Noun Cases
Polish nouns have seven cases: mianownik, dopełniacz, celownik, biernik, narzędnik, celownik, wołacz.
These are various forms of the same noun and make it possible for us to change the order of words in a sentence in a flexible way, eg.
Piotr kocha Kasię. = Kasię Piotr kocha. = Kasię kocha Piotr. = Kocha Piotr Kasię. = Kocha Kasię Piotr.
All of these variations mean exactly the same “Peter loves Kate”.
Mianownik (Nominative)
Nominative is the basic form of a noun in Polish, the one you can find in a dictionary. It answers questions “kto? co?” (who? what?). This is the form we use for the subject of the sentence.
Przykłady:
- Co to jest? To mój nowy telefon
- Kto to jest? To bardzo znany aktor.
- Co jest dobre? Owoce są dobre.
- Kto kupił ten prezent? Moja babcia kupiła ten prezent.
Typical endings for the nominative case in singular have already been discussed in the part concerning genders of nouns. Below you can find a very short summary. The second table presents plural nominative endings for masculine non-personal, feminine and neuter nouns, and the last table shows plural masculine personal nouns.
| Nominative singular nouns | |||
|---|---|---|---|
| Rodzaj męski | Rodzaj żeński | Neuter | |
| Typical endings | -consonant -a * |
-a -i -consonant * |
-o -e -ę -um |
| Przykłady | kot lekarz kolega |
trawa kelnerka pani krew mysz |
wino słońce źrebię centrum |
| Nominative plural nouns | ||||
|---|---|---|---|---|
| Rodzaj męski | Rodzaj żeński | Neuter | ||
| Osobowe | Non-personal | |||
| Typical endings | Masculine personal endings are presented in the next table | -y -i (after k, g) -e (after sz, cz, dz, dż, ż, rz, ś, ć, dź, ź, ń, c, l, j) |
-a | |
| Przykłady | kot - koty ołówek - ołówki kosz - kosze |
ryba - ryby paka - paki pomarańcza - pomarańcze lekcja - lekcje |
jabłko - jabłka okno - okna piwo - piwa |
|
| Nominative plural masculine personal nouns | ||||
|---|---|---|---|---|
| Typical endings | -i (after “b, d, f, ch, ł, m, n, p, s, t, w, z” in the singular form) | -y (after “k, g, r” in the singular form) | -e (after “sz, cz, dz, dż, ż, rz, ś, ć, dź, ź, ń, l, j” in the singular form) | -owie (titles, 1 syllable nationality, family members) |
| Alternations | t>ci d>dzi ch>si sta>ści |
k>c g>dzy r>rzy ec>cy ca>cy |
anin >anie | |
| Przykłady | student - studenci sąsiad - sąsiedzi Włoch - Włosi statysta - statyści |
Polak - Polacy kardiolog - kardiolodzy dyrektor - dyrektorzy chłopiec - chłopcy kierowca - kierowcy |
nauczyciel - nauczyciele lekarz - lekarze mieszczanin - mieszczanie |
profesor - profesorowie Belg - Belgowie Fin - Finowie syn - synowie wuj - wujowie |
Dopełniacz (Genitive)
Genitive is often used to talk about possession and belonging. But this is not the only usage, some other are as follows:
- when in an affirmative sentence an accusative is used, in a negation we use genitive, eg. Lubię kawę. > Nie lubię kawy.
- following certain verbs, eg. szukać > Szukam telefonu.
- after some prepositions, eg. od > Dostałem prezent od brata.
- to express quantity, eg. dużo > Tam jest dużo ludzi.
- after numerals, except for the ones ending with 2,3,4, eg. pięć piw, trzydzieści książek.
