fassiez | alliez |
| Ils/Elles | soient | aient | fassent | aillent |
Zdanie, które używa trybu łączącego, będzie generalnie zgodne z następującą formułą:
Wyrażenie pragnienia/emocji/woli/konieczności + que + drugi podmiot + czasownik w trybie łączącym
Il est important que tu fasses les devoirs.
Je doute qu’il vienne à la fête.
Notre mère veut que nous restions chez nous pour Noël.
Je ne pense pas que cela soit vrai.
Suggérez-vous qu’elle aille à ce restaurant?
Vos parents ont peur que vous n’étudiiez pas pour l’examen.