The genitive answers “kogo? czego?” and the typical endings with examples are presented in the tables underneath:
| Genitive singular nouns | ||||
|---|---|---|---|---|
| Rodzaj męski | Rodzaj żeński | Neuter | ||
| Animate | Inanimate | |||
| Typical endings | -a | -a -u |
-y -i (after k, g) |
-a |
| Przykłady | brata | chleba dżemu |
zupy szynki |
mleka |
| Genitive plural nouns | |||
|---|---|---|---|
| Rodzaj męski | Rodzaj żeński | Neuter | |
| Typical endings | -ów -y (after sz, cz, dz, dż, ż, rz, c) -i (after ś, ć, ź, dź, ń, l, j) |
-ø | |
| Przykłady | kotów deszczy liści |
lekarek kaw |
piw win |
Celownik (Dative)
Using dative can be compared to the English preposition ‘to’ and the notion of giving, offering or serving something to somebody. Generally it is used as follows:
- after verbs such as: dawać, pomagać, pokazać, przebaczyć
- after some prepositions, eg. dzięki, wbrew
- after some adjectives, eg. wierny
- in impersonal expression, eg. zimno mi, gorąco mu
Dative answers “komu? czemu?” and below you can find typical endings with examples:
| Dative singular nouns | |||
|---|---|---|---|
| Rodzaj męski | Rodzaj żeński | Neuter | |
| Typical endings | -owi -u (usually one syllable nouns) | -e -i -y |
-u |
| Przykłady | Adam - Adamowi brat - bratu kot - kotu |
mama - mamie Kasia - Kasi róża - róży |
dziecko - dziecku mleko - mleku |
| Remarks | The form of feminine dative singular noun is the same as the locative form and will be discussed in a more detailed way later. | ||
| Dative plural nouns | |||
|---|---|---|---|
| Rodzaj męski | Rodzaj żeński | Neuter | |
| Typical endings | -om | ||
| Przykłady | syn - synom | koleżanka - koleżankom | dziecko - dzieciom |
Biernik (Accusative)
The accusative answers “kogo? co?” and is used mostly with transitive verbs. It means that we can transform such a sentence into a passive voice one.
Normally it is used as follows:
- after verbs such as: mieć, lubić, kochać, lubić, czytać, jeść, pić, woleć, pisać, eg. Lubię kawę. However, as it has been mentioned before, if the sentence is negated, the accusative case is changed into genitive, eg. Nie lubię kawy.
- after some prepositions, eg. na (with verbs of movement), przez.
- after some verbs used only in 3rd person singular describing physical condition, eg. Boli mnie głowa.
| Accusative singular nouns | ||||
|---|---|---|---|---|
| Rodzaj męski | Rodzaj żeński | Neuter | ||
| Animate | Inanimate | |||
| Typical endings | -a | -ø = nominative | -ę | -o -e -ę -um = nominative |
| Przykłady | syn - syna tygrys - tygrysa |
czas - czas stół - stół |
dziewczyna - dziewczynę firanka - firankę |
dziecko - dziecko słońce - słońce cielę - cielę centrum - centrum |
| The form of the accusative inanimate masculine singular noun is the same as the nominative form | The form of the accusative neuter singular noun is the same as the nominative form. | |||
| Accusative plural nouns | ||||
|---|---|---|---|---|
| Rodzaj męski | Rodzaj żeński | Neuter | ||
| Animate | Inanimate | |||
| Typical endings | -ów -y |
-y -i (after k, g) -e(after sz, cz, dz, dż, ż, rz, ś, ć, dź, ź, ń, c, l, j) |
-a | |
| Przykłady | pan - panów lekarz - lekarzy |
kot - koty dzik - dziki kiść - kiście |
kawa - kawy paka - paki pani - panie |
masło - masła mieszkanie - mieszkania cielę - cielę muzeum - muzea |
| The same form as the genitive plural form | The form of the accusative neuter singular noun is the same as the nominative form. | |||
Narzędnik (Instrumental)
The instrumental case answers “kim? czym?” and has several applications:
- to talk about family relations, nationality and professions (usually after the verb ‘być), eg. Jestem Amerykaninem. On jest nauczycielem. Ona jest moją siostrą.
- after the preposition ‘z’ (with), eg. z kolegą, ze mną, z frytkami.
- to say what tool or instrument you use, eg. Piszę długopisem.
- after verbs such as: interesować się, zostać, okazać się, eg. Interesuję się sportem. Chcę zostać lekarzem.
- after some prepositions, eg. nad, przed między.
| Instrumental singular nouns | |||
|---|---|---|---|
| Rodzaj męski | Rodzaj żeński | Neuter | |
| Typical endings | -em | -ą | -em |
| Przykłady | nauczyciel - nauczycielem brat - bratem |
mama - mamą koleżanka - koleżanką Polka - Polką |
dziecko - dzieckiem miasto - miastem |
| Instrumental plural nouns | |||
|---|---|---|---|
| Rodzaj męski | Rodzaj żeński | Neuter | |
| Typical endings | -ami | ||
| Przykłady | nauczyciel - nauczycielami syn - synami |
mama - mamami koleżanka - koleżankami Polka - Polkami |
krzesło - krzesłami miasto - miastami |
Miejscownik (Locative)
The locative case answers “(o) kim? (o) czym?” and is used after the preposition ‘przy’ (exclusively with locative) and after ‘na, po, o, w’ (after verbs of movement they are also used after the accusative case).
| Locative singular nouns | |||
|---|---|---|---|
| Rodzaj męski | Rodzaj żeński | Neuter | |
| Typical endings | -e -u |
-e -y -i |
-e -u |
| The stem of the nominative singular ends in: | Alternations | ||
| b, f, m, n, p, s, w, z Alternations in all genders: t>c d>dz |
-ie | -ie | -ie |
| chleb - chlebie tata - tacie basen - basenie szef - szefie obiad - obiedzie |
choroba - chorobie mama - mamie kobieta - kobiecie szafa - szafie klasa - klasie woda - wodzie |
kino - kinie okno - oknie |
|
| Alternations in all genders: r>rz ł>l |
-u | -e | -u |
| Alternations in feminine nouns:k>c g>dz ch>sz |
|||
| dach - dachu rak - raku |
paka - pace droga - drodze mucha - musze blacha - blasze macocha - macosze książka - książce Polska - Polsce Praga - Pradze podłoga - podłodze |
łyko - łyku | |
| c, dz, sz, rz, ż, cz | -u | -y | -u |
| lekarz - lekarzu wąż - wężu rydz - rydzu |
mysz - myszy | lico - licu | |
| l, j, ś, ć, ź, dź, ń | -u | -i | -u |
| 0 | 0 | 0 | 0 |
| pal - palu paź - paziu |
dal - dali kiść - kiści |
picie - piciu | |
| 0 | 0 | 0 | 0 |
| Locative plural nouns | |||
|---|---|---|---|
| Rodzaj męski | Rodzaj żeński | Neuter | |
| Typical endings | -ach | ||
| Przykłady | nauczyciel - nauczycielach syn - synach |
mama - mamach koleżanka - koleżankach Polka - Polkach |
krzesło - krzesłach miasto - miastach |
Wołacz (Vocative)
Vocative is used exclusively to address people, and possibly animals, eg. Kasiu, podejdź tu.
| Vocative singular nouns | |||
|---|---|---|---|
| Rodzaj męski | Rodzaj żeński | Neuter | |
| Typical endings | -e -u |
-o -u (in diminutive forms) |
-o -e -ę -um |
| The forms are mostly the same as the locative forms | The nouns ending in -i don’t change | The form is the same as the nominative form | |
| pan - panie nauczyciel - nauczycielu c>cz ojciec - ojcze chłopiec - chłopcze Marek - Marku |
kobieta - kobieto koleżanka - koleżanko pani - pani ciocia - ciociu Kasia - Kasiu |
dziecko - dziecko | |
| Vocative plural nouns | |||
|---|---|---|---|
| Rodzaj męski | Rodzaj żeński | Neuter | |
| The forms are the same as the nominative case forms | |||
| Przykłady | rodzic - rodzice pan - panowie |
pani - panie dziewczyna - dziewczyny |
dziecko - dzieci |